Στο πρόσωπο των μεταναστών η Χρυσή Αυγή εξευτελίζει τον Χριστό

Την Τετάρτη ολοκληρώθηκε το διήμερο συνέδριο «Εκκλησία και Αριστερά», που οργάνωσε το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ. Για το σημαντικό αυτό συνέδριο δημοσιεύουμε μια σύντομη αποτίμηση τριών από τους συμμετέχοντες (Α. Καρίτζης, Χρ. Λάσκος, Ευ. Λιάντης), καθώς και την ομιλίας του μητροπολίτη  Σισανίου και Σιατίστης Παύλου (με μικρές περικοπές) για  το μεταναστευτικό.

 του μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου

Τζέικομπ Λώρενς, από τη σειρά «Μετανάστευση», 1940-1941

Για  μένα, σαν ποιμένα, ο μετανάστης μπορεί να αποκαλυφθεί ως ο ελάχιστος αδελφός του Χριστού, ως ο ξένος τον οποίο πρέπει να φροντίσω, και η στάση μου απέναντί του θα κρίνει την ποιότητα της σχέσης μου με τον Χριστό. Ο μετανάστης είναι πρόκληση για τη γνησιότητα της ιερατικής, χριστιανικής και ανθρώπινης αυτοσυνειδησίας μου· και τούτο γιατί εγώ, πέρα από κάθε άλλο, γνωρίζω ότι το μέτρο της ανθρώπινης αξίας είναι η Ενανθρώπιση του Θεού.  Γιατί περισσότερο από κάθε άλλον οφείλω να θυμάμαι ότι αυτός ο μετανάστης μπορεί να είναι ένας από αυτούς που θα έλθει από ανατολών και δυσμών και θα ανακληθεί στη Βασιλεία του Θεού και εγώ ως υιός της Βασιλείας να μείνω απέξω. Ο λόγος και η πράξη του Χριστού δεν αφήνουν περιθώρια για την όποια διαπραγμάτευση αυτής της αλήθειας. Δεν μπορούμε να διαπραγματευθούμε αυτή την αλήθεια στο όνομα κανενός εθνικισμού ή οποιουδήποτε άλλου «-ισμού».

Ποιος είναι ο μετανάστης

Θα ερωτήσει κάποιος: Για ποιον μετανάστη μιλάμε; –Για τον κάθε μετανάστη, και τον καλό και τον κακό. Για τον άνθρωπο, όπως διαμορφώθηκε μέσα στις συνθήκες της ζωής που έζησε. Ο καθένας είναι πρώτα άνθρωπος, μέτοχος της κοινής των ανθρώπων φύσεως. Ο καθένας είναι ένα πρόσωπο μοναδικό και ανεπανάληπτο. Ο κάθε άνθρωπος για τον Θεό είναι μοναδικός. Ελάτε λοιπόν τώρα να δούμε τον συγκεκριμένο άνθρωπο και να τον αντιμετωπίσουμε. Να τον γνωρίσουμε πρώτα. Να βρούμε τον τρόπο να επικοινωνήσουμε μαζί του. Να αντιμετωπίσουμε τα  άμεσα προβλήματα του. Να του εξηγήσουμε τους όρους και τις συνθήκες της κοινής ζωής όλων μας. Να σταθούμε και να τον κάνουμε να σταθεί και αυτός με ευθύνη απέναντι στη ζωή του, απέναντι στη ζωή μας, απέναντι και στην παραβατικότητα του. Όλα αυτά προϋποθέτουν υπεύθυνο κράτος, συνεργαζόμενο κράτος, κράτος έτοιμο να αντιμετωπίσει προβλήματα. Ουδείς αντιλέγει ότι και το πλήθος και  η ποιότητα των ξένων που ευρίσκονται στη χώρα μας, και μάλιστα σε μια εποχή σαν τη σημερινή, δεν είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Τα προβλήματα όμως είναι για να επιλύονται, όχι για να χρονίζουν και να σαπίζουν.

Ένα στοίχημα που κερδήθηκε

 του Ανδρέα Καρίτζη

Alfredo Rostgaard, «Ο Χριστός αντάρτης», 1969.

Το συνέδριο «Εκκλησία και Αριστερά» αποτέλεσε ένα τολμηρό εγχείρημα. Σε μια περίοδο όξυνσης των παθών, καλλιέργειας ενός πολλαπλού διχασμού και εν μέσω της εξέλιξης μιας μεγάλης κοινωνικής καταστροφής, η οποία δοκιμάζει τις αντοχές του λόγου και του διαλόγου, οι οργανωτές επέλεξαν να διαμορφώσουν έναν δημόσιο χώρο συνάντησης και διαλόγου. Έναν χώρο όπου συναντήθηκαν άνθρωποι από δύο ρεύματα που εν πολλοίς διάγουν ασύμπτωτες πορείες και συναντιούνται όταν αυτές συγκρούονται πάνω σε επίδικα της συγκυρίας.

