Ο ηγεμόνας, η ηγεμονία και η θέση της Γερμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

Έργο του Τατλίν, 1913

Όταν μιλάμε για ηγεμονία και ηγεμόνες, προβάλλει αναπόφευκτα το ερώτημα γιατί υπάρχουν ή πρέπει να υπάρχουν ηγεμονικές διεκδικήσεις, ηγεμόνες και ηγεμονίες. Το ερώτημα διαφέρει από το ερώτημα προς τι υπάρχουν ηγεμονικές δυνάμεις, στο οποίο εν πολλοίς απαντάμε αν παρουσιάσουμε τις λειτουργίες που επιτελούν στο παγκόσμιο οικοδόμημα οι μεγάλες και οι περιφερειακές δυνάμεις, οι οποίες τοποθετούνται ηγεμονικά. Το ερώτημα όμως εκ μέρους της κριτικής επιστήμης πρέπει να τίθεται ως εξής: γιατί είναι έτσι κατασκευασμένο το παγκόσμιο οικοδόμημα, ώστε να πρέπει να επιτελούνται οι λειτουργίες αυτές; — η εξασφάλιση των θαλασσίων οδών δικαίως αναφέρεται ως παράδειγμα. Υπάρχουν όμως άλλες πιθανότητες συνύπαρξης ανθρώπων και ανθρώπινων κοινοτήτων, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα πιο φιλικό παγκόσμιο οικοδόμημα; Και εκεί, κατά τη γνώμη μου, θα έρθουμε αντιμέτωποι με το ερώτημα που θέτουμε εμείς οι μαρξιστές, το ερώτημα για τις σχέσεις ιδιοκτησίας.

Για να προλάβω τις παρεξηγήσεις: η τυπολογία, η ιστορία, η συγκριτική ιστορική μελέτη είναι πολύτιμες. Χωρίς τη γνώση που παρέχουν αυτοί οι επιστημονικοί κλάδοι δεν μπορούν να απαντηθούν θεμελιώδη ερωτήματα, συνήθως δε δεν μπορούν καν να τεθούν. Μόνο στη βάση των αποτελεσμάτων τέτοιων ερευνών μπορεί να τεθεί η ερώτηση που θέτω. H επιστήμη δεν μπορεί να την αποφύγει, γιατί αλλιώς θα χάσει την κριτική της –δηλαδή τη χειραφετητική της– λειτουργία.

Το λόμπι της δραχμής και ο θίασος της ύφεσης

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

 του Νίκου Σαραντάκου

 Τελικά, στη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ την περασμένη Δευτέρα φαίνεται πως αποφασίστηκε να μας χορηγηθεί η δόση, η δόση του δανείου για να εξηγούμαστε, έστω και αν πρόκειται για δόση με δόσεις, αφού το ένα μέρος (η μερίδα του λέοντος, λένε) θα εκταμιευθεί μέσα στον Δεκέμβριο, ενώ τα υπόλοιπα θα καταβληθούν σε δυο ή τρεις επόμενες δόσεις, και αυτό μόνο εφόσον η ελληνική κυβέρνηση ψηφίσει το φορολογικό και άλλα νομοσχέδια που θα αποτελειώσουν ό,τι ακόμα κινείται στην οικονομία. Πάντως, ακόμα και για την πρώτη από τις δόσεις της δόσης υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα, αφού προϋπόθεση είναι να έχει ολοκληρωθεί ως τότε η επαναγορά χρέους, δηλαδή το νέο άγριο κούρεμα των ήδη κουρεμένων ομολόγων που έχουν στα χέρια τους τα ασφαλιστικά ταμεία και οι φουκαράδες μικρομολογιούχοι. Οπότε να κρατάμε μικρό καλάθι, διότι το αν θα εκταμιευτεί όντως η πρώτη δόση της δόσης εξαρτάται από τους ισχυρούς εταίρους μας (μάλλον γι’ αυτό την είπαν μερίδα του λέοντος).

