Φουλ Μόντι

του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Χαρακτικό του Καρλ Ρέσινγκ, από το λεύκωμα «Η προκα- τάληψή μου ενάντια στην εποχή μας», Βερολίνο 1932

Βλέποντας τα οικονομικά τους να καταρρέουν, έξι άνεργοι Bρετανοί ξεπερνούν τις αναστολές τους και αποφασίζουν να παρουσιάσουν ένα νούμερο ανδρικού στριπτίζ, στο αποκορύφωμα του οποίου πετούν στο κοινό και το τελευταίο τους εσώρουχο· πρόκειται για την εμπορικά επιτυχημένη κωμωδία του Πίτερ Κατάνεο «Άνδρες με τα όλα τους» (Full Monty), που προβλήθηκε στις αίθουσες το μακρινό, πλέον, 1997.

Στα καθ’ ημάς, οι παλινωδίες που οδήγησαν στο διορισμό Παπαδήμου και η ανάδειξη ενός τραπεζίτη σε πρωθυπουργό δεν είναι ασφαλώς κωμωδία· εύλογα ωστόσο «διαβάστηκαν» ως ξεγύμνωμα. Ωστόσο, σε πείσμα των δημοσιογραφικών κλισέ που ενδιέτριψαν στην προφάνεια, αυτό που από την επαύριο των αντιπαρελάσεων βλέπουμε να ξεγυμνώνεται –τόσο στην Ελλάδα του Παπαδήμου όσο και στην Ιταλία του Μόντι– δεν είναι κυρίως πρόσωπα ή πολιτικά συστήματα. Το δικό μας πολιτικό σύστημα, για την ακρίβεια, έδειξε να ανακτά προσωρινά την πρωτοβουλία των κινήσεων: αφυδατώνοντας τον κομματικό ανταγωνισμό, ομογενοποιώντας τις «συνιστώσες» του (τη φιλελεύθερη, την εκσυγχρονιστική και την ακροδεξιά), υποδυόμενο τελικά ένα υπεράνω διαιρέσεων Κόμμα του Αντικομματισμού, που εκχωρεί σε έναν άνθρωπο των τραπεζών τη σωτηρία ολόκληρης της κοινωνίας (αλίμονο: οι συνήθεις αντιλαϊκιστές δεν θα καταγγείλουν σήμερα τον τραπεζολαϊκισμό…).

Αυτό λοιπόν που ξεγυμνώνεται επί της ουσίας –στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία, προσεχώς–, είναι ένας καπιταλισμός χωρίς προσχήματα, δίχως κοινωνικούς, εθνικούς ή δημοκρατικούς περιορισμούς, χωρίς διάθεση και δυνατότητα να επιστρέψει στα χρόνια που (σχεδόν) όλοι ήταν ευχαριστημένοι.

Το υπαρξιακό ερώτημα και το κράτος έκτακτης ανάγκης

του Νικόλα Βαγδούτη

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει για τη νομική επιστήμη

τη σημασία που έχει το θαύμα για τη θεολογία            

Kαρλ Σμιτ, Πολιτική θεολογία            

 

Έργο του Τζωρτζ Γκρος

Το ζήτημα του  κράτους έκτακτης ανάγκης έχει ανακύψει προσφάτως στoν δημόσιo λόγο — και μάλιστα όχι ως λεκτική υπερβολή στην οποία προσφεύγει η Αριστερά για να καταγγείλει μεμονωμένες περιπτώσεις καταστολής, αλλά ως αιτούμενο στην αρθρογραφία του Βήματος ή της Καθημερινής. Από το ξέσπασμα μάλιστα της κρίσης, πληθαίνουν τα κείμενα που ζητούν ακόμη και  εφαρμογή του άρθρου 48 του Συντάγματος (Γ. Μαλλούχος κ.ά.).  Έτσι, με αφορμή και την αντιδημοκρατική εκτροπή που συνιστά η (συγ)κυβέρνηση Παπαδήμου, έχει σημασία να σταθούμε στο ζήτημα, βλέποντας πώς καλείται να απαντήσει η Αριστερά.

