Από δω και πέρα, εμπρός για μια Ελλάδα νέα…

Του Νίκου Κοταρίδη

Μια από τις πλέον δοκιμασμένες μεθόδους της εξουσίας είναι η απονομιμοποίηση των κοινωνικών διεκδικήσεων, μέσω της δημιουργίας εντάσεων στο εσωτερικό των εργαζομένων. Έγινε πια του συρμού και η πλέον ακραία εκδοχή αυτής της προπαγάνδας, το σκοτεινό μοτίβο «Έλληνες που χάνουν τη δουλειά τους – Ξένοι που παίρνουν τις δουλειές». Τώρα υποδαυλίζουν την ένταση ανάμεσα σε «δημοσίους υπαλλήλους, μήνας μπαίνει-μήνας βγαίνει» και «ξεκρέμαστους, εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα». Η Αριστερά βεβαίως αντιστάθηκε σθεναρά σε παρόμοιες προπαγανδιστικές εκστρατείες. Άξια Εστί η Αριστερά μας, και να το λέμε, που σηκώνει τις σημαίες της αλληλεγγύης και αποστρέφεται τη χαζομάρα εκείνων των αναλύσεων που ενοχοποιούν τα θύματα. Κι ας χάσουμε πάλι, τώρα που η ενοχοποίηση των εργαζομένων φέρνει και πάλι την Αριστερά στην τραγική θέση να εξαντλείται σε αυτονόητα.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, εξαγγέλλοντας πανηγυρικά την καταπολέμηση της διαφθοράς, θεσμοθετεί την απεχθή και αδιανόητη για τον πολιτισμό μας «ρουφιανιά του απατεώνα», η οποία εκτείνεται πλέον πέραν της συνδρομής στον Χρυσοχοΐδη και εγγίζει το σκασιαρχείο των υπαλλήλων. Και επειδή η Αριστερά ούτε υπέρ των τρομοκρατών ήταν τότε ούτε υπέρ των κοπανατζήδων είναι τώρα, είμαι βέβαιος ότι οι νομικοί μας θα απαντήσουν δεόντως.

Φερνάν Λεζέ, «Αφηνιασμένη αγελάδα»

Βέβαια, καμιά από τις διαδικασίες που προτείνει ο κ. υπουργός δεν μπορεί να εντοπίσει, να κατονομάσει και να καταλογίσει ευθύνες για το «πώς και πόθεν έσχεν» τη δύναμή του το ΠΑΣΟΚ ούτε το «πόθεν έσχε το δικό του πολιτικό κεφάλαιο» καθένας από αυτούς. Ούτε βεβαίως θα αναζητήσει (για να μην ξεχνάμε και τη Ζήμενς) «πρόθυμους πληροφοριοδότες» στα κόμματα. Όμως, τα αμφίβολης δημοκρατικής νομιμοποίησης μέτρα του υπουργού έχουν εδραίες αναφορές στην καθημερινότητα, στο σκοτεινό, τηλεοπτικό και ανορθολογικό πίσω μέρος του μυαλού των ανθρώπων. Η εξουσία ξέρει, εξού και η διατύπωση του παράδοξου διλήμματος: «υπέρ της τιμωρίας των διεφθαρμένων διά της ρουφιανιάς» ή «υπέρ της διαιώνισης της διαφθοράς», ανάλογο του μπερλοσκουνικού: «Κυκλοφορία του μαύρου χρήματος» ή «έλλειψη ρευστότητας στην αγορά»;

Βεβαίως, τα ερωτήματα του υπουργού είναι αμείλικτα: Υπάρχουν υπάλληλοι που διευκολύνουν την ιδιοποίηση του δημόσιου πλούτου, αποσπώντας για λογαριασμό τους το «κάτι τις»; Ναι, υπάρχει διαφθορά. Δυστυχώς, εδώ που φτάσαμε δεν αρκεί η επίκληση των νόμων. Το «λάδωμα», το «φακελάκι», το «γρηγορόσημο» είναι φαινόμενα υπαρκτά, με ευρεία διάδοση στον δημόσιο (αλλά και στον ιδιωτικό) τομέα, που αγγίζουν και τους αριστερούς. Δεν φταίει μόνο η αχρήστευση των ελεγκτικών μηχανισμών και το ρουσφέτι, το πρόβλημα είναι βαθύτερο και έχει να κάνει με πρακτικές απαξίωσης των δημόσιων αγαθών, της δημόσιας σφαίρας και των αξιών της, με την αναίρεση της προσωπικής αυτονομίας και αξιοπρέπειας των πολιτών. Δεν το πάλεψε όσο έπρεπε η Αριστερά, υποβάθμισε ίσως τη διαπαιδαγωγητική λειτουργία του πολιτικού, δεν πάτησε πόδι στη λογική και την αναίδεια των «δικών μας παιδιών». Φταίνε και η Αριστερά, λοιπόν, και οι πολίτες. Αλλά μέχρις εδώ.