Ασφαλείς πόλεις

Από  το 2001 έως σήμερα

 του Νίκου Μπελαβίλα

Εντουάρντο Παολότσι, «Ο Βιτγκενστάιν στη Νέα Υόρκη», 1965

 Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2001,  μου τηλεφώνησε ο Άγγελος Ελεφάντης, ζητώντας να ετοιμάσω ένα κείμενο για τις ίδιες σελίδες όπου δημοσιεύεται σήμερα αυτό το άρθρο. Θέμα, η ασφάλεια στις πόλεις. Είχε προηγηθεί η επίθεση στους ουρανοξύστες του Μανχάταν. Ο κόσμος ήταν σοκαρισμένος. Του εξήγησα ότι  μου ήταν αδύνατον. Με μερικές χιλιάδες άμαχους νεκρούς στο κέντρο μιας ειρηνικής πόλης –στο όνομα ενός πολέμου που γινόταν αλλού– τι να πεις; Τότε, βέβαια, ούτε που μπορούσαμε να φανταστούμε τις έμμεσες επιπτώσεις ατου γεγονότος, όχι στα μέτωπα της Μέσης Ανατολής, αλλά στα εσωτερικά μέτωπα των αστικών δημοκρατιών.

Πέρασαν τα χρόνια. Σταδιακά αλλά σταθερά στο όνομα της ασφάλειας άρχιζαν να εισβάλλουν στη ζωή μας καινοφανή μέτρα: νέοι διεθνείς κανονισμοί, ξεγυμνώματα, ολόσωμα σαρώματα σε αεροδρόμια και ένα  μόνιμο καθεστώς εκτός δικαίου στις πτήσεις, απόλυτη απομόνωση των λιμανιών από τον έξω κόσμο, συναινετική ανοχή στον έλεγχο του διαδικτύου και των επικοινωνιών. Το επόμενο βήμα ήταν η  ευθεία έκπτωση της  ελευθερίας αλλά και της ανθρώπινης ζωής ως αξίας. Στην αρχή τούτο αφορούσε τους συλληφθέντες στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», αυτούς που βασανίζονταν ή εξαφανίζονταν από προσώπου Γης στο Γκουαντάναμο, στο Αμπού Γκράιμπ, στις μυστικές πτήσεις της CIA. Μετά άρχισε να αφορά και άλλους. Εν ψυχρώ εκτελέσεις στους  υπόπτων, απλών παραβατών ή και άσχετων στους δρόμους, στο Λονδίνο, στο Λος Άντζελες, στο Παρίσι.

Μετανάστες και μεταναστευτικές πολιτικές στην Ευρώπη της κρίσης

 Με την ευκαιρία της εκδήλωσης του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ

συνέντευξη του Βασίλη Παπαστεργίου

 Το Παράρτημα Ελλάδας και το Γραφείο Βρυξελλών του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, συνεχίζοντας τη δραστήρια παρέμβασή τους στη χώρα μας, οργανώνουν ένα εξαιρετικά επίκαιρο και χρήσιμο σεμινάριο, με θέμα «Η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα και την Ευρώπη σε καιρούς κρίσης». Όπως σημειώνουν, «σκοπός είναι να δοθεί σε γερμανούς και έλληνες εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, πολιτικούς και δημοσιογράφους η ευκαιρία να ανταλλάξουν γνώσεις για τη σημερινή κατάσταση των μεταναστών στην Ελλάδα και να τις εντάξουν στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αντίδρασης κατά της μετανάστευσης. Επιπλέον, το σεμινάριο θα εξυπηρετήσει τη δικτύωση ελλήνων και γερμανών ακτιβιστών και θα δώσει τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων για το ερώτημα πώς μπορεί να υπάρξει κινητοποίηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο υπέρ μιας διαφορετικής πολιτικής για τη μετανάστευση».

Με την ευκαιρία αυτή, και με αφετηρία τα θέματα και την προβληματική που θα αναπτυχθούν, μιλήσαμε με έναν από τους συντονιστές του σεμιναρίου, τον Βασίλη Παπαστεργίου, μέλος της Ομάδας Δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών.

