Ανώτατη παιδεία: Επωλήθη

ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΤΕΧΝΕΙΟΥ-1

του Στέφαν Κολίνι

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

 Σαράντα χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, και ενώ συνεχίζεται η απεργία των διοικητικών υπαλλήλων, με την κυβέρνηση να απειλεί με εισαγγελείς και συλλήψεις (όπως και ότι θα στείλει τα ΜΑΤ εάν η ΕΡΤ εκπέμψει από το ΕΜΠ), δημοσιεύουμε μικρά αποσπάσματα από το εκτενές βιβλιοκριτικό δοκίμιο του καθηγητή λογοτεχνίας και ιστορίας των ιδεών στο  Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Stephan Collini («Sold out», London Review of Books, τχ. 20, 24.10.2013). Ξεκινώντας από τις πρόσφατες μελέτες των Roger Brown – Helen Caraso (Everything for Sale? The Marketisation of UK Higher Education) και του Andrew McGettigan (The Great University Gamble: Money, Markets and the Future of Higher Education), o Κολίνι μιλάει για την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, στο Ηνωμένο Βασίλειο και γενικότερα. Τα δημοσιεύουμε, όχι μόνο ως προείκασμα ενός δυστοπικού μέλλοντος, αλλά και γιατί, παρά τις εθνικές ιδιαιτερότητες, ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας δεν μπορεί παρά να είναι κοινός, διαπερνώντας τα σύνορα.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

 Ας ξεκινήσω από αυτό: Το να ασκούμε κριτική στην πολιτική που εφαρμόζεται σήμερα στα πανεπιστήμια δεν σημαίνει ότι πιστεύουμε πως παλιότερα όλα είχαν καλώς ή πως αναπολούμε κάποια χρυσή εποχή στην οποία πρέπει να επιστρέψουμε, ούτε, τέλος πως τα πανεπιστήμια δεν είναι υπόλογα στην κοινωνία — κατηγορίες, όλες αυτές, που απαγγέλλουν οι υπερασπιστές της  εν λόγω πολιτικής προκειμένου να απαξιώσουν τη δικαιολογημένη κριτική που τους γίνεται. Με άλλα λόγια, η επιλογή δεν έγκειται ανάμεσα στην υποστήριξη της σημερινής πολιτικής και σε κάποια αίσθηση κεκτημένων δικαιωμάτων που ισοδυναμεί με στρουθοκαμηλισμό. Δεύτερον, θα έπρεπε να είναι επίσης ξεκάθαρο ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις έπαιξαν τον ρόλο τους στην προώθηση των πολιτικών αυτών [της ιδιωτικοποίησης].  Οι αλλαγές που σημειώθηκαν μετά το 2010 είναι φυσικά πιο θεμελιακές από όλα όσα είχαν συμβεί νωρίτερα, αλλά στους κύκλους όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις, και ειδικά μεταξύ των αρμόδιων παραγόντων, υπάρχει συνέχεια στην προσέγγιση τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τρίτον, τη μοίρα των βρετανικών πανεπιστημίων δεν μπορεί κανείς να την εξετάσει απομονωμένα. Στις σύγχρονες δημοκρατίες της αγοράς, βαθιές δομικές αλλαγές ασκούν, διεθνώς, ισχυρότατες  πιέσεις στις αξίες που διατήρησαν ζωντανό το ιδεώδες της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης. Δυστυχώς, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέλαβε την πιλοτική πειραματική εφαρμογή αυτών των αλλαγών. Οι άλλες χώρες παρακολουθούν την εξέλιξη του πειράματος με ένα μείγμα λύπησης και ανησυχίας: λύπησης, γιατί η πανεπιστημιακή εκπαίδευση στη Βρετανία ήταν κάτι που θαύμαζαν για πάρα πολλά χρόνια· και ανησυχίας, γιατί φοβούνται πως παρόμοιες πολιτικές μπορεί να ενσκήψουν σύντομα καταπάνω τους. Να το πούμε κι αλλιώς: σε πολλά μέρη του κόσμου τη βρετανική ανώτατη εκπαίδευση δεν τη αντιμετωπίζουν τόσο σαν ένα χρήσιμο πρωτοποριακό πείραμα όσο σαν παλιά εκείνα «καναρίνια στο ορυχείο».[1]