Η άποψή μου  είναι ότι μόνο αν προσεγγίσουμε το ζήτημα με όρους νομικού θετικισμού, καθώς  το Κοινοβούλιο συνεχίζει να λειτουργεί, μπορούμε να πούμε ότι δεν έχουμε στοιχεία κράτους έκτακτης ανάγκης.  Υπάρχει κατάσταση εξαίρεσης, καθώς οι πολιτικά κυρίαρχοι, ενώ τηρούν την τυπική νομιμότητα της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, έχουν καταργήσει στην πράξη όλο το συνταγματοποιημένο κοινωνικό συμβόλαιο –τον συμβιβασμό, ουσιαστικά, μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας– στο όνομα του χρέους. Η κατάργηση, ενδυόμενη  την περιβολή του πατριωτικού καθήκοντος, παρουσιάζεται πλέον απερίφραστα σαν «υπαρξιακό ζήτημα», που δεν επιδέχεται τη δημοκρατική έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Εν ολίγοις, είναι  η γλώσσα  της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Λεπτομέρειες (με νύχια γαμψά)

της Ιωάννας Μεϊτάνη

Η είσοδος της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση, που οριστικοποιήθηκε την ώρα που έκλεινε η ύλη μας, αποτελεί γεγονός με ιδιαίτερη και μεγάλη πολιτική βαρύτητα, που δεν μπορεί να αφήνει κανέναν αδιάφορο. Αν ψάχνουμε κάτι που να επισφραγίζει το τέλος της μεταπολίτευσης, δύσκολα θα βρούμε πιο χαρακτηριστικό και σκοτεινό συμβολισμό. Σαν μια πρώτη αντίδραση, δημοσιεύουμε το σχόλιο που ακολουθεί, και θα επανέλθουμε· συστηματικά.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

«Σε σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί», «Παπανδρέου, Σαμαράς και Καρατζαφέρης συζητούν για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης»: η φρασεολογία στις ειδήσεις είναι ουδέτερη. Επικίνδυνα ουδέτερη. Η «υπέρβαση του δικομματισμού» προβάλλεται ως «αξιέπαινη», με πλήρη αδιαφορία για το περιεχόμενό της. Τα τρία κόμματα της νέας κυβέρνησης αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Ο τρίτος της παρέας όμως, ο Καρατζαφέρης, δεν παύει να είναι ο αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος — και συζητάει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στελέχη του κόμματός του συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση. Βουλευτής του κόμματος της ακροδεξιάς, δηλαδή, γίνεται υπουργός, και άλλα τρία στελέχη υφυπουργοί. «Λεπτομέρειες», φαίνεται, όλα αυτά. Τα δύο μεγάλα κόμματα, όταν χρειάστηκαν συνδρομή, στράφηκαν στην ακροδεξιά — την οποία εξάλλου στηρίζουν υπογείως εδώ και χρόνια. Με ένα μικρό εκλογικό ποσοστό και με ακόμη ισχνότερη πραγματική κοινωνική έδραση, ο εγνωσμένα φασίστας Βορίδης αναλαμβάνει υπουργείο. Οποίον από μηχανής δωράκι! Σε ποιανού τα αυτιά ακούγεται περίεργο που υποστηρίζει πως δεν είναι ανάγκη να πάμε σύντομα σε εκλογές; Κι όταν θα συνεχίσει να το υποστηρίζει με κύρος και προβολή υπουργού, τι βαρύτητα θα έχει τότε; Κι όταν θα βγουν ξανά στο δρόμο οι χρυσαυγίτες, ποιανής κυβέρνησης τα όργανα της τάξης θα τους σταματήσουν;

