Το γάλα, ο ΟΟΣΑ, ο Φουκώ και η «αλήθεια της αγοράς»

 Και με τη βοήθεια του Φουκώ πώς να ξεχωρίζετε το «φρέσκο γάλα» από το «γάλα υψηλής παστερίωσης»: ένας πρακτικός οδηγός.

της Ντίνας Τζουβάλα

Ποιον θα ρωτάγατε για να διαπιστώσετε αν το γάλα που πίνετε είναι φρέσκο; Πολλοί θα μπορούσαν να σας διαφωτίσουν σ’ αυτό το απλούστατο ερώτημα: ένας αγρότης, ένας βιολόγος, ένας χημικός, ακόμα κι ένας παππούς σε κάποιο χωριό. Θα μπορούσατε, ακόμα, επιστρατεύοντας την κοινή λογική σας, να συμπεράνετε ότι προφανώς (πολύ) λίγες ημέρες μετά την παραγωγή του είναι παράλογο να αποκαλούμε οτιδήποτε «φρέσκο». Και θα αποτελούσε μάλλον δείγμα εκκεντρικότητας να απευθυνθείτε στον ΟΟΣΑ ζητώντας του να γνωμοδοτήσει επί του ζητήματος.
Και όμως. Ο ΟΟΣΑ στην τελευταία του έκθεση για την ελληνική οικονομία ασχολείται επισταμένως με το φρέσκο γάλα, καθώς έκρινε ότι οι ισχύουσες διατάξεις αποτελούν εμπόδιο για τον ελεύθερο ανταγωνισμό, με την κριτική να επικεντρώνεται στο ότι η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου (φρέσκου) γάλακτος δεν μπορεί να υπερβαίνει τις πέντε ημέρες. Άλλοι τύποι γάλακτος, που έχουν υποστεί τη διαδικασία της «υψηλής παστερίωσης», επιτρέπεται να κυκλοφορούν, αλλά δεν μπορούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό «φρέσκο». Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η ρύθμιση αυτή ευθύνεται για τις αδιαμφισβήτητα υψηλές τιμές του γάλακτος στην Ελλάδα, τις δεύτερες υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως εξηγεί, η προθεσμία των πέντε ημερών κάνει τις γαλακτοβιομηχανίες να εξαρτώνται αποκλειστικά από τους ντόπιους παραγωγούς. Με τη σειρά της, η σχετική διασπορά στον χώρο των άμεσων γαλακτοπαραγωγών και το υψηλό κόστος ορισμένων βασικών υποδομών οδηγούν σε υψηλό κόστος και υψηλότερες τιμές στην εγχώρια αγορά. Δεδομένου ότι το όριο των πέντε ημερών αποκλείει, στην πράξη, το γάλα, οι τιμές παραμένουν σχετικά υψηλές λόγω περιορισμένου ανταγωνισμού.

«Ένας συνολικός συμβιβασμός ΗΠΑ – Ιράν δεν είναι απίθανος»

Συνέντευξη του Ζιλμπέρ Ασκάρ στον Γιάννη Αλμπάνη

Ο Ζιλμπέρ Ασκάρ είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Λονδίνου (SOAS). Έχει γράψει πολλά βιβλία γι ατηΜέση Ανατολή. Από τη δεκαετία του ’70 συμμετέχει ενεργά στη ριζοσπαστική Αριστερά. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο Χάιντεραμπαντ της Ινδίας, στο περιθώριο του συνεδρίου «Δημοκρατία, Σοσιαλισμός και οράματα για τον 21ο αιώνα».

Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις στον συριακό εμφύλιο, ιδιαίτερα μετά τη Σύνοδο της Γενεύης;
Η Σύνοδος ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Το καθεστώς Άσαντ δεν έχει διάθεση για παραχωρήσεις. Από τη στιγμή που το Ιράν αποφάσισε, πριν ένα χρόνο, να παρέμβει ευθέως στον εμφύλιο βγάζοντας τον Άσαντ από τη δύσκολη θέση, η ισορροπία δυνάμεων έχει αλλάξει υπέρ του καθεστώτος. Οι κυβερνητικές δυνάμεις πέρασαν στην αντεπίθεση και κατέλαβαν μια σειρά περιοχές. Επιπλέον, η αποδοχή από τις ΗΠΑ της συμβιβαστικής ρωσικής πρότασης για τα χημικά έγινε αντιληπτή από το καθεστώς ως νομιμοποίησή του, τρόπον τινά, από την Ουάσιγκτον. Ο Άσαντ πήγε λοιπόν στη Σύνοδο από θέση ισχύος. Η αντιπολίτευση πήγε για πολιτικούς λόγους, θεωρώντας ότι μια ενδεχόμενη απουσία της θα έδινε επιχειρήματα στο καθεστώς, ενώ η παρουσία της στη Γενεύη θα το εξέθετε.

