Το καινούργιο που είναι ήδη παλιό και η επάνοδος της πολιτικής

του Στρατή Μπουρνάζου

Παρίσι, 14 Ιουλίου 1936. Φωτογραφία: Roger-Viollet

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, Παρασκευή μεσημέρι, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά πόσο ακόμα θ’ αντέξει η κυβέρνηση Παπανδρέου. Δεν έχει μεγάλη σημασία· δεν το λέω  με κυνισμό, ούτε με την απόγνωση του εφημεριδανθρώπου, πολλώ δε μάλλον του εβδομαδιαίου εφημεριδογράφου, που ποιείται την ανάγκη φιλοτιμία, καθώς δεν προλαβαίνει τη βροχή των εξελίξεων. Το πόσο ακριβώς θα αντέξει η κυβέρνηση δεν έχει μεγάλη σημασία, επειδή όλοι ξέρουμε ότι δεν θα αντέξει πολύ. Πιθανότατα μάλιστα, Κυριακή κοντή γιορτή, την ώρα που διαβάζετε το άρθρο να έχει ήδη εκμετρήσει τον βίο.

 Δεν ξέρουμε, ακόμα, πόσο θα αντέξει η επόμενη κυβέρνηση — είτε είναι «συγκυβέρνηση» είτε «εθνικής σωτηρίας» είτε κυβέρνηση «τεχνοκρατών», αυτοδύναμη ή συμμαχική, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και άλλων (μη) δημοκρατικών δυνάμεων. Δεν ξέρουμε ακριβώς· κι όμως ξέρουμε καλά  ότι ούτε αυτή πρόκειται να αντέξει πολύ: γρήγορα θα δείχνει εξίσου φθαρμένη,  θα φτάσει στο ίδιο  ή  και χειρότερο αδιέξοδο. Και αυτό, ασφαλώς,  έχει μεγάλη σημασία. Μα, ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει ότι η απόφανση αυτή δεν αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό, που το κατέχουν οι ειδικοί κι οι εκλογομέτρες, αλλά πεποίθηση διαδεδομένη και εδραιωμένη: ο κόσμος θα πάει στις κάλπες όντας βέβαιος ότι η επόμενη κυβέρνηση θα έχει κοντά πόδια. Δεν μπορώ να σκεφτώ εύκολα πολλές ανάλογες καταστάσεις — και δεν εννοώ το 1964, το 1974 ή το 1981, με τις ελπίδες να συνεπαίρνουν τα μυαλά. Μιλάω για πιο πρόσφατες και πιο πεζές καταστάσεις: την εκλογή Σημίτη το 2000, την εκλογή Καραμανλή το 2004 και το 2007,  του ΓΑΠ το 2009: μπορεί πολλοί να ξέραν ότι στοιχημάτιζαν σε άλογο κουτσό, όχι όμως και ψόφιο.

Πώς τολμάτε;

της Σίας Αναγνωστοπούλου

Απεργοί οικοδόμοι, Βενσέν, Ιούνιος 1936

«Kούρεμα», παρελάσεις, αγανάκτηση, οργή, φτώχεια, κραυγές αγωνίας για το μέλλον, υποκρισία, δημοψήφισμα, υπεράσπιση των ιερών και οσίων: στοιχεία που συνθέτουν το υπέροχο σκηνικό της σημερινής Eλλάδας. Πάνω από αυτά υπερίπτατο, πριν κάποιες μέρες,  η σωτήρια επιστολή των τριών (Λοβέρδου, Διαμαντοπούλου, Pαγκούση), αλλά και τα έπεα πάθους για την Ευρώπη και την πορεία της χώρας σ’ αυτήν! Τόσο στην επιστολή, στην οποία  οι τρεις ευαγγελίζονται την Eλλάδα του νέου ήθους, της νέας πολιτικής ηθικής, που συμπυκνώνεται στις μεταρρυθμίσεις που οι ίδιοι προωθούν, όσο και στα έπεα πάθους για μια Ελλάδα ευρωπαϊκή της οποίας φυσικοί ηγέτες μόνο ευρωπαϊστές πολιτικοί μπορούν να είναι (δηλαδή Βενιζέλος-Λοβέρδος κλπ.), δεν έχουμε παρά μόνο μια απάντηση: Πώς τολμάτε;

Στην Ελλάδα των μετά βίας 10.000.000 ανθρώπων, που ο ένας γνωρίζει λίγο-πολύ τα πεπραγμένα του άλλου, εμείς ας παραστήσουμε τους ανίδεους. Aς υποθέσουμε ότι οι συγκεκριμένοι πολιτικοί –κι άλλοι σαν αυτούς– ανήκουν στις υγιείς, ευρωπαϊκές ομάδες αυτού του έθνους. Aς υποθέσουμε ότι δεν είχαν ιδέα για τη διαπλοκή της εξουσίας με τις πιο αυταρχικές, αντιευρωπαϊκές και αντιδραστικές δυνάμεις (την Eκκλησία, το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό γενικά), διαπλοκή η οποία έφερνε επίλεκτα στελέχη των μεγάλων κομμάτων στην πρώτη θέση στις εκλογές. Aς υποθέσουμε επίσης ότι κανένας τους δεν αναρριχήθηκε στην εξουσία μέσα από τον πιο βάρβαρο κομματικό μηχανισμό. Aς υποθέσουμε ότι όλοι υπηρετούσαν το δημόσιο συμφέρον, ότι δεν χρησιμοποίησαν το δημόσιο αγαθό ως εφαλτήριο για την προσωπική καριέρα τους. Aς υποθέσουμε ότι δεν είχαν ιδέα ούτε για τον εκμαυλισμό μεγάλων ομάδων της κοινωνίας ούτε για την κατασπατάληση του δημόσιου –και του ευρωπαϊκού– χρήματος ούτε για το πελατειακό σύστημα προνομίων.