Στρ. Μπ.

Κυριάκος Κατζουράκης, «Φυλακή 1», 2010.

Πώς έχει επηρεάσει η κρίση την πραγματικότητα των μεταναστών στην Ελλάδα, αλλά και την κυβερνητική πολιτική γι’ αυτούς;

Πέραν των κοινών προβλημάτων ελλήνων και μεταναστών εργαζομένων, για τους μετανάστες η οικονομική κρίση έχει μια σημαντική συμπληρωματική συνέπεια: η έκρηξη της ανεργίας συνεπάγεται ότι μεγάλος αριθμός μεταναστών αδυνατεί να συγκεντρώσει τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται από τον νόμο για την ανανέωση της άδειας διαμονής. Ταυτόχρονα, η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος έχει ως συνέπεια την αδυναμία ανανέωσης της άδειας διαμονής των προστατευόμενων μελών της οικογένειας (συζύγου και τέκνων), που εξαρτάται από το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος. Χιλιάδες μετανάστες εκπίπτουν επομένως της νομιμότητας εξαιτίας των άμεσων συνεπειών της κρίσης (ανεργία, μείωση εισοδήματος). Μπροστά σ’ αυτό το αδιέξοδο, δεν είναι λίγοι όσοι αποφασίζουν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους, ακόμα και αν μένουν πολλά χρόνια στην Ελλάδα.

Για τις κυβερνήσεις, από το 2010 και μετά, το ξέσπασμα της κρίσης απομάκρυνε τις σκέψεις που υπήρχαν για μια ορθολογική και προοδευτική πολιτική στο μεταναστευτικό, ενώ έκανε εντονότερο τον πειρασμό διολίσθησης σε αυταρχικές πρακτικές, όπως ο Ξένιος Δίας και το τείχος στην Έβρο. Όταν η πραγματικότητα στην οικονομία και την κοινωνία γίνεται δραματική, η προσχώρηση στον αντιμεταναστευτικό λαϊκισμό αποτελεί, φαίνεται, «μια κάποια λύση».

Είκοσι χρόνια χρειάστηκαν: Το χρονικό του εγχειρήματος του Συνασπισμού

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

του Γιάννη Μπαλάφα

Προπύλαια, εκλογικο κέντρο του ΣΥΡΙΖΑ, 16.6.2012. Φωτογραφία του Άγγελου Καλοδούκα

Κυκλοφορεί, την επόμενη εβδομάδα, από τις εκδόσεις νήσος, το βιβλίο του Γιάννη Μπαλάφα «20 χρόνια χρειάστηκαν. Το χρονικό του εγχειρήματος του Συνασπισμού». Όπως σημειώνει ο Γιάννης Δραγασάκης στον Πρόλογό του (με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο Συνασπισμός επιτέλεσε το έργο του»: «Το βιβλίο του Γιάννη Μπαλάφα αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη και μια πολύτιμη προσφορά. Ευχάριστη έκπληξη διότι δεν είναι μια συνήθης προσωπική υποκειμενική αφήγηση –που και αυτή θα είχε ενδιαφέρον– για τη δική του δράση και διαδρομή στο Συνασπισμό. Αποτελεί μια σοβαρή συστηματική και, όσο μπορώ να κρίνω, ακριβή καταγραφή της πορείας του Συνασπισμού από την ίδρυσή του ως τώρα. Και αποτελεί πολύτιμη προσφορά διότι δεν πρόκειται για μια στεγνή καταγραφή γεγονότων, διαδικασιών και αποφάσεων, αλλά μια ζωντανή αφήγηση της “εσωτερικής ζωής” του Συνασπισμού, όπως αυτή διαμορφώνεται με εντάσεις, διαφωνίες και συνθέσεις με βάση τις λειτουργίες, τους ανθρώπους, τις αποφάσεις των οργάνων του. Αποτελεί, επομένως, η εργασία αυτή μια πηγή γνώσης και προβληματισμού, αλλά κι ένα εργαλείο για περαιτέρω έρευνα. Και είναι, μ’ αυτή την έννοια, ένα δώρο, ιδιαίτερα σε όσες και όσους συμμετείχαμε σ’ αυτό το περιπετειώδες ταξίδι με όχημα τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου, όπως ήταν ο αρχικός του τίτλος. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, είναι και μια προσφορά για τον κόσμο της Αριστεράς και για την κοινωνία γενικότερα διότι ο Συνασπισμός δεν υπήρξε ένα συνηθισμένο κόμμα. Ήταν ένα δοκιμαστήριο ιδεών και μεθόδων, ένα «πειραματόζωο» και, ενίοτε, ένας σάκος του μποξ για ολόκληρη την Αριστερά. Η πορεία λοιπόν του Συνασπισμού, τα προβλήματά του, οι περιπέτειές του, αλλά και η αντοχή του, έχουν ευρύτερη σημασία».