Δαμασκός. Φωτογραφία της Marianne Gunderson από το flickr

Όντως έτσι εξελίχθηκαν τα πράγματα: το καθεστώς εμφανίστηκε αδιάλλακτο, σε βαθμό που ακόμα και ο μεσολαβητής του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου Λάκνταρ Ιμπραχίμι έφτασε να δηλώσει ότι ο Άσαντ δεν επιθυμεί συμβιβασμό. Από την όλη διαδικασία της Γενεύης, οι Αμερικάνοι οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι αν δεν αλλάξει ο συσχετισμός στο πεδίο της μάχης δεν πρόκειται να επιτευχθεί συμβιβασμός. Γιατί εξαρχής οι ΗΠΑ στη Συρία επιθυμούσαν μια πολιτική διευθέτηση της κρίσης, κι όχι μια κατάρρευση του κράτους, όπως έγινε στο Ιράκ και τη Λιβύη. Φοβούνται πολύ ότι μια τέτοια κατάρρευση θα απειούσε τα δικά τους συμφέροντα αλλά και των συμμάχων τους στην περιοχή (Ισραήλ, Σ. Αραβία κτλ). Για να γίνει εφικτός ο συμβιβασμός, πρέπει να απομακρυνθεί μεν η οικογένεια Άσαντ από την εξουσία, αλλά να διασφαλιστεί η συνέχεια του κράτους. Η ανάλυση ότι η αλλαγή στο πεδίο της μάχης θα ανοίξει τον δρόμο στον συμβιβασμό, μπορεί να εξηγήσει τις πληροφορίες ότι η αντιπολίτευση ετοιμάζει αντεπίθεση με την επιμελητειακή υποστήριξη των ΗΠΑ.

Δείπνα στη Στοά

Ιδεολογία, ιδιωτικοποίηση και ιδιωτεία

της Δέσποινας Κουτσούμπα

Από την πανευρωπαϊκή καμπάνια του Συλλόγου Αρχαιολόγων ενάντια στις περικοπές στον πολιτισμό

Πριν μία εβδομάδα, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε, με ισχυρή πλειοψηφία, τη διοργάνωση δύο ιδιωτικών εκδηλώσεων με δείπνο μέσα στην Αρχαία Αγορά, στη Στοά του Αττάλου, και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Σηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων, κυρίως από τους δημοσιογράφους του πολιτιστικού ρεπορτάζ, για ένα θέμα που, λίγα χρόνια πριν, θα θεωρούνταν αδιανόητο να εισαχθεί, και πολύ περισσότερο να εγκριθεί, από το ανώτατο επιστημονικό συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού.
***
Θυμάμαι για χρόνια τον εαυτό μου να εξεγείρεται στο άκουσμα των φράσεων «κοινή γνώμη» ή «αυτό που σκέφτεται ο μέσος άνθρωπος». Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι ξέρει ποιος είναι ο μέσος όρος, πού βρίσκεται η τομή του «μέσου νου», ως κοινή συνισταμένη των απόψεων ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών, κοινωνικών θέσεων, ιδεολογικών αντιλήψεων, μόρφωσης — τόσο φανταστικό όσο η Μέση Γη μου φάνταζε. Στην Ελλάδα των Μνημονίων, όπου ο ιστορικός χρόνος συμπυκνώνεται δραματικά, η ερώτηση μου απαντήθηκε• για την ακρίβεια, εικονογραφήθηκε.
Όντως, υπάρχει «κοινός νους». Μόνο που δεν υπάρχει καθαυτός, αλλά διαμορφώνεται. Και δεν αποτελεί τη συνισταμένη της άποψης όλων των πολιτών, αλλά το ακριβώς ανάποδο. Καταρχάς, δεν έχει σχέση με τους πολίτες, αφού διαμορφώνεται στη δημόσια σφαίρα — εκεί όπου η πλειονότητα των πολιτών εξ ορισμού αποκλείεται και παίζουν μπάλα μόνο οι «διαμορφωτές της κοινής γνώμης»: πολιτικοί, δημοσιογράφοι, δημοσιολόγοι. Δεύτερον, δουλειά του «κοινού νου» δεν είναι να συνθέτει απόψεις αλλά να τις ξεχωρίζει. Δεν είναι κοινή συνισταμένη, αλλά διαχωριστική γραμμή.[More…]