Από την κρίση των δικτατοριών στην κρίση της δημοκρατίας

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ-2

Η σημασία του Πολυτεχνείου, η «φιλελευθεροποίηση» Μαρκεζίνη, η συμβολή του Πουλαντζά στη μελέτη των δικτατοριών, γιατί σήμερα δεν ζούμε μια «νέα χούντα», αλλά τον εκφυλισμό της δημοκρατίας

 Μια συζήτηση του Ηλια Νικολακόπουλου και του Κωνσταντίνου Τσουκαλά

 Ηλίας Νικολακόπουλος: Μας ρωτάς πότε πληροφορηθήκαμε τα γεγονότα. Ήμασταν και οι δυο στο Παρίσι, και μάθαμε για την κατάληψη του Πολυτεχνείου από την πρώτη κιόλας μέρα. Έκτοτε, βρισκόμασταν περίπου σε διαρκή συνέλευση στη Fondation Hellénique, στο Ελληνικό Σπίτι.

Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: Η διαρκής αυτή συνέλευση είχε αρχίσει βέβαια, από το 1967: το Ελληνικό Σπίτι βρισκόταν εν διαρκή συνελεύσει όλα τα χρόνια της Χούντας…

Η. Νικολακόπουλος: Και τις μέρες του Πολυτεχνείου οι συνελεύσεις πυκνώνουν και γίνονται πάνδημες. Τα νέα μεταδίδονται αμέσως. Ευτυχώς, εκείνη την εποχή στο Παρίσι υπήρχαν χαλασμένα τηλέφωνα για το κοινό: έριχνες μέσα ένα κέρμα και ανανέωνες συνέχεια τον χρόνο ομιλίας — έβλεπες λοιπόν Έλληνες στους θαλάμους με τις ώρες. Μ’ αυτό τον τρόπο ακούγαμε και τον σταθμό του Πολυτεχνείου.

Κ. Τσουκαλάς: Όταν μάθαμε ότι μπήκε το τανκς, συγκεντρωθήκαμε καμιά πενηνταριά άνθρωποι, όλοι μας πανεπιστημιακοί, στο γραφείο του αρχιτέκτονα Γιώργου Κανδύλη. Έπεσε και η ιδέα, η οποία τελικά δεν υλοποιήθηκε, να πάρουμε ένα αεροπλάνο και να κατέβουμε στην Ελλάδα, με στόχο είτε να μας συλλάβουν είτε να μας απελάσουν — για λόγους διεθνών εντυπώσεων. Το Πολυτεχνείο ήταν μια τομή σε όλη την ιστορία της αντιδικτατορικής μας κινητοποίησης.

Η. Νικολακόπουλος: Θυμάμαι ότι στις 18 Νοεμβρίου το βράδυ έγινε μια μεγάλη διαδήλωση έξω από την ελληνική πρεσβεία, στην οποία καταφέραμε και μπήκαμε και μέσα στο κτίριο… Πέρα από τις αναμνήσεις μας, αφού μιλάμε για το «παρισινό Πολυτεχνείο», ας θυμηθούμε ότι τα χρόνια αυτά στο Παρίσι ζει και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Παρότι έγιναν διάφορες προσπάθειες για να κάνει κάποια δήλωση, στέφθηκαν με αποτυχία.

Αντιδικτατορική αφίσα που σχεδίασε ο Γιώργος Αργυράκης (από το Σπύρος Καραχάλιος, ό.π.)

Κ. Τσουκαλάς: Ένα από τα χαρακτηριστικά της καραμανλικής διαδρομής, στη διάρκεια της Χούντας, ήταν η σιωπή ή, ακριβέστερα, η επιλεκτική σιωπή.

