Ρευστή επιτήρηση: Μη επανδρωμένα αεροσκάφη και social media

του Ζύγκμουντ Μπάουμαν

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Καθώς το κουβάρι των αμερικανικών παρακολουθήσεων (πολιτών, ηγετών, εχθρών και συμμάχων, των πάντων – με την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα να κατέχει εξέχοντα ρόλο) εξακολουθεί να ξετυλίγεται, δημοσιεύουμε σήμερα αποσπάσματα από το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου Liquid Surveillance. A conversation. To βιβλίο, διάλογος μεταξύ του  στοχαστή Zygmunt Bauman και του  κοινωνιολόγου David Lyon (εκκ. Polity Press, 2013), αποτελεί μια συνολική σπουδή στο ζήτημα της επιτήρησης, του νέου πανοπτισμού και των μορφών που παίρνει στον 21ο αιώνα.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Σε ένα παλαιότερο άρθρο μου, στο ηλεκτρονικό περιοδικό  Social Europe, στις 28.6.2011  εξέταζα από κοινού δύο φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους ειδήσεις, που δημοσιεύτηκαν την ίδια ημέρα, στις 19 Ιουνίου 2011. Καμία  τους δεν έγινε πρωτοσέλιδο και θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν διαφύγει της προσοχής, στο καθημερινό «τσουνάμι πληροφοριών»: δύο μικρές σταγόνες σε μια πλημμύρα ειδήσεων που υποτίθεται ότι μας διαφωτίζουν, αποσαφηνίζοντας τι συμβαίνει, αλλά τελικά συσκοτίζουν και αποχαυνώνουν το βλέμμα μας. Το πρώτο δημοσίευμα, που υπέγραφαν η Ελίζαμπεθ Μπουμίλερ και ο Τομ Σάνκερ, αφορούσε την εντυπωσιακή αύξηση  των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), που έχουν φτάσει να είναι μικρά σαν λιβελούλες ή κολιμπρί που κουρνιάζουν σε ηλιόλουστα περβάζια· σε κάθε περίπτωση, είναι σχεδιασμένα, κατά τη γλαφυρή έκφραση του αεροναυπηγού Γκρεγκ Πάρκερ, «για να κρύβονται σε κοινή θέα». Το δεύτερο δημοσίευμα, του Μπράιν Στέλτερ, ανακήρυττε το διαδίκτυο ως «τον τόπο όπου πεθαίνει η ανωνυμία». Το μήνυμα ήταν κοινό: αμφότερα τα κείμενα προοιωνίζονταν το τέλος της αορατότητας και της αυτονομίας, των δύο καθοριστικών χαρακτηριστικών της ιδιωτικότητας – παρότι γράφτηκαν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο.

Στοιχήματα: η μάχη με τα στερεότυπα

Η αναμέτρηση με τον ρατσισμό θα δείξει αν ισχύει καν ο δυτικός πολιτισμός

συνέντευξη του Γιάννη Η. Χάρη

 Μιλάει για τα στερεότυπα, τον εθνικισμό, τον ρατσισμό, τον Άδωνη, τη Χρυσή Αυγή, τον ΣΥΡΙΖΑ το γλωσσικό ζήτημα

 Συστάσεις ο Γιάννης Η. Χάρης, για τους αναγνώστες μας τουλάχιστον, δεν χρειάζεται. Το όνομά του αρκεί – αν μιλήσεις για μεταφραστές, επιμελητές βιβλίων και κειμένων είναι εκ των ων ουκ άνευ· σημειώνω μόνο, ένα από τα πολλά, ότι από το 1994 μεταφράζει συνολικά το έργο του Μίλαν Κούντερα. Όσο για την τακτική του αρθρογραφία (παλιότερα στα Νέα και τώρα στην Εφημερίδα των Συντακτών, αλλά και στο μπλογκ yannisharis.blogspot.gr/) καταφέρνει να συνδυάζει τη μαχητικότητα και την ποιότητα – συγκερασμός εξαιρετικά δύσκολος στους ταραγμένους καιρούς μας. Ο Γιάννης έκανε μια επιλογή από την αρθρογραφία του αυτή και τα κείμενα (ξανακοιταγμένα, μαζί με μερικά καινούρια) απαρτίζουν τέσσερα τομίδια, υπό τον γενικό τίτλο Στοιχήματα (εκδόσεις Γαβριηλίδη). Κυκλοφόρησαν ήδη τα Στοιχήματα, Α΄ («Εθνικισμός, Ρατσισμός, Μετανάστευση») και τα Στοιχήματα, Β΄ («Γλωσσικά, Μεταφραστικά»). Θα ακολουθήσουν τα Στοιχήματα, Γ΄ («Κοινωνία, Θρησκεία, Πολιτισμός») και Δ΄ («Πολιτική και Ιδεολογία»).