Προδημοσιεύουμε σήμερα, ως μια πρώτη γεύση, τον Επίλογο του συγγραφέα.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

 

 Το χρονικό της πορείας των είκοσι χρόνων του Συνασπισμού έφτασε στο τέλος του. Γράφοντας τις λίγες γραμμές που ακολουθούν δεν κρύβω ότι νιώθω ικανοποιημένος και –γιατί όχι– συγκινημένος.

Όταν ξεκινούσα να γράψω το βιβλίο αυτό δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ακριβώς στα είκοσι χρόνια από το ιδρυτικό 1ο Συνέδριο του ενιαίου Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, ο ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο, η παράταξη της σύγχρονης ριζοσπαστικής, ανανεωτικής, δημοκρατικής και σοσιαλιστικής Αριστεράς στη χώρα μας, θα αναδεικνυόταν και με την ψήφο του λαού σε πρωταγωνιστή των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, αλλά και ευρύτερα. Αξίζει, όμως, σήμερα να ξαναθυμηθούμε πώς ξεκίνησε η προσπάθεια.

Μια Λαμπηδόνα στον Βύρωνα: Η «πρόσοδος» κι εμείς

της Χριστίνας Τσαμουρά

Κορίτσια κάτω από τα δδέντρα, 1914

 «Σε κάθε απόφασή μας πρέπει να προτάσσουμε την πρόσοδο!». Στο περσινό Συνέδριο Αρχιτεκτόνων, ο Στέφανος Μάνος πέτυχε αναμφίβολα να συνοψίσει σε μία φράση το σύνολο της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας «περί αξιοποίησης του χώρου». Η υπόθεση της Λαμπηδόνας συνοψίζει εξίσου επιτυχημένα τι σημαίνει η κουβέντα αυτή στην πράξη.

Η απόφαση του δημάρχου Ν. Χαρδαλιά να δώσει σε ιδιώτες τρία δημοτικά αναψυκτήρια του Βύρωνα, της Λαμπηδόνας συμπεριλαμβανομένης, που εδώ και ένα χρόνο χάρη στο Κοινωνικό-Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα έχει μετατραπεί σε αστείρευτο κύτταρο δημόσιας, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της γειτονιάς,  δεν εξηγείται με την κοινή λογική.

Ποιος φέρνει μεγαλύτερο «κέρδος»; Έχεις, απ’ τη μια μεριά, μια δημοτική αρχή που για x λόγους (στους οποίους αποκτά κανείς κάθε δικαίωμα, πέρα απ’ τα οικονομικά προβλήματα,  να συμπεριλάβει την αδιαφορία, την ανικανότητα ή την οκνηρία) αδυνατεί από τον Φεβρουάριο του 2011 να βρει τι θα κάνει με τα κλειστά δημοτικά αναψυκτήρια. Συσκέπτεται, ξανασυσκέπτεται, συσκέπτεται εκ νέου και μια ωραία μέρα ανακοινώνει: Εύρηκα! Θα γίνουν  Έβερεστ ή Γρηγόρης ή μια κάποια καφετέρια.

