Ο δοσιλογισμός του θανάτου

 

Η διάταξη Λοβέρδου και οι ένθερμοι θιασώτες της

 του Δημήτρη Παπανικολάου

Σαλβαντόρ Νταλί, «Αταβιστικό δειλινό»

Ο πονηρός πολιτευτής μπορεί, για όσα πολύ τιτιβίζει, πολλά να μη γνωρίζει· όμως, από τη δύναμη των εύκολων συμβολισμών όλο και κάτι ξέρει. Το αξίωμα επιβεβαιώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα όταν ο νέος υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, σε μια από τις πρώτες αποφάσεις που υπέγραψε στη νέα του θέση, επανέφερε σε ισχύ την υπουργική απόφαση «για τον περιορισμό της διάδοσης Λοιμωδών Νοσημάτων», γνωστή πλέον και ως «διάταξη Λοβέρδου».

Πρόκειται για τη διαβόητη διάταξη στη βάση της οποίας διαπομπεύθηκαν τόσες συμπολίτισσές μας πριν από έναν χρόνο, αυτές οι γυναίκες που καταβροχθίσθηκαν από τα media ως «ιερόδουλες φορείς του AIDS», ταλαιπωρήθηκαν στις φυλακές και σύρθηκαν στα δικαστήρια, αν και εντέλει αθωώνονται, η μια μετά την άλλη — κάτι που δεν καλύφθηκε από τα τόσο πρόθυμα κανάλια.

Μεταξύ υποκρισίας και παρανομίας

Υγειονομική Διάταξη «Λοβέρδου-Άδωνι»

του Βαγγέλη Μάλλιου

Χένρι Μουρ, «Δύο όρθιες μορφές», 1949

Μια από τις πρώτες κινήσεις του Άδωνι Γεωργιάδη, με την ιδιότητά του ως υπουργού Υγείας, ήταν η επαναφορά της Υγειονομικής Διάταξης 39α/2012  για τον «περιορισμό της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων» που είχε εκδώσει την 1.4.2012 ο Ανδρέας Λοβέρδος (ΦΕΚ Β΄ 1002) και την οποία είχε εντωμεταξύ καταργήσει η πρώην υφυπουργός Υγείας Φωτεινή Σκοπούλη (Υ.Α. 39728/30.4.2013, ΦΕΚ Β΄ 1085). Η Υγειονομική Διάταξη ορίζει ποια είναι τα νοσήματα που μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και πώς ελέγχονται. Για τα νοσήματα αυτά, δίνεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα υποχρεωτικής υγειονομικής εξέτασης, νοσηλείας και θεραπευτικής αγωγής του ασθενούς.

Η συγκεκριμένη Υγειονομική Διάταξη είχε κατηγορηθεί ότι, με το πρόσχημα του περιορισμού της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, αφενός μεν περιόριζε ανεπίτρεπτα σειρά θεμελιωδών δικαιωμάτων, αφετέρου δε ότι στοχοποιούσε τους χρήστες ναρκωτικών, τα εκδιδόμενα άτομα και τους μετανάστες. Είναι δικαιολογημένοι όμως, οι εν λόγω φόβοι; Η απάντηση είναι σαφώς καταφατική.

«Ηγετικές μειοψηφίες» και «ποδηγετούμενες πλειοψηφίες» στα αριστερά κόμματα: η προσέγγιση του Ρ. Μίχελς

 Το έργο του Ρόμπερτ Μίχελς αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους της θεωρίας των πολιτικών κομμάτων. Παρά τη μεταγενέστερη προσχώρηση του συγγραφέα –σοσιαλιστή στα νιάτα του– στον ιταλικό φασισμό, οι αναλύσεις του είναι εκ των ων ουκ άνευ στη συζήτηση για τη δημοκρατία, το κόμμα, το αριστερό κόμμα. Καθώς η συζήτηση αυτή γίνεται εξαιρετικά επίκαιρη ενόψει του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, δημοσιεύουμε σήμερα το άρθρο του Σταύρου Kωνσταντακόπουλο που ακολουθεί (επεξεργασμένο απόσπασμα του κειμένου του «Πολιτική και μέθοδος. Προβλήματα προσέγγισης της θεωρίας των κομμάτων του R. Michels», περ. Αξιολογικά, τχ. 13, Απρίλιος 2000).