Στρ. Μπ.

 Θα ξεκινήσω από τον τίτλο: «Στοιχήματα». Ποια είναι τα στοιχήματα, ποιο είναι εντέλει το στοίχημα;

 Πρόκειται για στοιχήματα απέναντι στα στερεότυπα, απέναντι στον μανιχαϊσμό και την ύπουλη απλοϊκότητα του μαύρου-άσπρου. Το στοίχημα είναι δηλαδή να αντέξουμε στην ασφυξία των στερεοτύπων. Να αντέξουμε στα καταιγιστικά πυρά της αυτάρεσκης κοινοτοπίας, που ποντάρει ακριβώς (το δικό τους στοίχημα είναι αυτό!) στην αντοχή μας. Απέναντι λ.χ. στον Γιανναρά και τον Άδωνη (με -η, σας παρακαλώ, και γενική: του Άδωνη· όπως το θέλει η γλώσσα μας δηλαδή, κι όχι όπως τη θέλει ο καθένας τη γλώσσα!), απέναντι στον Γιανναρά λοιπόν και τον Άδωνη, απέναντι στον Βορίδη και τον Πρετεντέρη, απέναντι στους νεοηθικιστές του Συγκροτήματος του ΔΟΛ και του Συγκροτήματος του Αλαφούζου, μόνο εμείς νιώθουμε να μας καταβάλει η αίσθηση της ματαιοπονίας και της γελοιότητας, που υποχρεωνόμαστε να λέμε τα ίδια και τα ίδια στα επιμόνως ίδια και τα ίδια τα δικά τους.

Σχεδόν ντρεπόμαστε που δίνουμε τη μάχη του στοιχειώδους, που υπερασπιζόμαστε το άλφα-βήτα, στο επίπεδο του Άδωνη και των ομοίων του. Δες όμως πώς επιμένουν ακατάβλητοι εκείνοι, απτόητοι σε κάθε έλεγχο της πιο στοιχειώδους λογικής, κατέχοντας την ύψιστη τέχνη της επανάληψης, του μονολόγου, και προπαντός της ασύστολης παλινωδίας, κοινώς κωλοτούμπας. Ιδού λοιπόν το στοίχημα: να επιμένουμε κι εμείς, να επανερχόμαστε, ξανά και ξανά. Στο κάτω κάτω, είναι, θα έλεγα, και θέμα ψυχικής υγείας.

  Εννοείς να μην τρελαθούμε, κατά το κοινώς λεγόμενο…

 Ναι, να μην τρελαθούμε και πάρουμε τα βουνά – και με τις δύο έννοιες αυτό! Κοίτα, μόλις διάβασα στο Βήμα της Κυριακής 27/10 τίτλο: «Οι Γερμανοί δεν θα είχαν τις αντοχές σας», λόγια του περίφημου Φούχτελ, «του εντεταλμένου της Άνγκελας Μέρκελ». Λίγο πιο παλιά, υπουργός του ΠΑΣΟΚ, αν θυμάμαι καλά, είπε πως αλλού τέτοια μέτρα μόνο με επανάσταση θα περνούσαν. Θυμίζω και τον ΓΑΠ, που είχε πει, δύο φορές μάλιστα: «Αν αποτύχουμε, θα μας πάρουν με τις πέτρες». Παράλληλα, ας ξεφυλλίσουμε τις μεγάλες και φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, τα Νέα, το Βήμα, την Καθημερινή, όπου καταγράφονται οι αυξημένοι δείκτες ανεργίας, ο αυξημένος αριθμός ανθρώπων κάτω από τα όρια της φτώχειας, το αυξημένο ποσοστό ψυχικών παθήσεων, κατάθλιψης και αυτοκτονιών, και μαζί η αγανάκτηση των ίδιων των νομοθετούντων υπουργών ότι δεν πάει άλλο πια…