Η. Νικολακόπουλος: Έκανε επιλεκτικά δηλώσεις όποτε έκρινε. Για το Πολυτεχνείο δεν έκανε — παρότι ξέρουμε ότι του έγιναν κρούσεις. Σκέφτομαι ότι και οι συνομιλητές του στην Ελλάδα, και αναφέρομαι κυρίως στον Κωνσταντίνο Τσάτσο, προφανώς θα τον απέτρεπαν. Ο Τσάτσος, στη Λογοδοσία μιας ζωής, χαρακτηρίζει το Πολυτεχνείο εκδήλωση του πεζοδρομίου, το θεωρεί οχλοκρατική εκδήλωση των κομμουνιστών και άλλων ταραχοποιών…

Η «φιλελευθεροποίηση» Μαρκεζίνη

Συνολικότερα, τώρα, για την εξέγερση του Πολυτεχνείου πρέπει να θυμηθούμε ότι ξεσπάει σε μια περίοδο «ομαλοποίησης», με την υπόσχεση της κυβέρνησης Μαρκεζίνη για διεξαγωγή εκλογών την άνοιξη του 1974. Το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού κόσμου αντιμετωπίζει θετικά την προοπτική αυτή ή τουλάχιστον θεωρεί ότι πρέπει να εκμεταλλευθεί τη ρωγμή. Όσον αφορά τον Καραμανλή… αυτός πρόλαβε να μην πάρει θέση για το «άνοιγμα Μαρκεζίνη». Το Πολυτεχνείο τον διευκόλυνε. Υπάρχει μόνο ένα άρθρο του Γεωργίου Ράλλη, στη Βραδυνή, μια μόλις μέρα πριν την κατάληψη του Πολυτεχνείου, όπου αφήνει να φανεί, περίπου ως εκπρόσωπος του Καραμανλή, ότι το άνοιγμα πρέπει να αντιμετωπιστεί θετικά. Βέβαια, το άνοιγμα κατέρρευσε με το τανκς

Κ. Τσουκαλάς: Η σχετική κουβέντα για τη βαθμιαία φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος έχει αρχίσει νωρίτερα, από το καλοκαίρι του 1973, με την αμνηστία. Ολόκληρη η αστική τάξη και όλο το πολιτικό προσωπικό έλεγαν ότι θα βγούμε από τη δικτατορία με «βελούδινο τρόπο»…

Η. Νικολακόπουλος: …με τον Παπαδόπουλο «πρόεδρο της Δημοκρατίας» και ένα φρικώδες Σύνταγμα.

Το «Γενικό Λαϊκό Ιατρείο» του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973)

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ-3

 του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη

Κάτοψη του χώρου. Το Ιατρείο με κόκκινο χρώμα.

Το πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου είχε οργανωθεί σε ένα χώρο του πρώτου ορόφου της Αρχιτεκτονικής Σχολής, ήδη από το πρώτο βράδυ της κατάληψης, δηλαδή την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973, για να καλύψει περιπτώσεις μικροατυχημάτων και μικροαδιαθεσιών που είχαν ήδη παρουσιαστεί, όπως αναφέρει και ο υπεύθυνός του, 23χρονος τότε φοιτητής της Ιατρικής Γιώργος Παυλάκης.[1] Διαμορφώθηκαν βασικά μια αίθουσα αναρρωτηρίου για τις ελαφρότερες περιπτώσεις και μια αίθουσα αυτοσχέδιου χειρουργείου για τυχόν σοβαρότερα περιστατικά. Ως κλίνες χρησιμοποιούνταν οι πάγκοι και τα τραπέζια που υπήρχαν επιτόπου. Παράλληλα, στην αίθουσα διαλέξεων της Σχολής Καλών Τεχνών, μπαίνοντας από την πύλη της Πατησίων αριστερά, πιο κοντά στο μέτωπο των γεγονότων, λειτουργούσε από το απόγευμα της Παρασκευής, 16 Νοεμβρίου, ένας προωθημένος σταθμός πρώτων βοηθειών, κυρίως για επίδεση μικροτραυματισμών και άμεση αντιμετώπιση περιστατικών λιποθυμιών, δύσπνοιας και οφθαλμιών, εξαιτίας των δακρυγόνων αερίων.[2] Στο ιατρείο, σύμφωνα με ορισμένους αυτόπτες μάρτυρες, τα ονόματα των νοσηλευομένων καταχωρούνταν σε μια κατάσταση, η οποία χάθηκε ή έπεσε στα χέρια των αρχών, μετά την εισβολή.[3]

