Το ασφαλιστικό ως πρόβλημα και ως ανάγκη

του Βαγγέλη Κουμαριανού

Χαρακτικό του Φρανς Μασερεέλ, από το λεύκωμα «Το Έργο», 1928

Το έργο της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού «ανεβαίνει» τα τελευταία είκοσι χρόνια με την ίδια σκηνοθεσία και φυσικά τις ίδιες ατάκες που μαγνητίζουν το κοινό. Από το 1990 μέχρι και φέτος έχει παιχτεί ήδη έξι φορές. Τα Ταμεία είναι μείον, το σύστημα καταρρέει άμεσα, λεφτά δεν υπάρχουν. Αλλά ευτυχώς έρχονται οι τολμηροί μεταρρυθμιστές για να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά και να δώσουν πνοή στο σύστημα για άλλα 30 ή 50 χρόνια!

Ο δρόμος για τη διάσωση είναι στρωμένος με «ρεαλισμό» και «υπευθυνότητα»

Φρανσίσκο Γκόγια, «Ο τραυματίας οικοδόμος», 1786-7

Από τον Σιούφα ή τον Ρέππα, τον Γιαννίτση ή την Πετραλιά ορίζεται πολύ κοντά ένα έτος καταστροφής. Ο Σπράος το είχε ορίσει στο 2005, ο Λοβέρδος στο 2015. Τελικά, η βιωσιμότητα κάθε μεταρρύθμισης τα τελευταία 20 χρόνια διαδέχοταν η μία την άλλη με ρυθμό 3 ετών και 4 μηνών.

Ο ρεαλισμός, όπως τον αντιλαμβάνονται οι υπουργοί Εργασίας, είναι κατά βάση υπεύθυνος για την κατάντια ενός συστήματος που, όπως όλος ο δημόσιος τομέας, βρίθει πελατειακών ρυθμίσεων. Από υπευθυνότητα αρμοδίων έχουμε χορτάσει, επειδή κάθε φορά αυτή μεταφράζεται σε μετακύλιση του βάρους, ώστε να το πληρώνουν διαρκώς οι νεοεισερχόμενοι στην εργασία.

Η τόλμη των κυβερνήσεων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε λιγότερες συντάξεις και χειρότερες παροχές υγείας, αφού το ασφαλιστικό σύστημα αντιμετωπίζεται ως δημοσιονομικό βάρος που πρέπει να ελαχιστοποιηθεί χάριν της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα υγείας, της ασφαλιστικής βιομηχανίας και των φαρμακευτικών εταιρειών.

Τα κοινωνικά δικαιώματα είναι θεμελιώδη δικαιώματα

της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

(αναδημοσίευση)

Το Κοινωνικό Κράτος Δικαίου, ιδίως μάλιστα στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης και του εργατικού δικαίου, συλλογικού και ατομικού, δεν αποτελεί απλώς στοιχείο της ταυτότητας του Ευρωπαίου Πολίτη, όπως διαμορφώθηκε ιστορικά τα μεταπολεμικά χρόνια. Τα  κοινωνικά δικαιώματα είναι θεμελιώδη, δηλαδή ο πυρήνας τους δεν μπορεί να παραβιάζεται, ούτε από τον εθνικό νομοθέτη, ούτε από τους υπερεθνικούς οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακριβώς διότι στο θεμέλιο νόμο της εθνικής αλλά και της κοινοτικής έννομης τάξης, στο κοινωνικό συμβόλαιο που συγκροτεί την πολιτεία, περιλαμβάνονται ως συστατικές οι ρυθμίσεις που διασφαλίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο κοινωνικής προστασίας.