 του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου

Έργο του Κάζιμιρ ΜάλεβιτςΠοιοι είναι, κατά τον Μίχελς, οι λόγοι που οδηγούν στην οριστική διαίρεση κάθε κόμματος ή συνδικάτου σε μια ηγετική μειοψηφία αφενός και μια ποδηγετούμενη πλειοψηφία αφετέρου;

Καταρχάς, ο Μίχελς, σε αντίθεση με τον Παρέτο, δεν φαίνεται να υιοθετεί το αρκετά διαδεδομένο την εποχή εκείνη επιχείρημα της κοινωνικής βιολογίας, και ιδιαίτερα της δαρβίνειας θεωρίας της φυσικής επιλογής: ότι δηλαδή οι λίγοι υπερισχύουν των πολλών γιατί είναι προικισμένοι με ορισμένα κληρονομημένα χαρίσματα, όπως υπέρτερη ευφυΐα, δύναμη χαρακτήρα, ενεργητικότητα κ.ά. Αν για τον Παρέτο η ανωτερότητα των ελίτ είναι το άμεσο αποτέλεσμα μιας φυσικής, σχεδόν βιολογικής, διαφοροποίησης, για τον Μίχελς η ανωτερότητα αυτή εδράζεται περισσότερο σε παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την κοινωνική θέση, την οικογενειακή παράδοση, τις συνήθειες της τάξης μέσα στην οποία μεγαλώνει ο καθένας κ.λπ.· έτσι, για τον Μίχελς, οι άνθρωποι δεν χωρίζονται ανάμεσα σε αυτούς που γεννιούνται για να διατάζουν και σε εκείνους που γεννιούνται για να υπακούουν, αλλά ανάμεσα σε εκείνους που μαθαίνουν να διατάζουν και σε αυτούς που συνηθίζουν να υπακούουν. Ο Μίχελς προτιμά να αποδώσει τη γέννηση της ολιγαρχίας στο εσωτερικό των κομμάτων σε οργανωτικούς, ψυχολογικούς και κοινωνιολογικούς λόγους.

Όταν αναφέρεται σε οργανωτικούς λόγους, εννοεί μια σειρά από πολύπλοκες διεργασίες. Καταρχάς, αποδέχεται την παρατήρηση του Μόσκα η μειοψηφία κυβερνά την πλειοψηφία επειδή η πρώτη, λόγω του μικρού αριθμού της, οργανώνεται εύκολα και, κατά συνέπεια, της είναι εύκολο να επιβάλλει τη θέληση της πάνω στο κάθε άτομο της πλειοψηφίας το οποίο στέκεται μόνο και ανίσχυρο, χωρίς να περιμένει τη συνδρομή κανενός, εφόσον η πλειοψηφία στην οποία ανήκει παραμένει ανοργάνωτη.

Γκραν σουξέ, ακόμα πληρώνουμε

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

 του Νίκου Σαραντάκου

Ρούμπενς, «Ο θρίαμβος της Νίκης», 1614

Μια από τις φράσεις που κυριάρχησαν στην πολιτική και παραπολιτική μας επικαιρότητα τον τελευταίο μήνα, αλλά και τους αμέσως προηγούμενους, είναι το success story που μας λένε διαρκώς τα κανάλια πως δημιουργεί ή βιώνει η χώρα μας μετά την υποτιθέμενη μεταστροφή του κλίματος (τύφλα να ’χει ο Ποτέμκιν με τα ψεύτικα χωριά του!)· και μας το λένε πάντα έτσι στα αγγλικά και λατινογραμμένο, ίσως επειδή αν το αποδώσουμε ελληνικά, «ιστορία επιτυχίας», ή αν το γράψουμε με ελληνικά, σαξές στόρι, μπορεί να χάσει κάμποσην από την αίγλη του, να φανεί λιγότερο φανταχτερό. Δυο λέξεις λοιπόν για το σημερινό μας σημείωμα, success story, όχι ελληνικές, αν και η δεύτερη είναι δάνειο από τα ελληνικά και αντιδάνειο, ενώ κι η πρώτη έχει περάσει στη γλώσσα μας.

