Yπάρχω, άρα σκέπτομαι: η «φαντασιακή κοινότητα» αναγνωστών και φίλων

ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ «ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ»

του Στρατή Μπουρνάζου

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε για τα πρώτα γενέθλια του ηλεκτρονικού περιοδικού RedNotebook και είναι αναρτημένο, μαζί με άλλα ανάλογα στο www.rnbnet.gr. Αναδημοσιεύεται σήμερα στα «Ενθέματα», με μικρές αλλαγές, όχι μόνο ως ευχετήριο προς το RnB αλλά κυρίως με την προσδοκία ότι θέτει μερικά γενικότερα ζητήματα προς συζήτηση.

Στρ. Μπ.

Σκίτσο του Kalio για το RedNotebook

Πρώτη και μεγαλύτερη επιτυχία του RedNotebook, στον ένα χρόνο που υπάρχει, είναι το γεγονός ότι υπάρχει: αυτή καθαυτή η ύπαρξή του. Γνωρίζω δεκάδες –για να μην πω εκατοντάδες–εγχειρήματα (έντυπα, περιοδικά, εφημερίδες και εφημεριδάκια, εκδόσεις, στέκια κι ένα σωρό άλλα), που ξεκίνησαν πυρπολημένα από τον ενθουσιασμό (τον ενθουσιασμό της νεότητας και της Αριστεράς συνήθως), με ωραίους σχεδιασμούς και τη διάθεση να κατακτήσουν τον κόσμο (τον κόσμο των ιδεών τουλάχιστον), και όμως εξεμέτρησαν τον βίο πολύ γρήγορα, πριν κλείσουν καν χρόνο. Η διπλή έλλειψη, χρόνου και χρήματος, έχει σταθεί, αποδεδειγμένα και διαχρονικά, εμπόδιο αξεπέραστο.

Το να εξακολουθείς λοιπόν να κυκλοφορείς στο Διαδίκτυο, με την ίδια μάλιστα ή και μεγαλύτερη ορμή, όπως τον πρώτο καιρό, δείχνει δύο πράγματα. Πρώτα απ’ όλα, ότι όσοι «τρέχουν» το Rnb –εννοώ πρωτίστως τους δύο αρχισυντάκτες του, τον Δημοσθένη και τον Χρήστο, αλλά και τον στενό κύκλο των συνεργατών– απεδείχθησαν χαλκέντεροι, έκαναν μεροκάματα και νυχτοκάματα πολλά –το δεύτερο κυρίως– μπροστά στην οθόνη τους: το ξέρει καλά όποιος έχει ανακατευτεί, έστω και λίγο, με τέτοιες δουλειές. Δείχνει, επίσης, ότι η αρχική σύλληψη, ενός μαχητικού και σκεπτόμενου συνάμα ηλεκτρονικού περιοδικού της Αριστεράς ήταν ολόσωστη, ανταποκρινόταν σε ανάγκες υπαρκτές, γι’ αυτό βρήκε έδαφος πρόσφορο και μπόρεσε να ριζώσει.

Η δεύτερη μεγάλη επιτυχία του Rnb είναι ότι διαβάζεται· το διαβάζεις μάλιστα, συνήθως, με ευχαρίστηση και ωφέλεια. Γιατί, και πάλι, γνωρίζω πάμπολλα έντυπα, περιοδικά και μη, που τα εκδίδουν οι καλύτεροι, συνεπέστεροι και αγωνιστικότεροι άνθρωποι, με τις καλύτερες, συνεπέστερες και αγωνιστικότερες –ή και αγωνιστικότατες, ενίοτε– προθέσεις, σε πείσμα όλων των δυσκολιών, που έχουν όλα τα καλά αλλά και ένα μεγάλο ντισαβαντάζ, το οποίο αποδεικνύεται ανυπέρβλητο: στη δεύτερη σελίδα έχεις αρχίσει να χασμουριέσαι, διακριτικά ίσως στην αρχή, αλλά στην τρίτη βρίσκεσαι ήδη, οριστικά και αμετακλήτως, στις αγκάλες του Μορφέα. Με λίγα λόγια, δεν διαβάζονται.