Η διαχωριστική μπαίνει εκεί που, κάθε φορά, θέλουν οι διαμορφωτές της να τοποθετήσουν τον μέσο όρο της συζήτησης. Κι αυτός ο μέσος όρος, με τη σειρά του, καθορίζει όχι την άποψη του καθενός ξεχωριστά (δημοκρατία έχουμε, δεν ελέγχει κανείς τη σκέψη σου!), αλλά το πόσο απέχει αυτή η άποψη από το να είναι αποδεκτή. Περιέργως, αυτό λίγο-πολύ φτάνουμε να το αποδεχόμαστε όλοι. Όχι και τόσο περιέργως, γιατί η ιδεολογία δεν είναι επιβολή ούτε «πλύση εγκεφάλου». Δεν θα σου αλλάξει κανείς την προσωπική σου άποψη ή γνώμη –είπαμε, δημοκρατία έχουμε! Θα σου δείξει όμως ότι η άποψή σου είναι μακριά από τον «μέσο όρο»: δεν εκφέρεται δημόσια, άρα είναι αιρετική, ακραία, την ασπάζονται ελάχιστοι εκτός από σένα. Κυρίως, θα σε πείσει ότι, όσο πιο πολύ απέχει από τον μέσο όρο, τόσο πιο ψιθυριστά πρέπει να τη λες…
Μ’ αυτή την έννοια, οι καφρίλες που ακούγονται στα δελτία των 8, τα νεοφιλελεύθερα παραληρήματα στις καθημερινές εφημερίδες, οι εξωφρενικά ακροδεξιές απόψεις από κυβερνητικά χείλη, δεν έχουν σκοπό αναγκαστικά να πείσουν την πλειοψηφία. Είναι δυνατόν να πείσεις την πλειονότητα έστω των τηλεθεατών ότι άμα πιάσουμε πάτο η χώρα θα ανακάμψει, ότι ο γραμματέας της κυβέρνησης μπορεί ελεύθερα να διαφημίζει ότι είναι «αντικομμουνιστής» αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι, ότι όσοι μετανάστες μπαίνουν σε μια βάρκα Γενάρη μήνα είναι λογικό να πνίγονται, ότι είναι βία το πλαστικό μπουκάλι νερό στο αυτοκίνητο Τόμσεν, αλλά είναι ζωτική ανάγκη για τους καταστηματάρχες της Ερμού να «σκουπιστούν» οι απολυμένες καθαρίστριες από την οδό Νίκης;
Όχι, δεν έχουν σκοπό να πείσουν γι’ αυτό καθαυτό που λένε. Έχουν σκοπό να μετατοπίσουν τόσο τον μέσο όρο της συζήτησης, ώστε οι έννοιες «ανθρώπινα δικαιώματα», «δημόσια αγαθά», «ανάγκες των εργαζόμενων» να τοποθετούνται τόσο μακριά από το μέινστριμ, ώστε πλέον να εκφέρονται χαμηλόφωνα, σχεδόν ενοχικά. Και το καταφέρνουν.
***
Μεγάλη η παρέκβαση. Ας ξαναγυρίσουμε λοιπόν στην αρχική αφορμή, τα δείπνα στη Στοά του Αττάλου. Εδώ και καιρό επανέρχονται επιτακτικά στη δημόσια συζήτηση προτάσεις για την ιδιωτικοποίηση αρχαιολογικών χώρων. Ο περισσότερος κόσμος, και σίγουρα όλα τα μέλη του ΚΑΣ τις θεωρούν εξωφρενικές: τα μνημεία ανήκουν στο δημόσιο. Άρα το «δημόσιο αγαθό» νίκησε τη λογική της «ιδιωτικοποίησης»; Όχι! Γιατί σκοπός της εκφοράς τέτοιων απόψεων δεν είναι αυτή καθαυτή η ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων (που, παρεμπιπτόντως, δεν ισχύει πουθενά στον πλανήτη). Σκοπός είναι να μετατοπιστεί τόσο ο μέσος όρος της δημόσιας συζήτησης για τα μνημεία και να εξοβελιστεί η έννοια του κοινωνικού τους ρόλου, ώστε, λ.χ., η οργάνωση πριβέ δείπνων μέσα σ’ αυτά να θεωρείται πλέον απολύτως θεμιτή.
Όπως «λογικό» θεωρείται τις προτεραιότητες των μνημείων να τις ορίζει πια το Διάζωμα, οι ΜΚΟ ή ο ΣΚΑΪ. Όπως «λογικό» θεωρείται να καταργείται κάθε έννοια (και Οργανισμός) δημόσιας χάραξης πολιτικής στην πολεοδομία και τη χωροταξία και να αντικαθίσταται από το Rethink Athens. Μόνο που, για τους ενορχηστρωτές, αυτό δεν είναι ιδεολογία. Είναι απτά και υλικά συμφέροντα: να καθορίζουν οι ιδιώτες τον σχεδιασμό που θα πληρώσει το δημόσιο, καθορίζοντας ακόμη και τους στόχους και την τιμή στην οποία θα το κάνει. Ένας ελέφαντας πίσω από μια παπαρούνα – μα πώς διέφυγε από όλους μας;