Η άγνωστη ιστορία των ελληνοαμερικανών κομμουνιστών τον 20ό αιώνα

 Με αφετηρία το ντοκυμαντέρ «Ταξισυνειδησία»

Συνέντευξη του Κωστή Καρπόζηλου

Κωστής Καρπόζηλος

Την Πέμπτη 11 Ιουλίου, στις 9.00 το βράδυ, στην αυλή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136) στο Θησείο, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε ένα ντοκυμαντέρ που ξεχώρισε και συζητήθηκε πολύ φέτος: «Ταξισυνειδησία. Η άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού», του Κώστα Βάκκα (σκηνοθεσία) και του Κωστή Καρπόζηλου (έρευνα-κείμενο). Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση, με ομιλητές τον Κωστή Καρπόζηλο και τον Δημήτρη Χριστόπουλο (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και συντονιστή τον Γιώργο Κουκουλέ (ΑΣΚΙ, Πάντειο). Την εκδήλωση συνδιοργανώνουν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), τα «Ενθέματα» και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Με την ευκαιρία αυτή, μιλήσαμε με τον Κωστή Καρπόζηλο.

 

Τα γραφεία του Σπάρτακου, του Ελληνικού Εργατικού Εκπαιδευτικού Συνδέσμου, στη Νέα Υόρκη (8η Λεωφόρος και 25 δρόμοι) την Πρωτομαγιά του 1934.

Aς ξεκινήσουμε από τον τίτλο. Τι σημαίνει αυτή η περίεργη λέξη, ταξισυνειδησία;

 Η λέξη «ταξισυνειδησία», η ελληνοαμερικανική εκδοχή του class consciousness, συμπυκνώνει, ουσιαστικά, το ντοκυμαντέρ. Εμφανίζεται στον λόγο της ελληνοαμερικανικής Αριστεράς ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, συχνά και σαν επίθετο: «Όλοι οι ταξισυνείδητοι εργάτες πρέπει να…». Μέσα από αυτή την παράδοξη λέξη θέλαμε να δείξουμε πώς αναπτύσσεται ο ελληνοαμερικανικός κοινωνικός και πολιτικός ριζοσπαστισμός, ως σημείο συνάντησης της εθνοτικής ιδιότητας, της ελληνικής μεταναστευτικής εμπειρίας, με τις ιδέες της κοινωνικής χειραφέτησης, όπως εκδηλώνονται όμως στις ΗΠΑ. Γιατί ένα συχνό πρόβλημα είναι ότι ερμηνεύουμε την πολιτική συμπεριφορά των μεταναστών μόνο ως υπερατλαντική έκφραση ευρωπαϊκών ρευμάτων.

Aρχείο της ΕΡΤ: Από δω και πέρα τι;

της Πατρίτσιας Καλαφατά

Γιάννης Τσαρούχης, «Πνεύμα που πενθεί», 1966.

Να αρχίσω αντίστροφα. Με το συμπέρασμα, με την πρόταση που επικάθεται σαν ίζημα τον τελευταίο καιρό, στη δική μου αντίληψη τουλάχιστον: Δεν υπάρχουν πια αυτονόητα. Δεν υπάρχει πια ένα μίνιμουμ παραδοχών, ένα μίνιμουμ βεβαιοτήτων όπου μπορούμε να ακουμπήσουμε ως σύνολο κοινωνικό, χωρίς να τις επαναδιαπραγματευόμαστε κάθε τρεις και λίγο. Ποιος θα το φανταζόταν, π.χ., ότι μέσα σε μία νύχτα δεν θα είχαμε δημόσια ραδιοτηλεόραση — κάτι αυτονόητο εδώ και περίπου πενήντα χρόνια; Ποιος θα το φανταζόταν ότι –με όλες τις κακοδαιμονίες της– η ΕΡΤ θα έκλεινε με τον βίαιο τρόπο που έκλεισε και το μαύρο θα κατέκλυζε τις οθόνες αλλά και τις σκέψεις μας;

