Οι πιο δικοί μας ξένοι

της Νiemandsrose

Έριχ Χέκελ, «Κορίτσι», 1913

Το μήνυμα είναι πια σαφές. Θα πρέπει να στραφούμε στο εξωτερικό για να μάθουμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό. Εδώ, δημοσιογράφοι των ανεξάρτητων μέσων και όσων δεν κινούνται από τα γνωστά εκδοτικά συμφέροντα διώκονται ή εκβιάζονται. Όχι πως είναι καινοφανές, αλλά πια γίνεται ξεδιάντροπα, προκλητικά, ρεβανσιστικά. Εδώ, η διανόηση, εκτός από λιγοστές αλλά φωτεινές εξαιρέσεις, που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε, βυθίζεται στη σιωπή, αποσύρεται από τον δημόσιο λόγο, συνθηκολογεί, απογυμνώνεται.

Έρχεται μια διεθνής οργάνωση, οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, για να επισημάνει το προφανές, πως η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα περιστέλλεται δραματικά. Έρχεται ο Guardian να δημοσιοποιήσει τους βασανισμούς στη ΓΑΔΑ, και απειλείται με μήνυση από τον Δένδια. Κατατίθεται αγωγή κατά της Αυγής με δικηγόρο τον Βορίδη, ο Βαξεβάνης συλλαμβάνεται, ο Χαραλαμπόπουλος του Unfollow καταγγέλει ότι ο ίδιος και το περιοδικό δέχονται μαφιόζικες απειλές, το Jungle Report βλέπει ρεπορτάζ του να διαγράφεται από τη Google, μετά από σχετική αγωγή του Βαρδή Βαρδινογιάννη. Η επιχείρηση φίμωτρο έχει φτάσει πια ως το Λονδίνο και την Καλιφόρνια.

Παράλληλα, οι φωνές από το εξωτερικό πληθαίνουν. Πριν ένα χρόνο υπογράφεται έκκληση από 120 προσωπικότητες της Γερμανίας με τίτλο «Δημοκρατία αντί για δημοσιονομικό Σύμφωνο», ζητώντας να μην κυρωθεί το Σύμφωνο καθώς «ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα απειλεί ολόκληρη την Ευρώπη» και παραλληλίζουν τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία με τη δεκαετία του 1930. Το Δεκέμβρη του 2012 μια διεθνής οργάνωση με έδρα το Παρίσι, το Ευρωπαϊκό Αντιρατσιστικό Κίνημα, συντάσσει ανοιχτή επιστολή κατά του νεοναζισμού, την οποία συνυπογράφουν προσωπικότητες παγκόσμιου κύρους, μεταξύ των οποίων ο Ντάριο Φο και ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβύ.

Πριν λίγες μέρες, ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής Ιστορίας στο Κολούμπια, έρχεται σε ανύποπτη στιγμή να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: η θεωρία των άκρων, που με θέρμη επαναλαμβάνεται από συστημικούς δημοσιογράφους και ντόπιους ανθυποδιανοούμενους, έλκει την καταγωγή της από την ψυχροπολεμική θεωρία του ολοκληρωτισμού. Την ίδια περίοδο, επανέρχεται ο αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν να μιλήσει για «ανήθικο πείραμα σε ανθρώπους με παγκόσμια εμβέλεια» και να καταλογίσει «παράνοια» στη Γερμανία για τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει στην Ελλάδα. Περίπου στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται οι τοποθετήσεις του Σλάβοϊ Ζίζεκ λίγους μήνες νωρίτερα, ενώ ο Νόαμ Τσόμσκυ έχει δηλώσει σε συνέντευξη: «Η τρόικα θέλει να σας καταστρέψει».

«Αγαπώ υπερβολικά τη χώρα μου για να είμαι εθνικιστής…» (Albert Camus)

Η Φωτεινή Τομαή απαντάει στο άρθρο της Άννας Μαρίας Δρουμπούκη («Ενθέματα», 10.2.2013). Η ανταπάντηση της Ά.-Μ. Δρουμπούκη  στο τέλος του ποστ.

της Φωτεινής Τομαή

Αξιότιμε κ. Διευθυντά,

Με τη βαθιά κι εδραιωμένη πεποίθηση ότι η έγκυρη, έγκριτη και ιστορική εφημερίδα, που διευθύνετε, παρεσύρθη κατά τη δημοσίευση κειμένου, που περιλαμβάνει αυταπόδεικτα ανακριβή και ψευδή στοιχεία σε βάρος της προσωπικότητός μου, της επιστημονικής μου κατάρτισης, του έργου μου, αλλά και των πρωτοβουλιών της ηγεσίας του Υπουργείου των Εξωτερικών, θεωρώντας ότι παρέλκει η αναφορά της προφανούς περισσής και άκρως αδικαιολόγητης εμπάθειας της όλως άγνωστης σε εμένα συντάκτριας αυτού, σπεύδω προς αποκατάσταση της αληθείας και προς πληροφόρηση του σεβαστού σας κοινού, να σας ενημερώσω τα ακόλουθα:

Στρατόπεδο συγκέντωσης Μπούχενβαλντ, Απρίλιος 1945 (Πηγή: United States Holocaust Memorial Museum)

ρχικώς, σε ό,τι αφορά στο «νέο, που μάθαμε (sic) μόλις προχθές», θέτω υπ’ όψιν σας ότι η σοβαρή και υπεύθυνη απόφαση του Υπουργού των Εξωτερικών, Δημήτρη Αβραμόπουλου, να θεσμοθετήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη θέση του Απεσταλμένου για Θέματα Ολοκαυτώματος, αξίωμα, το οποίο ήδη σε πλειάδα πολιτισμένων χωρών υπάρχει και λειτουργεί, είχε ως αποτέλεσμα ο αντίκτυπος τόσο σε διεθνές επίπεδο, όσο και σε ημεδαπό –και από τις ξένες πρεσβείες στη χώρα, αλλά κι από την ιδία την ηγεσία των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της Ελλάδος– να είναι όχι μόνον θετικός, αλλά εντυπωσιακός.

Ακολούθως, τα συγγράμματα, στα οποία αναφέρεται η συντάκτρια του κειμένου, δεν είναι δικά μου, αλλά εκδόσεις του Υπουργείου των Εξωτερικών, προϊόν συλλογικής και επίπονης εργασίας ομάδας επιστημόνων, δύο εκ των οποίων μάλιστα σε συνεργασία με καθηγητές εγνωσμένου κύρους του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εάν, όπως ισχυρίζεται η συγκεκριμένη υποψήφια διδάκτωρ βρίθουν λαθών, τότε ας κάνει τον κόπο να τα απαριθμήσει. Ας σημειωθεί, ότι δύο από τις εκδόσεις αυτές έχουν διακριθεί σε διεθνή for a.

Την κακόβουλη αναφορά περί ανεκδότων, που κυκλοφορούν σε fora του εξωτερικού περί τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος, απλώς την προσπερνώ. Χαρακτηρίζει την ποιότητα τόσο της συντάκτριας του κειμένου, όσο και οιουδήποτε τολμά να αστειεύεται με ανθρώπινα δράματα, καταστροφές και εγκλήματα, διότι περί αυτού πρόκειται…

Υπενθυμίζω, ωστόσο, ότι τόσο το υψηλό επίπεδο εθνικών εκπροσώπων σημαντικού αριθμού κρατών, όσο και αυτό καθ’ εαυτό το ιερό θέμα του Ολοκαυτώματος, δεν συνάδουν με συμπεριφορές πεζοδρομίου, προφανώς οικείες σε διάττοντες αστέρες, που –κατά την πλέον καλοπροαίρετη εκδοχή– το νεαρό της ηλικίας τους και η φιλοδοξία τους να αναδειχθούν ως τάχιστα στο εγχώριο στερέωμα δεν τους επιτρέπουν την, αν μη τι άλλο, λογική θεώρηση της σύγχρονης ιστορίας της διπλωματίας, η οποία γράφεται με προσωπικές θυσίες των εκπροσώπων της.