Η εξέδρα των επισήμων

του Νικόλα Σεβαστάκη

 Σημείωση: Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε και παραδόθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο πριν τις έκτακτες πολιτικές εξελίξεις με την εξαγγελία του δημοψηφίσματος, τις αντιδράσεις που δίχασαν τις διαφορετικές μερίδες του «κόμματος του μνημονίου» και τη διεθνή σκηνή, τις αναταράξεις στο ΠΑΣΟΚ και στην κυβέρνηση και την ενδεχόμενη πτώση της κυβέρνησης. Η ρευστότητα και το παραφουσκωμένο  μηντιακό/πολιτικό «παρασκήνιο» των στιγμών δεν ευνοούν τους σχετικά πιο αργούς χρόνους της εφημερίδας, πόσο μάλλον την περισσότερο δύσκαμπτη προσέγγισε σε μια πολιτική σκέψη της παρούσας στιγμής και των αποκρυσταλλώσεών της στη δημόσια ζωή. Ο πυρήνας του άρθρου παραμένει ωστόσο ακέραιος διότι αφορά τις μακροπρόθεσμες δυνατότητες της ριζοσπαστικής Αριστεράς να αντιπαρατεθεί στο υπάρχον και στο αναδυόμενο ως συνέχεια του σχέδιο που, είτε έτσι είτε αλλιώς, δεσμεύει την Ελλάδα των επόμενων δεκαετιών. Το ζήτημα το οποίο τίθεται, ανεξάρτητα από το ποια ακριβώς πατέντα μνημονιακής διακυβέρνησης θα προκριθεί για το επόμενο διάστημα, είναι η διατύπωση μιας αριστερής υπόσχεσης για το μέλλον των λαϊκών τάξεων, για τις δημόσιες ελευθερίες, τα δικαιώματα των «από κάτω» και το εναλλακτικό πρότυπο κοινωνικής ευημερίας στην εποχή της βίαιης ύφεσης και του πανικού των ελίτ.

***

Ρομπέρ Ντουανό, «Το μικρό μπαλκόνι», 1953

Καμιά έκπληξη πια: κι αυτές τις μέρες όπου ανακοινώθηκε ουσιαστικά η απαγόρευση κάθε διαφορετικής πολιτικής για δέκα ή είκοσι χρόνια (νέα δανειακή συμφωνία μαζί με νέα, άδηλα στο περιεχόμενό τους, μνημόνια) οι ορθοφρονούντες δημοσιογραφίας και πολιτικής «κοιτάζουν το δάχτυλο». Χάλασαν και χαλούν τον κόσμο μπροστά στον κίνδυνο της ακυβέρνητης κοινωνίας υποτιμώντας, για άλλη μια φορά, τις συνέπειες που έχει μια διακυβέρνηση η οποία επιμένει περίπου εναντίον των πάντων, πέρα από κάθε «κοινωνικό συμβόλαιο». Το γνωστό θέμα της ανομίας και της παρεκτροπής των λαϊκών διαμαρτυριών (στις παρελάσεις και όπου αλλού) έρχεται να σκεπάσει το σκάνδαλο ενός συνολικού πλέγματος αποφάσεων που δεσμεύουν για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα τη συλλογική ζωή αλλά και τις ατομικές τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων. Αντί λοιπόν να δουν την πηγή του προβλήματος ο ευρύτερος χώρος του κόμματος του μνημονίου επαναλαμβάνει μονότονα τα ίδια κουραστικά σοφίσματα: οι φαιοκόκκινοι του δρόμου, ο λαϊκισμός που απειλεί τους θεσμούς, η «παλαβή Αριστερά» που δεν σοβαρεύεται κλπ.

Νέες μορφές αυταρχισμού

του Αχμέτ Ινσέλ

μετάφραση: Ιλεάνα Μορώνη

Ο Αχμέτ Ινσέλ, καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Γκαλατά Σαράι της Κωνσταντινούπολης, έγραψε το άρθρο αυτό σε μια συγκυρία στην οποία η τουρκική κυβέρνηση από τη μία επαίρεται για την οικονομική ανάπτυξη που γνωρίζει η Τουρκία (ανάπτυξη η οποία είναι βέβαια αμφίβολο πόσο ωφελεί τους πολλούς, αν σκεφτούμε π.χ. ότι ο καθαρός κατώτατος μισθός είναι μικρότερος από 300 ευρώ), ενώ από την άλλη εντατικοποιεί τις πολιτικές διώξεις, με πρόσχημα την πάταξη της στήριξης στην (κουρδική) τρομοκρατία. Οι αναφορές στην Τουρκία περιορίζονται όμως στο τέλος του άρθρου∙ όσα γράφει ο Ινσέλ έχουν γενική ισχύ και, θα προσθέταμε, είναι ιδιαίτερα επίκαιρα και στην ελληνική και ευρωπαϊκή συγκυρία. Το παρόν δημοσιεύτηκε στο ένθετο «Radikal 2» της εφημερίδας Radikal την Κυριακή 30 Οκτωβρίου.

Ι.Μ.

