Oι απολογίες των Pussy Riots

Κάτια Σαμούτσεβιτς, Μάσα Αλεξίνα, Ναντιέζντα Τολοκονίκοβα

μετάφραση: Στρ. Μπουλαλάκης

 Την Τετάρτη το Εφετείο της Μόσχας επικύρωσε την πρωτόδικη καταδίκη δύο μελών του φεμινιστικού πανκ συγκροτήματος Pussy Riots για χουλιγκανισμό και υποδαύλιση θρησκευτικού μίσους, λόγω του δρώμενού τους εναντίον του Πούτιν στον ναό του Σωτήρος (η τρίτη, η Κ. Σαμούτσεβιτς, αφέθηκε ελεύθερη). Δημοσιεύουμε σήμερα αποσπάσματα από τις απολογίες τους στο πρωτόδικο δικαστήριο, ένα φλογερό κήρυγμα ελευθερίας. Τα πλήρη κείμενα, μεταφρασμένα στα αγγλικά, είναι προσιτά στο n+1 magazine. Οι τίτλοι είναι των «Ενθεμάτων».

EΝΘΕΜΑΤΑ

Aπό παλιότερη διαμαρτυρία των Pussy Riots εναντίον του Πούτιν στο Κρεμλίνο

Ο πολιτισμός της Ορθοδοξίας μπορεί να συμπορευθεί με την εξέγερση

 Όταν ο Κύριλλος Γκουντιάγιεφ, παλιός συνάδελφος του Πούτιν στην KGB, ανέβηκε στον θρόνο του πατριάρχη, ο καθεδρικός ναός του Σωτήρος άρχισε να αποκτά σημαίνουσα συμβολική σημασία για το ρωσικό κράτος. Μετατράπηκε σε ένα φανταχτερό σκηνικό για τις επιδιώξεις των δυνάμεων Ασφαλείας, οι οποίες και αποτελούν την κύρια πηγή της εξουσίας στη σημερινή Ρωσία.

Ναός του Σωτήρος, Μόσχα

Γιατί ο Πούτιν αισθάνεται την ανάγκη να εκμεταλλευθεί την ορθόδοξη θρησκεία και την αισθητική της; Ας θυμηθούμε ότι η Ορθοδοξία συνδέεται στενά με την ακμή της τσαρικής Ρωσίας, όταν η εξουσία δεν πήγαζε από δημοκρατικές εκλογές και την κοινωνία των πολιτών, αλλά από τον Θεό τον ίδιο. Πώς το πέτυχε αυτό ο Πούτιν; Προφανώς, οι αρχές εκμεταλλεύτηκαν ένα δεδομένο της σοβιετικής εποχής, όταν η Ορθοδοξία απέκτησε μια αύρα χαμένης Ιστορίας, μιας θρησκείας που είχε συντριβεί από το ολοκληρωτικό καθεστώς, και ως εκ τούτου συνιστούσε μια αντιπολιτευόμενη κουλτούρα. Οι αρχές αποφάσισαν να οικειοποιηθούν αυτή την ιστορική αίσθηση της απώλειας, προκειμένου να προωθήσουν ένα πολιτικό σχέδιο για την αποκατάσταση των χαμένων πνευματικών αξιών της Ρωσίας, εγχείρημα που ελάχιστη σχέση έχει με τη γνήσια ανησυχία για τη διαφύλαξη της Ιστορίας και του πολιτισμού της ρωσικής Ορθοδοξίας.

Η εφαρμογή αυτού του καλοστημένου πολιτικού σχεδίου απαίτησε μπόλικο επαγγελματικό φωτισμό και εξοπλισμό βιντεοσκόπησης, άφθονο τηλεοπτικό χρόνο για πολύωρες ζωντανές μεταδόσεις και πάμπολλες ηθικοπλαστικές ιστορίες, με τον Πατριάρχη να νουθετεί το ποίμνιο, οδηγώντας το στη σωστή πολιτική επιλογή, σε μια προεκλογική συγκυρία δύσκολη για τον Πούτιν. Επιπλέον, ο τηλεοπτικός βομβαρδισμός πρέπει να είναι διαρκής: οι εικόνες πρέπει να εντυπωθούν στο μυαλό και να ανανεώνονται συνεχώς, δημιουργώντας την αίσθηση ότι πρόκειται για κάτι φυσικό, μόνιμο και υποχρεωτικό.