Οι οργανωτές διέγνωσαν ορθά ότι το τραγικό έδαφος της κοινωνικής καταστροφής που βιώνει ο λαός μας μπορεί να αλλάξει άρδην τις ορίζουσες της συνάντησης των δύο ρευμάτων. Οι διαφορές, τόσο σε θεωρητικά όσο και σε απολύτως πρακτικά ζητήματα, σχετικά με την οργάνωση  πτυχών της δημόσιας σφαίρας και πολιτικής, δεν μπορεί να προσδιορίζουν την εν λόγω συνάντηση ως αποκλειστικά συγκρουσιακή και εχθρική. Αντίθετα, το κατεπείγον της υπεράσπισης της κοινωνίας που πλήττεται βάναυσα, μπαίνοντας σε ατραπούς άγνωστες και επικίνδυνες, καθιστά επιτακτική τη μετακίνηση στην κατεύθυνση της συστηματικότερης επαφής αλλά και της αναζήτησης κοινών τόπων.

To αλφαβητάρι του διαλόγου

 του Ευστάθιου Χ. Λιανού-Λιάντη

Ιλία Γκλαζούνοφ, «Αιωνία Ρωσία» (λεπτομέρεια), 1988

Στο συνέδριο συνθέσαμε το αλφαβητάρι του διαλόγου μας και εμπεδώσαμε την ανάγκη να πάψουμε να λειτουργούμε ως επιβιώσεις της μωρίας του παρελθόντος. Ακούσαμε ο ένας τον άλλον, και ταυτισθήκαμε με τον άλλον ξεπερνώντας τον δικό μας ένα. Η Εκκλησία δεν είναι μια κλειστή λέσχη ευσεβών κυριών, που κάθε Κυριακή πρωί συναγελάζονται φορώντας τα καλά τους. Ούτε τόπος ρητορικών πειραματισμών και αμφίβολων αισθητικών καταθέσεων. Είναι ο τρόπος για τη διδαχή της διακονίας, η φωνή που βοά στην κοινωνική έρημο αναγγέλλοντας την Αλήθεια. Και εφόσον η Αριστερά υπηρετεί την αλήθεια η Εκκλησία την περιέχει, διακονείται –έστω και ασύνειδα– από τους ανθρώπους της και τη διακονεί.

Το «παράπονο» της Αριστεράς

του Χρήστου Λάσκου

Γραφεία της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, Βενετία, 2007. Στον τοίχο σφυροδρέπανα, η σημαία του κόμματος και, λίγο παραπέρα, εικονοστάσι με τον Χριστό. Φωτογραφία του Van Velichko, από το flickr

Λίγες  μέρες έχουν περάσει από όταν τελείωσε το Συνέδριο «Εκκλησία και Αριστερά», και η αίσθηση πως κάτι ιδιαίτερα σημαντικό συνέβη στη διάρκειά του, στον πρώτο όροφο της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής, είναι ακόμη έντονη.

Αν έπρεπε να εντοπίσω ένα πράγμα που μου έκανε εντύπωση αυτό ήταν η πολύ μεγάλη παρουσία νέων ανθρώπων από τον θεολογικό χώρο, φοιτητών και φοιτητριών, που σαν να περίμεναν από καιρό μια τέτοια ευκαιρία συνάντησης και έντονης ανταλλαγής απόψεων, διαφωνιών και συγκλίσεων. Και όσοι από τη ριζοσπαστική Αριστερά συμμετείχαμε αποκτήσαμε τη δυνατότητα να αντιληφθούμε πως ο δημοκρατικός κομμουνισμός της εποχής μας μπορεί να βρει έναν πολύ καλό, προσεκτικό και ευφυή συνομιλητή στο πρόσωπο αυτών των νέων ανθρώπων.

18 ΑΝΩ

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

 του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

Έργο του Έγκον Σίλε, 1917

Λένε ότι η Ελλάδα είναι ένας μικρός τόπος όπου οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους. Εάν αυτό ισχύει, το κείμενο μου θα έπρεπε να σταματάει εδώ. Θα μπορούσα απλώς να αντιπαραθέσω τις δυο πλευρές. Από τη μια η Κατερίνα Μάτσα, το θεραπευτικό προσωπικό του 18 ΑΝΩ στο Δαφνί, το έργο που έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια. Kαι από την άλλη, ο πρώην υπουργός Υγείας του ΠΑΣΟΚ, η διοίκηση του νοσοκομείου, όλοι όσοι από τα ΜΜΕ έσπευσαν να υιοθετήσουν τις καταγγελίες που κυκλοφόρησαν και οδήγησαν στον ανακριτή τους υπευθύνους του προγράμματος. Μόνο που δεν πρόκειται λεκτικό παιχνίδι, να το σταματήσω εδώ. Άνθρωποι σπιλώνονται, στάσεις ζωής ενοχοποιούνται κι εκείνοι που θα έπρεπε να απολογούνται κατηγορούν.

Με αφετηρία την Άννα Καρένινα του Τζο Ράιτ: «Δεν υπάρχει γαλήνη για μας, Άννα»

H δυσπιστία του Τζο Ράιτ απέναντι στη μεγάλη αφήγηση του Έρωτα;

της Ελένης Ανδριάκαινα

 Άννα Καρένινα (1873-77) — ένας φανατικός έρωτας. Η ιστορία μιας παντρεμένης γυναίκας. Μια μητέρα που δεν ερωτεύεται τον μοναχογιό της, αλλά τον εραστή της. Αναζητά το απόλυτο στον έρωτα. Υποφέρει από αβεβαιότητα. Λύτρωση και σωτηρία βρίσκει στον θάνατο.