To «ιερό» τουριστικό real estate με γκολφ επανέρχεται

Κάβο Σίδερο: ανίερες επενδύσεις στην άκρη της Κρήτης-1

του Κωστή Χατζημιχάλη

Ο αγώνας ενάντια στην καταστροφική επένδυση στο Κάβο Σίδερο είναι ένας από τους εμβληματικότερους των τελευταίων χρόνων, ξεπερνώντας τα όρια της Κρήτης. Και είναι έτσι, καθώς συνδυάζει πολλά: ένα μοναδικό αρχαιολογικό και περιβαλλοντικό τοπίο, αλώβητο από παλαιότερα «αναπτυξιακά» κύματα, έναν σκοτεινό ρόλο της Εκκλησίας, ξένους επενδυτές, μπαγιάτικα αλλού και αδοκίμαστα εδώ οράματα για τουριστικές αναπτύξεις κλίμακας με σφραγίδα το γκολφ και το κτηματομεσιτικό παιχνίδι. Ένας αγώνας πολυμέτωπα εμβληματικός και για την Αριστερά, η οποία πρωτοστάτησε στην πρώτη του φάση, καθώς τη θέτει μπροστά σε μεγάλα ζητήματα όπως το τι είδους ανάπτυξη θέλουμε, πώς ονειρευόμαστε τον τόπο μας. Σήμερα που ο κίνδυ-νος επανακάμπτει, με μια ―φαινομενικά μόνο και προσωρινά— «ηπιότερη» επένδυση, με πανομοιότυπα ωστόσο χαρακτηριστικά, ανοίγουμε ξανά το θέμα.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Ρενέ Μαγκρίτ, «Η ωραία της νυκτός»

Οι ελληνικές ακτές, από τις αρχές της δεκαετίας 1990 είναι στόχος επενδυτικών ομίλων, ελληνικών και ξένων, για την υλοποίηση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων. Βλέπουμε, πάντοτε, το ίδιο σκηνικό: οι εταιρείες υπόσχονται χιλιάδες θέσεις εργασίας και τοπική ανάπτυξη, ορισμένοι τοπικοί φορείς, η κυβέρνηση, μέσα ενημέρωσης και κόμματα εξουσίας πανηγυρίζουν — και μόνο κάτι «γκρινιάρηδες οπισθοδρομικοί» αντιδρούν, ενταγμένοι σε περιβαλλοντικούς συλλόγους και κινήματα πολιτών μαζί με ιστορικούς, αρχαιολόγους, χωροτάκτες και αριστερούς/ες. Στο Κάβο Σίδερο της Σητείας, δεκαπέντε χρόνια τώρα, μια παρόμοια επένδυση προσπαθεί να υλοποιηθεί και, παρά τη λυσσαλέα υποστήριξη ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, η απόφαση του ΣτΕ το 2010 τη σταμάτησε. Επανέρχεται όμως, γιατί η περιοχή έχει την τύχη –ή την ατυχία– να είναι μοναδική στη Μεσόγειο και η υφαρπαγή της γης της από την εταιρεία και τη Μονή Τοπλού θα δώσει μονοπωλιακές προσόδους στους επενδυτές, με ελάχιστες θετικές τοπικές επιπτώσεις. Εξηγούμαι.