Το μουσικό μας δρώμενο, στον καθεδρικό του Σωτήρος, με το τραγούδι «Μητέρα του Θεού, διώξε τον Πούτιν», διερρήγνυε αίφνης τη μηντιακή εικόνα, την οποία το κράτος τόσο καιρό φιλοτεχνούσε, αποκαλύπτοντάς την ψευτιά της. Τολμήσαμε, χωρίς την ευλογία του Πατριάρχη, να συνδέσουμε οπτικά την κουλτούρα της Ορθοδοξίας με την κουλτούρα της διαμαρτυρίας. Γιατί πιστεύουμε ότι ο ορθόδοξος πολιτισμός δεν ανήκει μόνο στη Ρωσική Εκκλησία, τον Πατριάρχη και τον Πούτιν, αλλά μπορεί κάλλιστα να συμμαχήσει και να συμπορευθεί με την εξέγερση των πολιτών, με το πνεύμα της διαμαρτυρίας στη Ρωσία.

Κάτια Σαμούτσεβιτς

Οι Ρώσοι δεν αισθάνονται πια πολίτες τούτης της χώρας

Αφίσα του freestyle (Μichael Thompson) από το flickr

 Για μένα, το πιο εκπληκτικό είναι ότι οι άνθρωποι αισθάνονται εντελώς ανήμποροι, δεν πιστεύουν ότι μπορούν να επηρεάσουν, με κανέναν τρόπο, την κατάσταση. Στις πικετοφορίες και τις διαδηλώσεις, τον χειμώνα και την άνοιξη του 2012, καθώς μάζευα υπογραφές διαμαρτυρίας, πολλοί με ρωτούσαν –και το έκαναν με πλήρη ειλικρίνεια– γιατί επιτέλους να τους αφορά εκείνο το μικρό δασάκι στο Κρασνοντάρ — ακόμη και αν αυτό είναι πανάρχαιο και μοναδικό στη Ρωσία. Γιατί να σκοτίζονται αν η γυναίκα του πρωθυπουργού μας Ντμίτρι Μεντβέντεφ θέλει να χτίσει εκεί το εξοχικό της, καταστρέφοντας έναν μοναδικό οικότοπο για τα άγρια κυπαρίσσια; Η στάση τους επιβεβαιώνει, για μια ακόμα φορά, ότι δεν αισθάνονται πια πως τούτη η χώρα ανήκει σε εμάς, τους πολίτες της. Δεν αισθάνονται πλέον πολίτες. Νιώθουν ρομπότ, κομμάτια μιας μάζας.

Με ενοχλεί πραγματικά που το κατηγορητήριο κάνει λόγο για τη «δήθεν» σύγχρονη τέχνη. Μια πολύ παρόμοια τακτική είχε χρησιμοποιηθεί και στη δίκη του Ιωσήφ Μπρόντσκι. Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονταν «δήθεν» ποιήματα. Οι απολογίες μας, επίσης, χαρακτηρίζονται «δήθεν» απολογίες — κάτι πολύ προσβλητικό. Για μένα, αυτή η δίκη είναι μια «δήθεν» δίκη. Δεν σας φοβάμαι. Δεν φοβάμαι τα ψεύδη και τις χαλκευμένες κατηγορίες, την έντεχνη απάτη, όπως θα εκφραστεί στην ετυμηγορία αυτού του «δήθεν» δικαστηρίου.

Γιατί το μόνο που μπορείτε να μου στερήσετε είναι η «δήθεν» ελευθερία. Είναι, άλλωστε, το μόνο είδος ελευθερίας που υπάρχει σήμερα στη Ρωσία. Κανένας όμως δεν μπορεί να μου στερήσει την εσωτερική μου ελευθερία. Η ελευθερία αυτή ζει μέσα στις λέξεις, θα συνεχίσει να ζει χάρη στη διαφάνεια [γκλάσνοστ], όταν τα λόγια αυτά θα τα διαβάσουν και θα τα ακούσουν χιλιάδες άνθρωποι. Ζει μέσα σε κάθε άνθρωπο που δεν αδιαφορεί, που μας ακούει σ’ αυτή τη χώρα, μέσα σ’ όλους όσοι αναγνωρίζουν τον εαυτό τους σε τούτη τη δίκη, όπως παλιότερα τον αναγνώριζαν στον Φραντς Κάφκα και τον Γκυ Ντεμπόρ. Αγαπάω την τιμιότητα και τη διαφάνεια, διψάω για την αλήθεια· κι αυτά μας κάνουν, όλους και όλες μας, λίγο πιο ελεύθερους.

