Λαϊκή Τζαμαχιρία* της Λιβύης

* Τζαμαχιρία: εξουσία, κράτος των μαζών

του Στρατή Μπουρνάζου

Κι αν η μισή μας καρδιά βρίσκεται, αναγνώστες μου, όπως πάντα, εδώ (στη διαδήλωση της Τετάρτης, στους απεργούς πείνας της Υπατίας, στην εφιαλτική προφυλάκιση της Φέι Μάγερ), η άλλη μισή, βδομάδες τώρα, βρίσκεται στο Μαγκρέμπ και τη Μέση Ανατολή, στους δρόμους της Τύνιδας και στην πλατεία Ταχρίρ, στην Υεμένη και το Μπαχρέιν. Και, βέβαια, στη Λιβύη. Στη Λιβύη, στα πλήθη που ξεχύνονται σ’ όλη τη χώρα, στην απελευθερωμένη Βεγγάζη, στον Καντάφι, πατέρα και υιό –ο πρώτος να δηλώνει ότι θα πεθάνει σαν οσιομάρτυρας και ο δεύτερος να τάζει μεταρρυθμίσεις, απειλώντας ταυτόχρονα με εμφύλιο–, στα αεροπλάνα που βομβαρδίζουν πολίτες. Δεν νομίζω ότι υπάρχει αριστερός, δημοκράτης, ευαίσθητος άνθρωπος, που η καρδιά του, τις μέρες αυτές, να μη χτυπάει στη Λιβύη. To γιατί είναι προφανές, εγώ όμως στέκομαι σε τρία σημεία.

Πρώτα απ’ όλα, τους νεκρούς. Εκατοντάδες, χιλιάδες, κανένας δεν ξέρει με ακρίβεια, κι ο αριθμός καθημερινά μεγαλώνει. Και, πέρα από τον αριθμό, εκείνο που σοκάρει είναι ο τρόπος με τον οποίο βρήκαν τον θάνατο: ριπές στο ψαχνό και, η αποθέωση του τρόμου, στρατιωτικά αεροπλάνα που ρίχνουν βόμβες στον κόσμο. Την Πέμπτη το πρωί κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι υπήρχαν 10.000 νεκροί και 50.000 τραυματίες. Προφανώς, και ευτυχώς, δεν ήταν πραγματική· ωστόσο, και μόνο το ότι για ώρες διερωτόμασταν μήπως αληθεύει, καθώς και ότι την υιοθέτησαν ειδησεογραφικά μέσα όπως το in.gr ή η ΝΕΤ, μας δίνει ένα μέτρο για το πού έχει φτάσει το κακό.

Έπειτα, είναι η υποκρισία των κυβερνήσεων, αλλά και γενικότερα της δυτικής «κοινής γνώμης», που κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα. Εννοώ την ανακάλυψη, εν μια νυκτί, και τον «αποτροπιασμό», αίφνης, για το ότι ο Καντάφι είναι δικτάτωρ, παράφρων, λαομίσητος, αιμοσταγής κ.ο.κ. — κι ας υπήρχαν εδώ και δεκαετίες οι λεπτομερέστατες καταγγελίες όχι μόνο διαφόρων αντιφρονούντων ή «περίεργων», αλλά και καθ’ όλα αξιοσέβαστων οργανώσεων όπως η Διεθνής Αμνηστία ή το Human Rights Watch. To φαινόμενο βέβαια είναι πολύ γενικότερο, ισχύει και για τον Μπεν Άλι και τον Μουμπάρακ (ας θυμηθούμε ότι διαγράφτηκαν από τη Σοσιαλιστική Διεθνή λίγες στιγμές πριν την πτώση τους), ενώ πιθανόν αύριο, εξίσου «κατάπληκτοι», θα ανακαλύψουμε ότι και ο φιλλέλην εμίρης του Κατάρ[1] που μας επισκέπτονταν συχνά πυκνά ή ο αειθαλής σαουδάραβας μονάρχης δεν αποτελούν ακριβώς την επιτομή της δημοκρατίας και το πρότυπο του λαοφιλούς ηγέτη. Παραπέμπω, επ’ ευκαιρία, στο κείμενο «VIP δικτάτορες στην παρέλαση για τη γιορτή της Γαλλικής Δημοκρατίας», από το εξαίρετο μπλογκ L’Enfant de la Haute Mer (http://inconue.wordpress.com/2010/07/15/very-important-dictateurs-au-defile-du-14-juillet/). Εκεί μαθαίνουμε πώς μια ντουζίνα δικτάτορες εκπροσωπήθηκαν στη γιορτή-σύμβολο της Γαλλικής Δημοκρατίας, την περίφημη 14η Ιουλίου, ενώ στρατιωτικά αγήματα των χωρών τους παρέλασαν, την ίδια μέρα, στα Ηλύσια Πεδία.

