Το τέλος της μεταεθνικότητας;

Η  ηγεμονική πολιτική της Γερμανίας και η «εθνική ταπείνωση»

του Πολυμέρη Βόγλη

Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, «Λουόμενοι»

Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε την ιστορία της μεταπολεμικής Ευρώπης σαν ένα εγχείρημα επαναθεμελίωσής της ως μεταεθνικής οντότητας. Μετά το 1945 δρομολογήθηκαν διαδικασίες υπέρβασης του έθνους-κράτους, τόσο στη Δυτική όσο και (με διαφορετικούς, όμως, όρους) στην Ανατολική Ευρώπη. Το παρελθόν του Παγκοσμίου Πολέμου λειτούργησε  ως κινητήρια δύναμη για τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Η λογική ήταν απλή: η στενότερη οικονομική συνεργασία θα μείωνε τις αντιπαλότητες μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και, κατ’ επέκταση, θα μείωνε τον κίνδυνο ενός νέου, ακόμη πιο καταστροφικού, πολέμου στην Ευρώπη.

Παράλληλα, στην πραγματικότητα που είχε δημιουργήσει η διαίρεση της Ευρώπης σε δύο εχθρικά στρατόπεδα,  η απειλή του αντιπάλου λειτουργούσε ως παράγοντας συσπείρωσης και σταθερότητας. Η στενότερη συνεργασία και η υπέρβαση του έθνους-κράτους  υποσχόταν τη διατήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη. Στη Δυτική Ευρώπη η διαδικασία ενοποίησης είχε ως κριτήριο ένταξης νέων κρατών την ύπαρξη κοινοβουλευτικών δημοκρατικών θεσμών — οι οποίοι λειτουργούσαν σε αντίστιξη με τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης. Για τους λαούς της Νότιας Ευρώπης που είχαν βρεθεί κάτω από δικτατορικά καθεστώτα, η πρόσδεση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης λειτουργούσε ως δικλείδα ασφαλείας για την αποφυγή τυχόν εκτροπών. Η (δυτικο)ευρωπαϊκή ενοποίηση υποσχόταν τη διατήρηση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, στις «μεταπολιτεύσεις» της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Ταυτόχρονα, η ένταξη των φτωχότερων χωρών του Νότου στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης προσέδωσε στο όλο εγχείρημα ακόμη πιο φιλόδοξες διαστάσεις: στόχος δεν ήταν μόνο η οικονομική συνεργασία αλλά και η οικονομική σύγκλιση, δηλαδή η μείωση των ανισοτήτων μεταξύ φτωχών και πλούσιων ευρωπαϊκών κρατών. Η οικονομική σύγκλιση, για τις φτωχότερες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, ήταν συνδεδεμένη με την υπόσχεση της ευμάρειας.

Οι κυπριακές εξελίξεις: σημείο καμπής;

 του Αριστείδη Μπαλτά

 

Kρίστιαν Μπολτάνσκι, «Θεατρική σύνθεση», 1981 (λεπτομέρεια)

Ψυχρά και από απόσταση. Για να δούμε καλύτερα τη γενική εικόνα.

Α. Η στρατηγική του κεφαλαίου

1. Σύνθετες συνθήκες τείνουν να αποτρέπουν τις παραγωγικές λεγόμενες επενδύσεις, παροχετεύοντας μεγάλες μερίδες του κεφαλαίου στα ιδιαίτερα κερδοφόρα (αλλά επισφαλή) «στοιχήματα» άμεσης απόδοσης. Η κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα, με όλα τα συμπαρομαρτούντα (επενδυτικά funds, εξωχώριες εταιρείες, σύνθετα χρηματιστηριακά προϊόντα, οίκοι αξιολόγησης κλπ.), συναρτάται ευθέως με αυτή τη γενική τάση.