Ίτανος: Ένα μοναδικό κρητικό τοπίο

Κάβο Σίδερο: ανίερες επενδύσεις στην άκρη της Κρήτης-2

της Τζένιφερ Μούντι και του Όλιβερ Ράκαμ

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Η χερσόνησος της Ιτάνου είναι ένα πολύ ιδιαίτερο κομμάτι της Κρήτης, τόσο για τη χλωρίδα και την πανίδα της, όσο και για τα αρχαιολογικά ευρήματα που φιλοξενεί. Βρίσκεται σε διεθνές καθεστώς προστασίας υπό την αιγίδα της NATURA 2000, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της υπάγεται στο ακόμα πιο αυστηρό καθεστώς της Ζώνης Ειδικής Προστασίας.
Διαβάσαμε την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) των επενδυτών, η οποία επιβεβαιώνει τη σπουδαιότητα της χλωρίδας και της πανίδας της χερσονήσου, αλλά λέει πολύ λίγα για το πού ακριβώς απαντούν τα διάφορα είδη, καθώς και για το πού πρέπει ή δεν πρέπει να χωροθετηθούν οι όποιες εγκαταστάσεις, προκειμένου να περιοριστεί η προξενούμενη βλάβη. Δύο ιδιαίτερα σημαντικές περιοχές από οικολογικής (και αρχαιολογικής) άποψης, η θέση Τραβούνι και η θέση Γυαλιές στην ανατολική ακτή, θα υποστούν πολύ σοβαρές επιπτώσεις. Με δυο λόγια: αυτά τα σχέδια ανάπτυξης της περιοχής είναι ασύμβατα με μια περιοχή NATURA 2000.
Η αντίστοιχη έκθεση των επενδυτών περί τα αρχαιολογικά είναι εντελώς προσχηματική. Οι χάρτες επισημαίνουν (ανακριβώς σε αρκετές περιπτώσεις) κάποιους αρχαιολογικούς χώρους, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται εκτός της υπό ανάπτυξη περιοχής. Το πραγματικά σκανδαλώδες όμως είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στους πάνω από εκατό χώρους με αρχαιολογικά ευρήματα και κατασκευές από τη Νεολιθική Εποχή έως τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους, οι οποίοι περιλαμβάνονται στη σχετική «Έρευνα για την Ίτανο» (http://prospection-itanos.efa.gr). Αλλά δεν είναι μόνο αυτοί οι μεμονωμένοι χώροι: υπάρχει ένα ολόκληρο τοπίο (εκτάσεις τετραγωνικών χιλιομέτρων με δρόμους, αναβαθμούς, φράγματα, λατομεία) που διατηρείται από τους αρχαίους χρόνους, καθώς οι λόφοι της χερσονήσου έχουν μείνει ακαλλιέργητοι εδώ και 1500 χρόνια. Παρότι το μεγαλύτερο μέρος του επενδυτικού σχεδίου εκτείνεται έξω από τα όρια της «Έρευνας για την Ίτανο», μια παρόμοια πυκνότητα αρχαιολογικών ευρημάτων πιθανότατα συνεχίζεται και μέσα στην περιοχή του σχεδίου. Την έκταση του αρχαιολογικού αυτού τοπίου μπορεί κανείς να τη δει στο Google Earth.

Η αρχαιολογία του τοπίου και η «ανάπτυξη» των γκολφ

Κάβο Σίδερο: ανίερες επενδύσεις στην άκρη της Κρήτης-3

του Γιάννη Χαμηλάκη

Ρενέ Μαγκρίτ, «Αυτό δεν είναι μια πίπα»