Η ψήφιση, τον περασμένο Μάιο, του νόμου 3845/2010 «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» αποτέλεσε την αφετηρία μιας σειράς νομοθετικών πρωτοβουλιών, στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που παραβιάζουν θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο. Κατ’ επίκληση του Μνημονίου Συνεργασίας και της στρατηγικής εξόδου της οικονομίας από την κρίση, επιχειρείται η συρρίκνωση βασικών εγγυήσεων του κοινωνικού κράτους δικαίου, ενώ παράλληλα το βάρος της εξόδου από την κρίση επωμίζονται πρωτίστως οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι νέοι, οι μητέρες ανήλικων παιδιών και εκείνοι που βρίσκονται στο μεταίχμιο προς τη συνταξιοδότηση.

Τεχνοεπιστήμη και γεωγραφίες της πρόσληψης των περιβαλλοντικών κινδύνων

του Γιώργου Μπάλια και του Τάκη Νικολόπουλου

«All politics is local»

Τιπ Ο’ Νιλ, πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής

επί δεκαετία

Έργο του Νίκου Εγγονόπουλου

Είναι πλέον γνωστό ότι στις σύγχρονες μετανεωτερικές «κοινωνίες της διακινδύνευσης» ή «του ρίσκου» οι κίνδυνοι κατασκευάζονται, επιβάλλονται και αποτελούν καθολικό διακύβευμα με επιπτώσεις δυνητικά μη αντιστρεπτές. Είναι εξίσου αποδεκτό ότι η αξιολόγηση και η γνώση αυτών των νέων δυνητικών κινδύνων (π.χ. γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, νανοτεχνολογία, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, νέα φάρμακα, νέα τρόφιμα κ.ά.) από την επιστήμη και πιο συγκεκριμένα την «τεχνοεπιστήμη» (την –άμεσης χρήσης και άμεσης οικονομικής αποδοτικότητας– εργαλειακή μεταλλαγή της επιστήμης, που την καθιστά «ορθολογική κατά το μέσον», σύμφωνα με τη διάκριση του Μαξ Βέμπερ), δεν είναι βέβαιες και οριστικές. Με άλλα λόγια, στο πεδίο αυτό κυριαρχεί σήμερα η επιστημονική αβεβαιότητα ή ακόμη και η άγνοια («δεν γνωρίζουμε τι δεν γνωρίζουμε»), καθώς εντάσσονται στην πολυπλοκότητα των καταστάσεων, των φαινομένων και των πραγμάτων.

Η πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού: Μια τρύπα στον κόσμο

της Ναόμι Κλάιν

Όλοι οι παρευρισκόμενοι στη συνάντηση που οργάνωσε το δημαρχείο είχαν λάβει σαφείς οδηγίες να συμπεριφερθούν με ευγένεια στους υψηλούς εκπροσώπους της BP και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Αυτοί οι ευγενείς κύριοι είχαν καταφέρει να ξεκλέψουν λίγο χρόνο από το βαρυφορτωμένο πρόγραμμά τους και να έρθουν, μια Τρίτη βράδυ, στο γυμνάσιο του Plaquemines Parish της Λουιζιάνας, μιας από τις πολλές παράκτιες κοινότητες που κατέκλυσε το καφετί δηλητήριο καθώς εξαπλωνόταν στους βάλτους — μια μόνο συνέπεια της περιβαλλοντικής καταστροφής  που θεωρείται η μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ.

«Μιλήστε στους άλλους με τον τρόπο που θα θέλατε να μιλήσουν κι εκείνοι σε σας», παρακάλεσε ευγενικά ο συντονιστής, για μια ακόμα φορά, πριν δώσει το λόγο στο κοινό για τις ερωτήσεις.