O «δημοκρατικός αυταρχισμός», συνδυασμός της δημοκρατίας της κοινής γνώμης με την οικονομία της αγοράς

Ζαν-Κλοντ Γκοτράν, «Μαύρα μπουφάν», 1962

Ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας Ραλφ Ντάρενντορφ (Ralf Dahrendorf), σ’ ένα άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Die Zeit το 1997, προέβλεπε ότι «ο 21ος αιώνας μπορεί να είναι ο αιώνας του αυταρχισμού». Επρόκειτο για μια προειδοποίηση προς το υπεραισιόδοξο φιλελεύθερο πνεύμα της εποχής, το οποίο, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ισχυριζόταν ότι είχε φτάσει το Tέλος της Ιστορίας κι ότι μπροστά μας ανοιγόταν ο δρόμος μιας μακράς και αδιάλειπτης φιλελεύθερης δημοκρατίας. Τα γεγονότα της πρώης δεκαετίας του 21ου αιώνα, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Αραβικής Άνοιξης, έδειξαν ότι δεν είναι δυνατή η μετάβαση από τις δικτατορίες σε αψεγάδιαστες δημοκρατίες σε μια στιγμή, σαν από άγγιγμα μαγικού ραβδιού ή με μια ξαφνική έφοδο. Μια τέτοια εκτίμηση είναι και μεθοδολογικά προβληματική.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: H ελληνική μεταφραστική ομάδα OWSJ-Greek

H ελληνική μεταφραστική ομάδαγια τη μετάφραση του «Occupied Wall Street Journal» και άλλων υλικών του κινήματος

επικοινωνία: owsjgreek@gmail.com

της Δάφνης Λάππα και του Στρατή Μπουρνάζου

Το πρωτοσέλιδο του φ. 3 της πρωτότυπης έκδοσης

Αυτή την  Κυριακή, ένθετο στα «Ενθέματα», ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα της Αυγής και στο μπλογκ μας (enthemata.wordpress.com), καθώς και στο RedNotebook (www.rnbnet.gr), θα βρείτε ένα τετρασέλιδο εφημεριδάκι. Είναι  πιστή αναπαραγωγή, γραφιστικά, του τρίτου φύλλου του Occupied Wall Street Journal του εντύπου που αποτελεί τη φωνή του κινήματος Occupy Wall Street.

Η  Occupied Wall Street Journal δεν αποτελεί επίσημη έκδοση ή όργανο του κινήματος, εκφράζει ωστόσο πολύ χαρακτηριστικά το πνεύμα του. Μια ματιά στα άρθρα, τις αναλύσεις, τα σχόλια και τις μικρές ειδήσεις που φιλοξενεί, αποδίδει το κλίμα του κινήματος καλύτερα από πολλές αναλύσεις. Γι’ αυτό ακριβώς αποφασίσαμε να κυκλοφορήσουμε σήμερα στα ελληνικά αυτό το τετρασέλιδο εφημεριδάκι.

Πριν δυο βδομάδες είχαμε κυκλοφορήσει (και πάλι στα «Ενθέματα» και στο RedNotebook) το «πρώτο φύλλο» της ελληνικής έκδοσης (μια επιλογή από τα φ. 1 και 2 του αμερικανικού πρωτοτύπου). Στη συνέχεια, ήρθαμε σε επαφή με τους αμερικανούς συντρόφους και συντρόφισσες που εκδίδουν την Occupied Wall Street Journal (συγκεκριμένα με τη μεταφραστική του ομάδα), οι οποίοι μας πληροφόρησαν ότι γίνεται μια προσπάθεια να συγκροτηθούν oμάδες για τη μετάφραση του εντύπου, αλλά και γενικότερα των υλικών του κινήματος, σε πολλές –αν όχι όλες τις–γλώσσες: ήδη μεταφράζεται σε ισπανικά, γαλλικά, κινέζικα, αραβικά, γερμανικά, πορτογαλικά, μπενγκάλι, βουλγάρικα, καταλανικά, κροατικά και τσέχικα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS:To κίνημα βρίσκεται στο στάδιο της αναγνώρισης των προβλημάτων

Ζητήσαμε, μέσω e-mail, μια σύντομη συνέντευξη, για την Occupied Wall Street Journal από τον Juan Ramirez, υπεύθυνο επικοινωνίας  του εντύπου

συνέντευξη του Χουάν Ραμίρεζ, υπεύθυνου επικοινωνίας της Occupied Wall Street Journal

μετάφραση: Αλίκη Κοσυφολόγου

Μια πρώτη ερώτηση: Πώς και γιατί αποφασίσατε να προχωρήσετε στην έκδοση της Occupied Wall Street Journal; Ποιοι είναι οι στόχοι της έκδοσης;

 Προσωπικά δεν αναμείχθηκα στην ιδρυτική διαδικασία της Occupied Wall Street Journal. Σε κάθε περίπτωση, όμως, σκοπός κάθε εφημερίδας είναι να ενημερώνει τον κόσμο. Σε όσους δεν έχουν άμεση εμπλοκή με το εγχείρημα του Occupy Wall Street, το κίνημα μπορεί να δημιουργεί αμφιβολίες, καχυποψία και σύγχυση. Η εφημερίδα βοηθά, κατά τη γνώμη μου, στη διαλεύκανση τέτοιων ερωτημάτων.

Θα θέλαμε να μας μιλήσετε λίγο για τη διαδικασία σύνταξης και έκδοσης κάθε τεύχους, τις μεταφραστικές ομάδες που έχουν συγκροτηθεί και τις γλώσσες στις οποίες θα μεταφράζονται τα υλικά του κινήματος.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: «We have a nice time here»

TO OCCUPY WALL STREET ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ

Έξι έλληνες ερευνητές και ερευνήτριες, που βρέθηκαν στη Νέα Υόρκη, καταθέτουν την εμπειρία τους