Γιατί φοβούνται τον ΣΥΡΙΖΑ;

του Κύρκου Δοξιάδη

Πάουλ Κλε, «Τυμπανιστής», 1940

Για καιρό, η διάκριση Δεξιάς και Αριστεράς, στη διάχυτη αντίληψη περί πολιτικής, στην επικρατούσα πολιτική κουλτούρα, στα μυαλά πάρα πολλών ανθρώπων, αλλά ακόμη και σε κείμενα πολιτικής θεωρίας, συνοδευόταν από ένα δίλημμα που παρουσιαζόταν ως λίγο-πολύ αδυσώπητα αναπόφευκτο: Ότι στο γνωστό τρίπτυχο της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης οφείλει κανείς να επιλέξει αν δίνει προτεραιότητα στον πρώτο όρο ή στους άλλους δύο. Και ανάλογα με αυτή του την επιλογή, αυτομάτως, ούτως ειπείν, τοποθετούσε κανείς τον εαυτό του προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά του ιδεολογικοπολιτικού φάσματος αντίστοιχα.

Όσο και αν ακούγεται υπερβολικά σχηματικό –και είναι–, το παραπάνω δίλημμα μαζί με την επίλυσή του ως κριτήριο διάκρισης Δεξιάς και Αριστεράς ήταν διάχυτο στην πολιτική ρητορεία, πρώτιστα της Δεξιάς. Ως επιχείρημα εναντίον της Αριστεράς ήταν πανίσχυρο. Και αυτό για δύο κυρίως λόγους, σε δύο διαφορετικά επίπεδα.

Στο πραγματολογικό-ιστορικό επίπεδο, είναι γεγονός ότι τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», με όλες τις λιγότερο ή περισσότερο σταλινικές παραλλαγές τους, αποτελούσαν ολοζώντανο παράδειγμα ότι τουλάχιστον για την Αριστερά το δίλημμα είχε όντως επιλυθεί εις βάρος της ελευθερίας. Για καιρό, όσο κι αν διαρρήγνυε τα ιμάτιά της η ανανεωτική Αριστερά ότι πιστεύει στην ελευθερία και στη δημοκρατία, λίγο ήταν πιστευτή, ακόμη και σε καλοπροαίρετους μη αριστερούς.

Η ειρωνεία είναι ότι και στο εννοιολογικό-θεωρητικό επίπεδο η Δεξιά επίσης έβρισκε ερείσματα στην Αριστερά. Αναφέρομαι στον οικονομικό αναγωγισμό που χαρακτήριζε κατά μέγα μέρος τον θεωρητικό λόγο της Αριστεράς, και που οδηγούσε, μεταξύ άλλων, σε μια ουσιώδη υποβάθμιση της αξίας της πολιτικής ελευθερίας — ήτοι, της ελευθερίας ως άρρηκτα συνδεδεμένης με την ιδιότητα του πολίτη καθώς και με την αξιακή στήριξη της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Εφόσον η Αριστερά δεν ενδιαφερόταν και τόσο για αυτήν ακριβώς την έννοια της ελευθερίας –έστω στον θεωρητικό της λόγο, αλλά η θεωρητική υποβάθμιση είχε και πρακτικές συνέπειες–, η Δεξιά βρήκε ελεύθερο το πεδίο να την υποβαθμίσει με τον δικό της τρόπο. Αρχικά επίσης στη θεωρία, κατόπιν και στην πράξη διαμέσου της εφαρμογής της πρώτης.