Η διαφθορά και τα κυκλώματα που θα χτυπήσει ο υπουργός έχουν εδραιωθεί εξαιτίας της πολιτικής του δικομματισμού που αχρήστευσε ελεγκτικούς μηχανισμούς, άλωσε διά του ρουσφετιού τη διοικητική μηχανή και καταδολιεύει ακόμα τους κανόνες λειτουργίας της. Κυρίως όμως (πώς έγινε αυτό, ανεπαισθήτως;) αχρηστεύτηκαν τα θεσμικά όρια των κομμάτων, μπαινοβγαίνουν και καθορίζουν τη διαμόρφωση πολιτικών συγκροτήματα, μεσάζοντες, εργολάβοι, πρακτοριλίκια και λόμπυ. Αυτά δεν θεραπεύονται διά της ρουφιανιάς. Χρειάζεται να αναλάβει η Αριστερά την ευθύνη της και να υπερασπιστεί τις αξίες του δημόσιου χώρου και να απαξιώσει πρακτικές ευτελισμού των λειτουργών του, να θέσει ως ζήτημα στρατηγικής σημασίας την απονομιμοποίηση αυτού του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης. Κατά τα άλλα, οι ευθύνες για τις παρανομίες έχουν ονοματεπώνυμο: δικομματισμός και υπουργοί αρχικά. Τα υπόλοιπα είναι ζήτημα ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και ευρυχωρίας των φυλακών.

Όμως, η εξαγγελία και η ενδεχόμενη εφαρμογή παρόμοιων μέτρων επιτελούν άλλες, πιο κρίσιμες, λειτουργίες στις παρούσες ιδεολογικές και πολιτικές διαμάχες.

α) Νομιμοποίηση της εξουσίας, μέσω της εξατομίκευσης ευθυνών (πολιτικά καμένοι, νομικά αδύναμοι, διοικητικά αδέξιοι). Ξεπλένεται όμως ταυτόχρονα η εξουσία, το βαθύ κράτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση, πολιτικοί και κόμματα, ουδετεροποιούνται αξιακά, ιδεολογικά και πολιτικά οι μείζονες επιλογές και οι συνήθεις πρακτικές του δικομματισμού.

β) Ένταση της οριζόντιας διαμάχης, καθώς η νομική διαδικασία δεν μπορεί να αναφέρεται στην ιεραρχική φύση της πολιτικής ευθύνης, δεν θα αποδώσει κανένα από τα «πολιτικά λάθη» ως εθνικό και κοινωνικό κακούργημα, θα περιοριστεί σε εξιλαστήρια θύματα και αποδιοπομπαίους.

γ) Καινοφανείς διακρίσεις στο εσωτερικό των υπαλλήλων, όπως «νομιμόφρονες – μετανοημένοι ρουφιάνοι – απατεώνες», και απαξίωση του συνδικαλισμού, υπενθυμίζοντας διαρκώς την ένοχη μέχρι τώρα σιωπή των συνδικάτων.

Αλλάζει ο δικομματισμός, σύμφωνα με το θεμελιώδες αξίωμα των συντηρητικών ιδεών: αλλάζει μόνο ό,τι χρειάζεται για να μην αλλάξει ο ίδιος. Αλλάζουν κι οι καιροί, και σ’ αυτό, ίσως, αναφέρονται τα μέτρα: το κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει νόμιμα, παρά μονάχα διά της συνδρομής δολιοφθορέων στο εσωτερικό του, η εφαρμογή του Συντάγματος δεν επαφίεται πλέον στον πατριωτισμό (αλλά στη ρουφιανιά) των Ελλήνων. Όμως, σιγά μην αρχίσουν οι μισοί Έλληνες να κυνηγάνε κολλητούς, σιγά να μην γεμίσουν οι φυλακές και δημευτούν περιουσίες. Σιγά μη δούμε κάθαρση. Σιγά τ’ αυγά, υπουργέ μας!

Σιγά μην αφήσει η Αριστερά να συσκοτιστούν περαιτέρω οι αιτιώδεις συνάφειες παραγωγής της κρίσης του καπιταλισμού, της κρίσης νομιμοποίησης και του πολιτικού συστήματος — επιφαινόμενο της οποίας είναι και η διαφθορά. Επικοινωνιακά τζιμάνια οι υπουργοί (οι ίδιοι ακριβώς που ξεφτίλισαν τη χώρα και μας έφεραν σε αυτό το χάλι) παριστάνουν τώρα (με την ίδια υποκρισία και τη γνωστή εκνευριστική αλαζονεία) τον φορέα της κάθαρσης, αναπλαισιώνοντας τις αξιώσεις κοινωνικής δικαιοσύνης, εξορθολογισμού της διοίκησης, ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, στο γνωστό και σοφό πασοκικό σύνθημα, «Από δω και πέρα, εμπρός για μια Ελλάδα νέα». Και βλέπουμε… Ως πότε όμως;

Ο Νίκος Κοταρίδης διδάσκει Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο