Το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας στο καφφενείον των «Ενθεμάτων»

To γραφείον-εντευκτήριον-καφέ-μπαρ-φιλολογικό σαλόνι των «Ενθεμάτων» (Βαλτετσίου 50-52, 6ος όροφος) λειτουργεί πλέον επί καθημερινής βάσεως. Ολιγομελή ή πολυμελή κλιμάκια των «Ενθεμάτων» και του RedNote, μαζί με συναγωνιστές, φίλους, εργάτες του πνεύματος εν γένει,  μεταφράζουμε, γράφουμε, συνεδριάζουμε και προσφέρουμε εκλεκτό καφέ και τσικουδιά ολημερίς (ενίοτε και οληνυχτίς). Το τηλέφωνό μας είναι 215-5102120, μπορείτε να μας πάρετε πριν περάσετε, για να είστε βέβαιοι ότι είμαστε εκεί.

Εκτός της καθημερινής παρουσίας μας, αυτή την εβδομάδα έχουμε, πιο συγκεκριμένα:

 Δευτέρα 31 Οκτωβρίου

10.00-13.30: πρωινός καφές (εκλεκτές ποικιλίες Σάντος και Κολομβίας) για ανασκόπηση των εξελίξεων και εν γένει συζήτηση

14.00. Μετάβαση στα γραφεία της «Αυγής» (πρωινή εφημερίδα της Αριστεράς) για την παραλαβή 150  φύλλων της ελληνικής έκδοσης της Οccupied Wall Street Journal και επιστροφή στη Βαλτετσίου 50-52 με τα φύλλα υπό μάλης

17.00 Ανοιχτή συνεδρίαση της Συντακτικής Ομάδας των Ενθεμάτων

Τρίτη 1 Νοεμβρίου

19.00. Συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

21.00. Συνεδρίαση της Ομάδας Φύλου του ΟΜΙΚ

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου
20.00 Ανοιχτή συνεδρίαση της γραμματείας του RedNotebook

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου: ΜΠΑΡ ΤΩΝ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ

Εκτάκτως το μπαρ μας αυτή την Παρασκευή θα ανοίξει αργότερα, και συγκεκριμένα στις 22.30 (και όχι στις 21.00, όπως κάθε βδομάδα). Γιατί προηγουμένως, από τις 7.30 και μετά,  θα είμαστε στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 13) όπου θα μαζευτούμε σύντροφοι και φίλοι του Αλέκου Λύτρα, όσοι και όσες ξέραμε και αγαπούσαμε αυτόν τον ξεχωριστό φίλο και σύντροφο, καθώς συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τον θάνατό του.

[Από τις 22.30 και μετά, στο μπαρ μας, θα έχουμε αντίτυπα από το τρίτο φύλλο του Occupied Wall Street Journal: και το πρωτότυπο αμερικανικό, αλλά και την «ελληνική έκδοση» ]

Η ευρωπαϊκή συμφωνία του «κουρέματος»: μια ακόμα μεγαλειώδης τρύπα στο νερό

του Γιάνη Βαρουφάκη

Φωτογραφία του Χέρμπετ Λιστ, Ρώμη, 1951

Καθώς ο βόμβος της συζήτησης σχετικά με το τι ακριβώς σημαίνει η νέα «συμφωνία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της κρίσης αντηχεί ακόμα στ’ αυτιά μας, έπειτα από μια μακρά νύχτα κατά την οποία παρακολουθούσαμε γεμάτοι ανησυχία τις διαπραγματεύσεις των ηγετών μας, είναι εξαιρετικά εύκολο να χάσουμε από τα μάτια μας τη μοναδική αλήθεια για τη νέα αυτή εξέλιξη στο σήριαλ της κρίσης του ευρώ: δεν υπήρξε καμιά συμφωνία.

Η Ευρώπη είχε δεσμευτεί να δώσει μια μακρόπνοη λύση σε τρία αλληλοσυνδεόμενα προβλήματα: τον τραπεζικό της κλάδο που καταρρέει, το πρόβλημα του ιταλικού και του ισπανικού δημόσιου χρέους (με τις εν δυνάμει καταστροφικές επιπτώσεις του στη βαθμολογία της Γαλλίας με ΑΑΑ), καθώς και τη ρημαγμένη ελληνική οικονομία. Κανένα από τα τρία αυτά προβλήματα δεν αντιμετωπίστηκε, έστω και σε μικρό βαθμό, το βράδυ της Τετάρτης.

Ο τραπεζικός κλάδος θα χρειαζόταν μια επιθετική, υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίου, σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. (Όχι μόνο επειδή το ποσό που προορίζεται γι’ αυτό τον σκοπό είναι ισχνό, αλλά κυρίως επειδή θα δοθούν πάμπολλες ευκαιρίες στους τραπεζίτες να μη χάσουν τον έλεγχο των χρεοκοπημένων τραπεζών τους, με ποικίλα μέσα που θα καταστήσουν την ανακεφαλαιοποίηση νεκρό γράμμα.)

H «ελληνική έκδοση» του Occupied Wall Street Journal: πώς συνεχίζουμε

Η πρώτη σελίδα του φ. 1 της "ελληνικής έκδοσης"

για επικοινωνία: owsjgreek@gmail.com

Την προηγούμενη Κυριακή, ένθετο στα «Ενθέματα», ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα της Αυγής και στο μπλογκ μας, καθώς και στο RedNotebook,  υπήρχε ένα τετρασέλιδο εφημεριδάκι. Ήταν πιστή αναπαραγωγή, γραφιστικά, του Occupied Wall Street Journal (τα κείμενα ήταν μια επιλογή από το πρώτο και το δεύτερο φύλλο του), του εντύπου που αποτελεί τη φωνή του κινήματος Occupy Wall Street.

Αισθανόμαστε μεγάλη χαρά, καθώς η πρωτοβουλία βρήκε ανταπόκριση: πέραν του γενικότερου ενδιαφέροντος που προξένησε, πολλοί φίλοι και φίλες εξέφρασαν τον ενθουσιασμό τους, λόγω αλλά και έργω, καθώς προσφέρθηκαν να μεταφράσουν κείμενα, για τη συνέχιση του εγχειρήματος. Παράλληλα, χάρη στη Δάφνη Λάππα, ήρθαμε σε επαφή με τους αμερικανούς συντρόφους και συντρόφισσες που εκδίδουν την Occupied Wall Street Journal (συγκεκριμένα με τη μεταφραστική του ομάδα), οι οποίοι μας πληροφόρησαν ότι έχουν συγκροτηθεί ομάδες για τη μετάφραση του εντύπου, αλλά και γενικότερα υλικών του κινήματος, σε πολλές –αν όχι όλες τις– γλώσσες: ισπανικά, γαλλικά, κινέζικα, αραβικά, γερμανικά, πορτογαλικά, μπενγκάλι, βουλγάρικα, καταλανικά, κροατικά, τσέχικα!

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, έπειτα από μια σύντομη διερεύνηση, με πυρήνα τους ανθρώπους που μετέφρασαν την Occupied Wall Street Journal την προηγούμενη Κυριακή, συγκροτήσαμε την ελληνική μεταφραστική ομάδα. Τον συντονισμό έχουν αναλάβει, προσώρας, οι συντακτικές επιτροπές των «Ενθεμάτων» και του RedNotebook. Η ελληνική μεταφραστική ομάδα, η οποία αυτή τη στιγμή αριθμεί 32 μέλη, είναι βέβαια ανοιχτή: οι συμμετοχές είναι όχι μόνο ευπρόσδεκτες, αλλά και αναγκαίες για τη συνέχιση και διεύρυνση του εγχειρήματος. Όποιος και όποια ενδιαφέρεται να μετάσχει, μπορεί να στείλει ένα e-mail στο

Το νέο νομικό πλαίσιο για την έρευνα

 Αναπαραγωγή του κυρίαρχου Παραδείγματος και κατακερματισμός

του Φάνη Παπαγεωργίου και του Νικόλα Βαγδούτη

Ραούλ Χάζουμαν, "Ο Τάτλιν μένει σπίτι"

Σκιαγραφώντας τον νόμο Διαμαντοπούλου, μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικές συνιστώσες όσον αφορά την έρευνα. Πρώτον, την οικονομική-εισπρακτική διάσταση: περικοπή των κονδυλίων έρευνας και  των υποτροφιών, επιβολή ή αυξήσεις διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, άνοιγμα της ερευνητικής διαδικασίας στην αγορά για προσέλκυση επενδύσεων. Δεύτερον, αποκλειστικός προσανατολισμός προς την εμπειρική-εφαρμοσμένη έρευνα, αποσύνδεση από τη βασική έρευνα. Tρίτον, προσπάθεια οριοθέτησης κάθε επιστήμης εντός του κυρίαρχου Παραδείγματος, με τη θεσμοθέτηση μιας διαδικασίας που έχει ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια. Χωρίς να υποτιμάμε την πρώτη διάσταση, που παραδίδει την έρευνα στους ιδιώτες, επιβάλλει ταξικούς φραγμούς και δημιουργεί εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων, θα εστιαστούμε στις δύο άλλες συνιστώσες.

***

Ο νόμος θεσμοποιεί το άνοιγμα της έρευνας στην αγορά, ενώ η κρατική χρηματοδότηση  στοχοπροσηλώνεται στην «καινοτομία».[1] Αποτυπώνεται, δηλαδή, μια σαφής στροφή προς την εμπειρική-εφαρμοσμένη έρευνα, καθώς ως «καινοτομία» νοείται η εφαρμοσμένη έρευνα που κατατείνει σε υλικά και εμπορευματικώς εκμεταλλεύσιμα αποτελέσματα. Η έμφαση στην εμπειρική-εφαρμοσμένη έρευνα, όπως θα δείξουμε, συνδέεται άμεσα με την ιδεολογική κυριαρχία εντός του υπάρχοντος Παραδείγματος.

Στην εμπειρική-εφαρμοσμένη συνιστώσα κάθε επιστήμης υπεισέρχεται αναγκαστικά το ιδεολογικό στοιχείο (Μπαλτάς 2002)· ως εκ τούτου, η βάση των επιστημονικών διαμαχών έγκειται στο ιδεολογικό στοιχείο[2] και τη μη οριστικότητα των αποτελεσμάτων. Το ιδεολογικό στοιχείο εμφιλοχωρεί ανανοηματοδοτώντας και ερμηνεύοντας υπάρχουσες έννοιες και θεωρίες, και νοηματοδοτώντας ταυτόχρονα ιδεολογικά σχήματα εν τη γενέσει τους, προσδίδοντάς τους ένα μανδύα θεωρίας. Παρενθετικά, πρέπει να σημειώσουμε πως η μη οριστικότητα των αποτελεσμάτων έχει διαβαθμίσεις. Για παράδειγμα, στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τα οικονομικά είναι σαφώς μεγαλύτερη από ό,τι στις θετικές επιστήμες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι διάφορες εκδοχές της έννοιας της αιτιότητας, τέκνο της μαθηματικοποίησης της οικονομικής θεωρίας ύστερα από την επικράτηση της νεοκλασικής σχολής. Η μαθηματικοποίηση αυτή προσπαθεί με στρεβλό τρόπο να άρει την μη οριστικότητα των αποτελεσμάτων. Αυτό γίνεται αντιληπτό αν συνυπολογίσουμε τον ρόλο της θεμελίωσης, της ακαδημαϊκής τεκμηρίωσης και της ηγεμονίας έτσι των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη βάση των διδαγμάτων της νεοκλασικής σχολής.

Πρώτα η κατάληψη, τα αιτήματα μετά

Το Occupy Wall Street διανύει την έκτη εβδομάδα

του Σλάβοϊ Ζίζεκ

μετάφραση: Νικόλας Βαγδούτης

Η αστυνομία φυλάει το γλυπτό του ταύρου (ο οποίος συμβολίζει την ανοδικη φάση των χρηματιστηριακών αγορών: bull market), κοντά στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Φωτογραφία της Shannon Stapleton. Το γλυπτό αυτό, με μια μπαλαρίνα να χορεύει πάνω του, ήταν το εικονογραφικό θέμα της πρώτης αφίσας του κινήματος Occupy Wall Street (δεξιά).

Τι πρέπει κάνουμε στη συνέχεια των κινητοποιήσεων του  Occupy Wall Street — των κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν εκεί μακριά, κατέλαβαν το κέντρο της δημοσιότητας και τώρα, με νέα ορμή, συνεχίζονται και διαχέονται σε όλο τον κόσμο; Ένας από τους μεγαλύτερους κίνδυνους που αντιμετωπίζουν οι διαδηλωτές είναι να ερωτευτούν τους εαυτούς τους.  Αυτή την εβδομάδα, στην αντίστοιχη διαμαρτυρία του Σαν Φρανσίσκο, ένας από τους συμμετέχοντες  κάλεσε τους συγκεντρωμένους να συμμετάσχουν στο κίνημα σα να επρόκειτο για χάπενινγκ χίπηδων του ’60: «Μας ρωτάνε ποιο είναι το πρόγραμμά μας. Δεν έχουμε πρόγραμμα. Είμαστε εδώ γιατί περνάμε καλά!».

Οι φιέστες είναι εύκολες. Το πραγματικό τεστ της αξίας τους όμως είναι το τι θα μείνει την επόμενη μέρα, πόσο θα αλλάξει η κανονικότητα της καθημερινής μας ζωής. Οι διαδηλωτές πρέπει να ερωτευτούν τη σκληρή και επίπονη δουλειά  — βρίσκονται στην  αρχή, όχι στο τέλος. Το βασικό τους μήνυμα είναι: το ταμπού έχει σπάσει, δεν ζούμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Έχουμε το δικαίωμα, ακόμα και την υποχρέωση, να σκεφτούμε εναλλακτικές λύσεις.

Σαν μια μορφή της εγελιανής τριάδας, η δυτική Αριστερά έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της: αφού εγκατέλειψε την, ούτως ειπείν, «ουσιοκρατία της πάλης των τάξεων» χάριν του πλουραλισμού του αντιρατσιστικού, του φεμινιστικού και άλλων αγώνων, ο καπιταλισμός εμφανίζεται και πάλι ξεκάθαρα ως το όνομα του προβλήματος. Συνεπώς, το πρώτο μάθημα για μας είναι: Μην κατηγορείτε τους ανθρώπους, μην τους εγκαλείτε για όσα κάνουν. Το πρόβλημα δεν είναι η διαφθορά και η απληστία· το πρόβλημα είναι το σύστημα που σε κάνει διεφθαρμένο. Η λύση δεν έγκειται σε αυτό που λέει το σύνθημα «Μέιν Στριτ, όχι Γουόλ Στριτ», αλλά στο να αλλάξουμε ένα σύστημα στο οποίο η  Μέιν Στριτ δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη Γουόλ Στριτ.

Έχουμε ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά μας, και σύντομα θα πρέπει να απαντήσουμε στις όντως δύσκολες ερωτήσεις: όχι το τι δεν θέλουμε, αλλά το τι  θέλουμε. Ποιο σύστημα  κοινωνικής οργάνωσης μπορεί να αντικαταστήσει τον υπάρχοντα καπιταλισμό; Τι τύπου νέους ηγέτες θέλουμε; Ποιους μηχανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των  ελεγκτικών και κατασταλτικών μηχανισμών, χρειαζόμαστε;  Είναι εμφανές ότι οι εναλλακτικές του 20ού αιώνα απέτυχαν.

H ηττημένη Κομμούνα έγινε σύμβολο

140 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΙΣΙΝΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ

Ένας θυελλώδης και παθιασμένος διάλογος ξεκίνησε από την επόμενη κιόλας της συντριβής της Κομμούνας του Παρισιού, από την οποία τα διάφορα ρεύματα της σοσιαλιστικής σκέψης αντλούσαν επιχειρήματα για να υπερασπιστούν τις θέσεις τους, αρχής γενομένης από αυτούς που στην ήττα της Κομμούνας έβλεπαν την απόδειξη της αναγκαιότητας ενός επαναστατικού κόμματος. Το παράδειγμά της θα αναφέρεται συνεχώς, για δεκαετίες, σε κάθε κρίσιμη φάση του προβληματισμού για το κράτος και την επανάσταση.

του Georges Haupt

μετάφραση: Γιώργος Παπαναγιώτου

Από τον Σεπτέμβριο του 1870 και μετά, οι ειδήσεις που ερχόντουσαν από τη Γαλλία βρισκόντουσαν στα πρωτοσέλιδα του παγκόσμιου Τύπου. Η κοινή γνώμη ήταν σ’ επιφυλακή και παρακολουθούσε με προσοχή τη σχετική ειδησεογραφία, την ταχεία διάδοση της οποίας ήταν πια σε θέση να εξασφαλίζουν τα διάφορα πρακτορεία ειδήσεων, χάρη στην ανάπτυξη του τηλεγράφου. Παρ’ όλ’ αυτά, η παρισινή εξέγερση του Μαρτίου 1871 προξένησε ένα σοκ σε όλους τους τομείς της κοινής γνώμης. Πέρα από το γεγονός ότι ξανάφερνε παλιές αναμνήσεις, της επανάστασης του 1848, εντυπωσίασε κυρίως λόγω του πρωτόγνωρου χαρακτήρα της. Ο Ρώσος σοσιαλιστής Πιέρ Λαβρόφ το υπογραμμίζει σε μια ανταπόκριση που έστειλε από το Παρίσι, στις 21 Μαρτίου του 1871: «Ε, λοιπόν, να κι άλλη μια επανάσταση! Κι αυτή εδώ δεν μοιάζει καθόλου με τις άλλες! Ποιος είναι λοιπόν ο επικεφαλής σ’ όλα αυτά; Κάποιοι που είναι παντελώς άγνωστοι!… Μάλιστα, απλοί εργάτες!… Κι αυτό είναι που χαρακτηρίζει την πρωτοτυπία του κινήματος αυτών των τελευταίων ημερών… Κάθε σοσιαλιστής, κάθε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Εργαζομένων, οφείλει να σκεφτεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτό το χαρακτηριστικό».

Η εικόνα της βαρβαρότητας και η βαρβαρότητα της εικόνας

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

«Αυτό είναι το χειρότερο». Χαρακτικό του Φρανσίσκο Γκόγια, 1812-1815.

Δεν είναι  ο θάνατος που με τρόμαξε. Ούτε κι η βιαιότητά του. Ακόμη κι αν δεν τον έσυραν απάνω στους αγκαθερούς ασπαλάθους, ο  τύραννος πλήρωσε τα κρίματά του, τα πολλά και άθλια, με τη ζωή του. Συμβαίνει κι αυτό κάποτε, όσοι περιφρόνησαν τόσο επιδεικτικά την ανθρώπινη ύπαρξη κι αξιοπρέπεια να πληρώνονται με το ίδιο νόμισμα. Ούτε κι η σκύλευση της σωρού του: πανάρχαια συνήθεια των νικητών, ήταν σχεδόν αναμενόμενη έτσι όπως συνέβη η θανάτωσή του. Ούτε ακόμη κι αυτή η παράξενη πομπή που σχηματίστηκε από όλους εκείνους που θέλησαν να αγγίξουν να βάλουν το δάχτυλο εις τον τύπον των ήλων για να πειστούν ή για να διηγούνται έπειτα από χρόνια ότι ήταν κι εκείνοι εκεί∙ το σώμα του αντικείμενο διαπόμπευσης, υλικό τεκμήριο της νίκης των εχθρών του, της νίκης της Αυτοκρατορίας.

Δεν είναι τα παραπάνω που με τρόμαξαν τόσο πολύ. Είναι κυρίως η διαχείριση της εικόνας τούτου του θανάτου, η βίαιη εισβολή του στις οθόνες όλου του κόσμου. Μέρες τώρα, αυτές οι σκηνές του τρόμου –χωρίς καμιά παρέμβαση, χωρίς καν την προειδοποίηση του εκφωνητή για τη βιαιότητα των όσων θα ακολουθήσουν– παίζουν στην τηλεόραση, σε εφημερίδες σε ιστοσελίδες, παντού, πρωί μεσημέρι και βράδυ. Στο όνομα της ελευθερίας της πληροφόρησης, που προφανώς δεν αφορούσε λ.χ. την εκτέλεση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, η εικόνα του νεκρού Καντάφι συμπλέκεται –δίκαια έγραφε η Πόπη Διαμαντάκου για ύβρι στα Νέα της περασμένης βδομάδας– με την εικόνα της υπερφίαλης αμερικανίδας υπουργού των Εξωτερικών, με τις χαρούμενες  δηλώσεις των ευρωπαίων ηγετών, κι ας μην έχουν ακόμη προλάβει να στεγνώσουν στα χέρια τους τα αποτυπώματα από τα δικά του, από τις χειραψίες στις λογής λογής συναντήσεις των τελευταίων χρόνων.

Κρίση, γυναίκες, ανδρική ταυτότητα

της Μαρίας Καραμεσίνη

Χαρακτικό του Λυν Γουόρντ, από το λεύκωμα «Τραγούδι δίχως λόγια», 1936

Σε περιόδους πολέμου και κρίσης οι γυναίκες, όπως και οι άνδρες, μοιράζονται σε διαφορετικά στρατόπεδα, ανάλογα με τα μείζονα διακυβεύματα της ιστορικής στιγμής. Οι γυναίκες που διάλεξαν το στρατόπεδο της αντίστασης στον οδοστρωτήρα της κυβέρνησης και της Tρόικας δίνουν καθημερινά το παρών, συμμετέχοντας σε συλλογικούς αγώνες και πράξεις αλληλεγγύης. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι αξιολογούν τα ιδιαίτερα προβλήματα του φύλου τους ως δευτερεύοντα σε σχέση με την ανάγκη κοινής συσπείρωσης απέναντι στην ολομέτωπη επίθεση στις κοινωνικές κατακτήσεις και την απειλή της κοινωνικής διάλυσης. Ωστόσο, η συλλογική κατανόηση της διάστασης του φύλου στις επιπτώσεις της δραματικής κοινωνικής κρίσης μπορεί να διευρύνει τη γενική πολιτική ατζέντα του μετώπου αντίστασης και να ενδυναμώσει τις γυναίκες στον καθημερινό αγώνα για επιβίωση, αξιοπρέπεια και διατήρηση της ελπίδας σ’ένα καλύτερο αύριο.

Οι σαρωτικές επιπτώσεις της κρίσης και των κυβερνητικών πολιτικών πλήττουν γυναίκες και άνδρες με διαφορετικό τρόπο. Άνισες και διαφορετικές είναι οι επιπτώσεις και σε επιμέρους ομάδες ανδρών και γυναικών, ανάλογα με την κοινωνική τάξη, την ηλικία, την εθνική προέλευση κ.ο.κ. Ήδη πριν την κρίση, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν τεράστιες ανισότητες (από τις μεγαλύτερες στην Ε.Ε.) στην αγορά εργασίας έναντι των ανδρών, στην απασχόληση, τις αμοιβές, την ανεργία· αντίθετα, η συμμετοχή των ανδρών στην οικιακή εργασία, τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων ήταν από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε.

Η ενδημική βία

του Πολυμέρη Βόγλη

Εδουάρδος Σακαγιάν, «Λουόμενοι και οθόνες», 2005

Τι θα είχε συμβεί την Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου εάν δεν είχαν γίνει τα θλιβερά περιστατικά και ο θάνατος ενός διαδηλωτή; Ό,τι είχε συμβεί στην πορεία της προηγούμενης μέρας, ό,τι είχε συμβεί στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου τον περασμένο Ιούνιο, ό,τι συνέβη στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά του Μνημονίου τον Μάιο του 2010, ό,τι συμβαίνει σε πάρα πολλές πορείες τα τελευταία χρόνια, τις τελευταίες δεκαετίες. Κάποια στιγμή προκαλείται ένταση μεταξύ ομάδων διαδηλωτών και αστυνομίας, ακολουθεί πετροπόλεμος, δακρυγόνα, και η πορεία διαλύεται. Η βία στις διαδηλώσεις έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό ενδημική. Έχουμε συνηθίσει οι πορείες να καταλήγουν σε συγκρούσεις, τραυματισμούς, κυνηγητό και χημικά. Κατά παράδοξο τρόπο, η βίαιη σύγκρουση έχει μετατραπεί σε μια «κανονικότητα». Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι αυτό είναι κάτι βαθιά προβληματικό.

Συνήθως, και δικαίως, οι ευθύνες για τις συγκρούσεις επιρρίπτονται στην αστυνομία: απρόκλητες επιθέσεις, αλόγιστη χρήση χημικών, κτηνώδεις ξυλοδαρμοί, τακτική συντήρησης των επεισοδίων. Ωστόσο, αυτή είναι η μια μόνο πλευρά της ιστορίας. Η βία στις διαδηλώσεις είναι ενδημική γιατί, πέρα από την αστυνομία, υπάρχουν και ομάδες διαδηλωτών οι οποίες συστηματικά προωθούν την πρακτική της σύγκρουσης με την αστυνομία. Η καταδίκη της πρακτικής αυτών των ομάδων, για να μην είναι απλό ρητορικό σχήμα και ευκαιριακή τοποθέτηση, πρέπει να συνδυάζεται με τη συνολικότερη αντίθεση στη λογική της βίας.

«Αποκαταστάσεις» με νόημα

ΔΙΑΦΟΡΙΔΙΑ

Φεμινιστικά και άλλα

της Αγγέλικας Ψαρρά

 Διαφορίδια (αλλά και διάφορα) λέγανε οι παλιοί κάποια σύντομα σχόλια, ειδησάρια με τα πιο ποικίλα περιεχόμενα, που, ακόμη κι όταν ακουμπούσαν στην επικαιρότητα, δεν άγγιζαν την κεντρική ειδησεογραφία της ημέρας. Δημοσιεύματα δεύτερης διαλογής ήταν τα έρμα τα διαφορίδια. Θύματα της μερικότητάς τους. Ακόμη κι έτσι, πάντως, είχαν κι αυτά τη θέση τους στην καθημερινή ύλη μιας εφημερίδας. «Διαφορίδια», λοιπόν, ο τίτλος της στήλης. Θα μπορούσα να ισχυριστώ πως τον διάλεξα για να τιμήσω τις λησμονημένες προμήτορες: με ένα ταπεινό διάφορον αναμετρήθηκε κάποτε η Καλλιρρόη Παρρέν προτού αποτολμήσει την Εφημερίδα των Κυριών. Μόνο που η επιλογή έχει να κάνει περισσότερο με όσα έχω να πω. Η παλιοκαιρίσια χροιά της λέξης υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο –μήπως επειδή τις ειρωνεύεται;– τις μάλλον παλιομοδίτικες εμμονές των σημειωμάτων που θα στεγαστούν στη συγκεκριμένη στήλη.

Πρωτοσέλιδο του "Ριζοσπάστη", 30.5.1945

Η πρωτοβουλία της ηγεσίας του ΚΚΕ να προχωρήσει στην αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη, του Νίκου Βαβούδη και του Άρη Βελουχιώτη δίνει την αφορμή για το πρώτο διαφορίδιο της σειράς. Θυμίζω επί τροχάδην ότι, υλοποιώντας σχετική απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψής του (Ιούλιος 2011), το ΚΚΕ διοργάνωσε τρεις χωριστές εκδηλώσεις, στις οποίες «αποκατάστησε» «κομματικά» τον Ζαχαριάδη και τον Βαβούδη, ενώ περιορίστηκε στην «πολιτική» αποκατάσταση του ανυπάκουου Βελουχιώτη. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε την επικείμενη έκδοση του δεύτερου τόμου της επίσημης ιστορίας του, η σύνθεση του οποίου ακολούθησε την πάγια διαδικασία: το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο – το αρμόδιο Ιστορικό Τμήμα του– κατέληξε σε ένα σχέδιο θέσεων και τα στελέχη του κόμματος κλήθηκαν να το «εμπλουτίσουν» με τις παρατηρήσεις τους. Όπως είναι γνωστό, ο πρώτος τόμος (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949) κυκλοφόρησε το 1995 ύστερα από καθυστερήσεις που αποδόθηκαν στην «εσωκομματική διαπάλη», καθώς σχετική απόφαση εκκρεμούσε από το 10^ο Συνέδριο (1978). Είχε μεσολαβήσει το 1988, στα εβδομηντάχρονα του κόμματος, η έκδοση της ΚΕ Σύντομη ιστορία του ΚΚΕ. Μέρος Α΄, 1918-1949. Σχέδιο, κείμενο που προηγουμένως είχε συζητηθεί στο πλαίσιο του Πολιτικού Γραφείου.

   Δεν είναι της ώρας το χρονικό των αλλεπάλληλων αναγνώσεων της κομματικής ιστορίας που επιχείρησαν οι κατά καιρούς ηγεσίες του ΚΚΕ (αλλά και του ΚΚΕ εσωτερικού). Σημειώνω απλώς ότι πρέπει να πιάσουμε το νήμα από παλιά, πριν από τη διαβόητη σταλινική –ζαχαριαδική, στα καθ’ ημάς– σκλήρυνση που σήμαναν οι «Θέσεις για την Ιστορία του ΚΚΕ» (1939). Και να αναζητήσουμε τις απαρχές της εργαλειακής αυτής ιστορικής προσέγγισης στα μέσα της δεκαετίας του ’20, τότε που η «κριτική ιστορία» του ΚΚΕ ταυτίστηκε με την απαρίθμηση των «λαθών» του και ανατέθηκε στο «Αγκίτ-Προπ» (Τμήμα Προπαγάνδας) του κόμματος.

Βραδιά Αντιμνημονιακής Ποίησης στο μπαρ των «Ενθεμάτων»

Την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου, από τις 9 το βράδυ κι ώσπου ο κόκορας ν΄ αναφωνήσει τρ(ε)ις, τα «Ενθέματα» και το Red Notebook τιμούν το έπος του ΄40 με μια ξεχωριστή βραδιά, αφιερωμένη στην αντιμνημονιακή ποιητική δημιουργία.

Αφουγκραζόμενοι τις αγωνίες των σύγχρονων Καρυωτάκηδων, παραμερίζοντας για να περάσουν οι Σεφέρηδες του καιρού μας και κλίνοντας το γόνυ ευλαβικά μπροστά στις νέες Μυρτιώτισσες, βάζουμε το λιθάρι μας στην οικοδόμηση του νέου ΕΑΜ, υψώνοντας το λάβαρο του λογισμού και του ονείρου, ανοίγοντας τα παραθύρια της ψυχής, να μπούνε μέσα οι στίχοι.

Θα απαγγελθούν ποιήματα γραμμένα αποκλειστικά για τη βραδιά ανάλεκτα ΟΑΚΚΕ, αποσπάσματα από συνθέσεις της Βιργινίας Δαπόντε-Ρεκτιφιέ, αλλά και στίχοι του σημαντικού αντιμνημονιακού ποιητή Πότη Κατράκη, σε μια προσπάθεια υπέρβασης των παρωχημένων διαιρέσεων που μάτωσαν, σ΄ άλλους καιρούς, το εθνικό μας σώμα.

Το δεύτερο μέρος της βραδιάς θα είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στους υπερρεαλιστές,  ενώ στο τρίτο και τελευταίο μέρος θα διαβαστούν, με κριτική διάθεση, έργα δημιουργών της άλλης όχθης: ερωτικός Θόδωρος Πάγκαλος, λυρικός Σπύρος Βούγιας, μεταπολιτικός Τηλέμαχος Χυτήρης.

Χορηγός επικοινωνίας της βραδιάς: Εκδόσεις Τροϊκανός.

Ντουμπλ φας

του Στρατή Μπουρνάζου

Η Πέμπτη μαύρισε, εκτός όλων των άλλων, από το θάνατο του διαδηλωτή Δημήτρη Κοτσαρίδη, μέλους του Συνδικάτου Οικοδόμων Βύρωνα και στελέχους του ΠΑΜΕ. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο αν πέθανε «απλώς» από την καρδιά του ή από χημικά. Επειδή η ανθρώπινη ζωή είναι πράγμα ιερό, δεν θέλουμε να πούμε παραπάνω λόγια, να παίξουμε με τον θάνατο. Λέμε, μόνο, ότι τον θεωρούμε νεκρό του κινήματος (στην πορεία κατέβηκε, όχι για να πιει καφέ στο Ζάππειο), συλλυπούμενοι θερμά την οικογένεια και τους συντρόφους του.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

 

Παρίσι, 1936. Φωτογραφία του Ρόμπερτ Κάπα

Tετάρτη 19 Οκτωβρίου. Από το πρωί ακούω φίλους και συντρόφους να τσακώνονται πανευτυχείς: –Διακόσιες χιλιάδες! –Όχι, παραπάνω! –Η αστυνομία δίνει εβδομήντα, άρα ήταν πεντακόσιες χιλιάδες! –Μη γράψουμε με τίποτα κάτω από τετρακόσιες! –Μην το παρακάνουμε, αλλά τριακόσιες χιλιάδες ήταν σίγουρα! –Σε όλη τη χώρα πάνω από εκατομμύριο… Μεταφέρω λίγους μόνο από τους διαλόγους του κόσμου που κατέφθανε, γεμάτος έξαψη και χαρά, στο «στρατηγείο» της Βαλτετσίου 50-52, όπου, με διαρκή ροή ειδήσεων (και τσικουδιάς), καλύπταμε, μαζί με το RedNotebook, τη διαδήλωση.

Τα νούμερα ήταν τεράστια. Μπορεί ίσως να μετρήσει κανείς τις 10.000, τις 20.000, άντε και τις 100.000 σαν τάξη μεγέθους. Από κει πάνω όμως χάνουμε το λογαριασμό. Είναι πιο φρόνιμο να πούμε απλώς ότι ήταν μια από τις μεγαλύτερες μεταπολιτευτικές διαδηλώσεις: η λέξη λαοθάλασσα αποδίδει πιστά το μέγεθος καθώς και το όλο κλίμα, στους δρόμους της Αθήνας αλλά και όλης της χώρας.  Από ένα σημείο και πάνω, ο αριθμός, αυτός που δεν μπορεί να μετρηθεί, συνιστά, αυτός καθαυτός, πολιτικό γεγονός. Αυτή η  λαοθάλασσα, ειρηνική, μαζική και μαχητική, έκανε τα όποια «επεισόδια» ασήμαντα, έκανε να χαλαρώνουν οι διαχωρισμοί και οι κατακερματισμοί (εννοώ κυρίως τις χωριστικές πορείες και τους σιδηρούς κλοιούς του ΚΚΕ).

Μια επιμέρους σημαντική ψηφίδα της Τετάρτης ήταν η πολύ συγκρατημένη στάση της αστυνομίας: καμία σχέση με την μπρούτα βαρβαρότητα του τελευταίου διαστήματος, ιδίως της 28ης Ιουνίου. Απόδειξη τρανή, ότι τα ΜΑΤ είναι απολύτως ελέγξιμα, και ότι, όποτε αφηνιάζουν, η δράση τους είναι ελεγχόμενα ανεξέλεγκτη.

Ποια ιδεολογία;

του Μάνου Αυγερίδη

«Το πτυελοδοχείο του Μπακούνιν το χυτό,

συντρόφια, μήπως βρέθηκε κι εκείνο,

να φτύσω μέσα με οργή που οι νέες εποχές

με κάνουνε να μοιάζω με κρετίνο»

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

έργο του Αντρέ Μασόν από το λεύκωμα «Σφαγές», 1933

Τελικά αμαυρώθηκε η πραγματικά μεγαλειώδης συγκέντρωση. Όχι, όμως, όπως θα την «αμαύρωναν» με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στους πηχυαίους τίτλους τους τα κανάλια και οι μεγάλες εφημερίδες κατά την προσφιλή τους συνήθεια (Βλ. «Άργησαν αλλά αμαυρώθηκαν», Red Notebook, 19.10.2011), προκαλώντας εκνευρισμό ή ειρωνικά χαμόγελα σε όσους συμμετείχαν. Αμαυρώθηκε αληθινά· μέσα μας: μαύρισε η ψυχή μας.  Δεν μου αρέσουν οι συμψηφισμοί, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν μπορώ να κάνω πολύ διαφορετικά. Όποτε γέρνω από τη μία ή την άλλη πλευρά του στρατοπέδου –στην κυριολεξία, δυστυχώς, στρατοπέδου– προσπαθώντας να σταθμίσω τα πράγματα ή να δικαιολογήσω τα αδικαιολόγητα νιώθω πως είναι λάθος, όσο εξοργιστική κι αν είναι, πλέον, η μόνιμα καταστροφική και ανεξαρτήτως προθέσεων προβοκατόρικη τακτική της τυφλής βίας και του μπάχαλου. Πολλοί φίλοι και σύντροφοι μιλούν για (σχεδιασμένη ή μη) επίθεση σε ένα κομμάτι του κινήματος. Ακόμα κι αν έχουν δίκιο, ο προβληματισμός μου παραμένει. Θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ.

Η γενική γραμματέας του ΚΚΕ, ανάμεσα στα όσα δήλωσε την Πέμπτη, κατακεραύνωσε –εκτός απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ και τον ρ/σ «Στο Κόκκινο»–  τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται για ιδεολογική αντιπαράθεση στο εσωτερικό του κινήματος, όπως αναφέρθηκε σ’ αυτόν. Στη συνέχεια, είπε κι άλλα, βολικά για όλους μας, περί «πρακτόρων» και «αναρχοφασιστών», αλλά σ’ εκείνο το πρώτο πρώτο σημείο θα ήθελα να σταθώ και, κυρίως, θα ήθελα να μπορώ με ευκολία να συμφωνήσω. Ελπίζω και εύχομαι, δηλαδή, να μην εντάσσεται στην ιδεολογία τους αυτό που παρακινεί ένα μέρος των μελών του ΠΑΜΕ να συμπεριφέρονται συχνά ως κοινοί τραμπούκοι, δυο μέρες τώρα, απέναντι σε όποιον επιχειρεί να προσεγγίσει το σημείο το οποίο έχουν καταλάβει ή απλώς να διέλθει από αυτό και έχει επιτρέψει σε πολύ κόσμο να τους συγκρίνει (καθ’ υπερβολή ίσως) με τις δυνάμεις καταστολής. Ελπίζω, επίσης, βέβαια, να μην αποτελεί απόχρωση ή τάση κάποιας αναρχικής ιδεολογίας η φετιχοποίηση της βίας και η πλήρως αντικοινωνική, αντισυντροφική και ενίοτε δολοφονική δράση (με τελευταίο κρούσμα τις προχθεσινές ρίψεις μολότοφ κυρίως προς τα, εφοδεύοντα μεν, μέλη του ΠΑΜΕ, αλλά ωστόσο εντός της διαδήλωσης)˙ η συστηματική διάλυση των πορειών και των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας από ομάδες ατόμων που αυτοπροσδιορίζονται ως αναρχικοί.

Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα

της Τόνιας Κατερίνη

Έργο του Αντρέ Μασόν από το λεύκωμα «Σφαγές», 1933

Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολούθησα τις συζητήσεις, τις αντεγκλήσεις, ακόμα και τον διχασμό απόψεων που προκάλεσε η «περιφρουρημένη» παρουσία του ΚΚΕ στη συγκέντρωση της 20ής Οκτωβρίου (σε διάρκεια πολύ μεγαλύτερη από τις συνηθισμένες εμφανίσεις του στο Σύνταγμα) και οι συγκρούσεις που επακολούθησαν ανάμεσα στον κόσμο του ΠΑΜΕ και ομάδες «μπάχαλων». Οι απόψεις κάλυπταν μια ευρύτατη γκάμα, από τη θέση ότι ΠΑΜΕ και ΜΑΤ είναι ένα πράγμα, μέχρι τη γνώμη ότι το ΚΚΕ πολύ καλά έκανε, και μακάρι να κάναμε κι εμείς το ίδιο.

Δεν θα ολισθήσω στην απλοϊκή ταύτιση της βίας του ΠΑΜΕ με την βία της αστυνομικής καταστολής, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δεν ταυτίζω τις εκρήξεις βίας της άγριας νεολαίας με τη δράση παρακρατικών, που σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε πια να αποκλείσουμε ότι λειτουργούν μέσα στις συγκεντρώσεις μας. Αντίθετα, θα μιλήσω για μια άλλη ταύτιση λειτουργίας: του ΠΑΜΕ με τους «μπάχαλους». Μπορεί να ακούγεται αρχικά παράδοξο να μιλάς για ταύτιση δύο χώρων που λίγες ώρες πριν έλυναν τις διαφορές τους με ρόπαλα και πέτρες. Ωστόσο, ακριβώς η κοινή πολιτική λογική, εν τέλει, είναι αυτή που δημιούργησε και τη σύγκρουση της Πέμπτης. Γιατί και οι δύο χώροι κινούνται από αντίστοιχα κίνητρα και μετέρχονται συναφείς μεθοδολογίες.

Η Ευρώπη χωρίς επιστροφή

του Χρήστου Λάσκου και του Ευκλείδη Τσακαλώτου

Τις ημέρες αυτές κυκλοφορεί, από τις εκδόσεις ΚΨΜ, το βιβλίο των φίλων, συντρόφων και συνεργατών των «Ενθεμάτων», Χρήστου Λάσκου και Ευκλείδη Τσακαλώτου, Χωρίς επιστροφή: Από τον Κέυνς στη Θάτσερ. Καπιταλιστικές κρίσεις, κοινωνικές ανάγκες, σοσιαλισμός. Ένα βιβλίο πολύ επίκαιρο, που αναλύει τα χρόνια από την κρίση της μεταπολεμικής εποχής  μέχρι τις μέρες μας ως ενιαία περίοδο. Όπως λένε οι συγγραφείς, φιλοδοξία τους ήταν το έργο, χωρίς να του λείπει βέβαια η τεκμηρίωση,  να αποτελέσει κυρίως «ένα βοήθημα πολιτικής παρά μια εκτεταμένη τεχνική ανάλυση», προσιτό στον μη ειδικό αναγνώστη. Τους ζητήσαμε λοιπόν ένα σύντομο άρθρο, το οποίο να συνοψίζει την προβληματική του βιβλίου. Ας σημειώσουμε ότι το βιβλίο θα παρουσιάσουν, την Τρίτη 25 Οκτωβρίου, στις 7.00 μ.μ., ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο Γιάννης Δραγασάκης και ο Τάσος Παππάς, στο καφέ floral (Πλατεία Εξαρχείων).

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

"H αρπαγή της Ευρώπης". Ψηφιδωτό του 3ου π.Χ. αιώνα

Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγαλύτερης καπιταλιστικής κρίσης από το 1930, είναι προφανές πως η Ευρωπαϊκή Ένωση ίσως και να πνέει τα λοίσθια. Η αδυναμία των κυρίαρχων κύκλων να κάνουν οτιδήποτε περισσότερο από ανθρωποθυσίες σε βάρος της εργατικής τάξης, των εργαζόμενων γενικότερα, είναι πολύ πιθανό πως προοιωνίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό μια διαλυτική έκβαση με τεράστιες συνέπειες για τη σύνολη μοίρα του αναπτυγμένου καπιταλισμού.

Ας θυμηθούμε πώς φτάσαμε ως εδώ. Εν αρχή ήταν η προσπάθεια για το περίφημο Ευρωσύνταγμα. Και μετά τα διάφορα φιάσκο της συνταγματικής συνθήκης, στις αρχές του 2009 ήρθε σε εφαρμογή η Συνθήκη της Λισαβόνας. Οι ελίτ της Ευρώπης δεν αναζήτησαν νέους τρόπους για να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις της εποχής. Αντιθέτως, η βαθύτατη επιθυμία τους ήταν να συνεχίσουν όπως τα προηγούμενα χρόνια. Πράγμα που σημαίνει να μην αλλάξει η ρότα, να μη διαταραχτεί το τόσο αποτελεσματικό για τα καπιταλιστικά συμφέροντα νεοφιλελεύθερο πλαίσιο. Ακόμη περισσότερο, να ενισχυθούν τα βασικά του στοιχεία, που αρθρώνονται κυρίως γύρω από την όλο και εντονότερη –σε ακραίο και πρωτοφανή βαθμό– εκμετάλλευση της εργασίας. Και από τότε ζούμε τις συνέπειες αυτής της επιλογής, με όλο και πιο δραματικό τρόπο.

H «ελληνική έκδοση» της Occupied Wall Street Journal

H πρώτη σελίδα της πρωτότυπης έκδοσης

To πρώτο φύλλο της Occupied Wall Street Journal, της εφημερίδας του κινήματος Occupy Wall Street, κυκλοφόρησε στις αρχές του Οκτώβρη σε 50.000 αντίτυπα και εξαντλήθηκε σε δύο μέρες. Το  δεύτερο φύλλο, μία βδομάδα μετά, κυκλοφόρησε σε 100.000 αντίτυπα και η φιλοδοξία των εκδοτών είναι το επόμενο να κυκλοφορήσει σε όλη την Αμερική.

Η  Occupied Wall Street Journal δεν αποτελεί επίσημη έκδοση ή όργανο του κινήματος, εκφράζει ωστόσο πολύ χαρακτηριστικά το πνεύμα του. Μια ματιά στα άρθρα, τις αναλύσεις, τα σχόλια και τις μικρές ειδήσεις που φιλοξενεί, αποδίδει το κλίμα του κινήματος καλύτερα από πολλές αναλύσεις. Γι’ αυτό ακριβώς αποφασίσαμε να κυκλοφορήσουμε σήμερα στα ελληνικά αυτό το τετρασέλιδο εφημεριδάκι, κάνοντας μια επιλογή από τα δύο πρώτα φύλλα της Occupied Wall Street Journal. Αποφύγαμε κείμενα που ήδη έχουν κυκλοφορήσει  στα ελληνικά (όπως λ.χ. της Ναόμι Κλάιν) και το στήσαμε ακριβώς όπως το πρωτότυπο — με τις ίδιες γραμματοσειρές, τις ίδιες φωτογραφίες, το ίδιο κασέ. Σε παρένθεση, κάτω από κάθε άρθρο, δηλώνουμε από ποιο φύλλο προέρχεται.

Κάτι τελευταίο: οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες θα διαπιστώσουν ότι το ελληνικό κίνημα είναι παρόν στις σελίδες της Occupied Wall Street Journal· μάλιστα το μισό σχεδόν πρωτοσέλιδο του πρώτου φύλλου, με τίτλο «Μαθαίνοντας από τον κόσμο», είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στην Ελλάδα, ενώ στο Χρονολόγιο των μέσα σελίδων υπάρχουν και άλλες αναφορές. Παρά τη σχετική αφέλεια ή και ανακρίβεια κάποιων διατυπώσεων, αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι το σπουδαίο γεγονός ότι, την εποχή της παγκοσμιοποίησης, τα κινήματα διαβαίνουν τα σύνορα.

Δημοσιεύουμε στη συνέχεια χαρακτηριστικά αποσπάσματα από δηλώσεις τριών βασικών στελεχών της Occupied Wall Street Journal: του Jed Brandt, του Arun Gupta και του Michael Levitin. Δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και συγγραφείς με μακρά θητεία στην αμερικανική (εναλλακτική και μη) δημοσιογραφία, μας περιγράφουν το στίγμα και τους στόχους της έκδοσης.

Και η πρώτη σελίδα της "ελληνικής" έκδοσης

Στρ. Μπ.

Mια εφημερίδα που κυκλοφορεί χέρι-χέρι, μια χειροπιαστή ενημέρωση

Εκτιμήσαμε ότι η κατάληψη ό τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν θα κάλυπταν ιδιαίτερα την κατάληψη, και θεωρήσαμε πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα δικό μας μέσο, που να αντανακλά και να αναδεικνύει τις «υπόγειες» διαδρομές. Μια εφημερίδα είναι κάτι απτό, κινητοποιεί όλες τις αισθήσεις και οδηγεί σε διάβασμα πιο προσηλωμένο σε σχέση με το διαδίκτυο.

Η κυκλοφορία χέρι με χέρι και ο αναγνώστης που δίνει την εφημερίδα σε κάποιον άλλον είναι κάτι πολύ σημαντικό. Θέλαμε να φτιάξουμε ένα φύλλο όμορφα σχεδιασμένο και καλογραμμένο, που να κάνει χειροπιαστή την ουσία, τις υπόγειες διαδρομές των πραγμάτων.

Είναι καταπληκτικό. Η έκδοση μνημονεύθηκε στα μέσα ενημέρωσης όλου του πλανήτη. Είναι διασκεδαστικό, και νομίζω δείχνει την προσαρμοστικότητα του συστήματος ενάντια στο οποίο παλεύουμε το γεγονός ότι πρόκειται για ένα φύλλο που διανέμεται δωρεάν και παράγεται με πολύ περιορισμένα μέσα, κι όμως ήδη πουλιέται στο Ebay σαν σουβενίρ!

Arun Gupta

Λέξεις στο χαρτί που συνεπαίρνουν τον αναγνώστη

Οι άνθρωποι διαβάζουν την Occupied Wall Street Journal στο μετρό, στα πάρκα, στο δρόμο· μεγαλύτεροι σε ηλικία, άνθρωποι που έχουν την περιέργεια, που άκουσαν κάτι –υπάρχει πολύς θόρυβος και λέγονται πολλά σχετικά με τη Γουόλ Στριτ– ρωτάνε: Περί τίνος πρόκειται; Χρειάζεσαι λέξεις τυπωμένες στο χαρτί που να συνταράσσουν τον αναγνώστη, να συνεπαίρνουν τη σκέψη του.

Τα μεταφρασμένα στα ελληνικά κείμενα του Occupied Wall Street Journal

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Την «ελληνική έκδοση» (με  επιλογή άρθρων από τα φύλλα 1 και 2) του Occupied Wall Street Journal επιμελήθηκαν οι συντακτικές ομάδες των «Ενθεμάτων» και του RedNotebook. Γραφιστικά το επιμελήθηκε, ακολουθώντας πιστά το πρωτότυπο, ο Παναγιώτης Παπίδας.

Τα κείμενα μετάφρασαν οι: Γιώργος Βελεγράκης, Ιωάννα Βόγλη, Ελένη Βουγιουκλάκη, Ελένη Καλαμπάκου, Δώρα Κομματά, Παύλος Καζακόπουλος, Χαρά Κούκη, Δάφνη Λάππα, Φάνης Παπαγεωργίου, Χρήστος Σίμος, Ντίνα Τζουβάλα, Δώρα Χονδροπούλου.

Συντονισμός: Στρατής Μπουρνάζος

Η απίστευτη επιτυχία του Occupy Wall Street

του Ιμάνουελ Βαλερστάιν

μετάφραση: Γιώργος Σουβλής

 Το κίνημα Occupy Wall Street –διότι τώρα αποτελεί  κίνημα–  είναι το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις εξεγέρσεις του 1968, των οποίων συνιστά άμεσο απόγονο ή συνέχιση.

Για ποιον λόγο ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες τότε που ξεκίνησε –και όχι τρεις μέρες, τρεις μήνες, τρία χρόνια νωρίτερα ή αργότερα– δεν θα το μάθουμε ποτέ με σιγουριά. Οι προϋποθέσεις υπήρχαν: όσοι υπέφεραν οικονομικά αυξάνονταν ραγδαία, και δεν ήταν μονάχα εκείνοι που είχε πλήξει πραγματικά η φτώχεια αλλά και για το ολοένα μεγαλύτερο τμήμα των φτωχών εργαζόμενων (γνωστών και  ως η «μεσαία τάξη»)· πρωτοφανής υπερβολή (εκμετάλλευση, πλεονεξία) του πλουσιότερου 1% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών («Γουόλ Στριτ»)· το παράδειγμα των εκρήξεων αγανάκτησης σε όλο τον κόσμο (η «Αραβική Άνοιξη», οι ισπανοί αγανακτισμένοι, οι χιλιάνοι φοιτητές, τα συνδικάτα στο Γουισκόνσιν, και μια μακρά λίστα άλλων). Στην πραγματικότητα, δεν έχει μεγάλη σημασία ποια ήταν η σπίθα που προκάλεσε την φωτιά. Αλλά ότι ξεκίνησε.

Στο πρώτο στάδιο –τις πρώτες μέρες–  το κίνημα ήταν μια χούφτα τολμηρών, κυρίως νέων, ανθρώπων που προσπαθούσαν να διαδηλώσουν. Ο Τύπος τους αγνόησε παντελώς. Τότε ορισμένοι ανόητοι αστυνομικοί σκέφτηκαν πως λίγη βία θα έθετε τέρμα στις διαδηλώσεις. Καταγράφηκαν σε βίντεο, που  γρήγορα κυκλοφόρησε στο YouΤube.

Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς: ένας προστάτης άγιος του Occupy Wall Street

της Nina Martyris

 Ενόσω οι διαδηλώσεις του κινήματος Occupy Wall Street ανθίζουν σε όλη την Αμερική, θα τις παρακολουθεί, αναμφίβολα, από ψηλά, ο  προστάτης  άγιος της πολιτικής ανυπακοής της χώρας. Ο Μπάρτλεμπυ,  ήρωας του  έργου Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς: Μια ιστορία της Γουόλ Στριτ, αυτής της  βαθιά αμφίσημης ωδής του Μέλβιλ στην παθητική αντίσταση που εκδόθηκε στα 1853, δεν έκρουσε τα κύμβαλα, δεν ντύθηκε χίπικα ούτε διαδήλωσε στο Μανχάταν, κρατώντας μια πικέτα που έγραφε «Eat the Rich». Εντούτοις,  κατέλαβε όντως τη Γουόλ Στριτ. Και την κατέλαβε ήσυχα, με την επιμονή της ηρεμίας του και χωρίς την παραμικρή τηλεοπτική κάμερα τριγύρω.

Αλλά ενώ ο Μπάρτλεμπυ είναι ένας πρόσφυγας που δραπετεύει από το Αμερικάνικο Όνειρο, ο μέσος διαδηλωτής του Occupy Wall Street αποζητά απεγνωσμένα να του δώσουν πίσω αυτό το Όνειρο. Οι σημερινοί διαδηλωτές θα μπορούσαν να μάθουν κάτι από την ιστορία του Μπάρτλεμπυ, ακόμα και αν, εν τέλει, το μοντέλο αντίστασής του είναι ανεπαρκές.

Επαναπροσδιορίζοντας το ευάλωτο την εποχή της κρίσης

της Δήμητρας Μακρυνιώτη

Το άρθρο του Δημήτρη Χριστόπουλου «Πόσο αυτόνομος μπορεί να είναι ο αγώνας για τα δικαιώματα σε συνθήκες κρίσης» (25.9.2011) εγκαινίασε, στα «Ενθέματα», τη συζήτηση για τα δικαιώματα την εποχή της κρίσης. Ακολούθησε το κείμενο του Γεράσιμου Κουζέλη «Δικαιώματα και ευκαιρίες σε κρίση» (9.10.2011). Το κείμενο της Δήμητρας Μακρυνιώτη που δημοσιεύουμε σήμερα συνεχίζει τη συζήτηση για το κρίσιμο αυτό νομικό και πολιτικό ζήτημα. Και αυτό, όπως και τα δύο που προηγήθηκαν, βασίζεται σε ανακοίνωση στη Διημερίδα  «Εκπαίδευση και δικαιώματα σε συνθήκες κρίσης» που οργανώθηκε από το κοινό μεταπτυχιακό πρόγραμμα  του ΤΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Institute of Education του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (Αθήνα, 23-24.9.2010).

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Φερνάν Λεζέ, «Μεγάλος Ιούλιος», 1945

Τα τελευταία δύο χρόνια γίναμε μάρτυρες αλλά και αποδέκτες έντονων, ραγδαίων, αλυσιδωτών και πολυεπίπεδων ανατροπών, όπως αυτές συμπυκνώνονται στη λέξη κρίση, και κληθήκαμε να διαχειριστούμε τις συχνά απρόσμενες και σίγουρα οδυνηρές επιπτώσεις τους, τόσο σε συλλογικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Τα δεδομένα με βάση τα οποία μπορούσαμε να προσλάβουμε το παρόν και να σχεδιάσουμε το μέλλον αποδιαρθρώθηκαν. Η καθημερινότητα διαποτίστηκε από αισθήματα απώλειας, επισφάλειας, τρωτότητας, θλίψης, θυμού αλλά ταυτόχρονα κατακλύστηκε από νέες μορφές δράσης και αντίστασης που οδήγησαν στην ανάδυση νέων συλλογικοτήτων και εναλλακτικών μορφών πολιτικού και κοινωνικού ανήκειν.

Μέσα σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η κρίση αφορά ένα παγκόσμιο περιβάλλον, που δεν διέπεται αποκλειστικά και μόνον από τους νόμους της αγοράς αλλά διατρέχεται από σχέσεις εξουσίας και κοινωνικές ανισότητες και επηρεάζεται απο τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες σε τοπικό/εθνικό επίπεδο. Η παραδοχή αυτή σημαίνει ότι είναι πρακτικά αδύνατον να μιλήσει κανείς για την ελληνική κρίση ως αυτόνομη και αυτοφυή, παρά τις όποιες ιδιαιτερότητές της.