Αν αυτό είναι δημοκρατία…

του Δημήτρη Αρβανιτάκη

 

Ρόυ Λιχτενστάιν, "Νεκρή φύση με μπαμπού", 1973

Οι λέξεις βεβαίως ονομάζουν τον κόσμο, αλλά οι λέξεις επίσης καλύπτουν τα πράγματα: ένα εκκρεμές που πάει κι έρχεται μπροστά από τη φλόγα ενός κεριού — αυτό είναι οι λέξεις. Είναι ο μηχανισμός κάλυψης-εξοικείωσης με την (απεχθή ή όχι, χυδαία ή όχι, σκληρή ή όχι…) πραγματικότητα. Λοιπόν, ας μην ακούσουμε κι ας μην διαβάσουμε τις λέξεις των φερέφωνων, ας προσπαθήσουμε ν’ αγγίξουμε, καθένας μόνος του, την εικόνα: μόλις είδαν ότι το πράγμα ξεφεύγει, μόλις είδαν ότι τα αφεντικά τους δεν τήρησαν τη συμφωνία, μόλις είδαν ότι οι σκλάβοι καταλαβαίνουν (πριν τη συμφωνημένη ώρα) το παιγνίδι, μόλις είδαν ότι οι σκληροί νόμοι του Monopoly αποκαλυπτόμενοι άκαιρα μπορεί να δείξουν πιο αποκρουστική τη χυδαιότητα του παιχνιδιού τους, έτρεξαν, μέσα στη νύχτα, οι «δημοκρατικά εκλεγμένοι»· τηλέφωνα και συνεννοήσεις, πίτσι-πίτσι πίσω από τις κουίντες, ανακοινώσεις, διαμαρτυρίες και επικλήσεις της εθνικής αξιοπρέπειας, λεονταρισμοί και στύλωμα ποδιών, «ποιοι είναι αυτοί που θα μας υπαγορεύσουν την πολιτική μας;», «ο κυρίαρχος λαός και η εκλεγμένη κυβέρνηση θα αποφασίσουν για την εκμετάλλευση του δημόσιου πλούτου της χώρας» και τα τέτοια — και την άλλη μέρα, ιδού, η αποκάλυψη! Κοντά ποδάρια που έχει καμιά φορά το ψέμα! Δείλαιοι μπροστά στ’ αφεντικά τους και «τζάμπα μάγκες», που θα ’λεγε και ο αλήστου μνήμης, απέναντι σε μας, που μας βλέπουνε σαν τους υπηκόους του βασιλιά Μοντεζούμα. Αυτή είναι η δημοκρατία τους — αν αυτό είναι δημοκρατία…

Δεν ξέρω πόσοι πιστέψανε τον πυρήνα του Κοινωνικού Συμβολαίου, ξέρουμε όμως πια πολύ καλά ότι είναι αφέλεια να δεχτούμε ότι η γενεσιουργός αιτία της εξουσίας ήταν η κοινωνική συναίνεση: ήταν η βία. Ο λόγος γένεσης της θεωρίας αυτής, άλλωστε, δεν ήταν τόσο η πραγματολογική ερμηνεία του ιστορικού φαινομένου της εξουσίας όσο η ηθική και πολιτική νομιμοποίηση του δικαιώματος ανατροπής των απόλυτων, των ελέω θεού μοναρχιών. Αυτός, όμως, ο μύθος του Κοινωνικού Συμβολαίου ύφανε σιγά-σιγά ένα ιδεολογικό κάλυμμα, έναν κώδικα που υποτίθεται πως ορίζει και νοηματοδοτεί τη «δημοκρατική πολιτεία»: κι αυτός ο κώδικας θέτει κάποια όρια στο ψέμα και την υποκρισία, πέρα από τα οποία έρχεται η υπερβολή (να πούμε: ύβρις;) — δηλαδή, η αποσάθρωση! Είναι βεβαίως πάντα πιο εύκολο να αντιληφθείς την υπέρβαση των ορίων, παρά να πεις το πού βρίσκονται αυτά. Λοιπόν, τίποτα απ’ αυτόν τον κώδικα δεν έχει απομείνει, η εξουσία έχει αθετήσει προ πολλού όσα δυνητικά θα τη νομιμοποιούσαν στις συνειδήσεις της κοινωνίας· ασκείται ερήμην και εις βάρος εκείνων που ονομάζει πολίτες, αλλά θεωρεί υπηκόους. Αυτή είναι η δημοκρατία τους — αν αυτό είναι δημοκρατία…