Άννα Καρένινα — το κυνήγι της ολοκληρωτικής ευτυχίας στο μεταίχμιο μιας μεγάλης ιστορικής μεταβολής. Μια Ρωσία που αλλάζει και εκσυγχρονίζεται, καθώς υποδέχεται τις νεοτερικές αντιλήψεις για τη ζωή και τη δυνατότητα των ανθρώπων να επιλέγουν, να αψηφούν  την παράδοση, να πηγαίνουν κόντρα στις κοινωνικές συμβάσεις, να αλλάζουν τον εαυτό τους και τον κόσμο.

Η εξωτερική πολιτική του «σκαντζόχοιρου»

 του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

Έργο του Γιάννη Τσαρούχη, 1944

Η αποτυχία όλης της στρατηγικής των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας φαίνεται σήμερα και στην εξωτερική πολιτική. Μια πολιτική που βασίστηκε στην προσαρμογή στις επιταγές ή υποτιθέμενες επιταγές ισχυρών κρατών (προπάντων των ΗΠΑ, αλλά και των ισχυρότερων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), και ταυτόχρονα προσπάθησε να υπηρετήσει εθνικιστικές προκαταλήψεις και ψυχώσεις που, κυρίως τα δύο αστικά κόμματα (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., τουλάχιστον η πτέρυγά της που κυριαρχεί σήμερα) και μεμονωμένοι πολιτικοί (προπάντων ο Αντώνης Σαμαράς, αλλά και ο Γιώργος Καρατζαφέρης) καλλιέργησαν και αξιοποίησαν για ιδιοτελείς σκοπούς. Για μεγάλο διάστημα, ο εξ επαγγέλματος πατριωτισμός έδινε κι έπαιρνε, έφτιαξε κόμματα και πολιτικές καριέρες πολιτικά ανυπόστατων προσώπων. Θα ήτανε όμως λάθος να αποδοθεί η διένεξη για το Μακεδονικό, από ελληνικής πλευράς, μονάχα στις φιλοδοξίες Σαμαρά και Α. Παπανδρέου και στην ατολμία του Μητσοτάκη. Η ελληνική στάση περιείχε και μια μπουνταλάδικη εκδοχή ηγεμονισμού: ήταν η αδέξια πλευρά της επιδίωξης, των αστικών κομμάτων και του ελληνικού κεφαλαίου, για ηγετική θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Από την άλλη μεριά των συνόρων, με τη βοήθεια της ελληνικής βαλκανικής πολιτικής, επικράτησε πολιτικά η επιδίωξη να στηριχθεί ιδεολογικά και ηθικά η συντέλεση (όπως το έλεγε ο Σβορώνος) του σλαβομακεδονικού έθνους σε έναν μύθο αρχαιομακεδονικής καταγωγής και αλυτρωτισμού.

Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας το 2012

του Αποστόλη Καψάλη

Μια από τις σημαντικότερες πτυχές του απεργιακού αγώνα των εργαζομένων στο μετρό, και γενικότερα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι η επιβίωση –ή, ακριβέστερα– η αναβίωση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Το άρθρο, γραμμένο λίγο πριν αρχίσει η απεργία, εξηγεί πώς η πλήρης ανατροπή στο δίκαιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων σηματοδοτεί και την κατάργηση, σχεδόν, του εργατικού δικαίου.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Φερνάν Λεζέ, «Η μεγάλη παρέλαση», 1953

Οι νομοθετικές παρεμβάσεις στο δίκαιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, την περίοδο 2010-2012, αλλοίωσαν τη φύση και τη θεσμική λειτουργία των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στην πραγματικότητα, τις μετέτρεψαν από μέσο ελεύθερης και διμερούς προσαρμογής των αποδοχών και των όρων εργασίας στην επιχειρησιακή ή κλαδική πραγματικότητα και δυναμική, σε παράγοντα μονομερούς μείωσης των αποδοχών και ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, χωρίς καμία απαίτηση για την αντικειμενική αιτιολόγηση των αντίστοιχων επιλογών.

Η εργοδοτική πλευρά, παγιδευμένη στην αντιαναπτυξιακή λογική της συρρίκνωσης των αποδοχών, άρα του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος της πλειοψηφίας του ενεργού πληθυσμού (δηλαδή των μισθωτών του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα), ανατροφοδοτεί το σπιράλ της ύφεσης και σπεύδει να υιοθετήσει αυτοκαταστροφικές επιλογές. Αυτού του είδους η «αξιοποίηση» της συγκυρίας και του νέου συλλογικού εργατικού δικαίου δυναμιτίζουν τις τελευταίες ελπίδες για ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης και εμπλουτίζουν τον άνεργο πληθυσμό με αυτοαπασχολούμενους και εργοδότες.