Επιστολές του Μάριου Σούση και του Πωλ Ισαάκ Χάγουελ σχετικά με το άρθρο της Α. Μ. Δρουμπούκη

WEB ONLY- MONO ΣΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΤΩΝ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΑΥΓΗΣ»

1. Επιστολή του Μάριου Σούση

 Αξιότιμε Κύριε Διευθυντά.

Σχολιάζοντας το άρθρο της κας Άννας Μαρίας  Δρουμπούκη  («Ενθέματα», Η Αυγή, 10.2.2013) επιθυμώ προς άρση των παρεξηγήσεων και αποφυγή λανθασμένων συμπερασμάτων να παρατηρήσω τα ακόλουθα

Από προσωπική  εμπειρία που έχω αποκτήσει σε αναζήτηση διαφόρων εγγράφων και αναφορών στα αρχεία του ιστορικού αρχείου του Υπ.Εξ. βρήκα πάντοτε πρόσφορο έδαφος για οποιαδήποτε αναζήτηση σχετικά με διάφορες  εργασίες μου, που αναφέρονται στα αρχεία Υπ.Εξ.  Κατά συνέπεια, μπορώ να βεβαιώσω ότι ποτέ δεν αντιμετώπισα «ιδιοκτησιακό καθεστώς», εκ μέρους της κας Τομαή , όπως ισχυρίζεται η αα Δρουμπούκη. Αντιθέτως,  πληθώρα ερευνητών που κατακλύζουν τα περιορισμένα γραφεία του Αρχείου του Υπ.Εξ. εξυπηρετούνται το γρηγορότερο δυνατό.

Όσον αφορά την ανάθεση του εκπροσώπου του Ολοκαυτώματος από τον Υπουργό των Εξωτερικών εις την κα Τομαή βρίσκω ότι στο πρόσωπο της εκφράζεται η καλύτερη δυνατή επιλογή και για την μέχρι σήμερα προσφορά της αλλά και η προσωπικότητα της Κας Τομαή εγγυάται την καλύτερη αντιμετώπιση στο εν λόγω θέμα από οποιονδήποτε άλλον, γεγονός που αποδεικνύεται τόσο από το συγγραφικό έργο της όσο και από την παρουσίας της  στις εκδηλώσεις στην Ελλάδα αλλά και  στα διάφορα διεθνή συνέδρια.

Γκάλοπ, πάθη και ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη μεταπολίτευση

του Γιώργου Παπανάγνου

Τζαίημς Ένσορ, «Η είσοδος του Χριστού στις Βρυξέλλες», 1888. Στο πανώ μπροστά διαβάζουμε: «Ζήτω ο
σοσιαλισμός!»

Τον τελευταίο καιρό διαβάζουμε, πολύ συχνά, ότι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο λαϊκισμός, ότι υποθάλπει τη βία, ότι είναι τριτοκοσμικός, ότι υμνεί τον ολοκληρωτισμό, ότι δεν μπορεί να ξεπεράσει τις κινηματικές του «ασθένειες», καθώς και ότι η στροφή του προς τον «ρεαλισμό» (συνάντηση με Σόιμπλε, επίσκεψη στις ΗΠΑ κ.α.) και δεν πείθει αλλά και δημιουργεί εσωτερικές έριδες. Παράλληλα, μια σειρά δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πρωτιά της Αριστεράς στις επόμενες εκλογές σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Έτσι, αυθαίρετα έρχεται και το συμπέρασμα ότι (κάποια από) τα παραπάνω εξηγούν την παρούσα στασιμότητα.

Προκειμένου όμως να εξηγήσει κανείς τα δημοσκοπικά αποτελέσματα πρέπει να πάει στην ουσία των πραγμάτων. Πρέπει δηλαδή να εξετάσει τι πρεσβεύει η Αριστερά, πού δείχνει να πηγαίνει και γιατί, εν τέλει, προκαλεί τόσες –παθιασμένες– αντιδράσεις.

Καταρχάς, οφείλει να ομολογήσει κανείς ότι ο πολιτικός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ έχει υπάρξει κατά καιρούς αμφίσημος. Παράλληλα, κατά περιόδους, εμφανίζει μια αδυναμία σε επικοινωνιακό επίπεδο όταν εκφράζονται θέσεις που εύκολα μπορούν να παρερμηνευθούν. Την ίδια στιγμή, γίνεται σαφές ότι η τρικομματική κυβέρνηση δεν βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η θετική απόφαση για τις δόσεις, το καλύτερο κλίμα για την Ελλάδα στο εξωτερικό αλλά και το ενδεχόμενο ενός νέου «κουρέματος» μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτέμβρη δημιουργούν την προσδοκία για μια σχετική ανάσα, μετά το 2013. Έπειτα από τέσσερα χρόνια πρωτοφανών θυσιών με μοναδικό στόχο, αλλά και ως τώρα αντίκρισμα, την παραμονή στο κοινό νόμισμα είναι παράλογο να πιστεύει κανείς ότι αυτές οι εξελίξεις δεν θα βοηθήσουν την κυβέρνηση. Επιπλέον, τα μέτρα είναι μεν εξαιρετικά επώδυνα αλλά οι συνέπειες τους δεν είναι ίδιες για όλους, ενώ στηρίζονται με πάθος από τη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης.

Το όνομά του η ψυχή της;

ΔΙΑΦΟΡΙΔΙΑ – ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

 Βουλεύτριες, χορεύτριες και βουλευτίνες

της Αγγέλικας Ψαρρά

Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, «Η καλλιτέχνις/καλλιτέχνιδα Μαρκέλα», 1910

«Κύριοι βουλευταί! Πιστεύω ότι ερμηνεύω τα αισθήματα πάντων υμών, εκφράζων την βαθείαν χαράν του Σώματος, διότι υποδεχόμεθα […] την πρώτην βουλευτίδα των Ελλήνων». Ήταν Φεβρουάριος του 1953 και ο πρόεδρος της Βουλής Ι. Μακρόπουλος προσφωνούσε την Ελένη Σκούρα του Ελληνικού Συναγερμού, η οποία είχε αναδειχθεί νικήτρια στις επαναληπτικές εκλογές της Θεσσαλονίκης αφήνοντας στη δεύτερη θέση τον Ι. Πασαλίδη της ΕΔΑ και τη Β. Ζάννα της ΕΠΕΚ στην τρίτη. Από την πλευρά της, η πρώτη μητέρα του έθνους υποσχόταν, καταχειροκροτούμενη, να δικαιώσει τις προσδοκίες των Ελληνίδων και του Στρατάρχη Παπάγου.

 Αυτομάτως, οι εξαιρετικά μακρόσυρτες όσο και επίπονες –για κάποιες, τουλάχιστον– διαδικασίες που οδήγησαν τις Ελληνίδες στις κάλπες και στα βουλευτικά έδρανα θα συρρικνώνονταν σε ένα άνευρο και ευθύγραμμο χρονικό, προσεκτικά αποκαθαρμένο από την ανυπακοή γένους θηλυκού που συνόδευσε κατά καιρούς τη διεκδίκηση της ψήφου. Αρχαϊκοί συμβολισμοί φρόντιζαν την τελευταία στιγμή να διασκεδάσουν τις όποιες ανδρικές ανησυχίες: οι γυναίκες γίνονταν δεκτές στο περίκλειστο ανδρικό άβατο στις 2 Φεβρουαρίου του 1953, ανήμερα της Υπαπαντής κατά την οποία οι «εθνικόφρονες» γυναικείες οργανώσεις γιόρταζαν την Ημέρα της Μητέρας. Πατρικό αντίδωρο κερδισμένο χάρη στη μητρική συνεισφορά τους στις πρόσφατες περιπέτειες του έθνους, η εκχώρηση της ψήφου μαρτυρούσε ότι τα δίκαια αιτήματά τους εισακούστηκαν, οι συνετοί αγώνες τους δικαιώθηκαν. Μοναδική προϋπόθεση της ισοπολιτείας η προσαρμογή τους σε κάποιες «θηλυκές» εκδοχές της ιδιότητας του πολίτη, η παραδοχή πως η «γυναικεία φύση» τους συνιστούσε την πρώτη ύλη από την οποία θα προέκυπτε η έννοια της πολίτισσας.