2. Η τάση αυτή δημιούργησε και διατηρεί έναν υπερδιογκωμένο χρηματοπιστωτικό τομέα, που κατά κανόνα αποτιμάται σε μεγέθη πολύ μεγαλύτερα από το εκάστοτε αντίστοιχο ΑΕΠ. Η τρέχουσα κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος συναρτάται ευθέως με την εν λόγω υπερδιόγκωση ενώ η τελευταία –ως φούσκα που κινδυνεύει να σκάσει– συνιστά μόνιμη απειλή για ολόκληρο τον χρηματοπιστωτικό τομέα και, από κει, για ολόκληρη την καπιταλιστικά οργανωμένη παγκόσμια οικονομία.

3. Η ίδια κρίση, όπως κάθε καπιταλιστική κρίση υπερσυσσώρευσης, καταστρέφει κεφάλαιο. Η καταστροφή αυτή μετατρέπει πολλές τράπεζες σε κελύφη που, για να επιβιώσουν, απαιτούν ανακεφαλαιοποίηση.

4. Ανακεφαλαιοποίηση απαιτείται γιατί, λόγω της στενής αλληλοδιαπλοκής των τραπεζικών ιδρυμάτων, η κατάρρευση μιας μεγάλης τράπεζας συμπαρασύρει άλλες και οδηγεί σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Κάποιες τράπεζες ονομάζονται «συστημικές» γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.

Η τρανς Aριστερά – και η ανάγκη της

Ριζοσπαστική πολιτική, φύλο και σεξουαλικότητα

του Δημήτρη Παπανικολάου

Ρενέ Μαγκρίτ, «Το μοντέλο», 1922

 Η πρώτη αντίδρασή μου, όταν άκουσα την προηγούμενη εβδομάδα τον Πάνο Σκουρλέτη να αναφέρεται σε τρανσέξουαλ αριστερούς μιλώντας για τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ, ήταν να σκεφτώ ότι μάλλον ο εκπρόσωπος Tύπου του ΣΥΡΙΖΑ δεν γνωρίζει την ανθρωπογεωγραφία του ίδιου του πολιτικού χώρου τον οποίο εκπροσωπεί. Μου φάνηκε, δηλαδή, περίεργο να μην ξέρει ότι και βέβαια υπάρχουν «τρανσέξουαλ» αριστεροί και αριστερές, και ότι οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται πολύ κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ, συμμετέχοντας στον πολύ δημιουργικό διάλογο που κάνουν οι ομάδες φύλου/σεξουαλικότητας και δικαιωμάτων εντός του κόμματος και των συνιστωσών του. Να μου πεις, μια άστοχη παρομοίωση έκανε ο άνθρωπος, διευκρινίζοντας μάλιστα ότι είπε τη φράση «πολιτικά μιλώντας». Περί αυτού παρακάτω.

Η δεύτερή μου σκέψη, μόλις άκουσα για τρανσέξουαλ αριστερούς, ήταν ο χαμός που θα επακολουθούσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – παρόμοιος μ’ αυτόν που είχε προκληθεί για προηγούμενες αντίστοιχες δηλώσεις στελεχών ή συνεργαζόμενων με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με το που γίνονται τέτοιες δηλώσεις, τα αντανακλαστικά των χρονικογράφων του διαδικτύου είναι να βγουν να καταγγείλουν συλλήβδην το κόμμα για κοινωνικό αρχαϊσμό. Άντε τώρα να πείσεις ότι δεν είσαι (ομοφοβικός ή τρανσφοβικός) ελέφαντας… Ή, τέλος πάντων, να δεις κατά πόσο μπορεί να είσαι λιγάκι, και να κάτσεις, πολιτικά, να το αντιμετωπίσεις.

Αν γυρνώ και (συ)ζητώ τα ρέστα από εκείνη τη φράση, δεν είναι μόνο γιατί πιστεύω ότι η Αριστερά που θέλει να εκπροσωπεί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο χώρος όπου όταν κάνεις ένα τέτοιο λεκτικό παραστράτημα βγαίνεις και λες κι ένα δημόσιο συγγνώμη. Είναι γιατί πιστεύω ότι, με την αφορμή αυτή, μπορούμε  και πρέπει να συζητήσουμε τρία καίρια και αλληλένδετα ζητήματα που αναδύονται: πολιτικοκοινωνικής στόχευσης, πολιτικού λόγου και πολιτικής γενεαλογίας. Τα παίρνω με τη σειρά.