Ισχυρός προνοιακός μηχανισμός, όχι αστυνομικά μέτρα

ΟΡΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥΣ ΡΟΜΑ-1

Συνέντευξη του Γιώργου Μόσχου, Βοηθού Συνήγορου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Θα θέλαμε, καταρχάς, ένα σχόλιό σας για τη στάση όσων ενεπλάκησαν στην υπόθεση της τετράχρονης Μαρίας (ΜΜΕ, Χαμόγελο του Παιδιού, κρατικές υπηρεσίες).

 Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, μια υπόθεση που επικεντρωνόταν στην προσωπική ιστορία ενός παιδιού υπήρξε αφορμή για εκτενή τηλεοπτικά προγράμματα και ρεπορτάζ, που ωστόσο δεν αρκέστηκαν στην ενημέρωση του κοινού και την αντικειμενική αναζήτηση των παραγόντων που συνέθεταν το ιστορικό της υπόθεσης, αλλά έδωσαν χώρο σε ποικίλες εικασίες, στερεοτυπικές προσεγγίσεις σε βάρος μιας πληθυσμιακής ομάδας (του τύπου «οι τσιγγάνοι κλέβουν παιδιά») και καλλιέργεια τρομολαγνικών και ρατσιστικών αντιλήψεων. Η εξακολουθητική αναπαραγωγή της εικόνας της μικρής, που δόθηκε στη δημοσιότητα με εισαγγελική διάταξη για συγκεκριμένο σκοπό, ακόμη μάλιστα και όταν ο σκοπός εξέλειπε (δηλαδή όταν εντοπίστηκαν οι φυσικοί γονείς της), όσο και άλλου οπτικοακουστικού υλικού, σε συνδυασμό με αυθαίρετες γενικεύσεις και αναλύσεις, συνιστά παραβίαση της ιδιωτικής ζωής της ανήλικης αλλά και γενικότερα προσβολή της παιδικής ηλικίας.

Η Μαρία είναι Ρομά – και έτσι θα ξαναγίνει αόρατη

ΟΡΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥΣ ΡΟΜΑ-2

Όταν σβήσουν οι προβολείς της δημοσιότητας, η Μαρία θα επιστρέψει σε μια ζωή αποκλεισμού, χωρίς βασικά έγγραφα ταυτότητας ή δικαιώματα.

του Ζέλκο Γιοβάνοβιτς

μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

H Μαρία, το «μυστηριώδες» κορίτσι που το ελληνικό κράτος το απομάκρυνε από ένα ζευγάρι Ρομά, ήταν, σύμφωνα με τις εξετάσεις DNA, βιολογικό παιδί ενός Ρομά ζευγαριού από τη Βουλγαρία. Τα ξανθά μαλλιά και τα γαλάζια μάτια αποτέλεσαν επαρκή ένδειξη για  να αναλάβει δράση η αστυνομία, τόσο στην Ελλάδα  όσο και σε δύο περιπτώσεις στην Ιρλανδία. Τώρα όμως που αποδείχθηκε πως η Μαρία είναι παιδί Ρομά, είναι απολύτως προβλέψιμο, όσο κι αν είναι οδυνηρό, πως το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη μοίρα της θα σβήσει. Όποια κι αν είναι η δικαστική έκβαση της υπόθεσης για το ζευγάρι που κατηγορήθηκε ότι την απήγαγε, η Μαρία, όπως άλλα παιδιά Ρομά, θα πρέπει να πορευτεί στη ζωή βιώνοντας τον αναλφαβητισμό, την ανεργία και  τον αποκλεισμό από την εκπαίδευση.