 Εξήντα χρόνια μετά, την επέτειο προτίθεται να γιορτάσει η Βουλή των Ελλήνων (η μνεία και των Ελληνίδων, ως γνωστόν, πλεονάζει). Στο μεταξύ, εκπρόσωποι κομμάτων και γυναικείων οργανώσεων ανέλαβαν να την τιμήσουν σε συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ισότητας Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με τίτλο «Οι αγώνες των γυναικών για το δικαίωμα της ψήφου» (21.12.2012). Και την τίμησαν, αναμασώντας, οι περισσότερες τουλάχιστον, κοινοτοπίες, υποπίπτοντας σε ανακρίβειες, επιμένοντας στις απαραίτητες μυθολογικές απαρχές των γυναικείων κινημάτων (από το «Ολοκαύτωμα του Ζαλόγγου» ως την απεργία των εργατριών της Νέας Υόρκης στα 1857). Και σαν να μην έφταναν αυτά, την καταδίκη της «φοιτητικής φασίζουσας βίας» πρόταξε η πρόεδρος της επιτροπής Κατερίνα Παπακώστα προεξοφλώντας, και δικαίως, την πρόθυμη σύμπραξη όσων από τις παριστάμενες ασπάζονται τις πολιτικές των τριών κυβερνητικών κομμάτων.

Η αυτοδιαχείριση στη Lip: η φαντασία στην εξουσία

Με την ευκαιρία του πρωτοποριακού εγχειρήματος αυτοδιαχείρισης, που ξεκίνησαν οι εργάτες της  ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη,  εγχειρήματος με ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα της κρίσης, δημοσιεύουμε ένα παλιότερο άρθρο του Σερζ Χαλιμί για το εργοστάσιο της Lip, στην Μπεζανσόν της Γαλλίας, το 1973-1974.  Στο άρθρο (που  γράφτηκε με την ευκαιρία του ντοκιμαντέρ «Oι εργάτες της Lip: η φαντασία στην εξουσία» του Κριστιάν Ρουώ) και δημοσιεύτηκε στη Monde Diplomatique  τον Μάρτιο του 2007 αποτελεί ένα συνοπτικό χρονικό ενός από τα πιο διάσημα αυτοδιαχειριστικά πειράματα, στην Ευρώπη, στον απόηχο του γαλλικού Μάη.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

του Σερζ Χαλιμί

μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

 Αρχικά, τον Απρίλη του 1973, όταν η Lip ανακοίνωσε σε περίπου 1.300 εργαζόμενους ότι θα γίνουν απολύσεις στο εργοστάσιο ωρολογοποιίας, ο συνδικαλιστής εργάτης Σαρλ Πιαζέ δείχνει αντίθετος στην ιδέα της απεργίας. Προτιμά οι συνάδελφοί του να επιβραδύνουν τον ρυθμό των μηχανών και των χεριών τους· ωστόσο, «είχαν ενσωματώσει τόσο πολύ τον ρυθμό της διαδικασίας παραγωγής που ήταν αδύνατο να τον επιβραδύνουν». Αντί γι’ αυτό λοιπόν, σταματούν να εργάζονται δέκα λεπτά ανά ώρα. Έτσι ξεκίνησε η μακρά περιπέτεια των εργατών της Lip που, όπως συμβαίνει πολύ συχνά στην ιστορία των εργατικών κινημάτων, ξεκίνησαν από πολύ «λογικά» αιτήματα  (να μη χάσουν τη δουλειά τους σε μια εποχή όπου η ανεργία κινούνταν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα) και στην πορεία ανακαλύπτουν ότι (σχεδόν) τα πάντα είναι δυνατά. Άλλωστε, τον Μάη του ’68, οι φοιτητές της Καλών Τεχνών  τύπωσαν αφίσες με το σύνθημα: «Το αφεντικό σου σ’ έχει ανάγκη, εσύ όμως όχι!». Ακριβώς, ο Μάης του ’68, είναι μόλις χθες για τον Απρίλη του ’73. Η Lip, είναι ένα νέο ξεκίνημα της ίδιας ιστορίας, αλλά στην κατεύθυνση της εργατικής αυτοδιαχείρισης.

 «480 προς απόλυση: η φράση  αυτή σόκαρε. Δεν βρισκόμασταν στην εποχή που διώχναν τους ανθρώπους σα ζώα». Τα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης κρατήθηκαν όμηροι: «Να τους ανταλλάξουμε με ακριβέστερη πληροφόρηση» σχετικά με τις δυσκολίες της επιχείρησης. Στο καρτιέ του Παλάντ, στη Μπεζανσόν, τα οχήματα των Ειδικών Δυνάμεων περικύκλωσαν το εργοστάσιο. Ακολούθησε η επίθεση, οι παραβιασμένες πόρτες: «Αυτό μας σόκαρε, εμείς ήμασταν τόσο προσεκτικοί κατά τη διάρκεια προηγούμενων απεργιών να μην γρατζουνιστεί ούτε ένας τοίχος!». Τα διευθυντικά στελέχη απελευθερώθηκαν. Τότε, ανάμεσα στους εργάτες ,«βρέθηκε κάποιος που είπε: Κι αν παίρναμε τα ρολόγια;». Σύμφωνοι, αλλά τι να τα κάναμε; Και μήπως αυτό είναι κλοπή; Αμαρτία; (οι χριστιανικές παραδόσεις είναι βαθιά ριζωμένες και έχουν διαποτίσει την περιοχή). Ένας δομηνικανός ιερέας   και εργάτης, μάλλον μαοϊκός, έδωσε προκαταβολικά άφεση αμαρτιών στους «ενορίτες του Παλάντ». Αυτοκίνητα φορτώθηκαν με ρολόγια, τα πήραν για να τα «διασφαλίσουν». Αλλά οι εργάτες φρόντισαν επίσης να πάρουν μαζί τους τα σχέδια και τις προδιαγραφές της παραγωγής, ώστε να μην πέσουν στα χέρια των ανταγωνιστών της επιχείρησης. Αυτοί οι νέου είδους συνδικαλιστές, παρά τα μακριά τους μαλλιά και το θάρρος τους, επιθυμούν σφόδρα την άφεση αμαρτιών από έναν ιερωμένο, ενώ παράλληλα συμμερίζονται και οι ίδιοι το πνεύμα της επιχείρησης…

Για μια οικολογική ανθρωπολογία

του Γ.Π. Στάμου

Έμιλ Νόλντε, «Χορός», 1910

Σε τούτο το κείμενο θα προσπαθήσω να μιλήσω για μια οικολογική ανθρωπολογία, τα βασικά στοιχεία της οποίας θα αναζητήσω στα Χειρόγραφα του 1844, και μάλιστα στο εδάφιο όπου ο Μαρξ πραγματεύεται την έννοια της αλλοτρίωσης. Αναφέρει, συγκεκριμένα, εκεί ότι ο άνθρωπος εξωτερικεύει τις δυνάμεις του στο κοινωνικό αλλά και το φυσικό περιβάλλον. Οι δυνάμεις αυτές είναι μυϊκές αλλά και διανοητικές, αισθητικές, ηθικές, ό,τι τελοσπάντων συγκροτεί τη δυνατότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται και να παρεμβαίνει. Θα διακινδυνεύσω να θεωρήσω ότι τα παραπάνω μπορούν να αναγνωστούν σε αναφορά τόσο με τον κοινωνικό όσο και με τον ατομικό άνθρωπο. Με άλλα λόγια, θα θεωρήσω ότι σε ένα βαθμό το σύμπλοκο των δυνάμεων που θα εξωτερικευτούν προσδιορίζεται ιδιοσυγκρασιακά, σε μεγάλο όμως βαθμό αυτό θα καθοριστεί και από τη θέση του καθενός στο πλαίσιο του κοινωνικού καταμερισμού. Άλλες δυνάμεις θα εξωτερικεύσει ο οικοδόμος και άλλες ο δάσκαλος.

