Αλληλεγγύη – για να κερδίσουμε τον πόλεμο

της Ιλεάνας Μορώνη

Φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου (Μουσείο Μπενάκη)

«Είμαστε σε πόλεμο», είπε ο πρωθυπουργός. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο πόλεμος δεν διεξάγεται με όπλα και πυρομαχικά, και κυρίως ότι ο εχθρός είναι αόρατος. Επίσης είναι δύσκολο να κατανοηθεί τι προκάλεσε αυτό τον πόλεμο και πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί ο εχθρός. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο πρωθυπουργός μπορεί να δηλώνει πως η κυβέρνησή του πολεμάει ενώ στην πραγματικότητα συνθηκολογεί, κι εμείς οι υπόλοιποι κινδυνεύουμε να αναγνωρίσουμε τον εχθρό ο ένας στο πρόσωπο του άλλου και να αλληλοσκοτωθούμε από φίλια πυρά, αφήνοντας τον πραγματικό εχθρό ανενόχλητο. Ταυτόχρονα, τίθεται ακόμα και το ερώτημα «ποιοι είμαστε “εμείς”».

Η μακρά κρίση της Ευρώπης

του Μισέλ Αλιετά

Ανρί Ματίς, από τη σειρά "Τζαζ", 1947

Υπάρχει μία μόνο κρίση του χρηματοπιστωτικοποιημένου και τοξικοεξαρτημένου από το χρέος καπιταλισμού, η οποία άρχισε τον Αύγουστο του 2007 και πέρασε έναν πρώτο παροξυσμό το φθινόπωρο του 2008. Έχουμε εισέλθει στη δεύτερη πράξη αυτής της κρίσης. Στο έργο τους για τις χρηματοοικονομικές κρίσεις στην ιστορία η Κάρμεν Ράινχαρντ (Carmen Reinhardt) και ο Κένεθ Ρόγκοφ (Kenneth Rogoff) δείχνουν ότι οι διεθνείς τραπεζικές κρίσεις σχεδόν πάντοτε επανέρχονται ως κρίσεις χρέους των κρατών.

Οι τόποι όπου επανέρχονται είναι οι ασθενείς κρίκοι της παγκόσμιας οικονομίας. Η Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, η Ευρωζώνη σήμερα. Διότι η κρίση αυτή συνδέεται με ένα γενετικό ελάττωμα της Ευρωζώνης. Δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει, εφόσον πρόκειται για μιαν ανολοκλήρωτη νομισματική ένωση, άρα και ευάλωτη. Πρόκειται, πράγματι, για ένα από τα πιο καθιερωμένα συμπεράσματα της διεθνούς μακροοικονομίας: μια νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς μηχανισμό δημοσιονομικού συντονισμού.

Η διαρροή εγκεφάλων από την Ελλάδα

Τα πορίσματα μιας έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

του Λόη Λαμπριανίδη

Nίκος Εγγονόπουλος «Αισθηματικό βαλς», 1939

Το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» συνήθως περιλαμβάνει τις ροές πτυχιούχων από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες προς τις αναπτυγμένες, ενώ οι αντίστοιχες ροές μεταξύ των αναπτυγμένων κρατών αναφέρονται ως «κυκλοφορία εγκεφάλων». Ερμηνεύουμε το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία αποτελεί αναπτυγμένο κράτος, ως αποτέλεσμα της χαμηλής ζήτησης για επιστημονικό προσωπικό στην ελληνική αγορά εργασίας, και όχι της υπερπροσφοράς πτυχιούχων.

Μιχάλης Παπαγιαννάκης: Ευρωπαϊστής, αριστερός και δημοκράτης

Στις 26 Μαΐου συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Τα «Ενθέματα» απευθύνθηκαν σε δυο ανθρώπους που τον γνώρισαν καλά, σε διαφορετικές εποχές, και συμπορεύτηκαν πολιτικά και ιδεολογικά μαζί του, τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο και τον Σταύρο Λιβαδά. Τους ζητήσαμε να αποτυπώσουν, όσο αυτό μπορεί να γίνει σε ένα σύντομο κείμενο, την προσφορά του Μιχάλη Παπαγιαννάκη στην Αριστερά, την πολιτική και στις ιδέες — εκείνο το τόσο ξεχωριστό που τον έκανε να λάμπει, πολιτικά και προσωπικά, και καθιστά την απώλειά του τόσο βαριά. Τους ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκρισή τους.