Εθελοντές φοιτητές και γιατροί

Γιώργος Παυλάκης

Στο χώρο αυτό πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους, πέραν του Παυλάκη, αρκετοί φοιτητές και φοιτήτριες, κυρίως της Ιατρικής, όπως ο Βασίλης Καπερώνης,[4] η Ευαγγελία Μαμαλάκη, η Αντωνία Χαρίτου[5] και ο Γεράσιμος Μπάλλας,[6] συνολικά δεκαπέντε με είκοσι άτομα,[7] ενώ το τελευταίο βράδυ προστέθηκαν και ορισμένοι γιατροί.

Λεφεντίτσα Κανταρά

Αρχικά έσπευσαν δύο ορθοπεδικοί από το ΚΑΤ που δεν έγιναν γνωστά τα ονόματά τους,[8] και αργότερα εμφανίστηκαν ο ομότιμος καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος,[9] ο ψυχίατρος Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος,[10] ο φαρμακοποιός Αλέξανδρος Παναγόπουλος,[11] οι χειρουργοί Κώστας Κουτσής από το Λαϊκό Νοσοκομείο[12] και Χαντάτ,[13] αλλά και απλοί ιδιώτες, όπως η Λεφεντίτσα Κανταρά,[14] και βέβαια ο πράκτορας της ΚΥΠ Δημήτριος Πίμπας, ο οποίος, κατά δική του ομολογία, είχε διεισδύσει φορώντας λευκή μπλούζα, υποκρινόμενος τον ιατρό.[15]

Το ζήτημα των νεκρών

Είναι ομόφωνη η πεποίθηση ότι ουδείς κτυπήθηκε από πυρά και, πολύ περισσότερο, ουδείς φονεύθηκε, απ’ όσους βρίσκονταν μέσα στον ίδιο το χώρο του Πολυτεχνείου.[16] Ένα ζήτημα όμως που απασχόλησε ιδιαίτερα την προανάκριση και την κύρια ανάκριση (αλλά λιγότερο τη δίκη καθεαυτή) ήταν ο αριθμός των θυμάτων που, σύμφωνα με ορισμένους μάρτυρες, μεταφέρθηκαν χτυπημένα από χώρους εκτός του Πολυτεχνείου στο πρόχειρο νοσοκομείο τη βραδιά της 16ης προς 17η Νοεμβρίου, και ήσαν είτε ήδη νεκροί, είτε βαριά τραυματίες που πέθαναν εκεί στη συνέχεια.

Είναι χαρακτηριστική καταρχάς η διαπίστωση ότι ούτε καν τα ίδια τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής είχαν σαφή εικόνα του αριθμού των θυμάτων, γεγονός ωστόσο όχι τόσο ανεξήγητο, αν λάβει κανείς υπόψη τις χαώδεις συνθήκες των τελευταίων ωρών της κατάληψης του Πολυτεχνείου και τη ραγδαία εξέλιξη αλλεπάλληλων συνταρακτικών γεγονότων. Σε μια συζήτηση που έγινε ανάμεσά τους μετά τη μεταπολίτευση, η σύγχυση που επικρατεί είναι εμφανής:

Μεταφορά τραυματία

«–Τι γινότανε στο νοσοκομείο;

–Ήρθανε [ενν. στη συνεδρίαση της Σ.Ε.] δύο γιατροί στις 12.30΄. Ο ένας είχε ένα μαντήλι και ήταν χτυπημένος. Ήρθαν από το νοσοκομείο. Ο ένας μίλησε στα γαλλικά, ο άλλος μίλησε για νεκρούς. Δύο νεκρούς.

