Ένα χτύπημα που μπορεί να αποδειχθεί λυτρωτικό

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-1

Η ΕΡΤ, το Σύνταγμα και οι εχθροί του

 του Χρήστου Χατζηιωσήφ

Δημοσθένης Κοκκινίδης, «Απαγορευτικό Ι», 1970. Από τη συλλογή
«Των δε κακών μνήμη»

Το κλείσιμο της ΕΡΤ μπορεί να αποδειχθεί ένα λυτρωτικό χτύπημα, που όμοιό του σπάνια δέχονται οι κοινωνίες. Όχι βέβαια επειδή αποτελεί απόδειξη πολιτικού θάρρους, επειδή επιτέλους κόπηκε ο «γόρδιος δεσμός» και στάλθηκε ένα δυνατό μήνυμα προς το εσωτερικό και το εξωτερικό για τη συνέχιση της πολιτικής της κυβέρνησης, όπως ισχυρίζονται οι εμπνευστές του. Όλα τα δεδομένα (η επιμονή της ύφεσης, η άνοδος της ανεργίας, η καθήλωση των εξαγωγών, τα προβλήματα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, το φιάσκο των πρώτων ιδιωτικοποιήσεων, η υποβάθμιση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας) πιστοποιούν την αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής. Καθώς και οι πιο ακραιφνείς υποστηρικτές της προειδοποιούν για τον κίνδυνο να σπάσει η «φούσκα των προσδοκιών», το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελεί για την ηγεσία της κυβέρνησης μια φυγή προς τα εμπρός, με αβέβαια αποτελέσματα. Καθώς ομολογείται ότι «η πραγματικότητα θα κινείται για πολλά ακόμα χρόνια στη δύσκολη γκρίζα περιοχή», η ανάγκη για τέτοιες μουσολινικές επιδείξεις αποφασιστικότητας θα ανακύπτει όλο και πιο συχνά. Σήμερα, το κτύπημα στρέφεται προς το εσωτερικό, πλήττοντας το συνταγματικά κατοχυρωμένο αγαθό της ελεύθερης ενημέρωσης και τον προστατευόμενο από τις ευρωπαϊκές συνθήκες δημόσιο φορέα της. Αύριο, καθώς η οικονομική και κοινωνική κατάσταση θα έχει επιδεινωθεί, με την ίδια επιπολαιότητα, οι ίδιοι δράστες, θα μπορούσαν, στη φυγή τους προς τα εμπρός, να εμπλέξουν τη χώρα σε εξωτερικές περιπέτειες.

Στο εξωτερικό, ακριβώς, για πολλούς υποστηρικτές της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης το κτύπημα εναντίον της ΕΡΤ ήταν λυτρωτικό, καθώς τους έδειξε τα όρια της δημοκρατικής νομιμοποίησης της πολιτικής που έχει επιβάλλει η τρόικα και τον κίνδυνο μεγαλύτερης δημοκρατικής εκτροπής.

Ο σαμαράς και οι παρτσινέβελοι (*)

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-2

του Νίκου Θεοτοκά

Ράινερ Φέτινγκ, «Ντράμερ και κιθαρίστας», 1949

Ο Σαμαράς, συνειδητά και με σχέδιο, ταπεινώνει τα υποζύγια της συγκυβέρνησής του. Και τους φορά στενό σαμάρι. Οι επικοινωνιακοί του σύμβουλοι τον έχουν πείσει ότι, αν οι παρτσινέβελοι υποταγούν, θα τους κρατά μέχρι τέλους εξουδετερωμένους στο τσεπάκι του. Κι αν πάλι νοιώσουν πως δεν πάει άλλο και πούνε «ως εδώ», τότε θα κάνει εκλογές και θα λεηλατήσει την εκλογική τους βάση. Θα χρεώσει, δηλαδή, στους συνεταίρους ότι αθέτησαν ιδιοτελώς τη συμφωνία κι έριξαν μια κυβέρνηση που τη στήριξαν από ευθύνη «για τη σωτηρία της πατρίδας».