Ο άρτος ημών ο επιούσιος

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

Ανρί Ματίς, «Η συζήτηση», 1938

Τη Δευτέρα το απόγευμα βρέθηκα στην παρουσίαση του τόμου για την ιδιότητα του πολίτη που επιμελήθηκαν ο Μάκης Κουζέλης και ο Δημήτρης Χριστόπουλος. (οι δύο επιμελητές συνομίλησαν με τη Μικέλα Χαρτουλάρη και τον Μιχάλη Τσαπόγα). Λίγο πριν το τέλος της έφυγα για να βρεθώ, έστω και λίγο, στην εκδήλωση που οργάνωσαν ο Άρτος Ζωής και ο Σταύρος Ζουμπουλάκης (ομιλητές, εκτός του Ζουμπουλάκη, ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, ο π. Βασίλης Θερμός και ο Σταύρος Γιαγκάζογλου). Ακούγοντας τους ομιλητές, παρατηρώντας τα διαφορετικά ακροατήρια, ένιωθα την ίδια χαρά: να μπορείς να ακούς και να σκέφτεσαι μακριά από τη θρηνωδία και τις κορώνες των μέσων, να μοιράζεσαι ιδέες με ανθρώπους που, από διαφορετικές πλευρές, αναζητούν τρόπους να αντιδράσει.

Είναι καιρός που έχω να γράψω σ’ αυτή τη στήλη. Είναι καιρός που οι μουσικές μου μού μοιάζουν παρωχημένες, έτσι καθώς τα πράγματα αλλάζουν γρήγορα. Το Μνημόνιο, η κρίση, η άνοδος της Χρυσής Αυγής, η απελπισία και ο θυμός μαζί, η σιωπή. Χρόνος συμπυκνωμένος, χρόνος που μεταβάλλει βεβαιότητες και στάσεις, αδυνατίζει τα επιχειρήματα, ξαναθέτει τα προβλήματα.  Η βία, η χυδαιότητα, ο νεοναζισμός, ο ρατσισμός, η περιφρόνηση, ο αποκλεισμός. Και, παράλληλα, η απελπισία, η οργή, η ανέχεια. Οι απαντήσεις μου δεν φτάνουν. Κάποτε μοιάζουν ρητορείες και ευχολόγια, σαν και εκείνα που πιπιλίζαμε αφήνοντας τις γειτονιές της Αθήνας να βουλιάζουν στην ανασφάλεια. Κι άλλοτε μοιάζουν να είναι εκείνα που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοί σου, επιτρέποντάς τους έτσι να πετύχουν τη μεγαλύτερη νίκη τους, να σε κάνουν όμοιο τους.

Κι όμως, μπορεί κανείς να ξαναβρεί τα δικά του όπλα. Το ξανασκεφτόμουν  ακούγοντας τους ομιλητές των δυο εκδηλώσεων.  Να ορθώσει την κριτική του σκέψη, την αμφισβήτηση ενός πλαισίου σκέψης που επιβάλλεται πανταχόθεν, κυρίως να μην κάνει εκπτώσεις στις αξίες που όλα αυτά τα χρόνια υπερασπίστηκε.  Η υπόθεση της ιθαγένειας, η υπεράσπιση της λογικής απέναντι στον παραλογισμό και στον βαθύ ρατσισμό της συνέχειας του αίματος αποτελούν στοιχειώδη υποχρέωσή μας. Η ανάγκη ενός μετώπου με όλες τις  δυνάμεις οι οποίες ιεραρχούν ως πρώτιστο ζήτημα τη σταδιακή κυριαρχία των λογικών και της θεματολογίας της Χρυσής Αυγής στην κοινή γνώμη είναι περισσότερο από επιτακτική· ας το στηρίξουμε με τη μεγαλύτερη θέρμη, παραμερίζοντας επιμέρους διαφορές και διαφωνίες.  Είναι αναγκαίο να ξαναβρεθούμε, να συζητήσουμε, να μοιραστούμε τις αγωνίες, τις ανησυχίες και τους φόβους μας — κυρίως αυτούς.

Εκδηλώσεις σαν κι αυτές της Δευτέρας, εκδηλώσεις που πυκνώνουν τον τελευταίο καιρό φέρνουν ξανά έννοιες που με έναν τρόπο είχαμε παραμερίσει από τη ζωή μας: Τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, τη δημοκρατική ευαισθησία, την αυτοκριτική, τη συμμετοχικότητα. Τη συνειδητή συμμετοχή και την εγρήγορση, σε ένα νέο είδος στράτευσης απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και  αυτά που έρχονται και  μας αφορούν. Έννοιες που συνιστούν τον άρτον ημών τον επιούσιον, όλων μας, πιστών και μη.