Το σημαντικό που υπογραμμίζουν τα Χειρόγραφα είναι ότι μέσα από αυτή την εξωτερίκευση ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τις δυνατότητές του, ή, καλύτερα, αποκτά συνείδηση του εαυτού του. Και πάνε λίγο παρακάτω, για να μας πουν ότι με τον τρόπο αυτό ο άνθρωπος φυσικοποιείται· αυτό, στο πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται η κουβέντα, θα πει ότι αποκτά συνείδηση όχι μόνο της κοινωνικής αλλά και της υλικής του υπόστασης, και γενικότερα των σχέσεών του με τους άλλους ανθρώπου καθώςκαι με τη φύση.

Ακροδεξιά τρομοκρατία: μια τρομοκρατία που μένει χαμηλά στην ατζέντα

του Δήμου Χλωπτσιούδη

 Η υπόθεση της τρομοκρατίας που επανήλθε τις τελευταίες ημέρες, μας έφερε διάφορες μνήμες και γέννησε σκέψεις. Η τρομοκρατία ποτέ δεν αποτέλεσε  μαζική μέθοδο κοινωνικού αγώνα. Ο τρόπος δράσης, η μεταχείριση της βίας και τα τελικά αποτελέσματα είναι όχι απλώς κατακριτέα, αλλά και ενάντια στο ίδιο το κίνημα. Το πρώτο θύμα της αντιεξουσιαστικής τρομοκρατίας είναι τα κοινωνικά κινήματα, η κοινωνική αντιπολίτευση, το μαζικό ξεκίνημα με τις επιμέρους και κατά τόπους εκφράσεις του.

Οι πολίτες δεν αφυπνίζονται με τρομοκρατικά χτυπήματα. Αντίθετα, η πλειονότητά τους «μαζεύεται» και απομακρύνεται περισσότερο από το κίνημα, λόγω ακριβώς του συντηρητισμού που κουβαλούν. Όπως πόλεμος με έναν δεν γίνεται, έτσι και κίνημα δεν ξεπηδά από μια χούφτα «ανταρτών». Και αυτό ακριβώς είναι το αρνητικό για το κίνημα, η συρρίκνωσή του. Και φυσικά σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η μηντιακή και πολιτική προπαγάνδα και η αλλοίωση των γεγονότων, προκειμένου να τρομάξουν τους πολίτες και να διασύρουν εκείνους που αγωνίζονται μέσα στον κόσμο και στα κινήματα με προτάσεις και στόχους.

Ωστόσο, η συζήτηση για την τρομοκρατία και η εμμονή των μήντια και της κυβέρνησης να την περιορίσει στα αριστερά του γραμμικού ιδεολογικοπολιτικού άξονα ή στον χώρο των αντιεξουσιαστών μας υποχρεώνει να θυμίσουμε ότι σήμερα μιλάμε πια στην Ελλάδα, ξανά, και για ακροδεξιά τρομοκρατία.

Οι ρομφαίες της κρίσης

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

 του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

Γιάννης Τσαρούχης, «Καθιστός άντρας»

 Ξυπνάω το πρωί κι ακούω τον Γιάννη Στουρνάρα να δηλώνει σταθερά αισιόδοξος για την ανάκαμψη που έρχεται. Γυρίζοντας σπίτι, ο Κωστής Χατζηδάκης μιλάει στην τηλεόραση για τον δρόμο της ανάκαμψης που δείχνουν οι διαρθρωτικές αλλαγές. Διαβάζω άρθρα, ακόμη κι ανθρώπων που εκτιμώ, για την ανάγκη ανασυγκρότησης της χώρας, τώρα που μοιάζει να γλίτωσε από τη χρεοκοπία. Ακούω προγραμματικές δηλώσεις, εθνικά σχέδια, υποσχέσεις για το αύριο. Διατρέχω αναλύσεις για το πώς επιτέλους θα μπει από την αρχή μια τάξη, θα ξαναφτιαχτεί η χαμένη ισορροπία.

Έρχεται λοιπόν η πολυπόθητη ανάπτυξη, αυτό μας λένε οι αριθμοί; Δεν το ξέρω, μα δεν το πολυπιστεύω. Μπορεί όμως και να ’ναι αλήθεια, ακόμη κι αν αυτή η ανάπτυξη έρθει πατώντας πάνω στην απαξιωμένη ζωή ανθρώπων που θα έχουν χάσει πολλά από όσα είχαν. Μια «ανάπτυξη με εξαθλίωση», όπως ευφυώς τη χαρακτήρισε την Τρίτη η Μαρία Πετμεζίδου, στο κρίση-μο σεμινάριο της Κοινωνίας-Δημοκρατίας, αφιερωμένο στις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, με συνομιλητές τον Διονύση Γράββαρη, τον Γιάννη Δραγασάκη και τον Δημήτρη Χριστόπουλο.

Ούτως ή άλλως, οι αριθμοί δεν φτάνουν πάντα για να αποτυπώσουν μια κατάσταση. Δεν ξέρω, άλλωστε, ποιοι αριθμοί, ποιες στατιστικές καταγράφουν τον θυμό, την ταπείνωση, την αίσθηση της ντροπής. Αυτή τη βαθιά απελπισία που ορίζει τη ζωή εκείνων των συμπολιτών μας που βρίσκονται καθημερινά εκτός παιχνιδιού, την αίσθηση του φόβου που κυριεύει όλους όσους ξέρουν ότι αύριο μπορεί να είναι η δικιά τους σειρά. Όλα αυτά τα συναισθήματα που γεννούν θυμό και βία, εκείνου που υποτάσσεται καθημερινά για να σώσει ό,τι μπορεί,  διαμορφώνοντας συνάμα μια βαθιά στάση απαξίωσης για ό,τι τον περιβάλλει, για ό,τι τον κυβερνά.

Διαβάζω τις συγκρίσεις με την περίοδο μετά τον Εμφύλιο, τα νέα «Σχέδια Μάρσαλ»· και θαυμάζω την ευκολία των ανθρώπων που βρίσκουν τόσο όμορφα και απλά τις αναλογίες, για κάτι που με τόσο βίαιο τρόπο αναδιατάσσει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Ακούω όλες τις μεγάλες κουβέντες για την κρίση που θα μας κάνει καλύτερους, για τη συνειδητοποίηση των λαθών, των εγκλημάτων που έχουν γίνει. Καμία κρίση δεν έκανε τους ανθρώπους καλύτερους, σκέφτομαι, ιδίως όταν αρκετοί από εκείνους που κρατούν σήμερα τη ρομφαία του αρχάγγελου είναι όσοι για χρόνια στήριξαν τα λογής τρένα που πέρασαν γεμάτα τάχα μου ευκαιρίες. Τα τρένα που έφυγαν, παίρνοντας μαζί τους και κάθε ίχνος αυτοκριτικής.