Το τέλος της μικρής μας πόλης

Ο Αισχύλος, πάντως, μας είχε κι αυτός προειδοποιήσει: ο τόπος νοηματοδότησης, ο τόπος πραγμάτωσης του Δικαίου είναι η πόλη. Αλλά και το ανάποδο μας είπε: η πόλη δεν υπάρχει, δεν έχει τόπο, αν αυτός δεν ορίζεται από το Δίκαιο. Η ανθρώπινη κοινωνία, η πόλη είναι οι ίδιοι οι θεσμοί της — κι έτσι έγραψε την Ορέστειά του, κληροδοτώντας μας τους όρους για το μεγάλο στοίχημα της θεσμισμένης ανθρώπινης συμβίωσης: της πολιτικής. Αν αυτό έχει να πει κάτι είναι ότι τα θεμέλια της πόλης δεν είναι αυτά που ρίχνουνε οι εργολάβοι, αλλά αυτά που συντελούν στη διαμόρφωση των συνειδήσεων, συγκροτώντας ό,τι στις εκθέσεις ιδεών ονομάζαμε κοινωνικό ιστό. Αν αυτός διαλυθεί, τότε πόλη δεν υπάρχει: γιατί δεν υπάρχει το Δίκαιο που προϋποτίθεται, που υπόκειται στη θεμελίωσή της.

Take five

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

Είναι μέρες τώρα που βλέπω και ακούω αυτή την ανεκδιήγητη διαφήμιση της Τράπεζας Κύπρου, όπου δυο ευτυχισμένοι συνταξιούχοι διασταυρώνονται στο δρόμο, και χαιρετιόνται δίνοντας ο ένας στον άλλον πέντε. Και μου έρχεται και μένα να δώσω πέντε, όχι στους έρμους τους ηθοποιούς αλλά στους δημιουργούς της διαφήμισης, μόνο που το χέρι μου να είναι ανοιχτό, κοινώς να φασκελώνει. Γιατί όποιος νοσηρός διαφημιστικός εγκέφαλος δημιούργησε αυτό το έκτρωμα δεν σκέφτηκε σε ποιους ανθρώπους απευθύνεται, δεν σκέφτηκε όλους εκείνους τους εργαζόμενους που είδαν τις ελπίδες τους για αξιοπρεπείς συντάξεις να καταρρακώνονται. Μάλλον, για να είμαστε πιο ειλικρινείς, αυτούς ακριβώς σκέφτηκε για να προωθήσει τα χρηματοπιστωτικά του προγράμματα, ποντάροντας για άλλη μια φορά στην ανασφάλεια, στο φόβο της εξαθλίωσης.

Αν κάτι με τρελαίνει αυτόν τον καιρό είναι η αδυναμία όσων υποτίθεται ότι ηγούνται της ελληνικής κοινωνίας, σε όλα τα επίπεδα, να καταλάβουν τι συμβαίνει. Αυτό το βουβό μέχρι πρότινος και οργισμένο υπόγειο κύμα που έχει τη δύναμη να γκρεμίσει ό,τι χτίστηκε στη μεταπολίτευση. Δεν το γράφω με καμιά χαρά ούτε με καμία επαναστατική διάθεση. Η βία, η τυφλή επιθετικότητα, η έκρηξη συμπαρασύρει τα πάντα, καλά και κακά στο διάβα της, κατακτήσεις και εμπόδια. Μα πώς να συγκρατήσεις την οργή εκείνων που νιώθουν ότι τελικά δεν τους ακούει κανείς; Κανείς από όλους όσους νομίζουν ότι μπορούν μονίμως να δείχνουν το δέντρο και όχι το δάσος. Το τζιπ που περνάει χωρίς να πληρώνει τα διόδια, και όχι τους χιλιάδες ανθρώπους που τα πληρώνουν δυο και τρεις φορές την ημέρα για να διασχίσουν λίγα χιλιόμετρα από το σπίτι στη δουλειά τους. Το κτίριο της Νομικής και όχι τους χιλιάδες μετανάστες που ζουν σε άθλιες συνθήκες σε όλα τα υπόγεια τής κάτω από την Ομόνοια Αθήνας. Τις βίαιες αντιδράσεις μεμονωμένων ανθρώπων, και όχι ένα κράτος που για να επιβάλλει τη θέληση του αποκλείει αυθαίρετα με τα ΜΑΤ μια ολόκληρη πόλη για εβδομάδες.