 Από τις 13 μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 2011 πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη το 22o συνέδριο της Modern Greek Studies Association (MGSA), ένα σημαντικό διεθνές επιστημονικό γεγονός για τις νεοελληνικές σπουδές, στο οποίο μετείχαν δεκάδες ερευνητές από όλο τον κόσμο. Οι μέρες του συνεδρίου συνέπεσαν με τις μέρες του κινήματος Occupy Wall Street, ειδικότερα και τη διαδήλωση του Σαββάτου 15 Οκτωβρίου. Ζητήσαμε έτσι από έξι έλληνες ερευνητές και ερευνήτριες, εκτός ΗΠΑ (Έφη Γαζή, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Λεωνίδας Καρακατσάνης, Αμαρυλλίς Λογοθέτη, Ερατώ Μπασέα, Αιμιλία Σαλβάνου), που βρέθηκαν στη Νέα Υόρκη για το συνέδριο, επισκέφθηκαν το Ζουκότι Παρκ και είχαν μια άμεση εμπειρία του κινήματος να μας καταθέσουν την εμπειρία τους, αποτιμώντας τα χαρακτηριστικά και τη σημασία του κινήματος. Τους ευχαριστούμε, όλους και όλες, θερμά για την πρόθυμη ανταπόκριση — και όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντας τα κείμενα, η ιδέα μας φαίνεται ότι απεδείχθη γόνιμη.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Φωτό: Jacquelyn Martin

της Έφης Γαζή

Αρκεί να βρεθεί κανείς στο Ζουκότι Παρκ για να κατανοήσει τον χαρακτήρα της συγκεκριμένης συλλογικής κινητοποίησης; Ενδεχομένως όχι. Από την άλλη πλευρά, στον καιρό της «πολιτικής των δικτύων» και των «μετακινούμενων κινημάτων», ίσως όλοι και όλες κατοικούμε και σε διαφορετικούς τόπους. Στον αποσπασματικό αλλά πυκνό χρόνο των ταξιδιών ξεδιπλώνονται αλλιώτικα οι εικόνες των πραγμάτων.

Ας μου επιτραπούν δυο λόγια για τις εικόνες στο Ζουκότι Παρκ, καθώς και μερικές σκέψεις για το «αύριο» αυτής της συλλογικής δράσης. Οι μεταμφιέσεις και οι καρναβαλικές πορείες στους δρόμους και στη Γουόλ Στριτ αναζωογονούν το παραδοσιακό «φορμάτ» των διαδηλώσεων. Παραπλανώντας συνεχώς το βλέμμα, οι καταληψίες ντύνονται φρικιά και χίπις τη μια μέρα, «καθημερινοί Αμερικανοί» με γραβάτα την άλλη, Guy Fawkes αλλά και ζόμπι την επόμενη μετατρέποντας τη διαδήλωση σε μια συνεχή παράσταση με νέους ρόλους. Σε μια πρώτη ματιά, αυτό μπορεί να φανεί κιτς. Οι αλλαγές των ρόλων όμως και η διαρκής επιτέλεσή τους δεν εισάγουν μόνο ένα νέο τελετουργικό στην πολιτική διαμαρτυρία· μέσα από τις συνεχείς του μεταμορφώσεις, διαχέεται το πλήθος της πλατείας στον χώρο (και στον χρόνο) παράγοντας νέες «δυνητικές» συλλογικότητες.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Τι άλλο θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε από το βασιλιά, όσοι και όσες θέλουμε τη δημοκρατία, πέρα από το ίδιο του το στέμμα;(*)

της Αιμιλίας Σαλβάνου

Φωτογραφία της Αιμιλίας Σαλβάνου

Στο κάτω μέρος της πλατείας Ζουκότι υπάρχει το άγαλμα ενός επιχειρηματία που κάθεται σ’ ένα παγκάκι και δουλεύει με ανοιχτό τον χαρτοφύλακά του. Η ιστορία αυτού του αγάλματος έχει ενδιαφέρον: ήταν αρχικά τοποθετημένο στο World Trade Center και δέχτηκε και αυτό τις συνέπειες της επίθεσης της 9.11. Ξεθάφτηκε από τα συντρίμμια με την πεποίθηση ότι ήταν άνθρωπος και, όταν αργότερα διαπιστώθηκε ότι ήταν άγαλμα, αυθόρμητα μετατράπηκε σε μνημείο που συμβολίζει τη ικανότητα των αμερικάνικου έθνους να επιβιώνει, παρά τις δυσκολίες σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο. Σήμερα, το άγαλμα αυτό «κοσμεί» μια κορδέλα στο κεφάλι και μπροστά του υπάρχει ένα πλακάτ που γράφει «The game of capitalism breeds dishonest men», και από κάτω ένα σκίτσο που απεικονίζει τον Ομπάμα να ρίχνει ο ίδιος την «σαΐτα» που κατεδάφισε τους Δίδυμους Πύργους. Η βιτρίνα λίγο παραδίπλα με τον Πλούτο των Εθνών του Σμιθ και την βιογραφία του Βάρμπουργκ καλεί για επανεξέταση θεμελιωδών κειμένων του φιλελευθερισμού, ώστε να απαλλαγεί ο «ελεύθερος άνθρωπος» από τα δεσμά του κορπορατισμού.

Η επέμβαση στο μνημείο και η πρόταση για το τι πρέπει να γίνει ακριβώς δίπλα συνοψίζουν με πολύ πετυχημένο τρόπο νομίζω τα βασικά διακυβεύματα του κινήματος σε τοπικό επίπεδο. Η αμφισβήτηση της συμβατότητας της αξίας της εντιμότητας (κεντρικής στο παραδοσιακό αμερικάνικο σύστημα αξιών) με την επικρατούσα μορφή του καπιταλισμού, η αναζήτηση ευθυνών της αμερικάνικης πολιτικής για γεγονότα τραυματικά για το έθνος και η επιστροφή στις πηγές για τον επαναπροσδιορισμό ενός «ανθρώπινου φιλελευθερισμού» αποτελούν κεντρικά σημεία γύρω από τα οποία συναρθρώνεται το κίνημα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Κάτι συμβαίνει εδώ

της Ερατώς Μπασέα

Φωτογραφία της Αιμιλίας Σαλβάνου

«Κάτι συμβαίνει εδώ / Τι ακριβώς δεν είναι ξεκάθαρο/ Παράνοια χτυπά βαθιά/ Στοιχειώνει τη ζωή σου». Και να που το «For what it’s worth» των Buffalo Springfield, από όπου και οι παραπάνω στίχοι, γίνεται ξανά δημοφιλές στα αμερικανικά ραδιόφωνα! Όχι, δεν ζούμε στην ψυχεδελική δεκαετία του εξήντα αλλά στο 2011, όταν Νεοϋορκέζοι κατασκηνώνουν στο πάρκο Ζουκότι και καλούν τον κόσμο να αναλάβει δράση κατά της ανισότητας του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Ενώ 20% των Νεοϋορκέζων ζει υπό καθεστώς ένδειας και το 1% του πληθυσμού συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος εσόδων της χώρας.