Υπάρχει κόσμος που περιμένει από τη νέα Αριστερά να παραγάγει όχι απλώς μια ρητορική ανοχής, αλλά πραγματικά ριζοσπαστική πολιτική στα ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας. Πολύς επίσης κόσμος πιστεύει ότι, την εποχή της Κρίσης, όταν οι έμφυλες ιεραρχίες σκληραίνουν, η επιμονή της Αριστεράς σε αυτά τα ζητήματα επιβεβαιώνει παραδειγματικά τη ριζοσπαστικότητα και την πολιτική της βούληση. Το να έχει όλο και πιο προοδευτικές και ενημερωμένες πολιτικές φύλου και σεξουαλικότητας, δεν είναι για την Αριστερά μόνο δείγμα του γενικότερου πολιτικού πολιτισμού της· σήμερα, γίνεται και μια απολύτως αναγκαία ένδειξη ότι δεν είναι διατεθειμένη να συστραφεί, εν καιρώ μνημονίων, σε κοινωνικοπολιτικές ατζέντες εθνοπαραδοσιακές, κοινωνικοπατριαρχικές, και βιοπολιτικά κανονιστικές.

Αριστερή μελαγχολία και ιστορική αναγκαιότητα

του Κώστα Δουζίνα

Έργο της Κατερίνας Δροσοπούλου, από την πρώτη ατομική της έκθεση ζωγραφικής, που εγκαινιάζεται την
Πέμπτη 11 Απριλίου στις 19.30 στην αίθουσα «ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ» (Ηροδότου 5, Κολωνάκι) και θα διαρκέσει μέχρ τις 18 Μαΐου

Η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Λονδίνο είχε ιστορικό χαρακτήρα. Εξακόσιοι άνθρωποι, οι περισσότεροι ξένοι, παρευρέθηκαν στη συγκέντρωση που οργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ Λονδίνου στις 15 Μαρτίου. Ο ενθουσιασμός, η πανηγυρική ατμόσφαιρα και η προσδοκία κυριαρχούσαν. Είχα να βρεθώ σε τέτοια συγκέντρωση από τη δεκαετία του ’70, μου είπε άγγλος φίλος.  Πολλοί, στο τέλος της ομιλίας αλλά και στις άλλες συναντήσεις, συνέχαιραν τον Τσίπρα και ζητούσαν διευκρινίσεις και συμβουλές για το πώς μπορεί να επαναληφτεί σε άλλες χώρες το «θαύμα του ΣΥΡΙΖΑ».

Για κάποιον που δεν ζει στην Ελλάδα, οι επιτυχίες της ελληνικής Αριστεράς είναι άνευ προηγούμενου, περισσότερες από αυτές οποιουδήποτε άλλου ευρωπαϊκού λαού που αντιστέκεται τα μέτρα λιτότητας. Πριν λίγες μέρες, μια έκκληση του Κεν Λοουτς και άλλων γνωστών προσωπικοτήτων, στην Guardian, για τη δημιουργία ενός νέου αριστερού κόμματος στη Βρετανία, χρησιμοποιεί τον ΣΥΡΙΖΑ ως μοντέλο για την ευρωπαϊκή Αριστερά. Έχουν δίκιο. Οι επιτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ  δημιουργούν τη βάση για μια μεγάλη ανατροπή που θα ανασχέσει την καταστροφή του κοινωνικού δεσμού, αποτελώντας αφετηρία για μια νέα Ελλάδα. Ο ελληνικός λαός υιοθέτησε τον ΣΥΡΙΖΑ ως το υποκείμενο της ριζικής αλλαγής φέρνοντας το σύστημα εξουσίας των τελευταίων σαράντα χρονών στο χείλος του γκρεμού. Πώς έγινε αυτό;