Οι αριθμοί που του δίνουν οι σύμβουλοί του ενσωματώνουν κάτι από τα πασοκοδημαρικά ψηφαλάκια, κάτι από τη συμφωνημένη μεταγραφή Καρατζαφέρη, κάτι από τα φασιστοειδή, κάτι από τη μαύρη μαυρίλα που φυτρώνει στην απελπισία. Και υποβάλλουν στον αρχηγό της Πολιτικής Άνοιξης μια εικόνα νίκης για το κόμμα που διοικεί, τη Νέα Δημοκρατία. Αν κάτι πάει στραβά, «απευκταίο αλλά όχι απίθανο ενδεχόμενο», καθώς γράφτηκε ότι είπε ο γραμματέας της κυβέρνησης Παναγιώτης Μπαλτάκος, η Χρυσή Αυγή θα είναι εδώ, να δώσει τη λύση.

Για την εξέγερση στην Τουρκία: Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι!

 WEB ONLY-MONO ΣΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΤΩΝ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ

του Οζγκιούρ Μουμτζού

μετάφραση από τα τουρκικά: Ιλεάνα Μορώνη

 Ο Ερντογάν βλέπει τον εαυτό του ως τον αδιαμφισβήτητο, ισχυρό ηγέτη μιας νέας Τουρκίας. Μάλιστα, το στενό του περιβάλλον, «βασιλικότερο του βασιλέως», τον θεωρεί ακόμα πιο σημαντικό.

Ο πρωθυπουργός, που σχεδόν σε κάθε ομιλία του τα βάζει με την περίοδο του Ισμέτ Ινονού,[1] έτσι που έχει στραμμένα τα μάτια του στο παρελθόν δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι ο χρόνος περνούσε. Ενώ νόμιζε τον εαυτό του συνέχεια καινούριο, τον πιο καινούριο, δεν μπόρεσε να συνειδητοποιήσει ότι πάλιωσε. Τα παιδιά που ήταν 10 χρόνων όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Ερντογάν σήμερα είναι 20 χρόνων. Από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο κυβερνήθηκαν από κάποιον που τους έλεγε διαρκώς τι έπρεπε να κάνουν. Είναι εμφανές ότι βλέπουν στον Ερντογάν όχι το καινούριο, αλλά το παλιό, και μάλιστα ένα καταπιεστικό και αλαζονικό παλιό.

Το μαύρο στους δέκτες ταιριάζει με το χρώμα των ναζί

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-3

της Σίας Αναγνωστοπούλου

«Όλοι μαζί να φύγει το μαύρο». Αφίσα της Ένωσης Γραφιστών Ελλάδας

 Έγραφα στα «Ενθέματα», με αφορμή την επιστράτευση των καθηγητών, ότι αν δεν σταματήσουμε αυτή την κυβέρνηση θα κλάψουμε πολύ· δεν περίμενα όμως ότι θα κλαίγαμε τόσο γρήγορα και τόσο πικρά. Το ακαριαίο, αντιδημοκρατικό, αντισυνταγματικό και αδιανόητο για κάθε πολιτισμένο κράτος κλείσιμο της ΕΡΤ μάς φέρνει πλέον αντιμέτωπους με τη ζοφερή πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που αν δεν την ανατρέψουμε θα είμαστε άξιοι της μοίρας που μας επιφυλάσσει η ακροδεξιών αναφορών και ναζιστικών υποστηριγμάτων κυβέρνηση. Το μαύρο στους δέκτες μας ταιριάζει με το χρώμα των ναζί, όπως ωραία το έγραψε η Αθηνά Αθανασίου στο ηλεκτρονικό περιοδικό Χρόνος.