Η χρήση εννοιών και μυθολογικών αναφορών της αρχαιότητας για να περιγραφεί κάτι εντελώς αντίθετο από την αρχική τους σημασία δεν είναι ασυνήθιστη. Ας θυμηθούμε τον «Ξένιο Δία», την εφιαλτική και άκρως ρατσιστική επιχείρηση κατά των μεταναστών. Συχνά αυτή η κατάχρηση μας εξοργίζει, και για να εκφράσουμε την οργή μας χρησιμοποιούμε μιαν άλλη αρχαία έννοια: την ύβρι. Και καλώς πράττουμε. Έτσι όμως παραβλέπουμε την απόλυτα στοχευμένη απόπειρα να χρησιμοποιηθεί το συμβολικό κεφάλαιο και η ηθική εξουσία της αρχαιότητας για την επίτευξη σχεδίων αμφιλεγόμενων ή αντιδημοφιλών. Το σκεφτόμουν διαβάζοντας το νέο όνομα της σχεδιαζόμενης τουριστικής «επένδυσης» στον Κάβο Σίδερο: «Ίτανος Γαία». Εμπνευστής της, η βρετανική εταιρεία Loyalward, θυγατρική της Minoan Group (ξανά η αρχαιότητα). Το όνομα ανήκει σε μια από τις πλέον σημαντικές αρχαίες πόλεις της Κρήτης, κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο, που είχε την ατυχία να βρεθεί στην ευρύτερη περιοχή της εν λόγω επένδυσης.
Η ιστορία είναι παλιά και γνωστή, τουλάχιστον στο περίγραμμά της. Αφορά μια έκταση 25 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που έμεινε κατά βάση αναλλοίωτη από την ύστερη αρχαιότητα μέχρι σήμερα, διατηρώντας έτσι μια σπάνια βιοποικιλότητα, έναν αριθμό στενά ενδημικών ειδών και ένα μεγάλο φάσμα ιδιαίτερων αρχαιολογικών καταλοίπων, στοιχεία που οδήγησαν στον χαρακτηρισμό της ως περιοχή NATURA 2000, χρήζουσα ειδικής προστασίας. Για όλους και όλες εμάς που καταγόμαστε ή έχουμε στενή σχέση με την περιοχή, ο μυθικός αυτός τόπος πραγματώνει την αντίσταση του κρητικού τοπίου στην επέλαση των βιομηχανικών ΑΠΕ και σε μια τουριστικά κορεσμένη βόρεια ακτή. Η έκταση λοιπόν αυτή παραχωρείται από την ιδιοκτήτη της, τη Μονή Τοπλού, στη Loyalward για «αξιοποίηση» το 1998. Η εταιρεία σχεδιάζει, σε μια από τις πλέον ξηρές και ανεμοδαρμένες περιοχές της Ευρώπης, ένα τεράστιο θέρετρο γκολφ για υψηλά εισοδήματα, με τρία γήπεδα και 7.000 κλίνες, καθώς και μια σειρά άλλες υποδομές. Το σχέδιο εγκρίνεται από τις αρμόδιες αρχές, αλλά οι ισχυρές αντιδράσεις, της τοπικής κοινωνίας, οικολογικών οργανώσεων και επιστημόνων απ’ όλο τον κόσμο το σταματούν, βοηθούσης και της αρνητικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2010, μετά από προσφυγή 300 κατοίκων και επιστημόνων.

Στον τοίχο

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Αναστασία Δούκα, «Μ. Σαχτούρης, 2014»

Μια μέρα η Ε επισκέφτηκε τον Σαχτούρη στο νοσοκομείο και του πρότεινε να πηγαίνει και να τον βλέπει πού και πού. Ο Σαχτούρης την έδιωξε. Δεν είχε ξαναδεί την Ε. Ωστόσο η Ε επέμεινε. Συνέχισε να τον επισκέπτεται μέχρι που ο Σαχτούρης έφτασε στο σημείο να έχει ανάγκη την παρουσία της.
Η Ε ήταν εξαιρετικά νέα τότε, χόρευε, έγραφε ποίηση, ζούσε μόνη της. Ήταν ψηλή (ακόμα είναι).
Ένα απόγευμα ο Σαχτούρης τής ζήτησε να δει την αγαπημένη του ταινία. Η Ε κουβάλησε μια τηλεόραση κι ένα βίντεο και τα τοποθέτησε σε μια καρέκλα μπροστά στο κρεβάτι του και έτσι είδαν μαζί τις Άγριες Φράουλες του Μπέργκμαν. Μου είναι αδύνατον λοιπόν να μην φανταστώ την αντανάκλαση του Σαχτούρη πάνω στη γυάλινη οθόνη όταν συναντούσε το ψυχρό βλέμμα του γηραλέου καθηγητή που τον υποδυόταν ο σκηνοθέτης Βίκτορ Σγιόστρομ.

Μισό ψωμί κι ένα βιβλίο

Oμιλία στα εγκαίνια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Φουέντε Βακέρος