Θα έχει, κατά μέσο όρο, δέκα χρόνια μικρότερο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, εξαιτίας του υποσιτισμού και της κακής διατροφής, των ανθυγιεινών συνθηκών κατοικίας  και της υποτυπώδους περίθαλψης. Αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η διεθνής κοινότητα ενδιαφέρονται πραγματικά να βοηθήσουν την Μαρία και άλλα παιδιά Ρομά σαν κι αυτήν, θα έπρεπε να ξεκινήσουν εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε βασικά έγγραφα και σε θεμελιώδη δικαιώματα.

Η σιωπή της παντόφλας

ΟΡΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥΣ ΡΟΜΑ-3

του Αλεξάντρ Ρομανές

μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Όταν οι πολιτικοί ιθύνοντες της Γαλλίας πάψουν να είναι εμμονικά προσκολλημένοι στην επανεκλογή τους, όταν σταματήσουν να επιθυμούν να ικανοποιήσουν όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα αυτούς που σκέφτονται με αξιοθρήνητο τρόπο, όταν θελήσουν να κυβερνήσουν και όχι να παραμένουν διαρκώς στην εξουσία, όταν, τελικά, αποκτήσουν το κουράγιο να χτυπήσουν το χέρι στο τραπέζι και να πάρουν στιβαρές αποφάσεις γιατί το ποτήρι έχει ξεχειλίσει, τότε θα σημάνει η αρχή της αλλαγής.

Γιατί, αν εξαιρέσουμε μερικούς υψηλόφρονες άντρες και γυναίκες, μεγάλη μερίδα της πολιτικής τάξης κλίνει ακόμα περισσότερο προς τα δεξιά, εκλαϊκεύοντας τις μαύρες ιδέες του Εθνικού Μετώπου [Front National]. Αν πούμε «ψηφίζετε ανθρώπους που προκάλεσαν την καταστροφή της δεκαετίας του 30», μας απαντούν «Ας μιλήσουμε για προβλήματα του σήμερα». Εντάξει λοιπόν, ας μιλήσουμε γι’ αυτά.

Μαζί με την Ντέλια, τη σύζυγό μου, διευθύνω μια μικρή επιχείρηση, το Τσιγγάνικο Τσίρκο Ρομανές. Έχουμε περίπου δεκαπέντε υπαλλήλους, έχουμε και δύο άτομα για δουλειά γραφείου. Η Ντέλια μου λέει: «Δύο άτομα μόνο για όλη τη χαρτούρα, δεν είναι αρκετά. Θα έπρεπε να πάρουμε κι ένα τρίτο». Τρία άτομα σ’ ένα γραφείο για να διαχειριστούν μια επιχείρηση 15 εργαζόμενων, είναι τρέλα. Το τσίρκο υπήρξε η τελευταία δραστηριότητα που λειτούργησε με ποιητικό τρόπο. Σήμερα, κάτι τέτοιο δεν είναι πια δυνατό.

Ενσωμάτωση των Ρομά: Ό,τι πει η πλειοψηφία

WEB ONLY- MONO ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΥΓΗ & ΣΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΤΩΝ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ

ΟΡΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥΣ ΡΟΜΑ-4

του Βαλέριου Νικολάε

Μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

Η βαθιά έλλειψη πολιτικής λογοδοσίας προς τις κοινότητες των Ρομά βολεύει τους λαϊκιστές Ρομά πολιτικούς, γράφει ο Βαλέριου Νικολάε. Η πραγματική ενσωμάτωση θα συμβεί μόνο όταν οι πλειοψηφίες σταματήσουν να αναμένουν από τους εκπροσώπους των Ρομά να λύσουν ένα πρόβλημα που αφορά την πλειοψηφία: τον ευρωπαϊκό αντι-τσιγγανισμό.