Στις 13 Οκτωβρίου, στην πορεία προς την Ουάσιγκτον Σκουέρ, παρακινούσαμε τον κόσμο να ξεσηκωθεί και χειροκροτούσαμε τους ταξιτζήδες που κόρναραν σε ένδειξη συμπαράστασης. Με την αστυνομία παρούσα («Το πάρκο κλείνει τα μεσάνυχτα!»), ξεσπάσαμε σε καρναβαλικό χορό στο κέντρο της πλατείας. Λίγες ώρες νωρίτερα, στο κτίριο του New York University όπου πραγματοποιείτο το Συνέδριο της Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, η ιστορικός Έφη Αβδελά, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εξηγούσε μια σειρά ατυχών πολιτικών που οδήγησαν τα ελληνικά πανεπιστήμια σε αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα. Δεν σας κρύβω ότι ήθελα να παρέμβω στο τέλος της ομιλίας της και να ζητήσω τη συμβουλή της σε κάποιον, όπως εγώ, που με διδακτορικό κινηματογράφου και λογοτεχνίας από την Οξφόρδη μόλις μπαίνει στην αγορά εργασίας. Από ντροπή δεν το έκανα, όμως συναισθάνομαι την οργή των ανέργων φίλων και συναδέλφων μου, όπως και το πάθος των διαδηλωτών του Occupy Wall Street.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Περιγράφοντας την Πλατεία της Ελευθερίας: σκέψεις εκτάκτως ειρημένες

του Γιώργου Γιαννακόπουλου

"Λαϊκή Βιβλιοθήκη". Φωτογραφία του Γιώργου Γιαννακόπουλου

To πάρκο Zουκότι, στην καρδιά του Μανχάταν, είναι αναντίρρητα το συμβολικό κέντρο του κινήματος Occupy Wall Street. Ιδιωτικός χώρος δημόσιας χρήσης τοποθετείται στρατηγικά ανάμεσα στα δυο μεγασύμβολα της δύναμης αλλά και της τρωτότητας του παγκόσμιου καπιταλισμού: το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και το World Trade Centre. Τη συμβολική αυτή παραδοξότητα επισφραγίζει η επιμονή των καταληψιών να αναφέρονται στον χώρο με τη προγενέστερη ονομασία του ως Πάρκο Ελευθερίας (Liberty Park) απορρίπτοντας τη μετονομασία του σε πάρκο Ζουκότι, προς τιμήν του ιδρυτή της ιδιοκτήτριας εταιρείας. Εκτός από τις πολλαπλές –συμβολικές– στρατηγικές επανιδιοποίησης, ένα άλλο παράδειγμα των οποίων είναι το ίδιο το όνομα της Occupy Wall Street Journal, στο πάρκο συντελούνται κατά βάση πολιτικές διεργασίες και ζυμώσεις με το συμβολικό να εγγράφεται στην ίδια τη γραμματική της πολιτικής (και πολιτισμικής) διαμαρτυρίας, μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο διπλής επιτήρησης από τις δυνάμεις της τάξης/καταστολής και της ενημέρωσης/«ενημέρωσης».

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Μεγάλες προσδοκίες

της Αμαρυλλίδας Λογοθέτη

Φωτογραφία του Λεωνίδα Καρακατσάνη

Πριν δέκα μέρες βρέθηκα στη Νέα Υόρκη και μου δόθηκε η ευκαιρία να δω επιτέλους από κοντά το διεθνώς πολυσυζητημένο κίνημα Occupy Wall Street. Μετά από όλη τη δημοσιότητα που είχε δοθεί στα ΜΜΕ, την κατάληψη της Γουόλ Στριτ, τις συλλήψεις, την επέκταση σε άλλες πόλεις των ΗΠΑ κλπ., προσγειώθηκα με μεγάλες προσδοκίες για τον Θαυμαστό Νέο Κόσμο και τα κινήματά του, αστειευόμενη μάλιστα ότι θα φέρω πίσω στους ιθαγενείς το know-how της επανάστασης made in America. Δεν ξέρω αν οι προσδοκίες μου διαψεύστηκαν επειδή ήταν υπερβολικές από μόνες τους, επειδή το κίνημα μετά τόσες εβδομάδες άρχισε να δείχνει σημάδια κόπωσης και φθοράς, ή επειδή δεν ήταν εξαρχής αυτό το μεγαλειώδες κίνημα που καρμικά σχεδόν θα ακολουθούσε την Αραβική Άνοιξη και θα προήγγελλε τη δική μας.