Το Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Πρέβεζα

ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η καινούργια μας στήλη με τον γενικό τίτλο «Εγχειρηματικότητα», σε άτακτα αλλά πυκνά διαστήματα, προτίθεται να παρουσιάζει εγχειρήματα από τον χώρο των ιδεών, της κοινωνίας, του πολιτισμού. Εγχειρήματα νέα αλλά και παλιότερα, με ουσιαστική συμβολή το καθένα στον τομέα του, που πραγματοποιούνται χάρη στο περίσσευμα καρδίας των ανθρώπων που τα κινούν. Κάνουμε σήμερα την αρχή με το Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Πρέβεζας, για το οποίο μας γράφει η παιδοψυχίατρος Καλλιόπη Μιχελάκου, μέλος της επιστημονικής ομάδας του ιατρείου. Στον αντίποδα της εμπορευματικότητας, της συμβατικότητας και της επιχειρηματικότητας, τέτοιες προσπάθειες, ακόμα και αν δεν αυτοχαρακτηρίζονται στενά «πολιτικές» ή «αριστερές», βρίσκονται στην καρδιά της αριστερής πολιτικής του σήμερα, πραγματώνοντας μια αντίληψη αλληλεγγύης και συλλογικότητας, εξαιρετικά πολύτιμης και κρίσιμης, ειδικά στις μέρες μας.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

 Το Ιατρείο Κοινωνικής  Αλληλεγγύης στην Πρέβεζα

της Καλλιόπης Μιχελάκου

Φρανσίσκο Γκόγια, "Ο τραυματισμένος οικοδόμος"

Το Ιατρείο Κοινωνικής  Αλληλεγγύης Πρέβεζας ξεκίνησε σαν μια πρωτοβουλία της δημοτική παράταξης «Δημόσιος Χώρος»,  μετά τις δημοτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2010, αλλά εξελίχθηκε σε μια αυτόνομη συλλογικότητα, χωρίς κάποια νομική μορφή, με αυτοοργάνωση και άμεση δημοκρατία.  Μέχρι σήμερα πλαισιώνεται από ένα δίκτυο δεκάδων λειτουργών υγείας (γιατροί, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές) και άλλων πολιτών.

Το ιατρείο απευθύνεται  σε όλους όσους βιώνουν, για διάφορους λόγους, αποκλεισμό από την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και δεν μπορούν να έχουν καμία πρόσβαση σε δωρεάν υγεία και φάρμακα.

Οι βασικοί στόχοι μας είναι αφενός η δημιουργία ενός δικτύου αλληλεγγύης και προστασίας των πιο ευάλωτων στην κρίση κοινωνικών ομάδων, που στερούνται του στοιχειώδους κοινωνικού αγαθού της υγείας, αφετέρου η δημιουργία μιας συγκροτημένης και βασισμένης σε επιστημονικά στοιχεία δράσης και πάλης για ένα δημόσιο, δωρεάν για όλους σύστημα υγείας.

Έχει την ενεργό υποστήριξη συλλογικοτήτων (Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Πρέβεζας, Επιτροπή Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό, Περιβαλλοντική Εταιρεία), πολιτιστικών φορέων (Ανθρώπολις), επιστημονικών φορέων (Φαρμακευτικός Σύλλογος, Δικηγορικός Σύλλογος),  δημοτικών παρατάξεων (Δημόσιος Χώρος, Αγωνιστική Παρέμβαση) και του Εργατικού Κέντρου Πρέβεζας.

Ιταλία: Να επανακτήσουμε όσα μας ανήκουν

O Franco «Βifo» Berardi (γενν. 1948) είναι μαρξιστής θεωρητικός και αγωνιστής, εντασσόμενος στην  παράδοση της ιταλικής αυτονομίας. Το έργο του εστιάζεται στον ρόλο των μήντια στον μεταβιομηχανικό καπιταλισμό. Ιδρυτής του περιοδικού A/traverso το 1975 και συνεργάτης του Φελίξ Γκουαταρί, διδάσκει σήμερα κοινωνική ιστορία της ενημέρωσης στην Accademia di belle Arti στο Μιλάνο. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο controlacrissi.org, στις 7.11.2011.

