Προς μια προοδευτική οικονομική πολιτική σε μια ταραχώδη εποχή

WEB ONLY

ή πώς να επαναπροσδιορίσουμε την αλλαγή στην εποχή του παρασιτικού καπιταλισμού

του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Έργο του Ρόι Λιχυενστάιν

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και μετά, η προοδευτική οικονομική πολιτική χάνει διαρκώς έδαφος στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες έναντι συντηρητικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση των θεμελιωδών οικονομικών ζητημάτων με αποτέλεσμα να κυριαρχεί σήμερα ο φονταμενταλισμός της αγοράς –δηλαδή  οι πιο σκοτεινές πτυχές της λειτουργίας του καπιταλισμού– και ο νόμος της πλουτοκρατίας. Ως αποτέλεσμα, οι οικονομικοί κύκλοι κυκλοφορούν (ξανά) ελεύθερα, οι έλεγχοι και οι ρυθμίσεις των χρηματοοικονομικών αγορών έχουν εξασθενίσει σε επικίνδυνα επίπεδα (όπως αποκάλυψε η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2007-08, αλλά και τα πολύ πρόσφατα  χρηματοοικονομικά επεισόδια με το σκάνδαλο της χειραγώγησης των επιτοκίων LIBOR, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στην USBC κ.ο.κ.),  ενώ το χρέος, η κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας και οι πολιτικές λιτότητας διαμορφώνουν το πολιτικοοικονομικό περιβάλλον του μετα-παγκοσμιοποιημένου κόσμου.

Στο πλαίσιο αυτό, το κοινωνικό κράτος δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα, το «κοινωνικό συμβόλαιο» καταλύει, οι οικονομικές ανισότητες επέστρεψαν στα επίπεδα που επικρατούσαν στην «επίχρυση εποχή» του καπιταλισμού στις ΗΠΑ, και η εργατική εκμετάλλευση  είναι πιο έντονη από ποτέ στη μεταπολεμική περίοδο. Νέες ολιγαρχίες, εγχώριες και διεθνείς, κυριαρχούν στο οικονομικό και πολιτικό προσκήνιο και η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αιμορραγεί έχοντας μετατραπεί σε έναν οργουελιανό εφιάλτη: οι αγορές (παγκόσμια ταξικά συμφέροντα) διατάζουν και οι κυβερνήσεις εκτελούν, ανεξαρτήτως των επικείμενων επιθυμιών και αναγκών της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, οι οποίοι, ωστόσο, συνοδοιπόροι στην παλινδρόμηση του κοινωνικού βίου στην ειδωλοποίηση της ατομικότητας και του άκρατου καταναλωτισμού, αδυνατούν να ενεργοποιήσουν τους μηχανισμούς και τους θεσμούς της συμμετοχικής δημοκρατίας για μια εναλλακτική έκφραση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, προσδοκώντας λύσεις «από  πάνω προς τα κάτω».