Σκέψεις για την ταινία «Φιλιά εις τα παιδιά»

Η Ροζίνα, ο Μάριος, η Σέλλυ, η  Ευτυχία,  ο Σήφης και άλλα παιδιά

 

της Μαρίζας Ντεκάστρο

Από την ταινία

Η ταινία Φιλιά εις τα παιδιά, του Βασίλη Λουλέ, είναι ένα ντοκιμαντέρ το οποίο καταγράφει τις παιδικές αναμνήσεις Εβραίων από τον καιρό της γερμανικής κατοχής. Οι πέντε πρωταγωνιστές της ταινίας, ηλικιωμένοι πλέον, μιλούν για το χρονικό διάστημα που πέρασαν κρυμμένοι σε σπίτια χριστιανών και παίρνοντας χριστιανικά ονόματα για να σωθούν από το διωγμό των ναζί.

Στην ταινία, τα βιώματα όσων έζησαν τον πόλεμο -το αίσθημα του κυνηγημένου, ο φόβος και η αγωνία για την άγνωστη κατάληξη, η ευθύνη για τους δικούς τους, το πένθος- αποκτούν πρόσωπο και όνομα. Έχει νόημα να τους ακούσουμε γιατί τα ζητήματα που τίθενται από την αφήγηση των αναμνήσεών τους είναι δυστυχώς πάντοτε επίκαιρα. Με τον τρόπο τους προτρέπουν τις μεταγενέστερες γενιές να τα τοποθετήσουν στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώθηκε στα χρόνια που ήρθαν, τόσο μέσα στην προσωπική όσο και στη μεγάλη ιστορία.

Ο ψυχισμός του καθένα, η έκφραση, η εκφορά του λόγου είναι ο προσωπικός τους τρόπος να εκτίθενται στο ανώνυμο κοινό. Οι μαρτυρίες τους είναι μοναδικές από κάθε άποψη, ακόμα και εάν επαναλαμβάνουν καταστάσεις και συναισθήματα που έχουν αναφερθεί πολλές φορές. Καθένας τους φτιάχνει στην ταινία τη δική του μυθοπλασία, ένα προσωπικό σενάριο το οποίο εγκιβωτίζεται στο σενάριο του σκηνοθέτη.

Οι γυναίκες: Η Σέλλυ αφηγείται ζωηρά εκείνη την περίοδο της ζωής της σαν περιπέτεια, η Ευτυχία στοχαστική και ήρεμη μιλάει αργά σαν να θέλει να σιγουρευτεί ότι καταλαβαίνουμε καλά τι έγινε, η Ροζίνα με στακάτη φωνή και ενήλικη δύναμη αντιδιαστέλλει με τη σημερινή ματιά το παιδικό της ημερολόγιο.

Οι άντρες: Ο Μάριος, κρατώντας στο ένα χέρι το τελευταίο σημείωμα του πατέρα του και στο άλλο την εγγονή και λουλούδια αντισταθμίζει το πένθος με τη ζωή, ο Σήφης μετουσίωσε τη σωτηρία του σε ποίηση αποτίοντας φόρο τιμής στους επιβάτες του πλοίου Ταναΐς, στο οποίο αυτός, από καλή του τύχη, δεν είχε επιβιβαστεί.

Η Κυριακή αργία στην Οθωμανική Λέσβο (1909-11)

Οι «εξηνταβελόνηδες αντιδραστικοί», οι «γαβριάδες», ο μητρτοπολίτης και η θραύση της «υέλου της προσθήκης»

 του Αριστείδη Καλάργαλη

Εφημερίδα «Σάλπιγξ», 14.5.1909

Με το Σύνταγμα των Νεοτούρκων το 1909, εκτός όλων των άλλων, καθιερώθηκε και η Κυριακή αργία στα μέρη που κατοικούσαν χριστιανοί Οθωμανοί. Ωστόσο, από τους πρώτους μήνες του 1909 υπήρξαν «κρούσματα αντιδράσεως» στη Μυτιλήνη, στις κωμοπόλεις Πλωμάρι, Πολυχνίτος και σε άλλα χωριά της Λέσβου καθώς «μπακάληδες, ψωμάδες, χασάπηδες, λαχανοπώλαι, ζαχαροπλάσται και τα ρέστα» ζητούσαν επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος λειτουργίας των καταστημάτων.

Καταστηματάρχες με επώνυμες καταχωρήσεις τους στη μοναδική ημερήσια εφημερίδα της Λέσβου, Σάλπιγξ, δηλώνουν τον Απρίλιο του 1909, ότι λόγω «παραβιάσεως της υποχρεώσεως, την οποίαν άπαντες ανελάβομεν περί τηρήσεως της Κυριακής αργίας, αναγκαζόμεθα και ημείς οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ιδιοκτήται Ζαχαροπλαστείων, να δηλώσωμεν εις την πελατείαν μας και το σεβ[αστόν] δημόσιον ότι εις το εξής θα μένωσιν ανοικτά καθ’ εκάστην Κυριακήν και τα ιδικά μας καταστήματα». Σε επόμενο φύλλο, κάποιος καταγγελλόμενος διευκρινίζει ότι «το κατάστημά μου ανοίγει την Κυριακήν εις τας 5 μ.μ. προς πώλησιν μόνον ζύθου τη εγκρίσει αυτών των Προέδρων των συντεχνιών και σωματείων». Εκφράζει το παράπονό του γιατί του «έθραυσαν διά λίθων μακρόθεν ριφθέντων την ύελον της προθήκης μου αξίας 20 μετζιτίων».

Αυτά συμβαίνουν στο χωριό Πολυχνίτος, μεταξύ των καταστηματαρχών. Από το ίδιο χωριό στέλνεται και προειδοποιητικό κείμενο: «Αφ’ ου αι επ’ εκκλησίαις διδασκαλίαι, και αι διαλέξεις και αι ιδιαίτεραι συστάσεις δεν ίσχυσαν να τους διδάξωσιν τα προς την θρησκείαν και την πατρίδα των καθήκοντα, πιστεύομεν η τελευταία ημών αύτη σύστασις να τους συνετίσει αναλογιζομένους ότι δυνατόν ο λαός διά συλλαλητηρίου να τους αποδοκιμάσει».

Ο χρονογράφος της εφημερίδας Μανώλης Βάλλης, ο οποίος κατάγεται από το ίδιο χωριό, απευθυνόμενος σε όσους επιθυμούν και προσπαθούν για την κατάργηση της Κυριακής αργίας γράφει: «Δεν έχω όρεξιν να επικαλεσθώ τα θρησκευτικά και κοινωνικά των ανθρώπων αυτών καθήκοντα», γιατί αμφιβάλλει αν υπάρχουν σε ανθρώπους που μοναδικό σκοπό έχουν το κέρδος και τον πλουτισμό. Όμως πρέπει να καταλάβουν αυτοί «οι ολίγοι Ρωμιοί» ότι «η Κυριακή αργία κατέστη πλέον δι’ ημάς τους ορθοδόξους επιθυμητή και σεβαστή ως δεύτερον σύνταγμα».

Mεγάλο μουσικοχορευτικό αντιμνημονιακό δρώμενο: ο Μέγας Αλέξανδρος και ο μνημονιακός δράκος, πίτα Eνθεμάτων και Red και άλλα πολλά

Πίτα των Ενθεμάτων και του RedNotebook

Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου,  9.30 στον πολυχώρο της Ανοιχτής Πόλης

Τρέξατε, τρέξατε! Μεγάλο μουσικοχορευτικό δρώμενο: Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο μνημονιακός δράκος

Τρέξατε, τρέξατε!

O επτακέφαλος μνημονιακός δράκος

Τα «Ενθέματα» και το RedNotebook κόβουν την πίτα τους για το 2013 στον πολυχώρο της Ανοιχτής Πόλης (Μέγαρο Ερμής: Εμμ. Μπενάκη 9 και Γαμβέτα 1, 1ος όροφος) την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου και ώρα 9.30 το βράδυ.