«Ε»

του Βασίλη Παναγιωτόπουλου

O Μιχάλης Παπαγιαννάκης διαμορφώθηκε πολιτικά στο προδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, στο κίνημα για το 15% και το 1-1-4 στην Αθήνα, πριν έρθει στο Παρίσι, όπου τον γνώρισα. Τα χρόνια του Παρισιού έπαιξαν βέβαια σημαντικό ρόλο στη ζωή του — άλλωστε είναι τα χρόνια που διεξάγεται και στη Γαλλία η μεγάλη συζήτηση για τον ευρωκομμουνισμό. Ο Παπαγιαννάκης είναι ένας άνθρωπος που αξιοποιεί συσσωρευτικά τα ερεθίσματά του: τις σπουδές του, τη γλωσσομάθειά του που του επιτρέπει να χρησιμοποιεί τη διεθνή βιβλιογραφία και να ενημερώνεται από τον διεθνή τύπο, την εξειδίκευσή του στην αγροτική οικονομία και τη δουλειά του στο Ινστιτούτο Αγρονομίας του Μονπελιέ, τη συμμετοχή του στη Δημοκρατική Άμυνα κ.ο.κ.

Μας λείπεις, Μιχάλη…

του Σταύρου Λιβαδά

Σκίτσο του Βαγγέλη Χερουβείμ, "Αυγή", 28.5.2009

Σε τρεις μέρες συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Ήταν 26 Μαΐου του 2009. Μέρα Μαγιού μας μίσεψε κι αυτός, όπως ένα χρόνο πριν, στις 28 Μαΐου του 2008, ο Άγγελος Ελεφάντης. Το ’χει ο Μάης, φαίνεται…

Η απώλεια

Πρόθεσή μου δεν είναι να επαναλάβω μια νεκρολογία, για τον Μιχάλη, όσο κι αν πιστεύω πως είναι σημαντικό να θυμόμαστε και να τιμούμε τους νεκρούς. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σημαντικά, δημόσια πρόσωπα. Γι’ αυτούς αρμόζει η τιμή για τα πιστεύω, τις πράξεις, τους αγώνες τους. Για μας, τους ζωντανούς, απομένει πολύτιμη η μνήμη, η διδαχή, το παράδειγμά τους.

ΟΡΘΩΣ ΚΕΙΜΕΝΑ:

(αναδημοσίευση από την «Ελευθεροτυπία»)

της δημοσιογραφικής-ερευνητικής  ομάδας «Ο ιός»

[…] Το βασικό χαρακτηριστικό του Παπαγιαννάκη, έτσι όπως ξετυλίχτηκε η δράση του στις αρχές της δεκαετίας του 1990, είναι η άρνησή του να ακολουθήσει το ρεύμα της εποχής και η προθυμία του να συνταχθεί με όσους διώκονταν ή αδικούνταν από την κρατική αυθαιρεσία. Ήταν ο πρώτος που επιχείρησε –και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε– να αξιοποιήσει η ελληνική αριστερά ορισμένες πλευρές του «ευρωπαϊκού κεκτημένου» και να δικαιωθούν μέσω Ευρώπης ομάδες και πολίτες που βρίσκονταν μέχρι τότε στο πολιτικό περιθώριο. Χαρακτηριστική είναι η καμπάνια στα τέλη του 1990 για την αναγνώριση του δικαιώματος των αντιρρησιών συνείδησης να αρνηθούν τη στράτευση και για τη θεσμοθέτηση εναλλακτικής θητείας. Τότε ακόμα κρατούνταν 420 θρησκευτικοί αρνητές στράτευσης στις στρατιωτικές φυλακές. Ο Παπαγιαννάκης μετέτρεψε σε ευρωπαϊκό το ζήτημα αυτό  […].