 

Τζορτζ Γκρος, «Οι βάτραχοι ιδιοκτήτες», από το λεύκωμα «Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης» (Βερολίνο 1921)

Ας φύγουμε λοιπόν από το δέντρο, κι ας δούμε το ημικατεστραμένο δάσος. Και δεν έχω εδώ πρόθεση να αντιδικήσω με τον κύριο αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Προφανώς όλοι μαζί το καταστρέψαμε αυτό το δάσος, όλοι μαζί τα φάγαμε. Όχι και όλοι ακριβώς, κάποιοι είναι πάντα μονίμως αποκλεισμένοι από το τραπέζι μας. Μόνο που ο καθένας μας έφαγε τη δική του μερίδα, το δικό του πιάτο. Είμαι λοιπόν έτοιμος να απολογηθώ για ό,τι έφαγα. Για το βύσμα μου στο στρατό, για τις κλήσεις που προσπάθησα να σβήσω, ακόμη και το μέσον που έβαλα για να βρω κάποτε μια δουλειά. Μέχρι εκεί όμως. Αυτή είναι η δική μου ευθύνη, η δική μου ενοχή. Και επειδή στη δημοκρατία συλλογικές ενοχές δεν υπάρχουν ας πάρει ο καθένας τη δική του. Και τότε ας δούμε τι του αναλογεί.

 

 

 

Τζορτζ Γκρος, «Οι βάτραχοι ιδιοκτήτες», από το λεύκωμα «Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης» (Βερολίνο 1921)

Το ρεζίλεμα της υψηλής διπλωματίας της Γαλλίας

του Στέφαν Ζίμονς

μετάφραση: Ιωάννα Μεϊτάνη

Κατέφθασε με 100 λιμουζίνες, υποσχέθηκε μπίζνες δισεκατομμυρίων και κατασκήνωσε μες στο κέντρο του Παρισιού: για τους γάλλους διπλωμάτες, ο Μουαμάρ αλ-Καντάφι ήταν ο εξαγνισμένος ηγεμόνας, ένας καλοδεχούμενος επισκέπτης. Η εικόνα αυτή άλλαξε ριζικά μετά τη δολοφονική επίθεση ενάντια στον ίδιο του το λαό.

Τιμητική υποδοχή, επίσημο δείπνο στο Μέγαρο των Ηλυσίων και δύο προσωπικές συναντήσεις με τον πρόεδρο Νικολά Σαρκοζύ — η επίσκεψη του Καντάφι το 2007 ήταν μια πενθήμερη υπόκλιση διαρκείας στον ηγέτη της λιβυκής επανάστασης. Έφτασε με συνοδεία 400 ατόμων και με στόλο από 100 λιμουζίνες, έστησε βεδουίνικο αντίσκηνο στο προαύλιο ενός μεγάρου στο κέντρο του Παρισιού και έκανε το γύρο της πόλης με πλοίο — εκείνες τις ώρες απαγορεύτηκε η κυκλοφορία στις γέφυρες του Σηκουάνα.

Για να συμπληρωθεί το ρεζίλεμα του πρωτοκόλλου, ο Καντάφι έγινε δεκτός στη χώρα «της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης» ακριβώς την «Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».