 

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Οι συζητήσεις για τους Ρομά σε ευρωπαϊκό επίπεδο μαστίζονται από αντιφάσεις, όπως και αυτή καθαυτή η ταυτότητα των Ρομά. Οι κυβερνήσεις, οι διακυβερνητικοί οργανισμοί και η κοινωνία των πολιτών  αντιλαμβάνονται τους Ρομά σαν ενιαίο «σωρό» – βολική εικόνα, αν και αντιβαίνει κατάφωρα  στο πανθομολογούμενο γεγονός ότι υπάρχουν πολυάριθμες ομάδες Ρομά με ελάχιστα κοινά μεταξύ τους. Μεγάλος αριθμός ομάδων Ρομά έχουν πολύ διαφορετικές παραδόσεις, γλωσσικά ιδιώματα, θρησκείες και τρόπους ζωής.

Στο άρθρο αυτό, εξετάζω ορισμένες άλλες ασάφειες και την καταστροφική τους επίπτωση στη διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ρομά. Το κάνω στην προσπάθεια να επεξεργαστώ θέσεις για να ξεκινήσει ένας διάλογος με τους Ρομά και για ένα πιο αντιπροσωπευτικό σύστημα γι’ αυτούς, το οποίο να διευκολύνει και όχι να εμποδίζει την κοινωνική ενσωμάτωση.

Το χαμόγελο της Μαρίας

ΟΡΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥΣ ΡΟΜΑ-5

του Βαγγέλη Ιωάννου

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Ποτέ, την τελευταία δεκαετία δεν βρεθήκαμε οι Τσιγγάνοι στο επίκεντρο των γεγονότων. Τελευταία φορά που με ρώταγαν για τους Τσιγγάνους πρέπει να ήταν την εποχή του σίριαλ «Ψίθυροι καρδιάς». Από τότε  πάντα οι Ρομά βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Και να που ξαφνικά η αστυνομία μαζί με την κοινωνία ανακάλυψαν και πάλι πως οι «γύφτοι» έχουν μύρια κακά. Η Μαρία έπεσε θύμα απαγωγής ή αγοράστηκε μυστικά από Τσιγγάνους, γιατί μόνο αυτοί μπορούν να πουλούν ή να αγοράζουν παιδιά… Η ζωή της Μαρίας στον καταυλισμό, μας είπαν, ήταν σαν παλιό κόμικ. Ο ιδρυτής του «Χαμόγελου του παιδιού»  K. Γιαννόπουλος έβγαλε από τα συρτάρια το παραμύθι «Η αρκούδα του γύφτου» και το έλεγε στην κάμερα! Θα ήταν κάπως πιο αξιοπρεπές, για τον ίδιο αλλά περισσότερο για το ίδρυμα, να είχε τοποθετήσει σε δυο-τρεις θέσεις Τσιγγάνους, για να μάθει τη νοοτροπία και τις συνήθειές τους, και κάποιες από τις Μαρίες να έχουν έτσι μια καλύτερη μεταχείριση.

Για το αφιέρωμα των «Ενθεμάτων» στους Ρομά

Το αφιέρωμα επιμελήθηκε η Μαρία Καλαντζοπούλου. Ευχαριστούμε θερμά την Μπέκη Μπλουμ για τη συνεργασία, για τις προτάσεις, για όλα: χωρίς τη βοήθειά της το αφιέρωμα αυτό δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.

***

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Όλο το σημερινό φύλλο εικονογραφείται με φωτογραφίες Ρομά από τα Γιάννενα, το 1999-2000, του Ευθύμιου Μελεγκίδη. Ζώντας τότε στα Γιάννενα, ο Μελεγκίδης άρχισε να φωτογραφίζει το 1985. Φωτογράφος της δράσης και του δρόμου, τον διακρίνει το καταλυτικό χιούμορ, και η σαρκαστική απογύμνωση του κοινωνικού σχολίου, μαζί με την ευαισθησία. Αναπτύσσοντας μια «ευαίσθητη ψυχολογική σχέση με το φωτογραφιζόμενο άτομο», όχι μόνο επιλέγει «πρόσωπα με ενδιαφέρουσες εκφράσεις, αλλά διαλέγει την πιο κατάλληλη στιγμή» για να τραβήξει τη φωτογραφία — για να δανειστούμε τη διατύπωση του Στ. Μίλγκραμ. Δεν λέμε άλλα, οι φωτογραφίες μιλάνε μόνες τους· θέλουμε, όμως, να ευχαριστήσουμε ολόθερμα τον Μάκη Μελεγκίδη.

