Τι είναι και τι θέλει το ΔΝΤ από τη ζωή μας

του Σπύρου Λαπατσιώρα

43 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Αντιδικτατορική αφίσα της Διεθνούς Ένωσης Σπουδαστών, την εποχή της χούντας (Συλλογή Γιάνη Γιανουλόπουλου-Αρχείο ΕΜΙΑΝ).

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) θεσπίστηκε, ως γνωστόν, το 1944, στο Μπρέτον Γουντς των ΗΠΑ και άρχισε να λειτουργεί το 1945 με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σκοπός του ήταν η εποπτεία του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών που είχε θεσπιστεί με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου, το οποίο είχε στόχο την αποφυγή της ανταγωνιστικής υποτίμησης των νομισμάτων, όπως αυτή που οδήγησε στους εμπορικούς πολέμους κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.[1] Όταν τα κράτη αντιμετώπιζαν κάποιο προσωρινό πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών το οποίο δημιουργούσε πιέσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία,  το ΔΝΤ παρείχε βραχυπρόθεσμα δάνεια ώστε να διατηρηθούν σταθερές οι συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Το ΔΝΤ χρηματοδοτείται από τα κράτη-μέλη του οργανισμού (186 το 2009, με τελευταίο μέλος το Κόσσοβο) ανάλογα με το μερίδιο που υπολογίζεται ότι έχουν στη παγκόσμια οικονομία (quotas). Με βάση το ποσοστό χρηματοδότησης, κάθε κράτος έχει και το αντίστοιχο μερίδιο σε ψήφους.[2] Για την Ελλάδα αντιστοιχεί το 0,38% του συνολικού προϋπολογισμού του ΔΝΤ (περίπου 1 δισ. ευρώ), για την Ε.Ε. συνολικά περίπου το 30%, για τις ΗΠΑ το 17,09%, ενώ η Κίνα έχει το 3,72%. Βάσει των συμφωνιών που διέπουν το ΔΝΤ, κάθε χώρα μπορεί να δανειστεί ετησίως το 200% των ποσών που συνεισφέρει και 600% συνολικά — σε εξαιρετικές περιπτώσεις αυτό μπορεί να παραβιαστεί, όπως στην περίοδο της παγκόσμιας κρίσης που διανύουμε (όπου η αναλογία έχει διαμορφωθεί μέχρις στιγμής στο 1 προς 10).

Ένας χρόνος Ομπάμα: επιτεύγματα και απογοητεύσεις

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός έτους διακυβέρνησης Ομπάμα, το περιοδικό «The Nation» απευθύνθηκε σε μια σειρά προσωπικότητες του προοδευτικού κυρίως χώρου των ΗΠΑ, με τo εξής ερώτημα: Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ομπάμα, στον πρώτο αυτό χρόνο και ποια η εντονότερη απογοήτευση; Δημοσιεύουμε αποσπασματικά ορισμένες χαρακτηριστικές απαντήσεις. Οι τίτλοι είναι των «Ενθεμάτων». Το σύνολο των απαντήσεων είναι προσιτό στο www.thenation.com/doc/20100201/forum

Ένα δύσκολο, αλλά καλό πρώτο έτος

Με αμιγώς πολιτικούς όρους η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας είναι το σημαντικότερο επίτευγμα του Ομπάμα. Σύμφωνοι, οι προσδοκίες ήταν πολύ μεγαλύτερες, και οι υποχωρήσεις επώδυνες, αλλά οι αλλαγές που επιφέρει αυτός ο νόμος ξεπερνούν όλες τις προηγούμενες προσπάθειες και των Κλίντον και του Αλ Γκορ και του Τζων Κέρρυ και του Χάουαρντ Ντην κ.ά. Είναι μια πάρα πολύ μεγάλη υπόθεση.

Μετά την πτώση του Τείχους, πρέπει να βρούμε μια νέα γλώσσα των συλλογικών ιδεωδών

Λούντβιχ Κίρχνερ, «Η καλλιτέχνις (Μαρκέλα)», 1910

Συνέντευξη του ιστορικού Τόνυ Τζαντ στην Κρ. Μπότσιτς

Οι Ευρωπαίοι ερωτευθήκαμε τον Ομπάμα προτού ακόμα γίνει πρόεδρος. Ταυτόχρονα, δεν ξέρουμε καλά καλά το όνομα του νέου μας προέδρου, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αισθήματα λοιπόν δεν φαίνεται να είναι αμοιβαία…