Ο υπουργός Εξωτερικών Μπερνάρ Κουσνέρ, που μεταπήδησε στην κυβέρνηση από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, κόμπιασε σε μια ραδιοφωνική συνέντευξη, προσπαθώντας να αποφύγει τον χαρακτηρισμό «δικτάτορας» για τον Καντάφι. Η Ραμά Γιαντ, τότε υφυπουργός για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων (στον επόμενο ανασχηματισμό έγινε υφυπουργός Αθλητισμού και αργότερα δεν περιλήφθηκε ξανά στο κυβερνητικό σχήμα [Σ.τ.Μ.]), κατέκρινε έντονα την επίσκεψη του λίβυου ηγέτη, λέγοντας ότι «η χώρα μας δεν είναι χαλάκι για να σκουπίζει ο κάθε ηγέτης τα πόδια του από το αίμα των εγκλημάτων του» και κλήθηκε έπειτα από τον Σαρκοζύ να δώσει λογαριασμό για αυτά της τα λόγια.

Δεν είναι ν’ απορεί κανείς: ο Καντάφι είχε υποσχεθεί στον γάλλο ομόλογό του την αγορά πολεμικών αεροσκαφών και στρατιωτικών ελικοπτέρων, για την οποία τα συμβόλαια, όπως ήλπιζε ο Σαρκοζύ, θα έφταναν «στο ύψος των 10 εκατομμυρίων ευρώ».

Απερίσκεπτος πραγματισμός

 

Σκίτσο του Λατούφ

Στην επίσκεψη εκείνη, το Παρίσι είχε τιμήσει τον ηγεμόνα της ερήμου επειδή είχε απελευθερώσει τις βουλγάρες νοσοκόμες, τις οποίες είχε πρώτα φυλακίσει αυθαίρετα η λιβυκή δικαιοσύνη. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, ένα μούδιασμα απλώνεται στους διπλωματικούς κύκλους — όχι μόνο γιατί η παραγγελία των εξοπλισμών εξέπεσε σε αγορά 20 μόνο Αίρμπας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και προκάτοχοι του Σαρκοζύ στο προεδρικό μέγαρο, όπως ο Ζωρζ Πομπιντού, είχαν πουλήσει την Τρίπολη αεροσκάφη Μιράζ· αναμφίβολα, επίσης, ορισμένοι γάλλοι αριστεροί θεωρούσαν τον χαμαιλέοντα δικτάτορα μπροστάρη στη μάχη κατά του ιμπεριαλισμού.

Τώρα, μια ομάδα διπλωματών καταγγέλλει δημοσίως και με ασυνήθιστα έντονο ύφος τον «ερασιτεχνισμό» και τον «παρορμητισμό» της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία καθορίζεται κυρίως από την ατζέντα δημοσίων σχέσεων του Μεγάρου των Ηλυσίων. Μια ομάδα ειδικών του υπουργείου Εξωτερικών, που διατηρούν την ανωνυμία τους, περιγράφουν σε άρθρο τους στη Le Monde την πορεία του Σαρκοζύ στην εξουσία ως μια αλληλουχία από ήττες και αποτυχίες, η οποία, τώρα, ενόψει της κρίσης στη βόρεια Αφρική, αναδεικνύεται πάλι ανάγλυφα και φανερώνει την αδυναμία της Γαλλίας.

Κατάληψη στο LSE για να σταματήσει η χρηματοδότηση από τον Καντάφι

 

Από την κατάληψη: "Το LSE παίρνει 300 χιλιάδες ματωμένεςλ λίρες από τον Καντάφι. Λέμε Όχι!"

Την Τρίτη 22 Φεβρουαρίου, φοιτητές του London School of Economics (LSE), κατέλαβαν μια αίθουσα στο Παλαιό Κτίριο, απαιτώντας το σταμάτημα κάθε σχέσης της Σχολής με το καθεστώς της Λιβύης. Πέτρα του σκανδάλου, η επιχορήγηση του LSE, το 2009, από το Διεθνές Φιλανθρωπικό και Αναπτυξιακό Ίδρυμα Καντάφι (GICDF) με 1,5 εκατομμύρια λίρες, με σκοπό τη δημιουργία ενός ερευνητικού προγράμματος για την πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία της Βόρειας Αφρικής. Ας σημειωθεί επίσης ότι ο γιος και «διάδοχος» του Καντάφι, Σαΐφ, έχει πάρει το διδακτορικό του από το LSE, με θέμα τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και των διεθνών οργανισμών στον εκδημοκρατισμό της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων, η διοίκηση του LSE, είχε αναγκαστεί να ανακοινώσει, μια μέρα πριν, ότι θα αρνηθεί στο εξής χορηγίες συνδεόμενες με το καθεστώς Καντάφι.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Η προκήρυξη των φοιτητών

Ζητάμε:

α) Η διοίκηση του LSE να καταγγείλει δημόσια την πρόσφατη βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς Καντάφι, καθώς τις απειλές που εκτόξευσε ο Σαΐφ Καντάφι εναντίον των διαδηλωτών στη Λιβύη.