Πάντως, διαψεύστηκαν. Η Γουόλ Στριτ ήταν κλειστή και περιφρουρούμενη από Αστυνομία. Από το μοναδικό σημείο διέλευσης περνούσε μόνο ένα άτομο τη φορά (περίπου όπως στα αεροδρόμια) με επίδειξη ταυτότητας στην Αστυνομία. Εξίσου φρουρούμενος ήταν και ο περίφημος Ταύρος της Γουόλ Στριτ. Αυτή η εικόνα ήταν και η μόνη που παρέπεμπε σε ευθεία νίκη του κινήματος.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Κέντρα και επίκεντρα

του Λεωνίδα Καρακατσάνη

Φωτογραφία του Λεωνίδα Καρακατσάνη«Όλος ο κόσμος μας κοιτά» (The whole world is watching us) ήταν ένα από τα πρώτα συνθήματα που τράβηξε την προσοχή μου ανάμεσα στην πληθώρα μηνυμάτων και αυτοσχέδιων πλακάτ που περιφέρονταν στα χέρια χιλιάδων ανθρώπων οι οποίοι συνέρρεαν στην Τάιμς Σκουέρ της Νέας Υόρκης το Σάββατο 15 Οκτωβρίου για να συμμετάσχουν στην παγκόσμια ημέρα δράσης για την υποστήριξη του κινήματος Occupy Wall Street.

Ήταν η μέρα που το κίνημα έφτανε σε μια σημαντική πρώτη κορύφωση. Αν και οι καταλήψεις πλατειών με αιχμή τα αιτήματα για κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη είχαν ήδη εξαπλωθεί σε πολλές άλλες αμερικάνικες πόλεις, εκείνο το Σάββατο ήταν η πρώτη φορά που στη Νέα Υόρκη το κίνημα θα επεκτεινόταν πέρα από το επίκεντρο του, την Λίμπερτι Πλάζα στην περιοχή της Γουόλ Στριτ, για να διεκδικήσει παρουσία σε άλλα συμβολικά «κέντρα» της πόλης.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-OWS: Το φύλλο 3 της ΟWSJ στα ελληνικά – το σύνολο των κειμένων

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Την ελληνική έκδοση  του φύλλου 3 της Occupied Wall Street Journal επιμελήθηκαν οι συντακτικές ομάδες των «Ενθεμάτων» και του RedNotebook. Γραφιστικά την επιμελήθηκε, ακολουθώντας πιστά το πρωτότυπο, ο Παναγιώτης Παπίδας.

Τα κείμενα μετάφρασε η Ελληνική Ομάδα Μεταφραστών OWSJ-Greek, και συγκεκριμένα οι: Ιωάννα Βόγλη, Ρένια Γιορδαμπλή, Ζωή Κατσίπη,  Δώρα Κομματά, Ανδρέας Λυμπεράτος, Παύλος Καζακόπουλος, Μαρία Καλυβιώτη, Αλίκη Κοσυφολόγου,  Ιχάμπ Σαμπάνα, Μαίρη Σιτμάκη.

Συντονισμός: Δάφνη Λάππα, Στρατής Μπουρνάζος, Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος.

Κατεβάστε το φύλλο 3 σε pdf: owsjgreek 3

Η πρωτοσέλιδη φωτογραφία του φ. 3

 

Ερωτική επιστολή στην Πλατεία της Ελευθερίας

Οι πολίτες μπροστά – O δήμαρχος Μπλούμπεργκ  υποχωρεί

 

5.00 π.μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. – Πρώτες πρωινές ώρες, ύστερα από μια κουραστική νύχτα. Την περάσαμε τρίβοντας και σκουπίζοντας. Ένα γενναίο κορίτσι, η Τζούλια, μάζευε μ’ ένα φαράσι μικροσκοπικά σκουπιδάκια, διασχίζοντας πολλές φορές τη Λίμπερτι Σκουέρ.

Οι καταληψίες μετέφεραν κουτιά σε έναν χώρο αποθήκευσης, στο διπλανό τετράγωνο. Προσωπικά αντικείμενα τυλίγονταν προσεκτικά σε  μεγάλα μπλε καλύμματα που έβρισκες παντού. Όλα είχαν κολλημένα πάνω τους χαρτάκια με ονόματα και τηλέφωνα. Έβλεπες, όμως, κι άλλου είδους προετοιμασίες: κάποιοι βρίσκονταν σε επιφυλακή και αρνούνταν να μαζέψουν το παραμικρό.

Δύο νέες γυναίκες, σε μια άλλου είδους πράξη διαμαρτυρίας, πιο διακριτική και πιο δημοφιλή, είχαν κουλουριαστεί πάνω σε  κάτι μπλε πλαστικούς κάδους και περίμεναν να τις απομακρύνουν. Τριακόσια άτομα βρίσκονταν στην πλατεία.

Την προηγούμενη ημέρα, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ είχε βγάλει ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία στις 7.00 π.μ. το αστυνομικό τμήμα της Νέας Υόρκης, ύστερα από αίτημα του μεσιτικού γραφείου Bookfield Office Properties, θα προχωρούσε στην εκκένωση του πάρκου, με σκοπό τον καθαρισμό του. Σύμφωνα με τον Μπλούμπεργκ, οι καταληψίες θα μπορούσαν να επιστρέψουν στη συνέχεια, πολλοί όμως ανησυχούσαν ότι  η κίνηση αυτή είχε  στόχο τον τερματισμό της κατάληψης.

Η πρώτη Ημερίδα των «Ιστορικών για την Έρευνα στην Ιστορία των Γυναικών και του Φύλου»

της Ελένης Φουρναράκη και της Δήμητρας Σαμίου

Aπό την αφίσα της ημερίδας

 Εφέτος έκλεισαν τρία χρόνια από τη σύσταση της ομάδας που πήρε τον τίτλο Ιστορικοί για την Έρευνα στην Ιστορία των Γυναικών και του Φύλου, και η οποία αποτελεί το ελληνικό τμήμα της International Federation for Research in Women’s History (Διεθνής Ομοσπονδία για την Έρευνα στην Ιστορία των Γυναικών), ενώ συγχρόνως λειτουργεί ως ένας πόλος επικοινωνίας και προβληματισμού μεταξύ των μελών της εγχώριας κοινότητας των ιστορικών που ερευνούν τα κοινωνικά ζητήματα από τη σκοπιά των έμφυλων σχέσεων.