του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

μετάφραση από τα γαλλικά: Γιώργος Παπαπαναγιώτου

O Λόρκα μαθητής λυκείου, με τη μικρή του αδερφή

Ο Λόρκα (1898-1936) γεννήθηκε και έζησε μέχρι τα έντεκά του στην αγροτική κωμόπολη Fuente Vaqueros, δεκαεφτά χιλιόμετρα δυτικά της Γρανάδας. Τον Μάιο του 1929, στη διάρκεια ενός δείπνου που παρατέθηκε από τους συγχωριανούς του για να γιορτάσουν το ανέβασμα στη Γρανάδα του θεατρικού του «Μαριάννα Πινέντα», ο Λόρκα ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δημιουργήσει μια τοπική βιβλιοθήκη, στην οποία θα πρόσφερε τα δικά του βιβλία και βιβλία φίλων του συγγραφέων. Η πρόταση εγκρίθηκε από τον δήμαρχο, ο οποίος ανέθεσε στον Λόρ-κα να οργανώσει τα επίσημα εγκαίνια τον Σεπτέμβρη του 1931, στη διάρκεια της γιορτής του χωριού. Ας σημειώσουμε τη συγκυρία. Τον Ιούνιο έχει καταργηθεί η βασιλεία και έχει ανακηρυχθεί η «Δημοκρατία όλων των εργαζομένων», μετά από οχτώ χρόνια δικτατορίας, με το Σύνταγμα του 1931, που προέβλεπε, μεταξύ άλλων: ελευθερία της έκφρασης, καθολική ψηφοφορία (συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των φαντάρων), οχτάωρο, κοινωνική ασφάλιση, αύξηση των μισθών, αγροτική μεταρρύθμιση, διαχωρισμό κράτους και Εκκλησίας, ελευθερία θρησκεύματος, διαζύγιο και πολιτικό γάμο, αυτονομία των επαρχιών, κατάργηση των προνομίων των αριστοκρατών, δημόσια υποχρεωτική μη θρησκευτική εκπαίδευση (οι αναλφάβητοι αποτελούσαν το 45% του πληθυσμού) κ.ά. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία του Λόρκα στα εγκαίνια.
Γ. ΠΑΠ.

Όταν κάποιος πηγαίνει στο θέατρο, σ’ ένα κονσέρτο, σε μια οποιαδήποτε καλλιτεχνική εκδήλωση ή γιορτή, εφόσον του αρέσει το θέαμα, αναπολεί αμέσως τους δικούς του που απουσιάζουν, και θλίβεται επειδή σκέφτεται: «Πόσο θ’ άρεσε αυτό στην αδερφή μου, στον πατέρα μου!». Από εκεί και πέρα, θα χαρεί το θέαμα, αλλά με μια ελαφρά μελαγχολία. Τέτοια μελαγχολία αισθάνομαι κι εγώ, όχι για τα μέλη της οικογένειάς μου –αυτό θα ήταν ποταπό– αλλά για όλους τους ανθρώπους που λόγω έλλειψης χρημάτων και εξαιτίας της κακοτυχίας τους δεν απολαμβάνουν το ύψιστο αγαθό της ομορφιάς, της ομορφιάς που είναι ζωή, καλοσύνη, γαλήνη και πάθος.

Ξανακερδίζοντας την πόλη μας

Ιδιωτικοποιήσεις, φαραωνικά έργα και κοινωνικοί αγώνες για τη γη ως κοινό αγαθό

της Φερενίκης Βαταβάλη

Έργο του Ρενέ Μαγκρίτ

Η προωθούμενη ιδιωτικοποίηση του Ελληνικού αποτελεί μια εμβληματική περίπτωση υφαρπαγής της γης, που συνδυάζεται με την επικράτηση ενός μοντέλου ανάπτυξης των ελληνικών πόλεων. Συνδέεται άμεσα με την αυξανόμενη σημασία που αποκτά η γη –ιδιαίτερα η αστική– για τη διοχέτευση του πλεονάζοντος παγκόσμιου κεφαλαίου στο πλαίσιο των πρόσφατων παραγωγικών αναδιαρθρώσεων. Ταυτόχρονα, το Ελληνικό αποτελεί μια εμβληματική περίπτωση κοινωνικών αγώνων και επεξεργασίας εναλλακτικών προτάσεων για την «αξιοποίηση» της γης.
Το παράδειγμα του Ελληνικού, ως πεδίου σύγκρουσης των οικονομικών και πολιτικών ελίτ από τη μια και των τοπικών κοινωνιών από την άλλη, παρά τις ιδιαιτερότητές του, δεν είναι το μοναδικό. Αντίστοιχα παραδείγματα ιδιωτικοποιήσεων γης και μεγάλων οικιστικών αναπτύξεων βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης και της κοινωνικής δράσης τα τελευταία χρόνια σε πολλές πόλεις.
Διερευνώντας τις συγκρούσεις που αναπτύσσονται με επίκεντρο τη γη σε διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις και –κυρίως– στους αγώνες, τις διεκδικήσεις και τις προτάσεις κοινωνικών δυνάμεων που αντιμετωπίζουν τη γη ως κοινό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα, το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, σε συνεργασία με το Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης, οργανώνει, στις 4 και 5 Απριλίου, διήμερο εργαστηρίων, περιηγήσεων και συζητήσεων στο Ελληνικό, με γενικό τίτλο «Ξανακερδίζοντας την πόλη μας. Ιδιωτικοποιήσεις, φαραωνικά έργα και κοινωνικοί αγώνες για τη γη ως κοινό αγαθό».