Σκίτσο του Τζων Σπρινγκς, από το NYRB

β) Το LSE να δεσμευτεί επισήμως ότι θα σταματήσει κάθε συνεργασία με το καθεστώς της Λιβύης, όπως και οποιοδήποτε άλλο δικτατορικό καθεστώς που είναι γνωστό ότι ευθύνεται για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

γ) Το LSE να αρνηθεί το υπολειπόμενο ποσό της χορηγίας του Διεθνούς Φιλανθρωπικού και Αναπτυξιακού Ιδρύματος Καντάφι (GICDF), που ανερχόταν συνολικά σε 1,5 εκατομμύριο λίρες· και να εργαστεί

για τη δημιουργία ενός κεφαλαίου για τη χορήγηση υποτροφιών σε άπορους λίβυους φοιτητές, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τις 300.000 λίρες που έχει ήδη λάβει το LSE από το Ίδρυμα Καντάφι και δεν τις έχει ακόμα αξιοποιήσει.

δ) Να διαγραφεί ο Σαΐφ Καντάφι από τον σύλλογο των αποφοίτων, διότι οι δημόσιες δηλώσεις του την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου, αλλά και μια σειρά εκθέσεις διεθνών οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα δείχνουν με σαφήνεια ότι εμπλέκεται στη δολοφονία αθώων πολιτών, καθώς και άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ένταξή του στην κοινότητα του LSE, και κυρίως στο σώμα όσων σπούδασαν σε αυτό, είναι ένα όνειδος που δεν μπορούμε να ανεχθεί κανένας από εμάς, εργαζόμενους, φοιτητές και αποφοίτους του LSE.

Το LSE και ο Καντάφι: για άλλη μια φορά στη λάθος πλευρά της Ιστορίας

του Τζέρομ Ρους

μετάφραση: Στρ. Μπουλαλάκης

Η εγκάρδια σχέση του LSE με το καθεστώς Καντάφι αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα ενός πολύ μεγαλύτερου προβλήματος: της μόνιμης αποτυχίας των φιλελεύθερων δυτικών υπερασπιστών της ελευθερίας και της δημοκρατίας να εφαρμόσουν στην πράξη αυτά που διακηρύσσουν. […]

 

Mνημείο στην Τρίπολη που αναπαριστά το «Πράσινο Βιβλίο» του Καντάφι. (The New York Times)

Οι φιλελεύθεροι της Δύσης μπορεί να πιστεύουν βαθιά ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι αναπαλλοτρίωτες, όπως και τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα, η καταπάτηση των οποίων είναι απαράδεκτη, αλλά αυτή η γνήσια ηθική αίσθηση παραβιάζεται συστηματικά όταν συντρέχουν δύο προϋποθέσεις όσον αφορά τους συνομιλητές τους: α) είναι πλούσιοι, β) προσεγγίζουν οι ίδιοι την εξιδανικευμένη δυτική εικόνα του Άλλου ως αντανάκλαση του Εαυτού.

Πράγματι, σε αυτό το σημείο η ψυχολογία, η ανθρωπολογία, τα οικονομικά και η πολιτική συγκλίνουν. Όπως παρατήρησε εύστοχα ο Guardian, ο Σαΐφ αλ Καντάφι ήταν ένας άνθρωπος με τον οποίο οι Δυτικοί θα μπορούσαν να κάνουν μπίζνες. Εκτός του ότι ήταν πάμπλουτος, δεν είχε γένια, φορούσε κοστούμι και μιλούσε άπταιστα αγγλικά, ο Σαΐφ πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το LSE με θέμα «Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στον εκδημοκρατισμό της παγκόσμιας διακυβέρνησης», ενώ διακήρυσσε την ειλικρινή θέλησή του να μεταρρυθμίσει τη χώρα του σε μια φιλελεύθερη δημοκρατική κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, ήταν ένας πραγματικός τζέντλεμαν, κι έτσι ο Λόρδος Μάντελσον, o Ναθάνιελ Ρότσιλντ, ο Δούκας του Γυορκ και ο Ντέιβιντ Χελντ μπορούσαν όλοι τους να συμφάγουν άνετα μαζί του, χωρίς να αισθάνονται άβολα με τη διαφορετικότητα του ομοτραπέζου τους. […]