Στην ομάδα μας είχε εξαρχής αποκρυσταλλωθεί η επιθυμία να αναπτύξουμε δημόσιες επιστημονικές παρεμβάσεις, όπως η διοργάνωση συζητήσεων και συνεδρίων, ή η συγκρότηση μιας βιβλιογραφικής βάσης δεδομένων που να καταγράφει, στην ελληνική περίπτωση, τη σχετική με τις γυναίκες και τις σχέσεις των φύλων ιστοριογραφική παραγωγή, ελληνόφωνη ή μη, από το 1974 και μετά. Το εγχείρημα αυτό βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και σύντομα θα είμαστε σε θέση να το δημοσιοποιήσουμε. Η πρώτη, όμως, δημόσια εμφάνιση της ομάδας είναι η διοργάνωση, το προσεχές Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011, Ημερίδας με τίτλο «Το φύλο στην ιστορία: αποτιμήσεις και παραδείγματα».

ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: Eυρωμονόδρομος

 Σουαρέ αντιμνημονιακής ποίησης, με μεγάλη επιτυχία, οργάνωσαν την περασμένη Παρασκευή, στο φιλολογικό σαλόνι της Βαλτετσίου 50-52, το Τμήμα Πολιτισμού του RedNotebook, σε συνεργασία με τη Διαρκή Επιτροπή Γραμμάτων και Τεχνών των «Ενθεμάτων» (μπ). Συγχαίροντας τους διοργανωτές για την ευγενή αυτή  πρωτοβουλία πολιτισμού, δημοσιεύουμε ένα από τα ποιήματα της βραδιάς, τον «Ευρωμονόδρομο» της Β. Δαπόντε-Ρεκτιφιέ, το οποίο και  απήγγειλε αισθαντικά ο σ.  Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Ευρωμονόδρομος

της Βιργινίας Δαπόντε-Ρεκτιφιέ

 Στο Σύνταγμα, στην Ξενοφώντος, σ’ ένα ισόγειο

μαζί σου έφτασα στου ερωτισμού το απόγειο

απομεσήμερο, πριν πέσουν οι κροτίδες

το φως τους είδαν οι τυφλές μου οι ελπίδες.

Μου είχες πει «Αύριο μην πας στη διαδήλωση»

όλα τα έβλεπες «λαϊκίστικη αγκύλωση»

έπινες φρέντο στο Νομισματοκοπείο

εγώ φραπέ στο Αναρχικό το Καφενείο.

Με ιντριγκάριζε ο καθεστωτισμός σου

δεν ήθελα όμως ξανά να γίνει το δικό σου

εν τέλει τα κατάφερες, κάμφθηκαν οι αντιστάσεις

και ήρθα σπίτι που ’θελες δήθε μου να διαβάσεις.

Και πριν στου Γκίντενς τις γραμμές αργά καταδυθείς

σου ήρθε τάχα ξαφνικά και είπες να γδυθείς

έμεινα μπρος σου άναυδος, δοκίμασα ένα σοκ

εγώ αφελής μαοϊκός, εσύ νεοπασόκ.

Διαβάζαμε τις Κυριακές «Δρόμο» και «Βήμα»

στην αγκαλιά σου εμπιστευόμουνα ως και τον Παύλο Τσίμα

κάθε που μου ’λεγες γλυκά «Ο Μπένι έχει σχέδιο»

εκεί γινόταν έξαφνα η κλίνη ναρκοπέδιο.

Να σου εξηγήσω ήθελες τη δυαδική εξουσία

την προϊούσα σύγκλιση Μετώπου-ΑΝΤΑΡΣΥΑ

ήμουν στα μάτια σου, μικρό, κάτι σα Βελουχιώτης

κι ας έφτασα να κάνω ποστ μέχρι κι άρθρα της Σώτης.

Μαζί ήμασταν τέλεια, μα η αγάπη είναι ρευστή

στη γοητεία υπέκυψες ενός συνασπιστή

κι ενώ υποψιαζόμουνα «κάτι δεν πάει καλά»

πείστηκα όταν άρχισες και διάβαζες Μπαλτά.

Συλλογικές συμβάσεις και νεοφιλελεύθερος ψευδοορθολογιστικός ολοκληρωτισμός

του Δημήτρη Α. Τραυλού-Τζανετάτου

Ενώ το μέτωπο των αγανακτισμένων παγκοσμιοποιείται, λαμβάνοντας ολοένα και πιο έντονο αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα, η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε κατάσταση γενικευμένης αντίστασης κατά της βιαιότερης μεταπολεμικής ανακατανομής πλούτου, κατά της ωμότερης επιβολής των αγορών στην πολιτική, κατά του πιο βάρβαρου και κυνικού ανασυσχετισμού δυνάμεων κεφαλαίου-εργασίας υπέρ του πρώτου. Κορύφωση της γενικευμένης αυτής κοινωνικής αντίστασης αποτέλεσε η πλημμυρίδα των διαδηλωτών που με αφορμή τη συζήτηση για το «κοινωνιοκτόνο» πολυνομοσχέδιο κατέκλυσε το κέντρο της Αθήνας. Μέσα στο εκρηκτικό αυτό κλίμα η κυβερνητική πλειοψηφία, παρά τη σθεναρή αντίδραση συνδικάτων και αντιπολίτευσης, υπερψήφισε το επίμαχο πολυνομοσχέδιο, με μοναδική εξαίρεση το τεκμηριωμένο όχι της Λ. Κατσέλη στο διαβόητο άρθρο 37 (βλ. της ίδιας, «Στο απόσπασμα οι συμβάσεις» Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 9.10.2011).