Το κλείσιμο της ΕΡΤ, και μάλιστα με πράξη νομοθετικού περιεχομένου, συμπυκνώνει συμβολικά όσα έγιναν μέχρι τώρα σε αυτήν τη μνημονιακή χώρα, και κυρίως όσα θα ακολουθήσουν. Πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις είναι το πρόσχημα για να επιβληθεί ένας βίαιος νεοφιλελευθερισμός. Ανάμεσα στην εξυγίανση και τη διαφάνεια που χρειαζόταν η ΕΡΤ –όπως πολλοί δημόσιοι οργανισμοί– και στο πέταγμα στο δρόμο κοντά 2.700 εργαζομένων υπάρχει χάος. Δεύτερον, με το πρόσχημα του εκσυγχρονισμού εξουδετερώνεται ο ήδη ξεζουμισμένος (νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια) δημόσιος χώρος. Η ΕΡΤ συμβολίζει το περίγραμμα του δημόσιου χώρου των πολιτών απέναντι στον χώρο των ιδιωτών (με την αρχαιοελληνική και τη σύγχρονη έννοια), που συγκροτεί το κεφάλαιο το οποίο ελέγχει τα ΜΜΕ. Η ΕΡΤ –ακόμα και με τον στρεβλό τρόπο που επέβαλαν οι κυβερνήσεις έως σήμερα– αναπαριστά τα όρια του ελέγχου και των εγγυήσεων που οφείλει στους πολίτες του ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος, περιορίζοντας την παρεμβατικότητα του κεφαλαίου στον δημόσιο χώρο. Τρίτον, αυτή η κυβέρνηση, θέλοντας να επιβάλλει ένα νέο εθνικό αφήγημα (success story), καταστρέφει την έννοια ενός σύγχρονου έθνους-κράτους, ευρωπαϊκού και κοσμοπολίτικου. Τι ειρωνεία! Εκείνοι που κατηγορούν για αποδομισμό και εθνοπροδοτισμό όποιον τολμά να προσεγγίσει κριτικά το παρελθόν, εκείνοι που κραδαίνουν τα λάβαρα του πατριωτισμού, είναι αυτοί που καταστρέφουν ό,τι συγκροτεί την έννοια του έθνους-κράτους. Οι πιο ύπουλοι και αποτελεσματικοί εχθροί του έθνους είναι οι ακροδεξιοί εθνικιστές — και ο Σαμαράς με το επιτελείο του ενστερνίζονται αυτή την ιδεολογία.

«Έχε το νου σου στο παιδί…»

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-4

 της Niemandsrose

Τζιόρτζιο ντε Κίρικο, «Οι δυο αδερφές», 1915

 Θα τάιζες το παιδί σου τζανκ φουντ; Αν όχι, τότε γιατί να του προσφέρεις πνευματική τροφή τα σκουπίδια της παιδικής υποκουλτούρας; Αυτά αναρωτιέμαι όταν καμιά φορά ακούω παιδάκια να τραγουδούν στίχους όλο ερωτικό υπονοούμενο, νεοελληνικό νταλκά κι ευτελές χιούμορ σε τσιφτετελοειδές τέμπο. Σε μερικά χρόνια, αν όχι ήδη, θ’ ακούνε τους καινούργιους Πλούταρχους και Νότηδες, χτίζοντας πνευματική συγγένεια με τους υμνητές του φασισμού.

Στον αντίποδα, το Τρίτο Πρόγραμμα έδινε τη δυνατότητα σε όλους εμάς που δεν έχουμε κάποια μεγαλοαστική καταγωγή να εξοικειωθούμε οι ίδιοι και να φέρουμε τα παιδιά μας σε επαφή με την κλασική μουσική, ανεπιτήδευτα, ομαλά, σαν κομμάτι της καθημερινότητας. Στον αντίποδα στέκονται και τα διαχρονικά τραγούδια της Λιλιπούπολης, της Ντενεκεδούπολης της Ευγενίας Φακίνου και της Φρουτοπίας του Ευγένιου Τριβιζά. Κάποιοι είχαμε την τύχη να μεγαλώσουμε με παραμύθια που έγραψαν σπουδαίοι συγγραφείς και που, διόλου τυχαία, τα στήριξε και τα προώθησε η ΕΡΤ, δημιουργώντας μια παράδοση δεκαετιών ποιοτικής παιδικής ζώνης που έφτανε μέχρι σήμερα. Είναι αδύνατο ν’ απαριθμήσω όλες τις εξαιρετικές μεταφορές παιδικών βιβλίων στη μικρή οθόνη. Ενδεικτικά θυμάμαι Το καπλάνι της βιτρίνας της Άλκης Ζέη, τον Θησαυρό της Βαγίας της Ζωρζ Σαρρή, τον Κήπο με τα αγάλματα της Ελένης Σαραντίτη.