Στην πραγματικότητα, όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Ταρίκ Ραμαντάν σε μια διάλεξή του στο Άμστερνταμ η «Μεγάλη Φιλελεύθερη Προδοσία» βρίσκεται στο απώτατο σημείο της, κινούμενη από τον συνδυασμό της ξέφρενης επιδίωξης του κέρδους που έχει η Δύση, της επιθυμίας της να αναδημιουργήσει τον κόσμο κατ’ εικόνα της και του βαθιού τραύματος (και του βαθιά ριζωμένου φόβου) για τον μουσουλμάνο Άλλο. […]

Περί κατάργησης της «εκτός σχεδίου δόμησης»

Aρκεί η πολιτική βούληση χωρίς επαρκή επιστημονική υποστήριξη;

της Μάρως Ευαγγελίδου

Στον πρόσφατο δημόσιο διάλογο για τη θέσπιση των 10 στρεμμάτων ως ορίου αρτιότητας και κατάτμησης στις περιοχές Natura, (ΣΝ βιοποικιλότητας) κάθε συνεπής οικολόγος θα συντασσόταν με την Υπουργό, και όχι με τις φωνές που συντήρησαν μέχρι σήμερα την οικοπεδοποίηση της ελληνικής υπαίθρου. Έτσι συμβαίνει πάντα στην πολιτική: οφείλεις να διαλέξεις με ποιον θα πας και ποιον θ’ αφήσεις…

Επειδή όμως η πολιτική δεν προχωράει μόνο με επιλογές αλλά και με επεξεργασίες, γεννάται το ερώτημα αν αυτή η διλημματική στάση –που ανάγεται συνήθως σε μείζονες ιδεολογικές άρα προειλημμένες τοποθετήσεις– μας βοηθάει να προχωρήσουμε την πολιτική μας σκέψη και να υποστηρίξουμε την πολιτική μας θέση στον δημόσιο διάλογο. Η κατάργηση της Εκτός Σχεδίου Δόμησης (εφεξής ΕΣ) είναι ένα από συνθετότερα προβλήματα χωροταξικής πολιτικής με αναπτυξιακές, νομικές και πολεοδομικές διαστάσεις –πλην των περιβαλλοντικών– που δεν έχουν καν διαφανεί στην εισηγητική έκθεση του ΣΝ. Η αποδοχή από την Υπουργό της διατήρησης της αρτιότητας 4 στρεμμάτων ως παρέκκλιση –που χαρακτηρίστηκε συμβιβασμός– δεν συνιστά πολιτική υπαναχώρηση ενώ μπορεί, αντίθετα, να αποτελέσει στοιχείο ολοκληρωμένης θεώρησης, αρκεί να συμπληρωθεί με άλλα μέτρα, εντασσόμενο σε μια συνολική στρατηγική.

Τα στοιχεία της «εκτός σχεδίου δόμησης»: αρτιότητα, όροι δόμησης και χρήση

Η εμφανής και περισσότερο αναλυμένη αρνητική διάσταση της ΕΣ ανάγεται στις καταστροφικές επιπτώσεις της διάσπαρτης δόμησης στο τοπίο και την αγροτική γη. Εξ αυτής πηγάζει η θέση για αύξηση της αρτιότητας και του ορίου κατάτμησης (δεν ταυτίζονται υποχρεωτικά), ώστε να περιοριστούν τα κτίσματα και η διάχυση χρήσεων που οδηγεί σε ενεργειακή σπατάλη και περιβαλλοντική επιβάρυνση λόγω έλλειψης υποδομών. Παράλληλα η αύξηση του ορίου αρτιότητας συμβάλλει, μεσοπρόθεσμα, στην ανάσχεση της υπερβολικής αύξησης των τιμών γης που συμπιέζει την αγροτική οικονομία και τη διατήρηση βιώσιμων κλήρων αγροτικής εκμετάλλευσης.