Τι να κάνουμε;

του Φράνκο Μπεράρντι

μετάφραση από τα ιταλικά: Μαρία Δασκαλάκη

Έγκον Σίλε, «Δυο κορίτσια», 1911

Η ατελείωτη και ενοχλητική επιθανάτια αγωνία της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι αναγγέλλει αλλά και παρατείνει την πραγματική σύγκρουση. Το «μεγάλο αφεντικό» ήταν τόσο απασχολημένο με τις δικές του υποθέσεις, που δεν βρήκε καιρό να εκτελέσει τις εντολές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Γι’ αυτό τώρα προσπαθούν να τον διώξουν οι ίδιοι που τον υποστήριζαν ή τον ανέχονταν, όταν τα λάθη του περιορίζονταν  μόνο στο να διευκολύνει τη Μαφία και τη φοροδιαφυγή, να καταστρέφει τη δημόσια παιδεία, να εξαγοράζει βουλευτές και γερουσιαστές, να διαφθείρει δικαστές, να σπέρνει την άγνοια και τη δουλικότητα μέσα από το μονοπώλιο των μέσων ενημέρωσης που του επετράπη να εξασφαλίσει.

Τώρα λοιπόν που αποδεικνύεται ανίκανος να σφίξει το σχοινί γύρω από το λαιμό της ιταλικής κοινωνίας, που δεν μπορεί να μας στραγγαλίσει γιατί  δεν έχει τη δύναμη και την αξιοπιστία, ιδού, εμφανίζονται άξιοι δεσμοφύλακες και παίρνουν  σιγά σιγά τη θέση του, γιατί το δικό τους χέρι δεν τρέμει. Υποκινούμενα από έναν Πρόεδρο άκαμπτο μόνο όταν πρόκειται να περισώσει τα συμφέροντα της παγκόσμιας οικονομικής τάξης, τα σκυλιά αλυχτούν, τραβώντας το λουρί που τα κρατάει. Θέλουν να δαγκώσουν τους πιστούς της ανελέητης θεότητας που ονομάζεται Αγορά.

Πού βρίσκεται η Αριστερά την ώρα της οικονομικής θύελλας;

του Σερζ Χαλιμί

μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

Φερνάν Λεζέ, «Ο ακροβάτης και ο βοηθός του», 1948

Άραγε το παιχνίδι έχει χαθεί οριστικά; Μπορούν άραγε οι ψηφοφόροι και οι στρατευμένοι στην Αριστερά, που νοιάζονται περισσότερο για το περιεχόμενο παρά για την «ταμπέλα», να προσδοκούν ότι θα πολεμήσουν τη Δεξιά όταν τα κόμματα τα οποία υποστηρίζουν έχουν προσχωρήσει στον νεοφιλελευθερισμό αλλά εξακολουθούν να κυριαρχούν εκλογικά; Πρόκειται πλέον για ένα τυπικό τελετουργικό: η διάκριση ανάμεσα σε μια μεταρρυθμιστική Αριστερά και στους συντηρητικούς διατηρείται κατά τις προεκλογικές περιόδους ως οπτικό μετείκασμα Στη συνέχεια, ευκαιρίας δοθείσης, η Αριστερά κυβερνά τη χώρα ακριβώς όπως οι αντίπαλοί της, προσπαθώντας να μη διαταράξει τις οικονομικές ιεραρχίες και δομές.

Οι περισσότεροι αριστεροί υποψήφιοι που προσβλέπουν σε κάποιο κυβερνητικό πόστο επιμένουν στην ανάγκη για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις — απολύτως αναγκαίες, μάλιστα, όπως λένε. Αλλά προκειμένου να επέλθει μια τέτοια αλλαγή, θα έπρεπε να έχουν μια οπτική που υπερβαίνει τις προεκλογικές τους ρητορείες. Επιπλέον… θα έπρεπε και να κερδίσουν τις εκλογές. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο, η μετριοπαθής Αριστερά κουνάει το δάχτυλο στους «ριζοσπάστες» και σε άλλους «αγανακτισμένους». Αυτή η Αριστερά δεν περιμένει τη «μεγάλη νύχτα» της εφόδου στα Χειμερινά Ανάκτορα, ονειρεύεται μια άλλη κοινωνία μακριά από τις μάστιγες που δέρνουν τον κόσμο, απαρτιζόμενη από εξαιρετικά όντα. Με τα λόγια του γάλλου σοσιαλιστή ηγέτη Φρανσουά Ολάντ, επιδιώκει «να προσπαθεί αντί να ανατρέπει, να δρα αντί να αναστέλλει, να κατακτά αντί να αντιστέκεται».