–Για το νοσοκομείο έχουν καταθέσει δύο γιατροί. Δύο φορές που τον είχα δει σε άσχημη κατάσταση, κατάλαβα ότι είχαν πεθάνει δυο τρεις. […] Θυμάμαι ένα παιδί που είχε φάει μια ριπή στο καλάμι και ούρλιαζε, ενώ το πόδι του κρεμόταν.

–Εγώ πήγα στο νοσοκομείο όταν ήρθε ένας κοντός γιατρός στη Συντονιστική και λέει “Δεν μπορώ να κάνω τίποτε. Μου πεθαίνει ένας και θέλει εγχείρηση”. Πάω μέσα μαζί του και μπαίνοντας μ’ έπιασε ένας τραυματίας από το χέρι –είχε φάει μια ριπή- και μου είπε να ειδοποιήσω τον πατέρα του. Δεν ξέρω αν έζησε. […]

–Στον κάτω όροφο κατεβάσανε νεκρούς;

–Δεν ξέρω.

–Ένας άλλος νεκρός; Αυτός από τα Τρίκαλα.

–Εγώ έχω μαρτυρία ανθρώπου από την Άρτα που κρύφτηκα στο σπίτι του. Μου είπε ότι σ’ ένα έργο της ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ θάψανε δεκατρία πτώματα.

–Έχω εικόνες και από το Σάββατο. Μπροστά μου σκοτώσανε δύο.

–Το βράδυ της Παρασκευής είχε πολυβόλα η Σχολή Ευελπίδων που θερίζανε. Αφού βγήκαμε.

–Πρέπει να βρω μια κοπέλα να πάει να καταθέσει. Κυριακή μεσημέρι στην Αλεξάνδρας σκοτώσανε έναν άνθρωπο μπροστά στα μάτια της.

–Να κάνουμε έκκληση στους γονείς των θυμάτων να πάνε να καταθέσουν.

–Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται τον Τσεβά.

–¨Όταν ένας άνθρωπος ζει στην επαρχία και έχασε παιδί, φοβάται να καταθέσει […]».[17]

Oμόφυλα ζευγάρια: μονίμως «εκτός προτεραιότητας»;

MΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ  ΤΟΥ ΕΔΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΩΒΙΩΣΗΣ-1

 του Άρη Καλαντίδη

Έγκον Σίλε, «Δυο κορίτσια», 1911

Μέσα στην αναμπουμπούλα της πρώτης εβδομάδας του Νοεμβρίου, με τα ΜΑΤ στην ΕΡΤ και την πρόταση μομφής του ΣΥΡΙΖΑ, μια είδηση πέρασε σχεδόν απαρατήρητη: η Ελλάδα καταδικάστηκε (πάλι) από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αυτή τη φορά γιατί αποκλείει τα ζευγάρια ίδιου φύλου από το Σύμφωνο Συμβίωσης. Μάλλον είμαστε τόσο συνηθισμένοι σε συνεχείς καταδίκες χωρίς αντίκτυπο, που τις θεωρούμε δεδομένες. Καθώς δε η κυβέρνηση δεν φαίνεται να πτοείται από καμία δικαστική απόφαση εις βάρος της, μοιάζει δύσκολο να συμμορφωθεί τώρα. Η τελευταία –βραχύβια– κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ είχε μεν δεσμευτεί να το διευθετήσει, αλλά η εσωτερική αντίσταση ήταν τόσο μεγάλη που το θέμα έμεινε στο συρτάρι.

Στην Ευρώπη ισχύουν πολύ διαφορετικά καθεστώτα από χώρα σε χώρα. Εκτός από την Ιταλία, όλες οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης έχουν διευθετήσει θεσμικά το θέμα προστατεύοντας τα ζευγάρια ίδιου φύλου. Κι ενώ π.χ. στις Σκανδιναβικές χώρες, στη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Αγγλία τα ζευγάρια μπορούν να παντρεύονται ασχέτως φύλου, στην κεντρική Ευρώπη (Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Τσεχία κλπ.) έχει εισαχθεί ένα Σύμφωνο Συμβίωσης που εξασφαλίζει δικαιώματα παρόμοια, αν και όχι ίσα, με αυτά του γάμου. Συγκεκριμένα, στη Γερμανία όπου αυτές τις μέρες το ζήτημα βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, το μόνο κοινοβουλευτικό κόμμα που αντιστέκεται σθεναρά στην εξίσωση των δικαιωμάτων για όλα τα ζευγάρια είναι αυτό της κ. Μέρκελ. Τέλος, πολλές χώρες της ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Ουκρανία, χώρες της Βαλτικής, Βουλγαρία) ορίζουν διά νόμου τον γάμο ως ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα αποκλείοντας έτσι εκ των προτέρων τα ζευγάρια ίδιου φύλου.

