του Ευτύχη Μπιτσάκη
Κυκλοφορεί, αυτές τις μέρες, από τις εκδόσεις Τόπος το καινούργιο βιβλίο του Ευτύχη Μπιτσάκη Ανθρώπινη φύση. Για έναν κομμουνισμό του πεπερασμένου. Βασικό ερώτημα που το διατρέχει είναι αν μπορούν να υπάρξουν βιώσιμες σοσιαλιστικές κοινωνίες, αν αυτές αντιφάσκουν με την ανθρώπινη φύση. Στις 250 σελίδες του, αναλύεται η εμφάνιση της ιδιοκτησίας ως άρνηση της αρχαϊκής κοινότητας, οι αντιθέσεις του καπιταλισμού και ο ρόλος της ανθρώπινης φύσης στο ιστορικό γίγνεσθαι, η οποία διερευνάται με βάση κυρίως τα δεδομένα της νευρολογίας και της ψυχολογίας. Το συμπέρασμα του Ευ. Μπιτσάκη είναι ότι ο άνθρωπος είναι γενετικά κοινωνικό ον, δεν υφίσταται αναλλοίωτη εγωιστική ανθρώπινη φύση, και, συνεπώς, δεν υπάρχει ανθρωπολογικό εμπόδιο για τον σοσιαλισμό. Η ιστορία είναι ένα ανοιχτό πεδίο δυνατοτήτων και, σύμφωνα με τους Μαρξ και Ένγκελς, όρος για την επιβίωση της ανθρωπότητας είναι η επιστροφή στην αρχαϊκή κοινότητα, σε ένα ανώτερο, επιστημονικό και τεχνολογικό επίπεδο. Σε αυτό το πρίσμα, σκιαγραφούνται οι δυσκολίες για το πέρασμα στον σοσιαλισμό και θεμελιώνεται η δυνατότητα ενός κομμουνισμού του πεπερασμένου.
Δημοσιεύουμε το κεφάλαιο που αναφέρεται στις συμμαχίες το οποίο, μετά την αναφορά στις σχετικές θέσεις της Λούξεμπουργκ, του Λένιν και του Γκράμσι καταλήγει στην Ελλάδα του 2013 και τα ζητήματα που θέτει, για όλη την Αριστερά, η προοπτική να σχηματίσει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ κυβέρνηση.
EΝΘΕΜΑΤΑ
Ποιος θα τα κάνει όλα αυτά; Το τιτάνιο έργο της ιδεολογικής ηγεμονίας, που θα φέρει την εργατική τάξη, τα πληβειακά στρώματα και άλλες κοινωνικές δυνάμεις με το μέρος της επανάστασης;
Σύμφωνα με τον Μαρξ, η συνείδηση δεν καθορίζει τη ζωή. Η ζωή καθορίζει τη συνείδηση: Αλλά, πρώτον: Η συνείδηση δεν είναι άμεση αντανάκλαση της ζωής, σαν σε καθρέπτη. Διαμεσολαβείται από τις κοινωνικές σχέσεις και την ιδεολογία, προπαντός την κυρίαρχη. Αναδραστικά, η συνείδηση καθορίζει την πράξη του φορέα της. Έτσι, η προοδευτική ιδεολογία «γίνεται υλική δύναμη όταν γίνει συνείδηση των μαζών» (Μαρξ). Αλλά στις σημερινές συνθήκες, τα ιδεολογικά μέσα της αστικής τάξης, όπως και οι αλλοτριωτικές σχέσεις της αστικής κοινωνίας, κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη διαυγή συνειδητοποίηση της κοινωνικής πραγματικότητας: τις αντιφάσεις, τις αιτίες των αντιφάσεων και τους δρόμους της επανάστασης.
Τι θα κάνουμε, λοιπόν; Θα περιμένουμε μοιρολατρικά με σταυρωμένα χέρια τη διαλεκτική της ιστορίας, που θα μας φέρει τα ώριμα φρούτα της, όπως έλεγε η Ρόζα Λούξεμπουργκ;
Η σημερινή κρίση του καπιταλισμού τροφοδοτεί διαμαρτυρίες, κινήματα και εξεγέρσεις. Η Αριστερά, δική μας και διεθνώς, δεν είναι έτοιμη να προτείνει μια επαναστατική διέξοδο. Δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο ούτε για την πρώτη, μεταβατική μορφή –τη σοσιαλιστική κοινωνία– ούτε για τους ενδεχόμενους δρόμους (μορφές) της επαναστατικής διαδικασίας. Αντίστοιχα, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δεν έχουν σήμερα την απαιτούμενη πολιτική ωριμότητα, και απογοητευμένοι από την κατάρρευση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, δυσπιστούν στα καλέσματα της Αριστεράς. Δεν ξέρουμε τι μορφή θα πάρει η σημερινή εκρηκτική κατάσταση. Για την ώρα, πρέπει να ετοιμαζόμαστε για έναν πόλεμο θέσεων, που κατά τον Γκράμσι απαιτεί τεράστιες θυσίες από μεγάλες μάζες του πληθυσμού, και για τον λόγο αυτό είναι αναγκαία μια πρωτοφανής συγκέντρωση ηγεμονίας. Συνέχεια ανάγνωσης →
Μου αρέσει αυτό:
Μου αρέσει! Φόρτωση...