Πάντως εγώ όχι. Δεν το φανταζόμουν. Αν κάποιος μου έλεγε τα δύο τελευταία χρόνια που εργάστηκα ως συμβασιούχος στο Μουσείο/Αρχείο της ΕΡΤ (είχα προσληφθεί με ΑΣΕΠ το 2011 και η σύμβασή μου έληξε τον Μάρτιο) ότι αυτή θα ήταν η κατάληξη των πραγμάτων, θα τον κατέτασσα στους κινδυνολόγους και πεσιμιστές. Και το έχω κάνει, το ομολογώ. Να ’μαστε, λοιπόν, δύο χρόνια μετά, να μιλάμε για τα αυτονόητα. Για το πόσο σημαντικό είναι το Αρχείο της ΕΡΤ και το πως πρέπει να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο η συνέχιση της εύρυθμης λειτουργίας του, αλλά και η ιδιότητά του ως δημόσιου αγαθού. Περίεργοι καιροί… Σαστίζεις. Κι «όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος πάει να πει ότι του μοιάζει» (Μ. Χατζιδάκις, από τα Σχόλια του Τρίτου).

L’ Etat, C’ est Nous: Ποιος θα αναλάβει τα ηνία του αιγυπτιακού κράτους;

του Μαρκ Λέβιν

 μετάφραση: Μάνος Αυγερίδης, Ιωάννα Μεϊτάνη

Πλατεία Ταχρίρ, 2.7.2013

Το κουμπί της Ιστορίας έχει πατηθεί! Μετά από 887 μέρες με διαδηλώσεις, δακρυγόνα, τεθωρακισμένα οχήματα, καμήλες, άλογα, κατασκηνώσεις, πυρπολήσεις και αυτοπυρπολήσεις, βανδαλισμούς, εξαιρετική μουσική, βασανισμούς, βιασμούς, απογοητεύσεις, μαχαιρώματα, καμπάνιες στο facebook, προβοκάτσιες από μυστικούς αστυνομικούς, συλλήψεις από τον στρατό, άντρες με χατζάρια, στημένες δίκες, εκλογικές αναμετρήσεις, δημοψηφίσματα, αναβολές, ακυρώσεις, εμπρησμούς, αστυνομική βαρβαρότητα, διαπραγματεύσεις, μηχανορραφίες, επιτροπές, απεργίες, οδομαχίες, ξένους σωτήρες, θέατρα του παραλόγου, επαναστατικά γκράφιτι, σαπουνόπερες, σεμινάρια λενινιστικής θεωρίας και καθιστικές διαμαρτυρίες σαλαφιστών, οι νεολαίοι επαναστάτες της Αιγύπτου κατάφεραν αυτό που φαινόταν σχεδόν αδύνατο: να υποχρεώσουν το «nizzam» –το σύστημα– να επανεκκινήσει μια βαθιά προβληματική διαδικασία μετάβασης, με τρόπο ώστε, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, να πάρουν  οι ίδιοι οι πολίτες της τύχες της στα χέρια τους.

Όταν δεν υπάρχει πια τίποτα για να χαθεί. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια πέρασαν λίγο-πολύ όπως θα φανταζόταν κανείς ότι θα περνούσαν, όταν το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο απέκτησε τον έλεγχο της διαδικασίας μετάβασης. Ο στρατός, εδώ και μισό αιώνα, ελέγχει την αιγυπτιακή πολιτική, παίζει τεράστιο ρόλο στην οικονομία — συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης στο νεοφιλελεύθερο δόγμα, το οποίο υποτίθεται πως θα εξασθενούσε τις παλιές ελίτ αλλά σε μεγάλο βαθμό τις ισχυροποίησε.