Ο έρωτας και η επανάσταση έρχονται απρόσκλητοι, σε κτυπάν κατακούτελα, λεν οι Γάλλοι. Μετά το χτύπημα, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Το μεγάλο καθήκον του «ερωτευμένου επαναστάτη» είναι να διατηρήσει τον αρχικό ενθουσιασμό. Στην κλασική φιλοσοφία της Ιστορίας,  πρώτα δημιουργείται η αναγκαιότητα αλλαγής  στο κοινωνικό είναι και αργότερα εκφράζεται από την κοινωνική συνείδηση. Στο χρονικό διάστημα ανάμεσα στα δυο, το παλιό καθεστώς ζει σε μια γκρίζα ζώνη μεταξύ του συμβολικού και του φυσικού του θανάτου.  Εδώ ακριβώς βρισκόμαστε. Πολλές φορές στην Ιστορία, βέβαια, η άμυνα του παλιού, των κυρίαρχων πολιτικών και οικονομικών ελίτ που αντιλαμβάνοντα το τέλος τους, έχει καθυστερήσει ή και ματαιώσει την ολοκλήρωση της ιστορικής αναγκαιότητας. Στον μετά την μεταφυσική κόσμο μας, η αναγκαιότητα επιβεβαιώνεται αναδρομικά. Το ιστορικό συμβάν δημιουργεί το ίδιο την προϊστορία του, που αδήριτα θα οδηγήσει στην πραγμάτωση του. Η μελλοντική αλλαγή φτιάχνει την ιστορική πορεία του σήμερα. Είμαστε σήμερα συστατικά του μέλλοντος που θα αλλάξει το παρόν μας.

Δύο χρόνια «Καλλικράτης»: η αυτοδιοίκηση υπό κατάρρευση

Ανάγκη για τοπικά σύμφωνα κοινωνικής συνοχής

του Γιάννη Ιωαννίδη

Μίμης Βιτσώρης, «Σπίτια»

 ΟΚαλλικράτης σχεδιάσθηκε το 2010 ως πρόγραμμα με στόχο τη διοικητική μεταρρύθμιση στους ΟΤΑ, που θα αποτελούσε δημιουργική απάντηση στην πολύπλευρη κρίση που αντιμετώπιζε η χώρα. Μάλιστα, πριν την εφαρμογή του είχε καταφέρει να εξασφαλίσει ιδιαίτερα αυξημένη συναίνεση στο χώρο της αυτοδιοίκησης, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από σχετική έρευνα. Δεκαοχτώ μήνες μετά, οι υψηλές προσδοκίες είχαν μετατραπεί σε διαψεύσεις.[1] Το θέμα της συγκυρίας αναδεικνύεται, με κρίσιμη παράμετρο το ότι ο «Καλλικράτης» αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τη διοικητική διαχείριση του Μνημονίου. Κατά συνέπεια, η ανάγκη να δούμε με διαφορετικό τρόπο την οργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης καθίσταται επίκαιρη.

Από την προαναφερθείσα έρευνα προκύπτει ότι τα σημαντικότερα προβλήματα στην εφαρμογή του «Καλλικράτη» αποτελούν τόσο η έλλειψη οικονομικών πόρων σε σχέση με τις νέες αρμοδιότητες όσο και το ανελαστικό, γραφειοκρατικό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας. Επίσης, καταγράφεται ότι αρνητικές πλευρές στον σχεδιασμό του σχετίζονται, κυρίως, με την αδυναμία του ελληνικού συστήματος διοίκησης (κεντρικής και τοπικής) να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Για τα «Λόγια περί μεθόδου» του Κ. Θ. Δημαρά: Η ανατρεπτικότητα της επιμονής

Κ. Θ. Δημαράς.
Σκίτσο του Αντώνη Πρωτοπάτση,
από το περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα»,
9.11.1945