***

Υπάρχουν λοιπόν αναγνώστες και αναγνώστριες που με προσμονή, με ανυπομονησία, με χαρά, κλικάρουν για να δουν τι καινούργιο έχει το Rnb, τι λέει για το ένα ή το άλλο, μικρό ή μεγάλο θέμα; Πιστεύω πως ναι. Αυτό είναι, για μένα, το σημαντικότερο στοίχημα για ένα έντυπο, ηλεκτρονικό ή χαρτώο — το σκέφτομαι, πολύ συχνά, με αγωνία, και για τα «Ενθέματα».

Το Rnb επιδιώκει να φτιάξει έναν χώρο, μια κοινότητα ανθρώπων. Πρώτα απ’ όλα, να φτιάξει τους στενούς του συνεργάτες και συνεργάτριες, τη «Γραμματεία», εκείνους κι εκείνες που μαζεύονται κάθε Τετάρτη — και αποτελούν βέβαια τη μαγιά, την κινητήρια δύναμη για την έκδοσή του. Αλλά και όλους όσους θα στείλουν ένα σχόλιο, θα κάνουν μια επισήμανση, θα μεταφράσουν, θα αναδημοσιεύσουν, θα μιλήσουν παραέξω για το πόρταλ. Είναι όλοι και όλες εκείνοι που το περιβάλλουν με ενδιαφέρον, με στοργή, με αγάπη, νοιάζονται γι’ αυτό, αγάλλονται αλλά μπορεί και να θυμώσουν μαζί του: η φαντασιακή κοινότητα των αναγνωστών και των φίλων, όλων αυτών που το αισθάνονται, περισσότερο ή λιγότερο, δική τους υπόθεση.

Η διαμόρφωση και διατήρηση ενός τέτοιου χώρου αποτελεί σήμερα εκ των ων άνευ προϋπόθεση όχι μόνο για να μπορούμε να παρεμβαίνουμε, αλλά και για κάτι ακόμα πιο πρωταρχικό: να σκεφτόμαστε. Γιατί, σ’ αυτό τον δύσκολο καιρό, όταν βρίσκονται ο καθένας μόνος του, οι άνθρωποι είτε σωπαίνουν είτε αγριεύουν· και πάντως, και στις δύο περιπτώσεις, δυσκολεύονται να σκεφτούν. Η ύπαρξη χώρων συνάντησης, πραγματικών και ιδεατών, είναι απαραίτητη για να μπορούμε να σκεφτόμαστε.

Πιστεύω λοιπόν ότι το Rnb, παρ’ όλες τις αδυναμίες, τις υστερήσεις και τις ελλείψεις του (που είναι πολλές, αλλά τελικά όχι και τόσες, αν το καλοζυγίσουμε και σκεφτούμε ότι πρόκειται για εγχείρημα εξολοκλήρου εθελοντικό), παρά τις διαφωνίες ή τις διαφορές απόχρωσης που αισθάνομαι κάποιες φορές μαζί του (θα πω μία, μόνο και μόνο για να μη θεωρηθεί ότι έχω αναλάβει εργολαβικά να πλέξω το εγκώμιό του: ενίοτε το πρώτο συστατικό του τίτλου του, το «κόκκινο», υπερκαλύπτει το δεύτερο, το «σημειωματάριο»), συντείνει έμπρακτα στη διαμόρφωση ενός τέτοιου χώρου. Μαζί με αρκετά άλλα εγχειρήματα και ανθρώπους — ο καθένας με τις δυνάμεις, τις επιλογές, τις ιδιαιτερότητες και τις δεξιότητές του.

Η ύπαρξη ενός τέτοιου χώρου είναι, ας το ξαναπώ, απολύτως απαραίτητη, για να μπορούμε να σκεφτόμαστε: υπάρχει, άρα σκεφτόμαστε. Το Rnb εργάζεται, και εύχομαι να συνεχίσει να εργάζεται, για τη διαμόρφωση ενός τέτοιου χώρου: αυτή είναι και η θερμότερη ευχή που μπορώ να του δώσω, τελειώνοντας, για τα πρώτα του γενέθλια.

Σχέδιο του Kalio για το RedNotebook