Ένα Σύμφωνο Συμβίωσης που εφαρμόζει την απλή αρχή της ισότητας για να συμπεριλάβει ομόφυλα ζευγάρια έχει άμεσες, πρακτικές επιπτώσεις στη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Ορίζει μια σειρά από νομικά ζητήματα (φορολογικά, κληρονομικά κλπ.) που αλλιώς χρειάζονται συμβολαιογραφική πράξη. Υπάρχουν π.χ. ζευγάρια –κι ας συνεχίζουμε να αγνοούμε περιφρονητικά την ύπαρξή τους– που έχουν ζήσει μια ζωή μαζί, και μετά τον θάνατο του ενός μένει ο δεύτερος κυριολεκτικά στον δρόμο, καθώς για τον νόμο είναι ανύπαρκτος. Ορίζει επίσης απλά πράγματα της καθημερινής ζωής ενός ζευγαριού, κυρίως ζητήματα εκπροσώπησης. Ανοιχτό παραμένει το δικαίωμα υιοθεσίας από ζευγάρια ίδιου φύλου, κι ίσως εδώ αποκαλύπτεται όλη η υποκρισία του συστήματος: η υιοθεσία είναι ήδη νόμιμη για μεμονωμένα άτομα – μπορεί δηλαδή ο ένας από τους δύο να υιοθετήσει, αλλά όχι και οι δύο μαζί.

Στην Ευρώπη, στην Ευρώπη!

 MΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ  ΤΟΥ ΕΔΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΩΒΙΩΣΗΣ-2

του Δημήτρη Παπανικολάου

Έργο του Καραβάτζιο, 1608

Δεν είναι και μικρό πράγμα: από εκεί που όλοι το καιροπετούσαν, αίφνης τα κόμματα να διαγκωνίζονται για το ποιος θα πρωτοπροτείνει τροπολογία ώστε να επιτραπεί σε ομόφυλα ζευγάρια να συνάπτουν Σύμφωνο Συμβίωσης. Αυτό συμβαίνει αν πιστέψουμε τις ανακοινώσεις των τμημάτων Δικαιωμάτων ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη εβδομάδα (συν φήμες για κίνηση εντός φιλελεύθερης ΝΔ), έπειτα από τη σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Όλοι σαν έτοιμοι από καιρό…

Να λοιπόν που χρειαζόταν διεθνές δικαστήριο για να θυμηθούμε ότι η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες που, σε πείσμα της ευρωπαϊκής οδηγίας, είχαν θεσμίσει Σύμφωνο Συμβίωσης που απέκλειε τα ζευγάρια ατόμων του ίδιου φύλου. Να, λοιπόν που, βοηθούντος και του ΕΔΔΑ, οι Έλληνες πολιτικοί αποφασίζουν, για μια ακόμα φορά, να φέρουν τη χώρα ένα ακόμα βήμα πιο κοντά στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και τον εκσυγχρονισμό. Και να θες, δεν μπορείς, σούρχεται να τραγουδήσεις παραφράζοντας Σαββόπουλο: Φεύγουν ρυθμίσεις σαν παραισθήσεις/ Της ομοφοβίας οι τόποι, στην Ευρώπη, στην Ευρώπη!