Με την κοπή, στην παράδοση της περιφοράς του Παστιτσίου, θα ακολουθήσει πλούσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα αντιμνημονιακού περιεχομένου.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΒΡΑΔΙΑΣ

* Απαγγελία ποιήσεως, ανάγνωση εθνωφελούς αντισυριζικού μυθιστορήματος και βυζαντινού ιατροσοφίου.

* Εξορκισμός του κατηραμένου Μνημονίου. Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο μνημονιακός δράκος (θεατρικό)

* «Το πιο ωραίο φρούτο είναι το λεμόνι». Έμμετρες αντικατασταλτικές φωνές (χορωδιακό)

* Ο Σουλεϊμάν ο μεγαλοπρεπής και ο βεζίρης του (πρόζα)

* Τα τζάκια και οι ξυλόσομπες ασύμμετρη απειλή για τη δημοκρατία. Πολιτική-κοινωνική ανάλυση του «Αδιάσειστου» (πρίζα)

O μνημονιακός δράκος ανφάς. Αν δε φας όλο το φαΐ σου και δεν ψάλλεις το κοντάκιον του Μνημονίου σε τρώει αυτός!

* Το άσμα της πάλης των τάξεων (μέτζο σοπράνος,  χορωδία και  κιθάρα)

* Η ορχήστρα κρουστών «Ενθεμάτων» και RedNotebook σε παγκόσμια πρώτη.

* Η κυρία με το παλτό χορεύει, με παρτενέρ-έκπληξη, το An itsy, bitsy, teentie, weenie, yellow polka-dot bikini.

Χορηγοί επικοινωνίας:

Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Ο Δράκος»

Kερδοσκοπική Εταιρεία «Το Μνημόνιο»

Φιλοπρόοδος Όμιλος «Οι Χρυσοκάνθαροι»

 Το Ιερόν Πτολίεθρον της Βαλτετσίου 52

Το χοροδιδασκαλείον «Ενθεμάτων» και Red

Στη βαριά σκιά του θατσερισμού: Το δικαίωμα στην απεργία και η «αναμόρφωση» των συνδικάτων

 του Μάρκου Βογιατζόγλου

Αφίσα του A. Σεραφίμοβιτς για την «Απεργία» (1924) του Σεργκέι Αϊζενστάιν

Η απεργία της ερχόμενης Τετάρτης θα πραγματοποιηθεί, εκτός όλων των άλλων, στη σκιά των σχεδίων για τον περιορισμό του δικαιώματος στην απεργία και της «αναμόρφωσης» των συνδικάτων. Η κυβέρνηση προτείνει ένα εξωφρενικό μοντέλο απορρύθμισης του εργατικού κινήματος. Και στηρίζεται, κατά τη γνώμη μου, σε τρία δεδομένα, στην προσπάθειά της αυτή.

Πρώτον, στην εμπεδωμένη, σε σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, αντίληψη ότι οι ηγεσίες των εργατικών οργανώσεων είναι «ανίκανες», «πουλημένες», ακόμα και «λαμόγια». Αυτό, δυστυχώς, είναι το αποτέλεσμα τριάντα και πλέον ετών κυβερνητικού και γραφειοκρατικού συνδικαλισμού και δεν πρόκειται να αλλάξει απ’ την μια μέρα στην άλλη, όσες εικοσιτετράωρες απεργίες κι αν προκηρυχθούν (ιδίως, δε, αν αυτός που καλεί είναι ο Παναγόπουλος).

Δεύτερον, στην ευνοϊκή, τρόπον τινά, για ένα τέτοιο εγχείρημα, συγκυρία. Η πολιτική πυγμής προς τα συνδικάτα είναι συμβατή με το τρέχον προφίλ της κυβέρνησης, και οι «παπαγάλοι» των μήντια έχουν ήδη στρατευθεί στην κατεύθυνση της ενεργοποίησης του «κοινωνικού αυτοματισμού».

Τρίτον διότι –σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κυβερνητικές πρωτοβουλίες «σωφρονισμού» της κοινωνίας, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ερασιτεχνισμό– στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, το οποίο εκτυλίσσεται απ’ το 2010 και χαίρει της υποστήριξης της εγχώριας οικονομικής ελίτ.

Tυνησία: Απέναντι στον ισλαμο-φασισμό

  του Νικόλα Σεβαστάκη

Διαδηλώτριες κρατάν αφίσα με τον δολοφονημένo ηγέτη της Αριστεράς Τσόκρι Τσόκρι Μπελαΐντ.

Μετά από κάμποσο καιρό, πάλι ένα κείμενο «εκτός ατζέντας» στα «Ενθέματα». Λίγες γραμμές για κάποιες εμπειρίες του διπλανού μας κόσμου, για τις πληγές της περιμέτρου μας, που νομίζω ότι πρέπει να μας καίνε. Γιατί αυτές οι εμπειρίες αγγίζουν τη Μεσόγειο που τη σημασία της μας τη δίδαξε ο Καμύ, ο κατεξοχήν στοχαστής των εντάσεων μεταξύ της πολιτικής και της ηθικής. Εννοείται ότι μιλώ και πάλι σε ένα διαφορετικό μήκος κύματος από κάποιες γεωπολιτικές αναλύσεις ή τις θεωρητικές περιηγήσεις στην «εξέγερση του πλήθους», κουβέντες στις οποίες έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια.

Στην Τυνησία λοιπόν, στις 6 Φεβρουαρίου, δολοφονήθηκε ο Τσόκρι Μπελαΐντ, ηγέτης του κόμματος της Αριστεράς Κίνημα Πατριωτών Δημοκρατών που είχε υψώσει τη φωνή του απέναντι στην κυβέρνηση του Χαμίντ Τζεμπαλί. Με αφορμή αυτή τη δολοφονία, ο Έρικ Γκολντστάιν, υπεύθυνος του τμήματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής του Human Rights Watch δήλωσε: «Έχουν διαπραχτεί πολλές επιθέσεις σε δημοσιογράφους, πολιτικά στελέχη, καλλιτέχνες και απλούς πολίτες. Οι περισσότερες από αυτές δεν έγιναν αντικείμενο έρευνας, ούτε φυσικά κάποιας δικαστικής διαδικασίας».

Γιαΐρ Λαπίντ: Η κρυφή γοητεία του κέντρου

 ΑΝΤΙΚΛΙΜΑΚΑ

του Κώστα Αθανασίου

Γ. Λαπίντ

Στις πρόσφατες εκλογές στο Ισραήλ, η έκπληξη άκουγε στο όνομα Γιαΐρ Λαπίντ. Ο Λαπίντ είναι ο αρχηγός ενός κόμματος που ήρθε από το πουθενά και πήρε τη δεύτερη θέση στις εκλογές. Συγγραφέας (στα ελληνικά κυκλοφορούν δύο βιβλία του, αστυνομικά, το Διπλό παιχνίδι, σε μετάφραση Στ. Καββάλου, και το Έκτο αίνιγμα, σε μετάφραση Αλ. Κωσταράκου, από τις εκδόσεις Πόλις), δημοσιογράφος, φωτογενής αστέρας της τηλεόρασης και, πάνω απ’ όλα, κεντρώος. Μη ακραίος δηλαδή. Ούτε δεξιός ούτε αριστερός. Κεντρώος, όπως επιβάλλει σήμερα το σαβουάρ βιβρ της πολιτικής.