Η νύχτα είναι βαριά

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-5

του Σπύρου Παπαδόπουλου («το βυτίο»)

 Ανακάλυψα τον ποιητή Θωμά Γκόρπα πριν από τέσσερα χρόνια. Από τότε διαβάζω και ξαναδιαβάζω τα ποιήματά του, γιατί σ’ αυτά βλέπω την πόλη, τα λαϊκά τραγούδια, τις διαδρομές στις λεωφόρους και τις επιστροφές στο χωριό, όπως πουθενά αλλού. Κάποτε, έψαξα να δω το πρόσωπο αυτού του ανθρώπου, τον ήχο της φωνής του και τον τρόπο που μιλούσε. Συνάντησα λοιπόν τον Θωμά Γκόρπα στο διαδικτυακό αρχείο της ΕΡΤ. Παρατηρούσα, για ώρα, τον τρόπο που μιλούσε για το πανηγύρι του Αϊ-Συμιού στο Μεσολόγγι. Κοιτούσα τον ποιητή και ήταν σα να διάβαζα ένα ακόμη ποίημά του, ανέκδοτο, κρυφό, χαμένο για χρόνια σε κάποιο συρτάρι. Αισθανόμουν τυχερός που βρήκα αυτή την εκπομπή.

Σήμερα, δεν μπορείς να μπεις στο ert-archives να δεις κι εσύ τον Θωμά Γκόρπα, μετά από απόφαση του πρωθυπουργού και ανακοίνωση του συμπαρουσιαστή τής Ρούλας Κορομηλά. Η σελίδα του Αρχείου στο δίκτυο γράφει «δεν είναι δυνατή η σύνδεση», η οθόνη στην τηλεόραση δείχνει απλώς μαύρο.

Μέσα από το μαύρο της οθόνης μας

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-6

του Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη

To πρωτοσέλιδο της «Liberation» για το κλείσιμο της ΕΡΤ

Το μαύρο που έπεσε στα τέσσερα δημόσια τηλεοπτικά κανάλια (αλλά και οι «παράπλευρες απώλειες» του ΡΙΚ, του BBC και της Deutsche Welle) και τα πολύ περισσότερα ραδιοφωνικά κανάλια, κεντρικά και περιφερειακά, δημιούργησε νέα δεδομένα στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τους θεμελιώδεις κανόνες οι οποίοι ρυθμίζουν τα του δημόσιου χώρου. Πρώτον, γιατί είναι ένα μέτρο καθολικό που αφορά όλους μας, και όχι μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Πρωτόγνωρο για την έκταση, την αμεσότητα και τον αιφνιδιασμό της επιβολής του. Δεύτερον, εκτός από τη διαδικασία μέσα από την οποία συντελέστηκε, ο ξαφνικός θάνατος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης κατάφερε ένα βαρύ πλήγμα σε δύο συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα: στο έννομο αγαθό της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ως κοινό αγαθό που αφορά το σύνολο του δήμου υπό την εγγύηση του κράτους (άρθρο 15 Σ), και στο ατομικό δικαίωμα του καθένα στην πληροφορία και την ενημέρωση (άρθρο 5Α Σ). Οι προσχηματικές δικαιολογίες της κυβερνητικής επιλογής απλώς κάνουν πιο επώδυνη τη διαπίστωση αυτή.

Αυταρχισμός· ατόφιος

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-8

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη

 Απεχθάνομαι τις ιστορικές ταυτίσεις. Η αναγωγή της σημερινής εμπειρίας στο παρελθόν, η πάση θυσία αναζήτηση «ιστορικών αναλογιών» μου προκαλεί τουλάχιστον δυσπιστία. Έτσι, την απόφανση ότι «ζούμε μια νέα χούντα» τη θεωρώ, κατά βάση, επικίνδυνη. Όχι μόνο για τα πραγματολογικά της προβλήματα· αλλά, κυρίως, επειδή, καλουπώνοντας αυτό που ζούμε σε μια ήδη βιωμένη εμπειρία, και μάλιστα με εντελώς στερεοτυπικούς όρους, δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τη σημασία και την έντασή του όπως πρέπει: με τη δική μας αντίληψη, με τους τωρινούς όρους.