Μάσα Αλεξίνα

Οι λέξεις θα διαπεράσουν το τσιμέντο

Στον ναό του Σωτήρος

Τα τραγούδια και οι παραστάσεις μας είναι μια πολιτική πράξη ενάντια στην ανελευθερία και την καταπίεση ενός ευνοιοκρατικού πολιτικού συστήματος, που ασκεί τη εξουσία του ενάντια στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ενάντια στις ατομικές και τις πολιτικές ελευθερίες.

Το πάθος, η απόλυτη ειλικρίνεια και η αθωότητα θα αποδειχθούν ισχυρότερες από την υποκρισία, την ψευδολογία και την ψευτομετριοφροσύνη που χρησιμοποιούνται για τη συγκάλυψη των εγκλημάτων. Οι αποκαλούμενοι ηγέτες του κράτους στέκονται ευλαβικά στον καθεδρικό του Σωτήρος, παριστάνοντας τους δίκαιους· κι όμως, καθώς επιδίδονται σε κάθε είδους πανουργία, οι αμαρτίες τους είναι πολύ μεγαλύτερες από τις δικές μας.

Ακούστε τα λόγια μας, και όχι αυτά που λέει για μας στην τηλεόραση ο Αρκάντι Μάμοντοφ [δημοσιογράφος, υποστηρικτής του Πούτιν]. Μη διαστρεβλώνετε και μην παραποιείτε τα λεγόμενά μας. Επιτρέψτε μας να πάρουμε μέρος στη συζήτηση, να μιλήσουμε σ’ αυτή τη χώρα, η οποία είναι και δική μας, κι όχι μονάχα η επικράτεια του Πούτιν και του Πατριάρχη. Όπως ακριβώς και ο Σολζενίτσιν, πιστεύω ότι, εν τέλει, οι λέξεις θα καταφέρουν να διαπεράσουν το τσιμέντο.

Από τη δίκη των Pussy Riots

Μπορεί να μας φυλάκισαν, την Κάτια, τη Μάσα και εμένα, αλλά δεν μας έχουν νικήσει. Ακριβώς όπως δεν κατάφεραν να νικήσουν τους «αντιφρονούντες»· παρόλο που τους έχωσαν σε ψυχιατρεία και μπουντρούμια, αυτοί ανακοίνωναν θαρραλέα την ετυμηγορία τους για το καθεστώς. Η τέχνη να δημιουργείς την εικόνα μιας εποχής δεν γνωρίζει νικητές και ηττημένους. Το ίδιο ισχύει και για τους ποιητές της ομάδας Oberiu (Ένωση Αληθινής Τέχνης), οι οποίοι παρέμειναν καλλιτέχνες μέχρι το τέλος, ανεξήγητα και ακατανόητα. «Εκκαθαρισθείς» το 1937, ο Αλέξανδρος Βεντένσκι έγραφε: «Το ακατανόητο μας χαροποιεί, το ανεξήγητο είναι φίλος μας». Οι Pussy Riot είμαστε μαθήτριες και κληρονόμοι του Βεντένσκι.

Θυμάστε γιατί καταδικάστηκε σε θάνατο ο νεαρός Ντοστογιέφσκι; Όλο του το έγκλημα ήταν ότι τον γοήτευαν οι σοσιαλιστικές θεωρίες, και κατά τη διάρκεια των συναντήσεων των ελευθεροφρόνων και των φίλων τους –κάθε Παρασκευή, στο σπίτι του Μιχαήλ Πετρασέφσκι– συζητούσε για τα κείμενα του Φουριέ και της Γεωργίας Σάνδη. Σε μια από τις τελευταίες Παρασκευές, διάβασε δυνατά την επιστολή του Μπελίνσκι στον Γκόγκολ, μια επιστολή γεμάτη, σύμφωνα με το δικαστήριο που τον δίκασε (προσέξτε!), «με απρεπείς τοποθετήσεις κατά της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του κράτους». Ενώ όλα ήταν έτοιμα για την εκτέλεση κι αφού πέρασε «δέκα λεπτά μες στην αγωνία και τον τρόμο, περιμένοντας τον θάνατο», του ανακοινώθηκε ότι η ποινή του μετατράπηκε σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία.

Ναντιέζντα Τολοκονίκοβα