Περί «δικαίου του αίματος»

(αναδημοσίευση από τα «Νέα», 12.2.2011)

του Κώστα Γεωργουσόπουλου

Τρέμω στην ιδέα πως θα μπορούσε να έχει αναδρομική ισχύ το σκεπτικό του Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας που εισηγείται στην Ολομέλεια να ληφθεί υπόψη για την παροχή ιθαγένειας σε μετανάστες αλλοδαπούς το κριτήριο του «δικαίου του αίματος». Γιατί αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, εκτός των άλλων, θα έπρεπε να ξαναγραφεί και η Αρχαία και η Βυζαντινή και η Νεοελληνική Ιστορία με αυτό το κριτήριο καθαρότητας.

Ο μεγάλος νικητής των Περσών στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Θεμιστοκλής, όπως αναφέρουν πολλές πηγές ήταν μη τέλειος αθηναίος πολίτης. Η μητέρα του ήταν Θρακιώτισσα, άρα βάρβαρη για τη νομοθεσία των Αθηνών, πιθανόν υπηρέτρια στο σπίτι του πατέρα του Θεμιστοκλή. Οι Θρακιώτισσες εκείνη την εποχή ήταν ένα είδος Φιλιππινέζες!

Ο Θεμιστοκλής όμως, όταν ψηφίστηκε στρατηγός-αυτοκράτωρ, πέρασε νόμο στη Βουλή και έδωσε την ιδιότητα του αθηναίου πολίτη σε όλους τους ομοίους του, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί το εκλογικό σώμα του Αστεως και να έχει εξασφαλίσει πλέον και γερή εκλογική πελατεία ευγνωμόνων.

H πολιτική ανυπακοή και το κίνημα «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω»

του Γιώργου Μπάλια

Οι αστοχίες των ασκούμενων πολιτικών σε διάφορους τομείς και οι εμμένουσες ανησυχίες σημαντικής μερίδας πολιτών σχετικά με αυτές επέτρεψαν την ανάπτυξη κινημάτων που έχουν τα χαρακτηριστικά αυτού που ονομάζεται πολιτική ανυπακοή.

Το θεωρητικό πλαίσιο

Αλέξης Ακριθάκης, "Κόκκινες βαλίτσες", 1973

Το ζήτημα της ανυπακοής εντάσσεται, σύμφωνα με τον Γιούργκεν Χάμπερμας, στον ευρύτερο δημόσιο χώρο εντός του οποίου οι πολίτες ενισχύουν τη θέση τους μέσω των ολοένα και περισσότερο οξειών δημόσιων αντιπαραθέσεων, αποτελώντας ταυτόχρονα την κορύφωσή τους.[1] Επειδή η πολιτική ανυπακοή συνδέεται άμεσα με το περιεχόμενο των κανόνων δικαίου και τις πηγές του, είναι αναγκαίο να αναδειχθούν οι σημαντικότερες πλευρές του ζητήματος.

Εκείνο που πρέπει, καταρχάς, να υπογραμμιστεί είναι ότι όσοι προβαίνουν σε πράξεις πολιτικής ανυπακοής προβάλλουν επιχειρήματα σχετικά με το δίκαιο και τον τρόπο παραγωγής του. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως απλοί παραβάτες του νόμου όπως το απαιτεί η κατεστημένη αντίληψη περί τιμωρίας λόγω της παραβίασης του νόμου, η οποία ερείδεται στον νομικό θετικισμό.[2] Σύμφωνα με τον τελευταίο, η ισχύς του κανόνα δικαίου δεν εξαρτάται από την κοινωνική αποδοχή του, καθόσον περιορίζεται μόνο στο να επιβάλλει μια εξωτερική συμπεριφορά χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις εσωτερικές διεργασίες  αυτών στους οποίους απευθύνεται (ενστάσεις ή προβλήματα συνείδησης).[3] Ωστόσο, αυτή η αντίληψη έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση από σημαντικούς θεωρητικούς (Ρωλς, Χάμπερμας, Ντουόρκιν), οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι πολίτες έχουν υποχρέωση να τηρούν το νόμο αλλά μπορούν επίσης να τον αμφισβητούν –και να μην τον εφαρμόζουν– σε ορισμένες περιπτώσεις και υπό ορισμένες προϋποθέσεις.