Ανήκω σε μια γενιά κοντά στα πενήντα τώρα. Άνθρωποι που δεν βιώσαμε την ανελευθερία της 21ης Απριλίου παρά μόνο μέσα από την εμπλοκή δικών μας ανθρώπων. Για μένα και πολλούς άλλους, που δεν ζήσαμε λοιπόν το στρατιωτικό καθεστώς, ο ακαριαίος θάνατος της ΕΡΤ ήταν αναμφίβολα ό,τι πιο αυταρχικό, ό,τι πιο βίαιο έχουμε δει έως τώρα από την κρατική εξουσία. Σβήνοντας την οθόνη, ο Α. Σαμαράς έσβησε ένα θεμελιώδες συστατικό –όχι του ελευθεριακού κομμουνισμού ή κάποιας ουτοπικής πολιτείας…– αλλά της φιλελεύθερης δημοκρατίας: το δικαίωμα ελεύθερου λόγου και έκφρασης.

Ρέκβιεμ για μια δημόσια υπηρεσία;

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-9

του Ρογήρου

Πάμπλο Πικάσο, «Στούντιο καλλιτέχνη με μαρμάρινο μπούστο», 1925

Χάρη στην κρατική τηλεόραση είχα κατορθώσει να δω, στην παιδική κι εφηβική μου ηλικία, όλες σχεδόν τις ταινίες που είχαν ως τότε σημαδέψει την ιστορία του κινηματογράφου. Από τον Μουρνάου ως τον Βέντερς κι από τον Αϊζενστάιν ως τον Ταρκόφσκι. Βισκόντι, Φελλίνι, Τρυφώ, Ντράγιερ και Μπέργκμαν. Παρακολούθησα κλασικά θεατρικά έργα και συναυλίες. Τηλεοπτικές μεταφορές λογοτεχνικών έργων, από το Μοναστήρι της Πάρμας του Σταντάλ ως το Μαγικό Βουνό και τον Δρα Φάουστους του Τόμας Μαν. Είδα τις σειρές του BBC, το Εγώ ο Κλαύδιος και τους Πτολεμαίους. Παρακολούθησα τον Βίνσεντ Πράις στα περισσότερα από τα έργα του Έντγκαρ Άλαν Πόου. Το Τρίτο Πρόγραμμα του κρατικού ραδιοφώνου μου έδωσε την ευκαιρία να ακούω κλασσική μουσική κάθε μέρα κι όχι μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα. Και στο κρατικό ραδιόφωνο πρωτάκουσα τα περισσότερα ονόματα της μουσικής που επρόκειτο να αγαπήσω.

***

Η ΕΡΤ ήταν βέβαια κι άλλα πολλά. Ήταν μέσο κυβερνητικής προπαγάνδας και εξυπηρέτησης ημετέρων. Ήταν ακόμη οι υπεράριθμοι, οι αργόμισθοι. Μάλλον. Αλλά ποιος τολμά να πει την αλήθεια; Ποιος έχει το θάρρος να πει ότι οι μεγάλες σπατάλες της ΕΡΤ οφείλονταν στην προσπάθειά της να μιμηθεί την ιδιωτική τηλεόραση, να αμείβει πέραν πάσης λογικής «αστέρια» της σκουπιδοκουλτούρας ή διαπλεκόμενους καλλιτέχνες (εντός κι εκτός εισαγωγικών), να επιδοτεί γενναιόδωρα ποδοσφαιρικές και καλαθοσφαιρικές εταιρίες;

#occupy ert: το νέο που γεννιέται απ’ το παλιό

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-10

του Στρατή  Μπουρνάζου

 Δεν χρειάζεται, πιστεύω, να γράψω αναλυτικά  τι σημαίνει η κυβερνητική απόφαση της Τρίτης που γέμισε με μαύρο τις οθόνες μας. Το έχουμε καταλάβει όλοι πολύ καλά — όχι μόνο οι αναγνώστες της Αυγής και οι «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις», αλλά πολλοί περισσότεροι τούτη τη φορά. Στο μικροεπίπεδο, σημαίνει ότι μια δράκα ακροδεξιών «αποφασίζει και διατάσσει»· στο μακροεπίπεδο, ότι η θεραπεία-σοκ του Μνημονίου και η δημοκρατία είναι έννοιες εντελώς ασύμβατες, ότι τη ρετσέτα δεν μπορεί να την εγκρίνει ούτε καν το σημερινό –απαξιωμένο και ευτελισμένο από την κυβέρνηση– κοινοβούλιο. Το μαύρο, λοιπόν, θα συνεχίσει, διαρκώς και σε μπόλικες δόσεις, αν τα δεδομένα δεν ανατραπούν –αν δεν τα ανατρέψουμε, για την ακρίβεια– άρδην.