Η δημοκρατία ως παραγωγικό και κοινωνικά αποδοτικό σύστημα

 της Χίλαρι Γουεϊνράιτ

μετάφραση: Παναγιώτης Πάντος

Χίλαρι Γουεϊνράιτ

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς οργανώνει την Τετάρτη 30 Ιανουαρίου, στις 7 μ.μ., στο Art Garage (Σολωμού 13,  3ος όροφος) εκδήλωση με θέμα: Η απειλή των ιδιωτικοποιήσεων. Στρατηγικές για την υπεράσπιση των δημοσίων αγαθών». Ομιλήτριες είναι η  Χίλαρι Γουεϊνράιτ (κοινωνική επιστήμων, αρχισυντάκτρια του ριζοσπαστικού περιοδικού «Red Pepper») και τη Νάντια Βαλαβάνη (βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ), με συντονιστή τον Χάρη Γολέμη (διευθυντής του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς). Στόχος είναι να διερευνηθούν οι προϋποθέσεις για μια αποτελεσματική αντίσταση στις ιδιωτικοποιήσεις και το πώς ο λόγος της Αριστεράς υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα μιας σειράς αγαθών μπορεί να πείσει ευρύτερα ακροατήρια. Παράλληλα, θα παρουσιαστούν παραδείγματα αντίστοιχων αγώνων από διάφορα μέρη του κόσμου, όπου αναπτύχθηκαν ισχυρές συμμαχίες ανάμεσα στα συνδικάτα των εργαζομένων στις δημόσιες εταιρείες, στα κοινωνικά κινήματα και στις τοπικές κοινωνίες. Δημοσιεύουμε σήμερα ένα άρθρο της Χ. Γουεϊνράιτ για την ανάγκη η  δημοκρατία  να μη νοηματοδοτείται μόνο με ηθικούς όρους, αλλά και με βάση την «κοινωνική αποδοτικότητα».

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Εδώ και περίπου μια δεκαετία, όλο και περισσότεροι άνθρωποι που συμμετέχουν σε αγώνες για τη δημοκρατία και την ισότητα παίρνουν σαφείς αποστάσεις από την αντίληψη ότι όλες οι αλλαγές μπορούν να γίνουν μέσω του κράτους και εστιάζονται στη σημασία που έχει για την επίτευξη του μετασχηματισμού η ικανότητα των πολιτών να δημιουργούν τη δική τους δημοκρατική εξουσία, δουλεύοντας με γείτονες, συναδέλφους και ομοϊδεάτες τους.

Διανοητική και έμπρακτη κινητοποίηση κριτικής στην κρίση (και πέρα από αυτήν…)

με την ευκαιρία του εαρινού κύκλου των Κρίση-μων Σεμνιναρίων του «Κοινωνία-Δημοκρατία« (στο τέλος του ποστ, το πλήρες πρόγραμμα)

της Αθηνάς Αθανασίου

Έργο του Αμεντέο Μοντιλιάνι, 1917

 Σε μια συγκυρία κοινωνικής δυσπραγίας, κρατικού αυταρχισμού, φασιστικής βίας και επιχειρούμενης απονομιμοποίησης του κριτικού λόγου (ως «ανεύθυνου» και «εθνικά καταστροφικού», ακόμη και «τρομοκρατικού», μετά τον πρόσφατο παροξυσμό χάλκευσης εκ μέρους επιτελείων της ακροδεξιάς του μεσαίου χώρου), τα «Κρί-σημα Σεμινάρια» επιμένουν να διεκδικούν χώρο και χρόνο για διανοητική και έμπρακτη κριτική. Ενάντια στη λογική της έκτακτης ανάγκης και το ρεύμα του εθνοσωτήριου μονόδρομου, επιχειρούν να συμβάλουν σε ένα άλλο ρεύμα: της υπεράσπισης της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Απέναντι σε έναν λόγο που κανοναρχεί στα νεοφιλελεύθερα και νεοσυντηρητικά ιδεολογήματα της κρίσης ως λαμπρής ευκαιρίας για την εμπέδωση του δόγματος «τάξη και ηθική», η πρόκληση είναι να σκεφτόμαστε κριτικά, να συζητάμε, να οραματιζόμαστε, να επεξεργαζόμαστε εναλλακτικές προτάσεις. Να υπερασπιζόμαστε και να ανακτούμε διαρκώς τη δημοκρατία, και ταυτόχρονα να φανταζόμαστε τρόπους διεύρυνσης, εμβάθυνσης και ριζοσπαστικής ανανέωσής της.

Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 27ης Ιανουαρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Kείμενα των: Mητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου, Ανδρέα Καρίτζη, Ευστάθιου Χ. Λιανού-Λιάντη, Χρήστου Λάσκου, Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Θόδωρου Παρασκευόπουλου, Ελένης Ανδριάκαινα, Αποστόλη Καψάλη, Χίλαρυ Γουεϊνράιτ, Αθηνάς Αθανασίου

Έργο του Έριχ Χέκελ, 1910

Η επιστράτευση της «ανομίας». Από τη Βίλα Αμαλία στα Σεπόλια, ένα τσιγάρο δρόμος… Σχόλιο των «Ενθεμάτων» για την πολιτική επιστράτευση των απεργών. Η αντισυνταγματικότητα της πολιτικής επιστράτευσης (όπως εξηγούσε ένας έγκριτος νομικός το 2006 στην «Αυγή») και η επέκταση της έννοιας της «ανομίας» από τις καταλήψεις στις απεργίες.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ. ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΟ ΑΠΘ

«Στο πρόσωπο των μεταναστών, η Χρυσή Αυγή εξευτελίζει τον Χριστό». Μια σημαντική ομιλία του μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου για το μεταναστευτικό: «Αντέδρασα στη δημιουργία κέντρου μεταναστών στην περιφέρεια της Μητροπόλεώς μου γιατί θα ήταν ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως, μια χωματερή ανθρώπων» […] «Αλήθεια, ποιας παιδείας είναι μέτοχοι οι της Χρυσής Αυγής; Μπορεί αυτός που βεβαιώνει ότι στο ιατρείο μας “ασφαλώς και ΔΕΝ θα φροντίσουμε το παιδί ενός μετανάστη” να έχει ελληνική παιδεία;» […] «Σύμφωνα με την χρυσαυγίτικη αντίληψη θα έπρεπε ο Σαμαρείτης, βλέποντας τον πληγωμένο Ιουδαίο να τον πετάξει στα σκουπίδια· τότε θα ήταν “καλός”».