Ο Λαπίντ και το κόμμα του θεωρήθηκε ότι εξέφρασαν σε σημαντικό βαθμό το κύμα των «αγανακτισμένων» που το 2011 κατέκλυσε τους δρόμους του Ισραήλ. Ήδη από τότε είχε επισημανθεί από πολλούς αναλυτές ότι το πολιτικό στίγμα των «αγανακτισμένων» του Ισραήλ είχε ιδιαιτερότητες σε σχέση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά κινήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όσον αφορά το Παλαιστινιακό, το κίνημα αυτό, στο μεγαλύτερο μέρος του, στην καλύτερη περίπτωση σιώπησε.  Η βασική θέση του Λαπίντ περί «ίσης κατανομής των βαρών», που θέλει να επιβάλει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και στους υπερορθόδοξους εβραίους, κατάφερε να συνοψίσει το αίτημα εκκοσμίκευσης που εκφράζει μεγάλο μέρος της νεολαίας και μιας μεσαίας τάξης που έχει πληγεί ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση και η οποία βρήκε στις γενικόλογες και αφηρημένες οικονομικές υποσχέσεις του Λαπίντ μια κάποια ελπίδα.

Ναρκωτικά: από την καταστολή στη θεραπεία

 του Νίκου Παρασκευόπουλου

Έργο του Έγκον Σίλε (λεπτομέρεια)

Σημαντικά προβλήματα στον τομέα της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά είχαν καταστήσει επιτακτική την ανάγκη της μεταρρύθμισης. Το κυριότερο είναι ο υπερβολικά κατασταλτικός χαρακτήρας της, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των φυλακών (γύρω στο 40%, ενίοτε και άνω του 50%) να αποτελείται από κρατούμενους που σχετίζονται με αδικήματα περί τα ναρκωτικά. Όχι με τη χρήση, αλλά με τη διακίνηση σε διάφορους βαθμούς.

Oι εξαρτημένοι από ναρκωτικά στη φυλακή είναι βέβαια πολύ περισσότεροι, διότι πρέπει να συνυπολογίσουμε και μεγάλο αριθμό καταδικασμένων για κλοπές, πλαστογραφίες, σωματεμπορία, ληστεία — πράξεις που έχουν τελεστεί καθώς οι δράστες βρίσκονται στην καθημερινότητα της εξάρτησης. Η φυλακή όμως μπορεί να δημιουργήσει και ανθρώπους εξαρτημένους εντός της. Οι συνθήκες σ’ αυτήν είναι εξαρτησιογόνες: κάποιος που έκανε χρήση χωρίς να είναι εξαρτημένος, μέσα στη φυλακή έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για χρήση.

Όταν η εμπορία ή η διακίνηση και η σχετική εγκληματικότητα αντιμετωπίζονται μόνο με την ποινή, είναι βέβαιο ότι αυτός που θα αποφυλακιστεί θα συνεχίσει την ίδια συμπεριφορά. Μάλιστα, θα βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση, γιατί θα έχει αποδιοργανωθεί κοινωνικά, ενώ επιπλέον θα έχει συνδεθεί με πιάτσες και συμμορίες που γνώρισε στη φυλακή. Η κατασταλτική λογική σαφώς εντείνει την εγκληματικότητα. Αντίθετα, η απεξάρτηση έχει εμφανίσει αποτελέσματα όχι μόνο θεραπευτικά, αλλά και απεμπλοκής από την εγκληματικότητα.

Το σχέδιο νόμου επιχειρεί σημαντικές παρεμβάσεις σε τέσσερις άξονες: τιμωρία της χρήσης ναρκωτικών (ο λιγότερο σημαντικός, κατά τη γνώμη μου), τιμωρία της διακίνησης, καθιέρωση ενός εναλλακτικού δρόμου, αντί της καταστολής, προς τη θεραπεία, και θεσμική οργάνωση μιας εθνικής στρατηγικής για τα ναρκωτικά.

Το σκληρό φως του Κάφκα

Με την ευκαιρία της παράστασης «Η μεταμόρφωση» από την Ομάδα Σημείο Μηδέν

Η Μεταμόρφωση παίζεται κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στον Νέο Χώρο του Θεάτρου Άττις (Λεωνίδου 12), ως τις 10 Μαρτίου. Η Ιωάννα Μεϊτάνη μίλησε με τους συντελεστές Σάββα Στρούμπο, Μίλτο Φιορέντζη, Μαρία Αθηναίου, Ελεάνα Γεωργούλη και Θοδωρή Σκυφτούλη.

Από την παράσταση

Σάββας: Νομίζω ότι ο Κάφκα δεν δίνει βάρος στην κυριολεκτική μεταμόρφωση, αλλά σε αυτό που συμβολίζει. Δουλέψαμε λοιπόν τη μεταμόρφωση αφενός, όσον αφορά τον Γκρέγκορ Σάμσα, στην υπαρξιακή της διάσταση, δηλαδή το πώς έχει μπει μέσα του το πλέγμα φόβου, ενοχής, αγωνίας να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και των ρόλων που του έχουν επιβάλει και υποβάλει οι συνθήκες της οικογένειας και της κοινωνίας. Την ίδια στιγμή όμως, τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του δεν είναι μέλη μιας καθ’ όλα υγιούς, χαρούμενης οικογένειας, αλλά άνθρωποι οι οποίοι έχουν ήδη υποστεί μια διαδικασία αντίστοιχης μετάλλαξης, παραμόρφωσης, αλλοίωσης, σαν τον Γκρέγκορ Σάμσα. Με την έννοια αυτή, είδαμε την κοινωνία και την οικογένεια ως ένα όλον, ως μια μηχανή αποανθρωποποίησης εαυτών και αλλήλων. Άρα, ο Γκρέγκορ Σάμσα δεν μεταμορφώνεται μέσα σ’ ένα κενό αέρος, σε μια κατά τα άλλα ουτοπική κοινωνία ούτε σε μια κατά τα άλλα ουτοπική οικογένεια. Η μεταμόρφωση δηλώνει μια εγγραφή στο σώμα αγωνιών, φόβων, ενοχών, ρόλων που έχουν επιβληθεί στον άνθρωπο, ανάλογα με τη θέση του στην οικογένεια, την κοινωνία, τον επαγγελματικό βίο κ.λπ.

Ο Κάφκα δεν μας προτείνει έναν άλλο τρόπο ζωής, μιαν άλλη κοινωνία ούτε κάποια ιδεολογία. Φωτίζει με εξαιρετικά έντονο και σκληρό φως τις αρνητικές συνέπειες αυτού του παραμορφωτικού, παραμορφωμένου, αλλοτριωμένου τρόπου ζωής. Κι έτσι, διά της αρνητικής οδού, δίνει τα ερεθίσματα για να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τους άλλους γύρω μας και τον κόσμο που μας περιβάλλει.

Ο Δένδιας και η δημοκρατία

                                                                                   του Βασίλη Παπαστεργίου

«Dragonfly», Χαρακτικό του Σίκο Μουνακάτα, 1958

«Το photoshop έγινε, το ρώτησα και εγώ, όπως και εσείς, όπως κάθε λογικός άνθρωπος, έγινε γιατί; Γιατί δόθηκαν οι φωτογραφίες στη δημοσιότητα; Για να υπάρξει αναγνώριση, ώστε να υπάρξουν πληροφορίες για τις γιάφκες… Γιατί αν δε γινόταν photoshop, ώστε να προσομοιάζουν με τη εικόνα που θα έχει ο μέσος άνθρωπος και να τους αναγνωρίσει, τότε δεν θα είχε γίνει η δουλειά της δημοσιοποίησης των φωτογραφιών» (δηλώσεις του υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη Ν. Δένδια στους δημοσιογράφους του Mega Δ. Καμπουράκη και Γ. Οικονομέα στις 4.2.2013, από δελτίο τύπου του Υπουργείου).