Ο πρώτος λόγος λοιπόν που δεν μένω στα παραπάνω είναι ότι έχουν ήδη αναλυθεί. Ο δεύτερος είναι πιο ενδιαφέρων: λίγες μέρες μετά τη «μαύρη Τρίτη», το τοπίο είναι αρκετά διαφορετικό. Και το νέο τοπίο το συνθέτουν πολλοί: ο κόσμος, μέρα και νύχτα, έξω και μέσα στο Ραδιομέγαρο, αλλά και σε όλη την Ελλάδα· οι συναυλίες, η αλληλεγγύη, οι καλλιτέχνες και τα σωματεία που έσπευσαν επιτόπου· οι αντιδράσεις σε όλη Ευρώπη, η αναμετάδοση της κατειλημμένης ΕΡΤ από εκατοντάδες σάιτ, μπλογκ, σταθμούς· το πρόγραμμα, που, από την Τρίτη, μας δείχνει, αχνά έστω, τι μπορεί να σημάνει η απαλλαγή από τον κρατικό και κομματικό ελέγχου.

Θα σας πω μια ιστορία

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-11

της Βαγγελιώς Τσιλίκουνα

Άξιον εστί, κατειλημμένη ΕΡΤ, 15.6.2013

Καλοκαίρι του 1994. Για άλλη μια φορά «πάμε με χαμηλή ταχύτητα, για εξοικονόμηση δυνάμεων». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φτιάξουμε δίμηνο πρόγραμμα με επαναλήψεις. Ο σχεδιασμός έχει άποψη. Θα πάμε με σήριαλ-μεταφορές λογοτεχνικών έργων. Ένα απ’ αυτά, Ο συμβολαιογράφος. Στον τεχνικό έλεγχο που προηγείται της μετάδοσης, ανακαλύπτουμε ότι το έκτο και το όγδοο επεισόδιο είναι κατεστραμμένα. Μικροπανικός και προτάσεις: «Ας τροποποιήσουμε το πρόγραμμα, να παίξουμε μια άλλη σειρά, να “πηδήσουμε” τα δύο επεισόδια· επανάληψη είναι, πόσοι θα το αντιληφθούν;». Στο καμαράκι μεταγραφών του τρίτου ορόφου, ο υπεύθυνος τεχνικός ανεβάζει «πυρετό»: «Θα “πηδήσουμε” επεισόδιο; Εδώ είναι ΕΡΤ, δεν είναι…». Κάτι πρέπει να κάνουμε. Να επικοινωνήσουμε με τους συντελεστές της σειράς, κάποιος θα έχει κρατήσει ένα VHS.

Ιούλιος μήνας, απαντούν μόνον οι τηλεφωνητές. Σε μια βραδινή κλήση ο Γιώργος Μιχαηλίδης σηκώνει το τηλέφωνο. Ανακούφιση. Του εξηγούμε το πρόβλημα και μας απαντά ότι δεν αυτοθαυμάζεται και κατά συνέπεια δεν μπορεί να μας βοηθήσει, αφού δεν κρατά αρχείο από τις δουλειές του. Απογοήτευση.

Το μαύρο συμβολίζει… την ελπίδα

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-12

του Γιάνη Γιανουλόπουλου

Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη

Η εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Άννα Ασημακοπούλου, εδήλωσε πως «το μαύρο της οθόνης της ΕΡΤ συμβολίζει το τέλος της εποχής της αδιαφάνειας της αναξιοκρατίας και της διαφθοράς». Πανέμορφα! Παρέλειψε βεβαίως να προσθέσει ότι το μαύρο συμβολίζει επίσης τη χαρά της ζωής, αλλά θα ήταν πολύ μικρόψυχο να το κάνουμε θέμα. Πρόκειται για έναν νέο άνθρωπο, όπως έλεγε και ο Βασίλης Κικίλιας (άλλη προσωπική επιλογή του Αντώνη Σαμαρά).        