Αυτές τις μέρες κυκλοφορούν τα Σύμμικτα Δ΄ του Κ.Θ. Δημαρά. Σε δύο επιβλητικούς τόμους (1.183 σελίδες), συνέκδοση του Μουσείου Μπενάκη (Βιβλιολογικό Εργαστήρι «Φίλιππος Ηλιού») και του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, συγκεντρώνονται 301 κείμενα του Κ.Θ. Δημαρά, ως επί το πλείστον επιφυλλίδες, από το 1931 μέχρι το 1989, με γενικό άξονα (και τίτλο των τόμων) «Λόγια περί μεθόδου». Την επιλογή των κειμένων είχε κάνει ο Φίλιππος Ηλιού και τους τόμους επιμελήθηκε η Πόπη Πολέμη. Από την Εισαγωγή της δημοσιεύσουμε εκτενή αποσπάσματα· για τις ανάγκες της παρούσας δημοσίευσης έχουν απαλειφθεί οι σημειώσεις.

ENΘΕΜΑΤΑ

της Πόπης Πολέμη

 «Πρέπει να φυλαγόμαστε πάντοτε από την αμάθεια, την ηλιθιότητα και την κακοπιστία κι από την σύνθεσή τους, τον φανατισμό, που δεν είναι σε θέση να διακρίνουν την επιστήμη από την πολιτική και την αλήθεια από την σκοπιμότητα· κι ο μόνος τρόπος να νικήσουμε κι αυτούς τους αντιπάλους, είναι να ξαναλέμε τακτικά τις βασικές αλήθειες της ιστορίας μας». Το παράθεμα αυτό του Κ. Θ. Δημαρά, από κείμενό του του 1952, «πάντα επίκαιρο», χρησιμοποίησε ο Φίλιππος Ηλιού για να κλείσει τη δική του εισήγηση, το 1993, στην Επιστημονική Συνάντηση που διοργάνωσε το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών τιμώντας τη μνήμη του ιδρυτή του. Με τον τίτλο της εισήγησης εκείνης, δέκα χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2003, επέγραψε ο Φίλιππος το κομψό τομίδιο των εκδόσεων Ερμής με Τρία κείμενα για τον Κ. Θ. Δημαρά, το οποίο αποτελεί την καλύτερη εισαγωγή στο έργο που προλογίζουμε εδώ. Στις αρχές του 2004, ο Φίλιππος (πέθανε στις 4 Μαρτίου) ταχυδρόμησε ως ύστατο χαιρετισμό στους φίλους του αυτές ακριβώς τις Ασέβειες του ιστορικού, επισφραγίζοντας, και με τον τρόπο αυτό, μια μακρά και γόνιμη σχέση μαθητείας και φιλίας. Είχε προλάβει, τις ίδιες εκείνες μέρες, να εμπιστευτεί στον Μανόλη Σαββίδη το σώμα των επιφυλλίδων του Κ. Θ. Δημαρά που παρουσιάζεται τώρα σε αυτούς τους τόμους, και να δημοσιεύσει στα Ιστορικά «τον τελευταίο επιστημονικό του οβολό, κλείνοντας τον κύκλο όπως άνοιξε: με τον Διαμαντή Κοραή και τον Κωνσταντίνο Θησέως Δημαρά». […]

Cherchez να φαμ!

Ο Μποστ του Τύπου στο Μουσείο Μπενάκη 

του Νίκου Σαραντάκου

Η έκθεση «Cherchez να φαμ!» θα διαρκέσει έως τις 19 Μαΐου (ανοιχτή από Πέμπτη έως Κυριακή), ενώ την Κυριακή 14 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί η ημερίδα «Ξαναθυμόμαστε τον Μποστ», όπου συμμετέχουν οι Κώστας Γεωργουσόπουλος (φιλόλογος, μεταφραστής και κριτικός θεάτρου), Στάθης Σταυρόπουλος (γελοιογράφος), Θανάσης Παπαγεωργίου (σκηνοθέτης), Γιάννης Κοντός (ποιητής), Μανόλης Σαββίδης (φιλόλογος), Τάσος Σακελλαρόπουλος (ιστορικός), Κώστας Μποσταντζόγλου (γραφίστας, γιος του Μποστ) και Νίκος Σαραντάκος. Την έκθεση επιμελείται η θεατρολόγος Μαρίνα Κοτζαμάνη του πανεπιστημίου Πελοποννήσου ως προσφορά στη μνήμη της μητέρας της, της ιστορικού τέχνης Μαρίας Κοτζαμάνη, που είχε σχεδιάσει και προτείνει τη διοργάνωσή της και που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.

