Η δίνη, το μικρόβιο και οι αγορές

του Δημήτρη Ιωάννου 

Πίνακας του Nikolay Viting, 1926

«Οι αγορές στη δίνη του πολιτικού ρίσκου»: έτσι υποδέχθηκε η Καθημερινή της Τετάρτης τη σημαντική πτώση του γενικού δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη σημαντική άνοδο των σπρεντ του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου. Για «το μικρόβιο της αβεβαιότητας» έγραφαν τα Νέα. Για τον φιλοκυβερνητικό Τύπο, οι αγορές είναι ένας ουδέτερος –αν και ευαίσθητος– δέκτης, ο οποίος ανταποκρίνεται μόνο δευτερογενώς σε ερεθίσματα. Και αυτά, στην περίπτωση της Ελλάδας, ήταν δύο (αν και σκοπίμως συγχέονται): η «πολιτική αστάθεια» και το «πολιτικό ρίσκο». Η πρώτη αναφέρεται στο ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών ενόψει της (δύσκολης) εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, τις οποίες ζητά επίμονα ο ΣΥΡΙΖΑ. Το δεύτερο αναφέρεται στην πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές αυτές.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την αφήγηση, οι αγορές «τιμωρούν» την Ελλάδα για το πολιτικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί με ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος όφειλε είτε να βάλει πλάτη είτε να βγάλει το σκασμό. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μια συνολική ματιά στις ευρωπαϊκές εξελίξεις δείχνει ότι το ζήτημα υπερβαίνει σαφώς την Ελλάδα (βλ. και το άρθρο του Πέτρου Σταύρου, στα σημερινά «Ενθέματα»)· ωστόσο θα μείνω, στο σχόλιο αυτό, στο «εσωτερικό πεδίο», που έχει κι αυτό τη σημασία του.

 Τη συζήτηση για την ψήφο εμπιστοσύνης δεν την προκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά η κυβέρνηση, για να πειθαρχήσει τις ίδιες τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων που την αποτελούν οι οποίες, ιδίως μετά τον ΕΝΦΙΑ, έμοιαζαν αφιονισμένες. Ούτε τις δημοσκοπήσεις τις παραγγέλνει ο ΣΥΡΙΖΑ και, δυστυχώς για την κυβέρνηση, ακόμα και αυτές που προβάλλονται από τα πλέον φιλικά σε αυτήν ΜΜΕ, αποτυπώνουν πάνδημη αποδοκιμασία της πολιτικής της και άνετο προβάδισμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τέλος, το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στην περίπτωση μη εκλογής Προέδρου υπαγορεύεται από το Σύνταγμα, και δεν αποτελεί κάποια… επινόηση της Κουμουνδούρου!

Από πουθενά λοιπόν δεν προκύπτει ότι για την παρέμβαση των αγορών ευθυνόταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι όμως έπρεπε να ερμηνευθεί (με υπονοούμενα ή με ωμές τοποθετήσεις τύπου Θ. Πάγκαλου) γιατί αν κάτι αποδόμησε η παρέμβαση αυτή, ήταν η κυβερνητική αφήγηση περί «εξόδου από το Μνημόνιο». Αυτό που επίσης αποκάλυψε είναι ο ντε φάκτο αντιδημοκρατικός χαρακτήρας της χρηματοπιστωτικής λειτουργίας. Κάπου γράφτηκε πως οι αγορές δεν θέλουν παρατεταμένη εκλογική περίοδο, αλλά δεν θέλουν ούτε εκλογές. Αυτό είναι αλήθεια: οι αγορές θα προτιμούσαν έναν παγκόσμιο λείο χώρο, χωρίς ανωμαλίες, ρωγμές και χάσματα, ώστε οι κεφαλαιακές ροές να κυκλοφορούν ξεκομμένες από οποιοδήποτε κοινωνικοπολιτικό περιορισμό. Σε πλήρη συμφωνία, η (φιλο)κυβερνητική μιντιακή ρητορική περί «πολιτικής αστάθειας» είναι προσβλητική για το ίδιο το δημοκρατικό παιχνίδι και το Σύνταγμα, αφού επιρρίπτει την ευθύνη για την (εξ ορισμού αντιδημοκρατική) παρέμβαση των αγορών στη δημοκρατική αποδοκιμασία της πολιτικής της. Το μήνυμα είναι, για πολλοστή φορά, πως Δεν Υπάρχει Εναλλακτική Λύση. Με το φτωχό μου το μυαλό, αυτό λέγεται ολοκληρωτισμός.

 

Ο Δημήτρης Ιωάννου είναι υπ δρ πολεοδομίας και χωροταξίας του ΕΜΠ