Καλύτερα όμως να ασχοληθούμε με την ουσία του θέματος. Η ΝΔ μας λέει, με τον πιο επίσημο τρόπο, ότι το μαύρο της οθόνης της ΕΡΤ είναι το σύμβολο του αγώνα για μια άλλη Ελλάδα. Για να αφήσουμε οριστικά πίσω μας το χτες και να επιλέξουμε την «πορεία προς τα εμπρός», όπως εδήλωσε, επικουρικώς, ο Κωστής Χατζηδάκης (όχι που θα τον άφηναν να το παίζει «πολιτισμένος Ευρωπαίος», όλοι Σοφία Βούλτεψη θα γίνετε τώρα στα δύσκολα), μια πορεία, συνέχισε, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί «τώρα που η ελπίδα και πάλι ανθίζει». Άρα, το μαύρο συμβολίζει και την ελπίδα. Δική μου η παράλειψη αυτή τη φορά.

  Συμπέρασμα: Όποιος και όποια υπονομεύει αυτή την πορεία είναι σαν να χτυπάει την Ελλάδα. Κάνω έκκληση λοιπόν σε κάποιον –αν ανταποκριθούν περισσότεροι, ακόμα καλύτερα– από τους σκιτσογράφους των εφημερίδων και άλλων εντύπων να προβάλλουν διαρκώς αυτό το σύμβολο/μήνυμα για να μην ξεχαστεί, για να το εμπεδώσει ο κόσμος. Να έχουν τα κότσια να το κάνουν, χωρίς να σκέπτονται πως μπορεί να τους πουν δεξιούς που προωθούν τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας, διότι δεν είναι κομματικό το θέμα αλλά εθνικό. Να σχεδιάζουν δηλαδή –αν αγαπάνε την Ελλάδα, εάν τους λέει τίποτα αυτή η λέξη– τον Αντώνη Σαμαρά, πάντα και ανεξαρτήτως θέματος της γελοιογραφίας, με μια μαύρη οθόνη τηλεόρασης στη θέση της ακατοίκητης κεφαλής του, προκειμένου να γίνει η συγκεκριμένη απεικόνιση άμεσα αναγνωρίσιμο στοιχείο της ταυτότητας τού μεγάλου αυτού πολιτικού ανδρός. Όπως παλιότερα το παρδαλό κατσίκι του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη ή η κότα του Κωνσταντίνου Τσάτσου.  

Πολιτικός αυταρχισμός και συρρίκνωση του δημόσιου χώρου

ΕΡΤ: Η ΟΘΟΝΗ ΒΟΥΛΙΑΖΕΙ, ΣΑΛΕΥΕΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ-13

To  κείμενο αναδημοσιεύεται  από το smyrnaios.net/archives/999

του Γιάννη Ευσταθόπουλου

Ζαν Μέτζινγκερ, «Σφίγγα», 1920

Η υπόθεση της ΕΡΤ και η πρωτοφανής κινητοποίηση στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό ενάντια στο κλείσιμό της συνιστούν ίσως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα των τριών τελευταίων χρόνων. Όχι μόνο για τις πολιτικές εξελίξεις που φαίνεται να έχουν ήδη δρομολογήσει. Αλλά κυρίως για το γεγονός ότι επέτρεψαν –για πρώτη φορά ίσως– τη μαζική έκφραση ενός ειλικρινούς αισθήματος ένταξης σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, που μοιράζεται ένα κοινό πεπρωμένο αλλά και μια σειρά από αγαθά και υπηρεσίες που εξυπηρετούν πρωτίστως τις συλλογικές ανάγκες. Για τον λόγο αυτό, δεν είναι τυχαίο ότι τα συνήθη νεοφιλελεύθερα επιχειρήματα περί αναποτελεσματικών και σπάταλων δημόσιων επιχειρήσεων παρουσιάζουν στην περίπτωση της ΕΡΤ σχετικά πιο περιορισμένη απήχηση στο κοινωνικό σύνολο. Ούτε η χαμηλή τηλεθέαση αλλά ούτε και η προοπτική μιας «ανταγωνιστικής ΕΡΤ», που συστηματικά επικαλούνται τα κυβερνητικά στελέχη, μπορούν να κάμψουν την εκδήλωση της ευρείας αυτής υποστήριξης. Η φαινομενικά απρόσμενη αυτή εκδήλωση υποστήριξης στην ΕΡΤ χρήζει συνεπώς ερμηνείας.