Ένα στοίχημα που κερδήθηκε: Ανδρέας Καρίτζης, Το αλφαβητάρι του διαλόγου: Ευστάθιος  Χ. Λιανός-Λιάντης, Το «παράπονο» της Αριστεράς: Χρήστος Λάσκος. Τρεις σύντομες αποτιμήσεις του συνεδρίου «Εκκλησία και Αριστερά», που οργάνωσε το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, στις 22 και 23 Ιανουαρίου.

18 ΑΝΩ. Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, στη μόνιμη στήλη του «Στην αρχή των τραγουδιών», μας εξηγεί τι σημαίνει η συκοφαντική επίθεση εναντίον του 18 ΑΝΩ κα γιατί μας αφορά.

Η εξωτερική πολιτική του σκαντζόχοιρου. Η αποτυχία της στρατηγικής του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ φαίνεται και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, γράφει ο Θόδωρος Παρασκευόπουλος. Και αναλύει την άποψή του εστιαζόμενος στη βαλκανική πολιτική.

«Δεν  υπάρχει γαλήνη για μας, Άννα…». Με αφετηρία την  ταινία «Άννα Καρένινα του Τζο Ράιτ», η Ελένη Ανδριάκαινα μας μιλάει για τον Τολστόι, το μυθιστόρημα, τον έρωτα και αναρωτιέται για τη δυσπιστία του Τζο Ράιτ απέναντι στη μεγάλη αφήγηση του Έρωτα. Και καταλήγει: «Η Άννα Καρένινα δεν είναι η διδακτική ιστορία ενός “αποτυχημένου γάμου”, ούτε ο Τολστόι σύμβουλος ζευγαριών καλεσμένος σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή».

«Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας το 2012». Μια από τις σημαντικότερες πτυχές του απεργιακού αγώνα των εργαζομένων στο μετρό, και γενικότερα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι η επιβίωση –ή, ακριβέστερα– η αναβίωση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Ο Αποστόλης Καψάλης εξηγεί πώς η πλήρης ανατροπή στο δίκαιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων σηματοδοτεί και την κατάργηση, σχεδόν, του εργατικού δικαίου.

Η δημοκρατία ως παραγωγικό και κοινωνικά αποδοτικό σύστημα. Η Χίλαρυ Γουεϊνράιτ, αρχισυντάκτρια του RedPepper (η οποία μιλάει την Τετάρτη στην Αθήνα, προσκεκλημένη του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς) γράφει για την ανάγκη θεμελίωσης της δημοκρατίας όχι μόνο ηθικούς όρους αλλά και με βάση την «κοινωνική αποδοτικότητα» (μετάφραση: Παναγιώτης Πάντος)

Διανοητική και έμπρακτη κινητοποίηση κριτικής στην κρίση (και πέρα από αυτήν…). Η Αθηνά Αθανασίου, με την ευκαιρία του εαρινού κύκλου των Κρίση-μων Σεμιναρίων της «Κοινωνίας Δημοκρατίας» εξηγεί το ερώτημα εργασίας και τους στόχους των σεμιναρίων, που οργανώνονται σε δύο θεματικούς άξονες: α) Κοινωνική πολιτική σε κρίση, β) Δήμος-Δημόσιο-Δημοκρατία.

Από τη Βίλα Αμαλία ως τα Σεπόλια, ένα τσιγάρο δρόμος…

Η επιστράτευση της  «ανομίας»

Χαρακτικό του Καρλ Ρέσινγκ, από το λεύκωμα “Η προκατάληψή μου ενάντια στην εποχή μας”, Βερολίνο 1932.

Την ώρα που στήναμε τα «Ενθέματα», Πέμπτη μεσημέρι, άρχισαν  να επιδίδονται τα «φύλλα ατομικής επιστράτευσης» στους απεργούς. Ακολούθησε, χαράματα Παρασκευής, η εισβολή των ΜΑΤ στο αμαξοστάσιο. Εκτός από τα άλλα άρθρα του κυριακάτικου φύλλου της Αυγή, στα «Ενθέματα» μπορείτε να διαβάσετε την ανάλυση του Αποστόλη Καψάλη για την κατάργηση όχι μόνο των συλλογικών συμβάσεων αλλά και  του εργατικού δικαίου — γραμμένη λίγο πριν την απεργία, αλλά εξαιρετικά επίκαιρη.

Επί του πιεστηρίου, λοιπόν. Ως προς τη νομιμότητα –ή, ακριβέστερα, τη συνταγματικότητα– της επιστράτευσης ας διαβάσουμε το άρθρο του Αντώνη Ρουπακιώτη στην Αυγή (24.2.2006). Εξηγείται εκεί, με σαφήνεια, γιατί η πολιτική επιστράτευση είναι αντίθετη στο Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις, αλλά και γιατί η απεργία δεν λογίζεται ως «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» που διαταράσσει την «οικονομική και κοινωνική ζωή», ώστε να υπάρξει προσφυγή στην επιστράτευση. Μπορούμε, επίσης, να θυμηθούμε  την πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ, το 2006, για την κατάργηση της  επιστράτευσης.

To ζήτημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο, ούτε πρωτίστως, νομικό και συνταγματικό. Είναι πολιτικό. Ο  αγώνας των εργαζομένων στο μετρό  είναι η πρώτη απεργία ενάντια στο Τρίτο Μνημόνιο — και αυτό, ακριβώς, του προσδίδει τη συνολική σημασία, την κρισιμότητα και το πολιτικό του νόημα. Και βλέπουμε πόσο γρήγορα η κυβέρνηση, μετά την εκκένωση των καταλήψεων, επεκτείνει το σχήμα «ανομία versus νομιμότητα». Δεν έχουν περάσει παρά λίγες μέρες, και  ακόμα και η κατεξοχήν κατοχυρωμένη συνταγματικά μορφή αγώνα, η απεργία, αντιμετωπίζεται ως «παράνομη».

Ανομία, διαστολή και καταστολή

Από το ποινικό δίκαιο της πράξης στο δίκαιο της διάχυτης υποψίας

 της Κλειώς Παπαπαντολέων

Πάμπλο Πικάσο, «Μινώταυρος με νεκρή φοράδα, μπροστά σε μια σπηλιά και ένα κορίτσι με πέπλο», 1936

 Οι διακηρύξεις των εκάστοτε κυβερνώντων περί «μηδενικής ανοχής στην ανομία» έχουν, διαχρονικά και χωρίς εξαίρεση, ένα σύστοιχο: τη διαστολή της έννοιας της ανομίας. Έτσι, έκνομο, άνομο ή παράνομο χαρακτηρίζεται οτιδήποτε παρεκκλίνει, διαφοροποιείται ή αντιτίθεται στην εξουσία, ασχέτως του εάν χαρακτηρίζεται ως τέτοιο –δηλαδή παράνομο– από το ποινικό δίκαιο. Αυτή η διαστολή της έννοιας της ανομίας συμβαίνει κατεξοχήν με το παράδειγμα των καταλήψεων σήμερα: οι ιστορικές αυτές κοινωνικές πρακτικές, ζωντανές μέχρι και σήμερα σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο, αίφνης ανανοηματοδοτήθηκαν και επαναπροσδιορίστηκαν ως «ανομία». Και, πηγαίνοντας ένα κρίσιμο βήμα πιο πέρα, στην κρατική ιεράρχηση για την πάταξη της ανομίας οι καταλήψεις έρχονται πρώτες.

Μεχμέτ Αλί Μπιράντ (1941-2013): Ο άνθρωπος που ήξερε να αλλάζει τη συζήτηση

του Βαγγέλη Κεχριώτη

 Όταν, το 2001, σε μια συζήτηση με έναν τούρκο πολιτικό επιστήμονα, που είχε ζήσει χρόνια στη Γαλλία, του ανέφερα με θαυμασμό το όνομα του Μπιράντ, μου απάντησε: «Όλο τα ίδια λέει, δεν ενημερώνεται για τα νέα ρεύματα, δεν έχει διαβάσει τον Μπουρντιέ». Δεν ήξερα πολλά για την Τουρκία τότε, και κούνησα απλώς το κεφάλι μου. Λίγο καιρό αργότερα μια ρωμιά φίλη, όταν και πάλι έκανα θετικά σχόλια για τον γνωστό τούρκο δημοσιογράφο, με διέκοψε: «Μα δεν βλέπεις πως τους κολακεύει όλους, με όλους καλά τα ’χει». Τι να πω εγώ ο αδαής; Αργότερα, θυμάμαι, σε μια από τις εκπομπές στο CNN Türk που έκανε το 2004, την εποχή που συζητιόταν το Κυπριακό, είχε καλέσει ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους φοιτητές, κι όταν δύο από  τους Τουρκοκύπριους ύψωσαν τον τόνο, τους επέπληξε λέγοντας πως, αν θέλουν να έχουν λόγο, πρέπει πρώτα να ξέρουν πώς να μιλάνε. Είχε πιστέψει ο Μπιράντ, όπως και πολλοί βέβαια, πως θα λυθεί το Κυπριακό, αλλά δεν έζησε αρκετά για να δει την επιθυμία του να εκπληρώνεται.

Εκκλησία και Αριστερά

του Χρυσόστομου Α. Σταμούλη

 Οι  σχέσεις της Εκκλησίας με την Αριστερά στην Ελλάδα έρχονται από μια σκοτεινή μήτρα. Στηρίζονται σε αδιάψευστες ιστορικές πράξεις, σε ανομίες και αστοχίες, που έχουν χαράξει ανεπανόρθωτα το κοινό σώμα, αλλά και σε ένα πλήθος προκαταλήψεων και παρεξηγήσεων –αποτέλεσμα  απουσίας διάθεσης ανοικτού διαλόγου–, που μεγιστοποιεί το χάσμα που επέβαλε η αγριότητα της Ιστορίας. Κάποιες ενδιαφέρουσες και σημαντικές προσπάθειες του νεότερου παρελθόντος κινήθηκαν καθαρά σε θεωρητικό επίπεδο και άφησαν τους λογαριασμούς με την εναρκτήρια διάθεση  ανοικτούς. Μαζί, όμως, και μια παρακαταθήκη για συνέχεια.