Πώς θα ήταν

του Κυριάκου Κατζουράκη

 

Έργο του Κυριάκου Κατζουράκη, από την έκθεση "σώμα ευάλωτο"

Αν δεν είχαμε λυγίσει κάτω από το βάρος της ενοχής του Εμφυλίου

Αν δεν είχαμε ακολουθήσει τις ψευδαισθήσεις που ήταν μόνο ψευδαισθήσεις

Αν είχαμε την περηφάνια που είχε κάποτε ο αγρότης για το χωράφι του

Αν είχαμε την αξιοπρέπεια του μέσου εργαζόμενου, αυτόν που όλοι λοιδορούν, χλευάζουν και θεωρούν ασήμαντο και άξιο της μοίρας του.

Αν γνωρίζαμε όλοι ότι η δημοκρατία δεν εφαρμόζεται μόνο στις εκλογές

Αν ξέραμε σε πόσο πλούσια χώρα κατοικούμε

Αν δεν είχαμε εμπιστευτεί τους πολιτικούς ιεροκήρυκες της άκοπης ευεξίας

Κάπως έτσι φαντάζομαι θα ήταν σήμερα:

Με τα χρόνια θα είχαμε αποκτήσει αυτοπεποίθηση για το ζήτημα της ταυτότητας μας και δε θα επιστρατεύαμε τους παπάδες. Αυτοί θα άνοιγαν το Άγιον Όρος στον γυναικείο πληθυσμό και η μελέτη της ιστορίας του Βυζαντίου θα είχε μεγάλη ανάπτυξη.

Δημοψήφισμα, μια αυτεπίστροφη ρουκέτα

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

του Νίκου Σαραντάκου

Καραγωγέας στην οδό Αθηνάς, 1950. Φωτογραφία: Αφοί Μεγαλοκονόμου

Όταν άρχισα να γράφω αυτές τις γραμμές, ο Έλληνας πρωθυπουργός (της στιγμής εκείνης) συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής των G20 στις Κάννες, όχι επειδή είχε καταφέρει να κάνει τη χώρα μας μία από τις είκοσι ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη, αλλά επειδή με τη ρουκέτα περί δημοψηφίσματος, που εκτόξευσε τις προάλλες, είχε προκαλέσει πανικό στις διεθνείς αγορές και κλονισμούς στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Κι όσο κι αν πολλοί νοιώσαμε ένα περίεργο καμάρι που η μικρή Ελλάδα έκανε τους ισχυρούς να τρέμουν και τα χρηματιστήρια να καταρρέουν, όμοια με ποντίκι που μασουλώντας ένα καλώδιο προκαλεί βραχυκύκλωμα σε ολόκληρη μεγαλούπολη, η αλήθεια είναι ότι το ποντίκι δεν ζει για να δει τον θρίαμβό του. Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε, και μοιραία η λέξη που θα μας απασχολήσει είναι το δημοψήφισμα, έστω κι αν από τις τελευταίες εξελίξεις αυτό το ενδεχόμενο φαίνεται να απομακρύνεται.

Ορθώς κείμενα

Εννιά καλοί σύντροφοι και συντρόφισσες έκαναν στις αρχές της εβδομάδας μια κοινή δήλωση, απευθυνόμενοι στους δημάρχους Αθηναίων Γ. Καμίνη και Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρη. Την αναδημοσιεύουμε όχι επειδή είναι φίλοι και συνεργάτες των «Ενθεμάτων», αλλά επειδή έχει μεγάλη πολιτική  αξία: Είναι σημαντικό, αν και σπάνιο, οι πολίτες, και δη οι αριστεροί, να αποτιμούν τη στάση τους ανάλογα με τις εξελίξεις και να επανατοποθετούνται. Και αυτό δεν έχει σχέση με την παραδοσιακή «αυτοκριτική». Οι εννιά είχαν σοβαρά επιχειρήματα για να στηρίξουν την επιλογή τους και πέρσι (που υποστήριζαν Καμίνη και Μπουτάρη) και φέτος (που τάσσονται κατά). Ο δημαρχιακός βίος και τα έργα Καμίνη και Μπουτάρη ήταν αυτά που τους έκαναν να αλλάξουν γνώμη, και τους αξίζει ένα μπράβο που αυτή την αλλαγή τη διατυπώνουν μεγαλόφωνα και όχι ψιθυριστά και κατ’ ιδίαν

ENΘΕΜΑΤΑ

Δήλωση

 κ.κ. Δήμαρχοι Θεσσαλονικέων και Αθηναίων,  κύριε Καμίνη και κύριε Μπουτάρη

Στον δεύτερο γύρο των τελευταίων αυτοδιοικητικών εκλογών, με δεδομένη τη θέση της Αριστεράς στην αντιπολίτευση, υποστηρίξαμε δημόσια ότι οι υποψηφιότητές σας ήταν μια κάποια λύση απέναντι στη μισαλλοδοξία, τον εθνικισμό, τους αρχαϊσμούς και τα συμφέροντα των εργολάβων. Διαψευστήκαμε. Μέρα με την ημέρα, δυστυχώς, κάνετε ό,τι μπορείτε για να φανείτε «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα», καθώς το έγραφε ο ποιητής. Φαίνεται πως η εξουσία κι οι ιδιοτέλειες που απορρέουν από αυτήν είναι πιο βαριές από τα φτερωτά σας λόγια. Με τη στάση σας στα συμβάντα της 28ης Οκτωβρίου, ξεχείλισε το ήδη γεμισμένο ποτήρι.

Αποδειχτήκατε, τελικά, αντάξιοι των προκατόχων και ανθυποψηφίων σας. Με γεια σας και χαρά σας.

Σία Αναγνωστοπούλου, Ελίζα Άννα Δελβερούδη, Νίκος Θεοτοκάς, Σταύρος Κωνσταντακόπουλος, Νίκος Κοταρίδης, Ελένη Περδικούρη, Γιώργος Φαράκλας, Γιώργος Φουρτούνης, Δημήτρης Χασάπης.