Εισαγωγικό σημείωμα
του Νικόλα Σεβαστάκη
Δημοσιεύουμε το εισαγωγικό σημείωμα του Νικόλα Σεβαστάκη από το βιβλίο του «Η τυραννία του αυτονόητου. Σκέψεις για τον ψυχισμό της εποχής», που μόλις κυκλόφόρησε από τις «Εκδόσεις των Ενθεμάτων» (288 σελ. , 11 ευρώ). «Eνθέματα» και Rednotebook θα παρουσιάσουν το βιβλίο αύριο, Μεγάλη Δευτέρα 9 Απριλίου στις 19.30 στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20).
Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, θα μιλήσει ο Νικόλας Σεβαστάκης, με θέμα «Η αντίθεση και η απόχρωση. Για την κοινωνική κριτική σε χαλεπούς καιρούς». Στο δεύτερο μέρος, θα μιλήσουν για το βιβλίο ο Αριστείδης Μπαλτάς (ΕΜΠ), o Nίκος Ξυδάκης (αρχισυντάκτης της εφ. Η Καθημερινή), ο Δημοσθένης Παπαδάτος–Αναγνωστόπουλος (RedNotebook) και ο Σπύρος Παπαδόπουλος (μπλογκ «το βυτίο»). Θα χαιρετίσει ο διευθυντής της Αυγής Νίκος Φίλης.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης, θα ακολουθήσει οινοποσία και τσικουδοποσία) με πλούσιο μπουφέ εδεσμάτων (νηστίσιμων και μη), στο εντευκτήριο των Ενθεμάτων (Βαλτετσίου 50-52, 6ος όροφος, Εξάρχεια).
ΕΝΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ REDNOTEBOOK
Εδώ και καιρό, η λεγόμενη μνημονιακή λογική τείνει να μετατραπεί σε ηθική προσταγή και θεραπευτικό πρωτόκολλο για μια άρρωστη χώρα, για μια χώρα «υπό ανακατασκευή». Στο όνομα του Ορθού Λόγου, της εθνικής Σωτηρίας ή της μάχης με τον «κακό εαυτό» των Ελλήνων. Η πολυδαίδαλη κρίση, από την πρώτη στιγμή, έγινε πεδίο όπου αντιπαρατίθενται διαφορετικές ερμηνείες των ίδιων κοινόχρηστων λέξεων. Και στη δημόσια σκηνή πληθαίνουν οι πρόχειρες ψυχολογίες του πλήθους, οι ηθικοί ξορκισμοί και οι νεκρολογίες της (αιώνιας) μεταπολίτευσης. Η πρωτοφανής πυκνότητα των πολιτικών γεγονότων και η δραματοποίηση της ελληνικής δημόσιας σκηνής δεν μπορούν ωστόσο να κρύψουν τα δυο κεντρικά αποτελέσματα που είχε η υπάρχουσα διακυβέρνηση της κρίσης: υπονόμευση ακόμα και των τυπικών λειτουργιών μιας συνταγματικής δημοκρατίας και εκτόξευση της κοινωνικής οδύνης πολύ πέρα από τις λεγόμενες «ευπαθείς κατηγορίες» του πληθυσμού.
Τα κείμενα που παρουσιάζονται εδώ συναντούν πλευρές αυτής της συνθήκης και των τραυματικών της επεισοδίων. Δεν έχουν φυσικά την αξίωση μιας περιεκτικής εξήγησης της κρίσης, αφού επικεντρώνονται στο παιχνίδι των ιδεών και στις μεταμορφώσεις του κυρίαρχου λόγου. Ελέγχουν τις απόπειρες να μετατραπεί η κρίση σε ευκαιρία για λιγότερη δημοκρατία και μεγαλύτερη ένταση της οικονομικής βίας που καθιστά περισσότερο ευάλωτες τις ζωές των πολλών. Συγχρόνως, είναι κείμενα που αναζητούν περάσματα για μια ριζοσπαστική πολιτική του πνεύματος, για την παρέμβαση στο πεδίο των αξιών και των σχεδίων ζωής για το αύριο.
Αφετηρία τους είναι μια προσωπική εμπλοκή στις δημόσιες αγωνίες και σε μια κοινότητα ευαισθησιών. Πιστεύω ότι αυτή η κοινότητα ευαισθησιών διαμορφώνεται, με δυσκολίες, μέσα από διαφορετικά οδοιπορικά, από διαφορετικές γενιές και με ποικίλες διανοητικές εμπειρίες. Συγκροτείται ωστόσο ως διαφωνία με τις ιδέες και τις πρακτικές των κυρίαρχων δυνάμεων, με τις υποθήκες μιας εθνικοφιλελεύθερης Δεξιάς ή μιας νεοφιλελεύθερης Κεντροαριστεράς. Αρθρώνεται ως διαφωνία, εν τέλει, με τα ηθικολογικά και τα τεχνοκρατικά «σχέδια αναμόρφωσης» των υποκειμένων, σχέδια που επιδιώκουν την εξάλειψη κάθε εναλλακτικού δρόμου. Πέρα ωστόσο από μια πολιτική ηθική της διαφωνίας, οι σκέψεις που κατατίθενται εδώ αναζητούν νεύματα κατάφασης και ελπίδας. Αναρωτιούνται επίσης για τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσε να έχει μια σύγχρονη αριστερή υπόσχεση. Ξεκινούν από την ιδέα ότι κάθε ριζοσπαστική κριτική στο καθεστώς του «αυτονόητου» χρειάζεται να δοκιμάζει τις υποθέσεις της, να αναγνωρίζει ευθαρσώς τα κενά και τις αποτυχίες της, να λογαριάζεται με τη μελαγχολία δίχως την αυταπάτη της αυτάρκειας, της θεωρητικής και πολιτικής αλαζονείας. Η «αγία καθαρολογία», ο πειρασμός δηλαδή της υποτίμησης των πρακτικών εμπειριών, των υπαρξιακών και πολιτιστικών βιωμάτων του άλλου, είναι ο μεγάλος εσωτερικός αντίπαλος κάθε κριτικής ριζοσπαστικής σκέψης. Και συχνά, στις περιστάσεις της πολεμικής στο πεδίο των ιδεών, οι αποχρώσεις θυσιάζονται για να αναδειχτούν οι αντιθέσεις, τα μέτωπα, οι σαφείς γραμμές μιας αντιπαράθεσης.
Με όλους αυτούς τους κινδύνους πορεύεται η δημόσια παρουσία της γραφής, της διατύπωσης γνώμης, στους καιρούς της κρίσης. Επειδή ακριβώς σε τέτοιες περιστάσεις η γραφή δυσκολεύεται να πάρει τις αποστάσεις της, να σεβαστεί τα πρωτόκολλα των καλών τρόπων και των φιλοφρονήσεων. Από τα προεόρτια της κρίσης (2007) ως τις σημερινές προσδοκία για τη συγκρότηση ενός αντίπαλου δέους, ο «ψυχισμός της εποχής» συνεχίζει να αποτελεί πρόκληση και αίνιγμα, διανοητική και πολιτική δοκιμασία για όλους μας.
Η φιλοδοξία του συγγραφέα είναι κι εδώ η ίδια: μια γονιμοποιός συνάντηση με τα ερωτήματα, τις ανησυχίες, τις σκέψεις και τα συναισθήματα του άλλου. Αν η συνάντηση πετύχει, τόσο το καλύτερο. Σε αυτή την περίπτωση, ο συγγραφέας έχει το δικαίωμα να αισθανθεί ότι άξιζε τον κόπο… Συνέχεια ανάγνωσης