Μια σημαντική έκθεση που οργανώνει το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ άνοιξε προχτές τις πύλες της στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς 138. Με τίτλο «Cherchez να φαμ!» και υπότιτλο «Ο Μποστ του Τύπου», η έκθεση είναι αφιερωμένη στο γελοιογραφικό έργο του Μέντη Μποσταντζόγλου, του αξέχαστου Μποστ.

Στην έκθεση παρουσιάζονται, ανάμεσα στα άλλα, 42 γελοιογραφίες, με ιδιαίτερη έμφαση στην περίοδο 1959-1966, που ήταν η χρυσή εποχή του Μποστ. Πολλοί θα διακρίνουν ομοιότητες ανάμεσα στη χώρα της μαμα-Ελλάς, του Πειναλέοντα και της Ανεργίτσας και στη σημερινή Ελλάδα, καθώς η λαίλαπα των μέτρων λιτότητας έχει σαρώσει εργασιακές κατακτήσεις δεκαετιών. Επειδή όμως  στον μισόν αιώνα που έχει περάσει αναπόφευκτα έχουν ξεχαστεί πρόσωπα και πράγματα, είναι απαραίτητος κάποιος υπομνηματισμός που να κατατοπίζει τους νεότερους και να φρεσκάρει τη μνήμη των παλαιότερων.

Για να πάρουν οι αναγνώστες της Αυγής μια γεύση από την έκθεση, παρουσιάζω μία από τις γελοιογραφίες που εκτίθενται· θα τη σχολιάσω κάπως αναλυτικά, για να φανεί το εύρος και ο πλούτος των μποστικών λογοπαιγνίων.

Το σκίτσο δημοσιεύτηκε στις 17 Ιανουαρίου 1960 στην Ελευθερία, εγκαινιάζοντας τη γόνιμη συνεργασία του Μποστ με την εφημερίδα αυτή.  Τις μέρες εκείνες, ο Έλληνας υπουργός οικονομικών Παναγιώτης Κανελλόπουλος επισκέπτεται τη Βόννη για να συζητήσει οικονομικά θέματα. Η Ελλάδα θέλει να πουλήσει περισσότερα καπνά, να συνάψει δάνεια, να συνδεθεί με την Κοινή Αγορά, να πάρει κάποιες αποζημιώσεις για τα θύματα του ναζισμού. Οι Γερμανοί κρατούν σφιχτά κλειστό το χέρι τους, όπως ομολογεί το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας: «Πενιχρά τα αποτελέσματα των συνομιλιών εις την Μπον. Δημιουργούνται νέοι, ουχί ευμενείς όροι. Ουδέν θετικόν δια τα θύματα του ναζισμού».

Ο Μποστ σχολιάζει την επίσκεψη, φτιάχνοντας μιαν έξοχη σύνθεση με αμέτρητα υπονοούμενα. Τα πολυπόθητα μάρκα δίνουν αφορμή για αλυσιδωτά λογοπαίγνια με τον Μάρκο Μπότσαρη, κι έτσι οι Γερμανοί παρομοιάζονται με τους Τούρκους πριν από το 1821, ο Λούντβιχ Έρχαρτ (ισόβιος υπουργός οικονομικών επί Αντενάουερ και στη συνέχεια, από το 1963 έως το 1967, καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας) φοράει φέσι και γούνες σαν τον Αλήπασα και αποκαλείται μπέης και πασιάς της Βόννης, η οποία είναι βέβαια Βιλαέτι.