Η ειρωνεία δεν θέλει σε καμία περίπτωση να μειώσει την τεράστια πολιτική και κοινωνική σημασία της νίκης που επιτεύχθηκε σε ένα θέμα που βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του ελληνικού ομοφυλοφιλικού κινήματος τα τελευταία χρόνια. Αυτά είναι πράγματα σαφή και προφανή. Που δεν πρέπει όμως να μας κάνουν να ξεχνάμε ότι, κάπου εδώ, αρχίζουν τα δύσκολα. Γιατί:

α. Το ζήτημα δεν είναι μόνο αν και πώς θα επεκταθεί το Σύμφωνο Συμβίωσης τώρα. Αλλά και γιατί τόσες πολλές κυβερνήσεις, τόσοι πολλοί πολιτικοί, αρνήθηκαν να το κάνουν νωρίτερα. Ποια καταστατική ομοφοβία, ποια εθνοεμφυλοσυντήρηση, κυβερνά της κοινωνικής, της πολιτικής, και δυστυχώς και της νομικής καθημερινότητας μας τη βαθεία δομή; Και με ποιους άλλους ρατσισμούς είναι συνδεδεμένη;

Ερντογάν, ο ιμάμης

Ένας ξεκάθαρος και κοντινός κίνδυνος για τη δημοκρατία

του Αχμέτ Ινσέλ

Μετάφραση από τα τουρκικά: Ιλεάνα Μορώνη

 Πριν περίπου δέκα χρόνια, στην υποστήριξη μιας διατριβής στην οποία συμμετείχαμε κι οι δύο, ο Γάλλος πολιτικός επιστήμονας, Ολιβιέ Ρουά (Olivier Roy), ειδικός στο θέμα των ισλαμιστικών κινημάτων, είχε παρομοιάσει το ΑΚΡ[1] με την ισχυρή στη Βαυαρία Χριστιανοκοινωνική Ένωση.[2] Εγώ, από την άλλη, είχα υποστηρίξει ότι ομοιάζει πιο πολύ στον συντηρητισμό του αμερικανικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ο Ρουά, σε μια συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στις αρχές του τρέχοντος μηνός, λέει: «Η δύναμη του ΑΚΡ βρίσκεται στο ότι, εγκαταλείποντας τις αναφορές στο ισλαμικό κράτος και στη Σαρία, μετέφρασε τις θρησκευτικές νόρμες σε συντηρητικές αξίες. Το μοντέλο του ΑΚΡ βρίσκεται πιο κοντά όχι στο μοντέλο των Αδελφών Μουσουλμάνων, αλλά σ’ αυτό της αμερικανικής θρησκευτικής Δεξιάς. Άλλωστε, σε θέματα όπως η υπεράσπιση του γάμου και της οικογένειας, η έκτρωση, ακόμα και ο δημιουργισμός (creationism) ή ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ στον δημόσιο χώρο, οικειοποιείται δικά της θέματα. Ο Ερντογάν, ακόμα και στο θέμα της γραβάτας, είναι πιο κοντά στους Μορμόνους, παρά στον σαλαφισμό».[3]

Από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός διακήρυξε ότι έχει την αρμοδιότητα, σαν αστυνομία ηθών, να ελέγχει και να εμποδίζει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που θέλουν να νοικιάζουν σπίτια άντρες και γυναίκες μαζί, ειπώθηκαν όλα όσα μπορούσαν να ειπωθούν σε σχέση με το ότι οι δηλώσεις αυτές αποτελούν επέμβαση στην ιδιωτική ζωή. Ο Ερντογάν διέψευσε εντονότατα όσα στελέχη του ΑΚΡ, γνωρίζοντας πώς μια τέτοια προσπάθεια θα απειλούσε τα βασικά δικαιώματα και ελευθερίες, προσπάθησαν να αποσοβήσουν τον κίνδυνο, είτε ισχυριζόμενοι αμέσως ότι η εν λόγω δήλωση ήταν εξ ολοκλήρου ψευδής είτε λέγοντας ότι αφορούσε όσους λειτουργούν πανσιόν χωρίς άδεια. Ένα στέλεχος του ΑΚΡ που συνάντησα την επομένη εξέφραζε τη σαστιμάρα του με τη φράση: «Ο πρωθυπουργός τρελάθηκε! Κανείς δεν μπορεί πια να τον συγκρατήσει».