 Η ΕΡΤ και η οικονομία των αναγκών

Η ΕΡΤ αποτελεί ίσως μία από τις λιγοστές περιπτώσεις δημόσιου οργανισμού στην Ελλάδα το αντικείμενο του οποίου εκλαμβάνεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ως μια γνήσια δημόσια υπηρεσία κοινής ωφέλειας που συμβάλλει έμπρακτα στην ικανοποίηση μιας σειράς ποικιλόμορφων κοινωνικών αναγκών. Ανάγκες εκπαιδευτικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα (προβολή ντοκιμαντέρ, ανθρωποκεντρικών παιδικών προγραμμάτων, περιβαλλοντική εκπαίδευση), πολιτιστικού χαρακτήρα (ευκαιρίες για νέους καλλιτέχνες και εναλλακτικές/πειραματικές δημιουργίες), αθλητικού χαρακτήρα (προβολή λιγότερο δημοφιλών αθλημάτων, γυναικείου αθλητισμού, αθλητών με ειδικές ανάγκες), περιφερειακού χαρακτήρα (προβολή και ενημέρωση απομακρυσμένων περιοχών της χώρας), ανάγκες δημοκρατικού επίσης χαρακτήρα (πλουραλισμός στην ενημέρωση, καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων, εκπροσώπηση μειονοτήτων), ανάγκες των Ελλήνων του εξωτερικού (δορυφορική τηλεόραση), ανάγκες, τέλος, ακόμα και θρησκευτικού χαρακτήρα (μετάδοση λειτουργιών) ικανοποιούνται μέσω της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Η εξυπηρέτηση όλων αυτών των κοινωνικών αναγκών προσδίδει στην ΕΡΤ μια ισχυρή κοινωνική νομιμοποίηση. Ίσως και οι επιπτώσεις της κρίσης, με την κατάρρευση του ατομοκεντρικού καταναλωτικού «Ελντοράντο» της τελευταίας δεκαετίας, σε συνδυασμό με την ταχεία συρρίκνωση του δημόσιου χώρου που επιφέρουν οι πολιτικές διαρθρωτικής προσαρμογής της Τρόικας, να ενίσχυσαν από την πλευρά τους – υποσυνείδητα – τη σημασία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ως προς την κάλυψη νέων κοινωνικών αναγκών, σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία η ιδιωτική τηλεόραση διολισθαίνει σε ακόμα πιο χαμηλής ποιότητας προγράμματα.  

Συνδικάτα του Τύπου τον καιρό της κρίσης

του Χριστόφορου Κάσδαγλη

Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, «Χορεύτριες στα κόκκινα», 1914

Πραξικοπηματική ισοπέδωση της δημόσιας τηλεόρασης. Θέσεις εργασίας που εξαφανίζονται σαν κορίνες του μπόουλινγκ. Συμβάσεις εργασίας θαμμένες στα συρτάρια των εργοδοτών. Κραταιά ασφαλιστικά ταμεία που ξαφνικά καταρρέουν. Αυτά είναι τα προφανή στοιχεία της κρίσης στο χώρο του Τύπου, άμεσα συνδεδεμένα με τις μνημονιακές πολιτικές.

Από πίσω όμως σοβούν παράλληλες διεργασίες: υπερσυγκέντρωση, υπέρογκος δανεισμός και ελλειμματικοί ισολογισμοί, πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα σε βάρος των δημόσιων ΜΜΕ, πτώση κυκλοφοριών και διαφημιστικών εσόδων, ύποπτες αγοραπωλησίες και συναλλαγές, ξέπλυμα χρήματος, καταρράκωση κάθε δεοντολογίας, νέα ιντερνετικά μέσα χαμηλής ποιότητας και γκρίζων επιδιώξεων, ενορχήστρωση μνημονιακών πολιτικών — ιδού ο κοινός παρονομαστής.

Το τελευταίο διάστημα, με αφορμή τις εκλογές στην ΕΣΗΕΑ (18-19 Ιουνίου) διατυπώνονται διάφορες θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τους λόγους ξαφνικής εξαθλίωσης των εργαζομένων στον Τύπο. Η χαρακτηριστικότερη είναι ότι έπρεπε να φιμωθούν, ώστε να διευκολυνθούν τα σχέδια που απεργάζονται διεθνή και εγχώρια κέντρα εναντίον της χώρας.