Το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, στο πλαίσιο μιας ανειλημμένης ευθύνης απομάκρυνσης από οποιαδήποτε στανική και ως εκ τούτου «ειδωλολατρική» εσωστρέφεια, αποφάσισε, σε συνέχεια άλλων δραστηριοτήτων του, ομόφωνα, τη διοργάνωση επιστημονικού Συνεδρίου με γενικό τίτλο Εκκλησία και Αριστερά. Πράξη που αποδεικνύει τη διαλογική φύση του Πανεπιστημίου γενικότερα, αλλά και της θεολογίας ειδικότερα. Μια πράξη παρεμβατική, η οποία στηρίζεται στην βαθιά πεποίθηση, πως από τον διάλογο κανείς δεν κινδυνεύει. Τουναντίον, η αδυναμία διαλόγου, η άρνηση της συνάντησης, είναι εκείνη η διαβρωτική πραγματικότητα, που ισχυροποιεί τη δαιμονοποίηση και ανακηρύσσει τον δογματισμό σε κυρίαρχο παράγοντα της ενορχηστρωμένης καθημερινότητας.

Στο κρατητήριο

της Μαρίνας Δημητριάδου

Κυριάκος Κατζουράκης, «Φυλακη 2»

«Μικρός χώρος που ουδέποτε καθαρίζεται, όπου στοιβάζονται υπεράριθμοι άνθρωποι χωρίς προσωπική υγιεινή επί 24 ώρες το 24ωρο, σε άθλιες και άκρως επικίνδυνες συνθήκες για ανθρώπινα όντα». Ίσως η πρωτοποριακή απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Ηγουμενίτσας, το οποίο αθώωσε τους 17 παρανομοποιημένους μετανάστες που δραπέτευσαν στις 30 Σεπτεμβρίου από τα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας («απέδρασαν για να αποτρέψουν σοβαρό και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο που απειλούσε, χωρίς δική τους υπαιτιότητα, την υγεία τους» […] «για το λόγο αυτό, κρίνεται ότι αίρεται ο αρχικός καταλογισμός της (αρχικώς και τελικώς) άδικης πράξης της απόδρασης που τέλεσαν») έδωσε ακούσια τον ορισμό των κρατητηρίων σε όλη την Ελλάδα…

Σαχτζάτ Λουκμάν, ετών εικοσιεφτά

του Στρατή Μπουρνάζου

Χαρακτικό της Βάσως Κατράκη

Δεν θέλω να μιλήσω πάλι για τον Δένδια. Ούτε για τις ευθύνες της κυβέρνησης. Ούτε για τη ΔΗΜΑΡ που έβγαλε μια ωραιότατη ανακοίνωση και καταδικάζει, λες και είναι κάνας αμέτοχος εμπειρογνώμων. Ούτε για τη ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ που, παρά την… πανστρατιά του εναντίον της Χρυσής Αυγής δεν καταδέχτηκε να βγάλει μια ανακοίνωση. Ούτε για τα «πενήντα φυλλάδια πολιτικού κόμματος» (ποιανού άραγε; Του ΚΚΕ; Των Οικολόγων; Του ΚΟΔΗΣΟ μήπως ή της ΕΡΕ, οπότε έχουν και ιστοριοδιφικό ενδιαφέρον;), που, σύμφωνα με την ΕΡΤ, βρέθηκαν στο σπίτι ενός από τους συλληφθέντες. Ούτε για τα κανάλια που δεν μίλησαν, τούτη τη φορά, για «στυγερό έγκλημα», αλλά για «διαπληκτισμό» πάνω στον οποίο ο «άτυχος νέος» «έχασε τη ζωή του». Τα έγραψε, και τα έγραψε καλά, ο Δημοσθένης στο RedNotebook (rnbnet.gr/index.php). Αντί γι’ αυτά, θέλω μονάχα να σταθούμε ένα λεπτό· να σταθούμε και να σκεφτούμε το γεγονός, γεγονός φοβερό και τρομερό, και που δεν έχει επιστροφή: ένα παλικάρι εικοσιεφτά χρονών, που πήγαινε κάθε πρωί, χαράματα, με το ποδήλατό του, μια ώρα δρόμο, να δουλέψει στο φούρνο για το μεροκάματο, δολοφονήθηκε καταμεσής του δρόμου, στην Τριών Ιεραρχών, στα Πετράλωνα. Επειδή ήταν Πακιστανός. Τον έσφαξαν δυο Έλληνες, τον δολοφόνησε το δηλητήριο που χύνουν καθημερινά οι νεοναζί στην κοινωνία μας.

H γερμανική αστική νομιμότητα… και οι βίλες «Αμαλία και λοιπές»

της Όλγας Μοσχοχωρίτου

Ερίκου Ίψεν, «Ένας εχθρός του λαού», σε σκηνοθεσία Τόμας Οστερμάιερ, Schaubühne, 2012

Έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι εάν η γερμανική κυβέρνηση και το αντίστοιχο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης ακολουθούσαν τη γραμμή του κ. Δένδια, μάλλον θα είχαμε στερηθεί τον πιο ρηξικέλευθο σκηνοθέτη της θρυλικής γερμανικής Σαουμπίνε, του μεγαλύτερου και πιο καταξιωμένου θεατρικού οργανισμού αυτής της χώρας.