Η οικονομική ιστορία του ελληνικού κράτους

συνέντευξη του Ευάγγελου Πρόντζα

Kυκλοφόρησε, πρόσφατα, από το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), ένα τρίτομο επιβλητικό έργο: η Οικονομική ιστορία του ελληνικού κράτους, με την επιστημονική επιμέλεια του Θανάση Καλαφάτη και του Ευάγγελου Πρόντζα. Σύμβουλος έκδοσης είναι ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς, ενώ συγγραφείς των κεφαλαίων οι: Αναστάσιος Γιαννίτσης, Σάκης Γκέκας, Ζαχαρίας Δεμαθάς, Χρήστος Δεσύλλας, Μαργαρίτα Δρίτσα, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, Βασίλης Καρδάσης, Σοφία Λαζαρέτου, Γιώργος Μητροφάνης, Θεοφάνης Πάκος, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Πετράκης, Φίλιππος Σαχινίδης, Μαρία Συναρέλλη, Στάθης Τσοτσορός, Τζελίνα Χαρλαύτη. Εκτιμώντας ότι η έκδοση αυτή, που έρχεται σε συνέχεια της συλλογικής δίτομης Ελληνικής οικονομικής ιστορίας, ΙΕ-ΙΘ΄αιώνας (είχε κυκλοφορήσει, και πάλι από ΠΙΟΠ, το 2003) αποτελεί μείζον επιστημονικό και εκδοτικό γεγονός, θέσαμε ερωτήσεις στους επιστημονικούς επιμελητές του έργου, Θανάση Καλαφάτη και Ευάγγελο Πρόντζα, ζητώντας τους να μας φωτίσουν το περιεχόμενο, την άρθρωση, τη στοχοθεσία του έργου, αλλά και ευρύτερα ζητήματα, που υπερβαίνουν την ιστοριογραφία και αγγίζουν τη σημερινή κρίση — μια κρίση, η οποία έκανε την οικονομική ιστορία να επανέλθει στο προσκήνιο όχι μόνο της επιστημονικής συζήτησης, αλλά και του δημόσιου λόγου. Δημοσιεύουμε σήμερα τις απαντήσεις του ιστορικού Ευάγγελου Πρόντζα, καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Οι απαντήσεις του Θανάση Καλαφάτη θα δημοσιευθούν την επόμενη Κυριακή.

Στρ. Μπ.

Γεράσιμος Στέρης, "Εργασία"

 

Θα μπορούσατε, καταρχάς, να μας εκθέσετε με συντομία το σκεπτικό και τη διάρθρωση αυτού του εγχειρήματος;

Το σκεπτικό και η διάρθρωση του εγχειρήματος αυτού διαμορφώθηκαν μέσα σε συνθήκες όχι ιδιαίτερα ευνοϊκές για την «οικονομική ιστορία», καθώς στις θετικές προσδοκίες της οικονομίας χρειαζόταν περισσότερο θάρρος για να ασχοληθείς με το παρελθόν της· η έκδοσή του όμως συνέπεσε με το σημερινό αποπνικτικό οικονομικό περιβάλλον. Εν αρχή λοιπόν το 2004, έτος σχεδίασης του εγχειρήματος, έτος ιδιαίτερης σημασίας γενικότερα για την ελληνική οικονομία, και ειδικότερα για την ακαδημαϊκή σκέψη. Η πρώτη βίωνε την αυταπάτη ενός ανέφελου μέλλοντος και η δεύτερη την, συνακόλουθη ενδεχομένως, απίσχνανση του παρελθόντος, ιδίως του οικονομικού, ενισχυμένη με διάφορους τρόπους. Ανάμεσά τους, η αποστροφή στη «μόδα» ή τη «συντηρητικότητα» που χαρακτήριζε την οικονομική ιστορία, στο λυκόφως της ενήλικης –τότε– «παγκοσμιοποίησης», με την αποστροφή της περιθωριακότητας για τα θέματά της, τη διδασκαλία και τους διδάσκοντες οικονομική ιστορία.