Plaquemines Parish, Λουιζιάνα, 22.5.2010

Για λίγο, το ακροατήριο, κυρίως ψαράδες με τις οικογένειές τους, έδειξαν αξιοσημείωτη αυτοσυγκράτηση. Άκουσαν υπομονετικά τον Λάρρυ Τόμας, έναν γλυκομίλητο και καταφερτζή υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της BP, ο οποίος τους δήλωσε ότι δεσμεύεται να «κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί» όσον αφορά την προώθηση των αιτημάτων τους για την απώλεια εσόδων — και μετά παρέπεμψε για όλες τις λεπτομέρειες σε έναν κάπως λιγότερο φιλικό υπεργολάβο. Άκουσαν την αγωγή που υπέβαλε η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος και πληροφορήθηκαν ότι, σε αντίθεση με όσα είχαν διαβάσει σχετικά με την απουσία ελέγχων ή για το ότι η χρήση του προϊόντος έχει απαγορευθεί στη Βρετανία, η χημική ουσία διασποράς που ψεκάστηκε πάνω στο πετρέλαιο ήταν στ’ αλήθεια απολύτως ασφαλής.

Αλλά η υπομονή τους έφτασε στα όριά της την τρίτη φορά που ο Εντ Στάντον αξιωματούχος της Ακτοφυλακής ανέβηκε στο βήμα για να καθησυχάσει το κοινό, λέγοντας ότι «η Ακτοφυλακή προτίθεται να εξασφαλίσει ότι η BP θα αναλάβει πλήρως τον καθαρισμό». «Να δεσμευτείτε γραπτώς», φώναξε κάποιος. Η θερμοκρασία στην αίθουσα είχε ανέβει. Ένας ψαράς, ονόματι Ματ Ο’Μπράιαν άρπαξε το μικρόφωνο. «Φτάνει πια, βαρεθήκαμε να τ’ ακούμε όλα αυτά!», είπε με δυνατή φωνή και τα χέρια στη μέση. «Δεν έχει καμιά σημασία τι διαβεβαιώσεις δόθηκαν», αφού, συνέχισε, «δεν σας εμπιστευόμαστε, κύριοι!». Στο άκουσμα αυτών των λόγων ακούστηκαν δυνατές ζητωκραυγές από τις κερκίδες, λες και οι «Πετρελαιάδες» (το μάλλον ατυχές όνομα της αθλητικής ομάδας του σχολείου) είχαν σκοράρει.

Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ): το έργο και η προοπτική της

του Θανάση Καλαφάτη

Αγώνας των σπουδαστών υπομηχανικών, Δεκέμβριος 1960. Η πορεία τους Θεσσαλονίκη-Αθήνα καταλήγει, μετά τη βίαιη επίθεση της χωροφυλακής, στη θάλασσα του Σκαραμαγκά(ΕΜΙΑΝ-Συλλογή Αρ. Μανωλάκου).

Η δημιουργία και η λειτουργία της Εταιρείας Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) αποτελεί ένα δύσκολο και φιλόδοξο εγχείρημα στον επιστημονικό και πολιτικό χάρτη της χώρας, όπως διαμορφώνεται από τη μεταπολίτευση, και ιδιαίτερα  το 2000 και μετά.

Τα προβλήματα της σημερινής ελληνικής νεολαίας οξύνονται ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1990 και μετά. Να θυμίσουμε ότι πρόκειται για μια περίοδο κατά την οποία τμήματα της νεολαίας ξαναμπήκαν στο προσκήνιο μέσω των καταλήψεων. Κάτω από αυτούς τους όρους τίθεται επιτακτικά το πρόβλημα του επαναπροσδιορισμού  σε θεωρητικό επίπεδο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της νέας γενιάς (με τον όρο γενιά δεν εννοούμε απλώς μια νεανική-ηλικιακή διαστρωμάτωση, αλλά μια ομάδα νέων ανθρώπων  που αναπτύσσονται κάτω από τους ίδιους όρους πολιτισμού και εργασίας και συγκλίνουν σε μια κοινή θέληση, σε ένα κοινό όραμα για την αλλαγή του κόσμου που τους περιβάλλει). Από την άλλη πλευρά, η παραπέρα όξυνση αυτών των προβλημάτων καθιστά επίκαιρη την μελέτη της ιστορίας της αριστερής και ευρύτερα της ελληνικής νεολαίας σε πολιτικούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς και οικονομικούς όρους.