Νομίζω ότι πολύ σπάνια έχουμε βρεθεί ενώπιον μιας τόσο εύγλωττης ομολογίας ανοχής των βασανιστηρίων, και μάλιστα από ένα υπουργό Προστασίας του Πολίτη. Αυτό που στην πραγματικότητα μας λέει ο υπουργός είναι ότι η εικόνα των συλληφθέντων μετά τη σύλληψή τους ήταν τέτοια ώστε είχαν στην κυριολεξία γίνει αγνώριστοι (από το ξύλο). Προκειμένου λοιπόν να γίνουν αναγνωρίσιμοι, υποχρεώθηκε η αστυνομία να καταφύγει στο photoshop. Πράγματι, πώς να αναγνωρίσεις π.χ. το συλληφθέντα εικοσιδιάχρονο Δημήτρη Πολίτη χωρίς photoshop στο λαιμό του; Γίνεται; Δε γίνεται.

Ο υπουργός δεν είναι φυσικά ανόητος για να πιστέψει ότι τέτοιου τύπου εξηγήσεις μπορούν να πείσουν. Αναπαράγει τις παιδαριώδεις δικαιολογίες, γιατί βρίσκεται μόνο ένα βήμα πριν τον κυνισμό της παραδοχής των βασανιστηρίων. Αυτό τον κυνισμό που έκανε την αστυνομία να μη διστάσει ούτε στιγμή να δημοσιοποιήσει τις φωτογραφίες των συλληφθέντων, παρά την εμφανή κακοποίησή τους.

Στο περιθώριο όλων αυτών, αλλά και στο περιθώριο της δημοσιότητας, ο επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Νιλς Μούιζνιεκς έκανε την εβδομάδα που μας πέρασε κάποιες άλλες δηλώσεις, που μάλλον βρίσκονται πιο κοντά στην κοινή εμπειρία. Σε γλώσσα ελάχιστα διπλωματική –παρά τη θεσμική του ιδιότητα που του επιβάλλει επιφυλακτικότητα και μετριοπάθεια στις εκφράσεις– ο Μούιζνιεκς είπε κατά λέξη τα εξής: «Η αστυνομία δεν κάνει σωστά τη δουλειά της: κατάχρηση εξουσίας, χρήση υπερβολικής βίας, συνέργεια με την Χρυσή Αυγή. Ανάμεσα στους αστυνομικούς υπάρχουν αναμφίβολα “σάπια μήλα” αλλά δεν έχουν καμία επίπτωση — και εδώ ατιμωρησία. Κινδυνεύει η διεθνής εικόνα της Ελλάδας, ιδίως του δικαστικού συστήματος. Επιθυμούμε να δούμε την παραπομπή στη δικαιοσύνη μελών της Χρυσής Αυγής και αστυνομικών. Μέχρι να συμβεί αυτό, όλα τ’ άλλα είναι λόγια»! (To Βήμα, 1.2.2013).

Οι στρουθοκάμηλοι στην Αριστερά και η εξωτερική πολιτική

 Ο  Ετεοκλής Δουμουλάκης απαντάει στην κριτική που του έκανε ο   Θόδωρος Παρασκευόπουλος, στα προηγούμενα και προπροηγούμενα «Ενθέματα». Η ανταπάντηση του Θόδωρου Παρασκευόπουλου στο τέλος του ποστ.

  του Ετεοκλή  Δουμουλάκη

Χαρακτικό του Ότο Νίκελαπό το λεύκωμα «Πεπρωμένο», 1930

Η εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ από το 4,7% στο 27%, μέσα στις συνθήκες της πιο βαθιάς μεταπολεμικής κρίσης που γνωρίζει η ελληνική κοινωνία, σηματοδοτεί ότι εβδομήντα χρόνια μετά τη δεκαετία του ’40 (μισό και κάτι αιώνα από την εκλογική αναλαμπή του 1958), οι λαϊκές μάζες κρούουν και πάλι τη θύρα της Αριστεράς. Θα τους ανοίξουμε; Θα βγούμε από το μοναστήρι και τα σκοτεινά του παρεκκλήσια, θα τολμήσουμε να ζυμωθούμε με τις λαϊκές μάζες που η κρίση σπρώχνει προς εμάς ώστε να τις εκφράσουμε;

Στη σημερινή Ελλάδα, το ζητούμενο είναι η σωτηρία της κοινωνίας από τον εξανδραποδισμό. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι μια πολιτική που θα υπερβαίνει τις ταξικές ρηγματώσεις, καθώς όσοι επωφελούνται από την κρίση συνιστούν μια απειροελάχιστη ελίτ, ενώ διαρκώς περισσότερα κοινωνικά στρώματα χάνουν κάθε προοπτική αξιοπρεπούς ζωής και παλεύουν απλά και μόνο για επιβίωση. Σ’ αυτή τη συγκυρία καλούνται να επέμβουν σωτήρια οι ιδέες, οι προτάσεις και το ήθος της Αριστεράς. Με ποιο τρόπο θα έχουμε αποτέλεσμα;

Θρησκευτικά σύμβολα και δημόσιος χώρος

της Ιφιγένειας Καμτσίδου

E. Ροδοπούλου, «Καλόγριες»

Στα νεωτερικά πολιτεύματα οι θρησκευτικές πεποιθήσεις προστατεύονται καταρχήν ως στοιχείο του forum internum των προσώπων, το κράτος δεν επιτρέπεται να διεισδύσει με κανένα τρόπο σε αυτό, προφανώς δεν θρησκεύεται και, τέλος, υποχρεώνεται να εξασφαλίζει την ισότιμη μεταχείριση όλων των μελών του κοινωνικού συνόλου ανεξάρτητα από το θρήσκευμά τους.

Η παραπάνω πρόσληψη της θρησκευτικής ελευθερίας φέρνει πολύ κοντά τους πιστούς και την Aριστερά, δεδομένου ότι η κοινή επ’ αυτού στόχευσή τους, η ακώλυτη από την πολιτική εξουσία ανάπτυξη του θρησκευτικού φρονήματος, επεκτείνεται αναγκαστικά και στην αρχή της ισότητας: ο σεβασμός της θρησκευτικής συνείδησης καθενός συνδέεται στενά με την απαγόρευση διακρίσεων, καθώς και με την ρύθμιση των κοινωνικών σχέσεων με κανόνες, που όντας αδιάφοροι για τη θρησκευτική ένταξη των υποκειμένων που υπάγονται σε αυτούς, εξασφαλίζουν σε όλους ίσα δικαιώματα και επιβάλλουν ίσες υποχρεώσεις. Έτσι, η προάσπιση της ελευθερίας της συνείδησης ανάγεται σε παράμετρο πραγμάτωσης της αρχής της ισότητας, η οποία, με τη σειρά της, αποτελεί προϋπόθεση για την απόλαυση της ελευθερίας.

Πρόσφατα, πάντως, διατυπώνεται το αίτημα να προστατεύονται επίσης η δημόσια έκφραση της θρησκευτικότητας και η δημόσια χρήση των θρησκευτικών συμβόλων. Αφενός, συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις που διαχειρίζονται την  εξουσία επιδιώκουν την σύνδεση της τελευταίας με τη θρησκεία την οποία ασπάζεται η πλειοψηφία του λαού. Η σύνδεση αυτή σηματοδοτείται και από τη χρήση θρησκευτικών συμβόλων κατά την άσκηση σημαντικών πολιτειακών λειτουργιών, όπως η νομοθέτηση, η δικαιοσύνη ή η δημόσια εκπαίδευση. Αφετέρου, μέλη θρησκευτικών κοινοτήτων διεκδικούν η παρουσία τους στην δημόσια σφαίρα να εκφράζει την προσήλωσή τους στο θρήσκευμα τους είτε αυτοί λειτουργούν ως ιδιώτες είτε ως φορείς δημόσιας εξουσίας π.χ. ως δικαστές ή ως δάσκαλοι. Τούτο γεννά θεσμικά προβλήματα που δεν επιδέχονται ενιαία αντιμετώπιση.