Ένα σπουδαίο οπτικοακουστικό αρχείο για το Ολοκαύτωμα στη διάθεση του ελληνικού κοινού

Shoah Foundation Institute’s Visual History Archive

συνέντευξη του Χάγκεν Φλάισερ στον Μάνο Αυγερίδη

Γιάννενα, 25.3.1944. Εβραίοι των Ιωαννίνων συγκεντρωμένοι για να μεταφερθούν στη Λάρισα και από εκεί, με τρένα, στα στρατόπεδα του θανάτου (Bundesarchiv, Koblenz)

Το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (Frei Universität), απέκτησε (όπως και το ΑΠΘ) από τις αρχές Οκτωβρίου πρόσβαση στο Ψηφιακό Αρχείο Μαρτυριών Ολοκαυτώματος του Πανεπιστημίου της Ν. Καλιφόρνιας (USC), ενός εξαιρετικά σημαντικού οπτικοακουστικού αρχείου με χιλιάδες προφορικές μαρτυρίες εβραίων επιζώντων –στη μεγάλη τους πλειοψηφία– από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της. Στο διήμερο workshop που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα (10 και 11 Νοεμβρίου), στη Φιλοσοφική Αθηνών, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, ερευνητές και κάθε είδους ενδιαφερόμενοι είχαν την ευκαιρία να πάρουν μια πρώτη γεύση από τον πλούτο του αρχείου και τις δυνατότητες της βάσης δεδομένων στην οποία φιλοξενείται. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο καθηγητής νεότερης και σύγχρονης ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και επικεφαλής της προγράμματος, Χάγκεν Φλάισερ, εξηγεί τους στόχους και τη σημασία μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του υλικού και τις προοπτικές που ανοίγει στην έρευνα της ιστορίας του Ολοκαυτώματος, στη μελέτη της μνήμης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και όχι μόνο.

Μ.Α.

 Θα θέλαμε, καταρχάς, να μας δώσετε μια εικόνα του οπτικοακουστικού αρχείου, της συγκρότησης και της διαδρομής του: Πώς δημιουργήθηκε, πώς εξασφαλίστηκε η πρόσβαση για τους ερευνητές στην Ελλάδα, ποιος είναι ο όγκος του και το περιεχόμενο των τεκμηρίων που περιλαμβάνει.

 Μετά την τεράστια επιτυχία της «Λίστας του Σίντλερ» –που διέψευσε τις έντονες αμφιβολίες των «ειδικών», αλλά και πολλών εβραϊκών φορέων– έγιναν κρούσεις στον Στίβεν Σπίλμπεργκ να αναλάβει την πρωτοβουλία και τη δαπάνη για συλλογή μαρτυριών από επιζήσαντες της ναζιστικής γενοκτονίας. Έτσι, με τη γενναιόδωρη χορηγία του δημιουργήθηκε το 1994 το Visual History Archive (VHA) του Ιδρύματος για τη Σοά (Ολοκαύτωμα) στο Πανεπιστήμιο Ν. Καλιφόρνιας. Μέσα σε μια δεκαετία, 2.300 ειδικά εκπαιδευμένοι εθελοντές συγκέντρωσαν σχεδόν 52.000 μαρτυρίες βίντεο από επιζήσαντες των στρατοπέδων θανάτου (Εβραίους, ομοφυλόφιλους, Μάρτυρες Ιεχωβά, Ρομά/Σίντι [αθίγγανους], πολιτικούς κρατούμενους), από συμμάχους απελευθερωτές και άλλους αυτόπτες μάρτυρες. Οι συνεντεύξεις –γυρισμένες σε 56 χώρες και σε 32 γλώσσες– έμεναν αυτούσιες, αμοντάριστες. Το 2006 το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου απέκτησε τα δικαιώματα για την Ευρώπη.