Μέρες του Ιούλη

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

Με το κείμενο αυτό ξεκινάει η μηνιαία συνεργασία του Βαγγέλη Καραμανωλάκη στα «Ενθέματα», με γενικό τίτλο «Στην αρχή των τραγουδιών» Καλοσωρίζουμε τον εκλεκτό φίλο και συνεργάτη με μεγάλη χαρά.

«Ενθέματα»

Αχ, στην αρχή των τραγουδιών το αχ είναι γραμμένο. Γραμμένο στις φωνές των ανθρώπων που μπλέκονται όλες μαζί κι άλλοτε μία μία, μόνη της. Η γυναίκα που μιμείται το πουλί ανεβαίνοντας την Ομόνοια, ίδια μικρό αποδημητικό. Ο Βορειοηπειρώτης στο νοσοκομείο που μες στον πόνο του έσκουζε από το ανοιχτό παράθυρο στ’ αλβανικά. Το στομωμένο κλαρίνο στα μπριζολάδικα της Ευριπίδου κρατώντας το ίσο στο σιδερένιο βαρίδι που χτυπάει το φρεσκοκομμένο κρέας. Τα γέλια των συγγενών στην κηδεία ενός νεκρού που έχει πεθάνει γι’ αυτούς εδώ και πολλά χρόνια. Και οι κουβέντες των μεταναστών έξω από τα κουρεία τους Παρασκευή απόγευμα.

Εικονογράφηση του Στάθη για το τραγούδι "Δημοσθένους λέξις" του Διονύση Σαββόπουλου, από το λεύκωμα "33 τραγούδια εικονογραφημένα", Κέδρος, Αθήνα 2000

Χάραμα στην αγορά, τα πρώτα φορτηγά, ο ήχος του ωμού κρέατος που στριφογυρίζει στις άσπρες ποδιές. Ρολά που ανοίγουν, κλειδιά που γυρίζουν, οι χαμηλές βλαστήμιες από ένα στόμα που δεν το γλύκανε ο καφές, δεν το ξαλάφρωσε το πρωινό τσιγάρο. Στις στάσεις των λεωφορείων υψώνονται σα σιγανή λιτανεία τα παράπονα για μια σπρωγμένη θέση. Κι ύστερα τα κορναρίσματα, το τσιτσίρισμα του νερού στο φρεσκοσιδερωμένο πουκάμισο μπερδεύεται με τον Παπαδάκη και τον Αυτιά στις ανοιχτές μπαλκονόπορτες των διπλανών σπιτιών.

Πολωνοί χορεύουν Πίτσα Παπαδοπούλου στην πυλωτή νεόδμητης πολυκατοικίας στην Αγία Παρασκευή. Σάββατο 2 ή ώρα, γυρίζοντας στην παραλιακή, με τις μουσικές από τα ανοιχτά τζάμια των αυτοκινήτων, τις κόρνες και τα στριγκλίσματα των φρένων. Κι ένα μεσημέρι ανήσυχο που δεν μπορεί να κοιμηθεί, καθώς μεταγλωττισμένοι ήρωες ζητούνε δυνατά αγάπη στα βραζιλιάνικα σίριαλ και κακομαθημένα παιδιά ουρλιάζουν ζητώντας κάτι που κανείς δεν αντέχει να τους δώσει. Κινέζοι αδειάζουν γρήγορα τις μαύρες σακούλες έξω από τα μαγαζιά τους. Στρίβοντας αριστερά στην Αγίου Κωνσταντίνου, ξένος ανάμεσα στους ξένους, στην επικράτεια των ξένων της δικής σου χώρας.