Υπήρχε στην αρχή τεράστιος ενθουσιασμός για τον Μπάρακ Ομπάμα στις ΗΠΑ, η δυναμική του οποίου πήγαζε ωστόσο, σε πολύ μεγάλο βαθμό, από εσωτερικές καταστάσεις της αμερικανικής κοινωνίας: το στοίχημα ότι η Αμερική θα μπορούσε να εκλέξει έναν μαύρο για πρόεδρο, μόλις 140 χρόνια μετά το τέλος της δουλείας και μόλις 40 μετά το τέλος των φυλετικών διακρίσεων. Η εκλογή σήμαινε –παρόλο που αυτό ήταν κάπως υπεραισιόδοξο–  ότι ήμασταν έτοιμοι να κλείσουμε μια για πάντα το φυλετικό ζήτημα.

Ο δημοσιογράφος Τάσος Δήμου: Ένας σπουδαίος αγωνιστής της δημοκρατίας

του Κώστα Παπαϊωάννου

Αθήνα, 14.11.1973,10.30 το πρωί: τα τανκς κατεβαίνουν στην Ομόνοια (Αρχείο Β. Καραμανώλη-Μ. Κατσίγερας, «Ελλάδα 20ός αιώνας. Οι φωτογραφίες», εκδ. Ποταμός)

Ο αξέχαστος Τάσος Δήμου

Γεννήθηκε το 1924 στο Επταχώριο Καστοριάς, πρωτοδούλεψε ως δημοσιογράφος σε αντιστασιακά φύλλα της Κατοχής, το 1946 στον Ριζοσπάστη και από το 1952 στην Αυγή, στο εργατικό ρεπορτάζ, όπου έγινε ο κορυφαίος. Η χούντα τον βρήκε γραμματέα της Ενώσεως Συντακτών Αθηναϊκού Τύπου (ΕΣΑΤ) που είχε ιδρυθεί το 1935 και αριθμούσε 450 μέλη (το σύνολο των συντακτών των περιοδικών και μέρος των συντακτών των εφημερίδων: κάποιους που δεν έγραφε η ΕΣΗΕΑ λόγω «αριστερών φρονημάτων» και κάποιους που δεν ήθελαν να γραφτούν εκεί) και της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Τύπου Ελλάδος με συμμετοχή δημοσιογράφων (πλην ΕΣΗΕΑ), τυπογράφων, υπαλλήλων κλπ. (που ήταν προσωπικό δημιούργημά του), παραλίγο όμως να τον βρει… στη φυλακή!

Ήταν ο κύριος ομιλητής στη συγκέντρωση που οργάνωσε η Ομοσπονδία Τύπου στο Θέατρο Διάνα στις 20 Αυγούστου, μετά την οποία έγιναν εκτεταμένα επεισόδια στην Αθήνα, έδρασαν προβοκάτορες και απειλήθηκε στρατιωτική επέμβαση. Θεωρήθηκε… υποκινητής των επεισοδίων, (ίσως γιατί στην ομιλία του έλεγε ότι «χρέος μας είναι να υπερασπιστούμε τις Θερμοπύλες της Δημοκρατίας, να αποτρέψουμε την επερχόμενη δικτατορία που πρώτος στόχος της θα είναι ο Τύπος») και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλακή.

Κρίση υπερσυσσώρευσης ή χρηματοπιστωτική κρίση;

Η ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΡΙΣΗ -2

του Χρήστου Λάσκου

Είναι δεδομένο, όπως είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα,  πως σημαντικός αριθμός μαρξιστών φαίνεται να συγκλίνει στην ιδέα ότι στη ρίζα της σημερινής κρίσης βρίσκεται ένα πρόβλημα κερδοφορίας, που έκανε την εμφάνισή του με εμφατικό τρόπο στη δεκαετία του ’70.[1] Η αδυναμία επίλυσης των προβλημάτων της καπιταλιστικής συσσώρευσης έκτοτε έχει διαμορφώσει μια κατάσταση, η οποία ίσως αποδειχτεί οριακή για την ίδια την επιβίωση του συστήματος. Περιγράφοντας χαρακτηριστικά τις συνθήκες υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος καπιταλισμός, ο Ντέηβιντ Χάρβεϋ (David Harvey)[2] υποστηρίζει πως το κεφάλαιο στη διάρκεια του 2010 έχει ανάγκη εξεύρεσης επικερδών επενδυτικών ευκαιριών τέσσερις φορές μεγαλύτερες από ό,τι στη δεκαετία του ’70 και δέκα φορές από ό,τι το ’50, ενώ το 2030 θα είναι υπερδιπλασιασμένες σε σχέση με σήμερα.