Από το πλεόνασμα στην κόλαση

 ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

του Νίκου Σαραντάκου

William Bouguereau, «Ο Δάντης και ο Βιργίλιος» (1850)

Όλους τους προηγούμενους μήνες, τότε που ζούσαμε στον αστερισμό του σαξές στόρι, τα ΜΜΕ και η κυβέρνηση μιλούσαν συνεχώς για το πρωτογενές πλεόνασμα που θα απολαύσουμε μετά τις γερμανικές εκλογές και περιέγραφαν πόσο θα είναι και πού και πώς θα διοχετευτεί, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε κάπως σαν τον ασθενή που βρίσκεται σε αυστηρή δίαιτα και φαντάζεται με κάθε λεπτομέρεια το πρώτο πλούσιο γεύμα μετά τη λήξη της. Βέβαια, ακόμα και όσοι πλάσαραν το πλεόνασμα, σε σπάνιες στιγμές ειλικρίνειας παραδέχονταν ότι σε μεγάλο βαθμό είναι πλασματικό, αφού το δημόσιο είχε ένα σωρό απλήρωτες υποχρεώσεις, αλλά στην ευφορία της στιγμής αυτή τη λεπτομέρεια την προσπερνούσαν συνήθως αγέρωχα. Ύστερα, καθώς έφτανε ο Σεπτέμβριος, άρχισε ολοένα και περισσότερο να γίνεται λόγος για το δημοσιονομικό κενό του 2014, το οποίο ανεπαισθήτως πήρε να διογκώνεται και να μαυρίζει, μέχρι που εκτόπισε από το προσκήνιο το πλεόνασμα, το οποίο στην πορεία ολοένα και συρρικνωνόταν  – από το λουκούλλειο γεύμα είχαν απομείνει μόνο δυο φρυγανιές διαίτης. Και ξαφνικά, σε συνέντευξή του ο υπουργός Οικονομικών αποκάλυψε την αλήθεια: οι επόμενοι μήνες, όχι μόνο δεν θα είναι μήνες ευωχίας και απόλαυσης του «πλεονάσματος», αλλά «ως τον Ιούνιο θα είναι κόλαση». Αν μετά θα πάμε στον Παράδεισο (και με ποια έννοια), δεν το διευκρίνισε.

Από το «επιχειρηματικό πανεπιστήμιο» στο «πανεπιστήμιο-ΙΕΚ»;

 του Γ. Π. Τριμπέρη

Φωτογραφία του Ευθύμιου Μελεγκίδη

Μέχρι χθες οι αναλύσεις μας επικεντρώνονταν στον μετασχηματισμό του ελληνικού πανεπιστημίου από «αστικό πανεπιστήμιο» σε «πανεπιστήμιο της αγοράς». Ωστόσο, ο ρόλος που επιβάλλεται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, στον ευρωπαϊκό καταμερισμό της εργασίας, της παραγωγής και της οικονομίας, οδηγούν σε  δραματικές αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλαγές που ίσως πρέπει να μας κάνουν να ξανασκεφτούμε την πορεία αυτής της μετάλλαξης ως προς τον τελικό  της στόχο: Οι αλλαγές αυτές, παράλληλα με εκείνες στη μέση εκπαίδευση, οδηγούν σε ένα «επιχειρηματικό πανεπιστήμιο», ικανό να καλύψει την κερδοφορία μονοπωλιακών και άλλων συμφερόντων, όπως ήταν αρχικά ο στόχος των μετασχηματισμών που επέβαλαν η Λευκή Βίβλος για την Εκπαίδευση στα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη; Ή μήπως η σημερινή θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό χάρτη οδηγεί το ελληνικό πανεπιστήμιο να ακολουθήσει την υποβάθμιση όλων των άλλων παραγωγικών τομέων ανάπτυξης, σε μια πορεία μετασχηματισμού του σε ένα «πανεπιστήμιο-ΙΕΚ», με ό,τι σημαίνει ο χαρακτηρισμός αυτός;