Το απόγευμα βαρύθυμο, σιωπηρό, δεν ξέρει πού να τελειώσει: στα πούλια από το τάβλι, στην αγωνία της απογευματινής κουβέντας για το αύριο, στο συναπάντημα του φλιτζανιού με το πιατάκι, στο κλείσιμο του παντζουριού.  Κομμάτια η μέρα, από έναν ήλιο που δε λέει να σβήσει. Κι η νύχτα που ζητά επιτακτικά τα δικαιώματα της. Μικρή, φωτεινή κι αμήχανη. Συνοδευμένη από ποικίλες μουσικές, φάλτσα τραγούδια στο σκοτάδι, σινιάλα αποχωρισμού, παραβιασμένες πόρτες και ανοιχτά συρτάρια μιας μικρής ζωής που χώρεσε σ’ αυτά, μα εύκολα ξεσπιτώθηκε όταν τα ξένα χέρια την κορφολόγησαν. Ξημέρωμα στο Γαλάτσι, κι οι σκύλοι αλυχτώντας συντρέχουν πάλι τους πρωινούς διαβάτες.

Ήχοι της πόλης μου που ανοίγει στις πρώτες μέρες του Ιούλη.

Η πολιτική διαχείριση της συλλογικής μνήμης: Με αφορμή μια εκδήλωση στα Καλάβρυτα

του Δημήτρη Χασάπη

Στα τέλη Απριλίου πραγματοποιήθηκαν στα Καλάβρυτα δύο διαδοχικές εκδηλώσεις αφιερωμένες στη μνήμη του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος: τη μαζική εκτέλεση όλου του ανδρικού πληθυσμού και την πυρπόληση της πόλης από τον Γερμανικό στρατό κατοχής τον Δεκέμβρη του 1943. Η πρώτη εκδήλωση, οργανωμένη από τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), περιελάμβανε εισηγήσεις ιστορικών και συζήτηση για τα ερωτήματα, τα προβλήματα και τις προοπτικές έρευνας της «ταραγμένης δεκαετίας» 1940-1950, ενώ η δεύτερη μια παρουσίαση του έργου του Γερμανού ιστορικού συγγραφέα Χέρμαν Φρανκ Μάγερ (1940-2009) οργανωμένη από τον Δήμο της πόλης και το Πανεπιστήμιο Πατρών, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό του.

Κώστας Πλακωτάρης, "Αντίποινα"

Ο Μάγερ αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση αυτοδίδακτου ιστορικού ο οποίος μελέτησε ουσιαστικές πτυχές του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος. Το 1963 ξεκινάει μια έρευνα αρχείων και μαρτυριών αναζητώντας τα ίχνη του πατέρα του, αξιωματικού της Βέρμαχτ, ο οποίος εκτελέστηκε από αντάρτες του ΕΛΑΣ το 1943. Μια έρευνα δηλαδή με απολύτως προσωπικά κίνητρα στην αφετηρία της, κατά την πρόοδο της οποίας όμως ο Μάγερ, επιχειρώντας να κατανοήσει τη «λογική των αντιποίνων» σε συνθήκες πολέμου, ξεπερνάει την προσωπική του περίπτωση και οδηγείται στη μελέτη των εγκληματικών δραστηριοτήτων του γερμανικού στρατού κατοχής στην Ελλάδα. Επικεντρώνει την έρευνά του στη δράση της 1ης και της 117ης Ορεινής Μεραρχίας, οι οποίες στο πλαίσιο αντιποίνων για τις δραστηριότητες των Ελλήνων ανταρτών διαπράττουν το 1943 και το 1944 μαζικά εγκλήματα στην Ήπειρο και στην Πελοπόννησο. Έργο της 1ης Ορεινής Μεραρχίας είναι οι μαζικές εκτελέσεις των κατοίκων και οι καταστροφές χωριών της Ηπείρου (Κομμένο, Κεφαλόβρυσο, Μουσιωτίτσα, Λυγκιάδες, κ.ά.), καθώς και η μαζική δολοφονία των Ιταλών στρατιωτών της Κεφαλονιάς, ενώ αποκορύφωμα της δράσης της 117ης Ορεινής Μεραρχίας αποτέλεσε το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.