Μιλάω για τον Τόμας Οστερμάιερ, που έγινε διευθυντής της το 1999, στα 31 του. Tον γνωρίσαμε το 2006, στο Φεστιβάλ Αθηνών, με την ανατρεπτική του «Νόρα» του Ίψεν. Έκτοτε, παρακολουθήσαμε τη σκηνοθετική του προσέγγιση σε πολλά κλασικά κείμενα. Σκηνοθεσίες που έφεραν στη σκηνή την κοινωνική πραγματικότητα, μεταφέροντας μια λεκτική και φυσική βία, συχνά ακραία, περίπου ξεκοιλιάζοντας το έργο και παραθέτοντας σε κοινή θέα τα σωθικά των πασχόντων αλλά και του συγγραφέα.

Η μεταρρύθμιση δεν είναι (απαραιτήτως) απορρύθμιση

Για τον επαναπατρισμό μιας αμφίσημης έννοιας στις δημόσιες πολιτικές

του Δημήτρη Χριστόπουλου

Ζαν Μέτσινγκερ, «Η Σφίγγα», 1920

Στις μέρες μας, μιλάμε συνέχεια για μεταρρυθμίσεις χωρίς να προσδιορίζουμε για τι συζητάμε.[1] Ξεκινώ λοιπόν από την αυτονόητη παραδοχή ότι ‘μεταρρυθμίσεις’ κενές περιεχόμενου δεν δύνανται να υπάρχουν διότι καμιά διαδρομή δεν έχει νόημα αν δεν αναφέρουμε «από πού προς πού».  Έτσι και η μεταρρύθμιση. Όσο σημαντική όμως είναι η μεταρρύθμιση για το νεοφιλελευθερισμό, διότι με αυτήν καταστρέφει και δημιουργεί, άλλο τόσο είναι για ένα πειστικό πρόγραμμα ανατροπής του. Διότι και αυτό καλείται και να καταστρέψει αλλά κυρίως να δημιουργήσει.

Ποια μεταρρύθμιση;

Η κυρίαρχη περί μεταρρύθμισης αντίληψη κανοναρχεί σε όλα τα πεδία οικονομικής και κοινωνικής ζωής τις νέες αλήθειες της τεχνολογίας του κυβερνείν, με τον ίδιο τρόπο που οι αλήστου μνήμης κεντρικές επιτροπές του ΚΚΣΕ έθεταν τη σοβιετική κοινωνία ενώπιον απίθανων πλάνων παραγωγής με προβολή δεκάδων ετών στο μέλλον και φυσικά ολέθρια αποτελέσματα: όπως ακριβώς ακούμε εδώ και μερικά χρόνια τους ενσαρκωτές του κυρίαρχου μεταρρυθμιστικού λόγου να υπαγορεύουν το μέλλον μας μέσω προβλέψεων που διαρκώς διαψεύδονται.[2]

Οικονομίες της κρίσης

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΤΕΡΙΝΤΑ, 24-26.1.

του Ζακ Ντερριντά

μετ.: Κωνσταντίνος Ηροδότου, επιμ.: Γεράσιμος Κακολύρης

Το κείμενο του Jacques Derrida, «Economies de la crise» δημοσιεύθηκε στο La Quinzaine littéraire, τχ. 399, Αύγουστος 1983, σ. 4-5. Ευχαριστούμε τον Maurice Nadeau, διευθυντή του περιοδικού «La Quinzaine littéraire», για την άδεια που να μεταφράσουμε και να δημοσιεύσουμε το παρόν κείμενο.

 ***

Ανέκδοτο πορτραίτο του Ζακ Ντερριντά (λεπτομέρεια), 1995, έργο των Μονίκ Στομπιενιά και Τιερύ Μπριώ.

Μπορείτε, με αφετηρία το πεδίο σας, αλλά χωρίς να περιοριστείτε σε αυτό, να μας εκθέσετε (σε δυο σελίδες) τι αναπαριστά για σας η ιδέα ότι ο σύγχρονος κόσμος βρίσκεται σε κρίση;

Σε πρώτο χρόνο –  Όχι, αδύνατον, ιδίως σε δύο σελίδες. Αντιθέτως, είναι πολλές οι προκείμενες  που θα έπρεπε να εξεταστούν στις ίδιες τις λέξεις της ερώτησης, σε καθεμία από αυτές.

Σε δεύτερο χρόνο – Κι αν, πέρα από τους καλούς λόγους που μπορούμε πάντα να έχουμε για να μην απαντούμε σε λίγες γραμμές σε μια τέτοια ερώτηση, αυτό το επιχείρημα οικονομικού τύπου πρόδιδε ακριβώς την ουσία αυτής εδώ της «κρίσης»;  Ενδεχομένως, πράγματι, δεν διαθέτουμε πλέον αξίωμα απαντητικού τύπου, έναν λόγο αρκετά σίγουρο για τη νομιμότητά του (θεμέλιο, αξιωματική, ή αλήθεια), που θα επέτρεπε μια απάντηση αξιωματικού τύπου, το τηλεγράφημα: «Με δυο λόγια, για να αποκρυπτογραφήσετε την κρίση, ερευνήστε σε αυτή την κατεύθυνση, ιδού ο μείζων κώδικας, ακολουθεί κείμενο».

Ωστόσο, όμως, γνωρίζουμε. Οι κώδικες και τα προγράμματα, τα προλεγόμενα σε κάθε πιθανό λόγο περί κρίσης, μας παραείναι οικεία. Σε όλα τα «πεδία», μάλιστα: φιλοσοφία, ιστορία των πολιτισμών και των θρησκειών, πολιτική οικονομία, γεωστρατηγική του πολέμου, ιατρική, τεχνοεπιστήμες εν γένει κ.λπ.