Άσυλο Αστέγων

 Σκέψεις με αφετηρία το Reactivate Athens

της Ελένης Τζιρτζιλάκη

«Στη χειρότερη κατάσταση είναι όπως πάντα εκείνοι που δεν έχουν επιλογή. Kατοικούν, αν όχι σε εξαθλιωμένες φτωχογειτονιές, σε μπαγκαλόους που αύριο κιόλας μπορεί να είναι καλύβες, τροχόσπιτα, αυτοκίνητα, κατασκηνώσεις, υπαίθρια καταλύματα. Το σπίτι έχει παρέλθει […] Δεν υπάρχει σωστή ζωή μέσα στην ψεύτικη».
Theodor Αdorno, «Άσυλο Αστέγων», Μinima Moralia
(μετ. Λευτέρης Αναγνώστου, εκδ. Aλεξάνδρεια)

Αφίσα για την κατάληψη Ρότε Φλόρα

Στις σημερινές συνθήκες της βιοπολιτικής και της «γυμνής ζωής» (Τζόρτζιο Αγκάμπεν) δεν δίνεται η ίδια αξία σε όλες τις ζωές. H πόλη της Αθήνας είναι αντιπροσωπευτική αυτής της συνθήκης, όπου «δεν υπάρχει σωστή ζωή μέσα στην ψεύτικη». Κι αυτό ακριβώς επιβεβαιώνεται στο κέντρο της, με τους άστεγους, την επαιτεία, τους πλειστηριασμούς. Κάποιες ζωές δεν θεωρούνται ζωές, καθώς απειλούνται καθημερινά από τον «Ξένιο Δία», συλλαμβάνονται, οδηγούνται σε αστυνομικά τμήματα και αργότερα, συχνά, στα κέντρα κράτησης. Τι κι αν ανάμεσά τους βρίσκονται πρόσφυγες πολέμου…
Ο χώρος είναι ασυνεχής και συνεχώς απειλούμενος, όπως και οι κάτοικοί του. Οι συνθήκες σωματοποιημένες όσο ποτέ. Σύνορα, εμφανή ή αόρατα, μπαίνουν συνεχώς στον χάρτη της πόλης μέσα από τον «Ξένιο Δία» και το πρόγραμμα «Θέτις».

Plataforma de Afectados por la Hipoteca

Οι κινητοποιήσεις εμποδίζονται με βία, μια βία με την οποία πλέον η κυβέρνηση χειρίζεται το σώμα της πόλης και τα σώματα των διαδηλωτών.
Κάποιες ζωές δεν θεωρούνται ζωές. Κάποιες ζωές δεν έχουν δικαίωμα στην οδύνη ή στο πένθος. Η ιστορία των ανθρώπων που πνίγηκαν στο Φαρμακονήσι το απέδειξε. Οι διασωθέντες, φανερά συντετριμμένοι, διηγήθηκαν τις ιστορίες τους στη πλατεία Συνταγματος. Πώς μπορεί να λησμονήσει κανείς τα πρόσωπά τους;

Ο δημόσιος χώρος και τα ευάλωτα σώματα

Τα σώματα ευάλωτα, τρωτά, εκτεθειμένα στη δημόσια σφαίρα ρουφάνε αυτές τις επιδράσεις μιας πόλης σε συνθήκη εκτάκτου ανάγκης και επισφάλειας, ενώ πολλά κτίρια είναι άδεια, καθώς έχουν αγοραστεί για να «αξιοποιηθούν» την κατάλληλη στιγμή.

Στα Ενθέματα αύριο 30 του Μάρτη

Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 30ής τουΜάρτη
Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata
Κείμενα των: Ντίνας Τζουβάλα, Φερενίκης Βαταβάλη, Δέσποινας Κουτσούμπα, Κωστή Χατζημιχάλη, Τζένιφερ Μούντι, Όλιβερ Ράκμαν, Γιάννη Χαμηλάκη, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Κωσνταντίνου Χατζηνικολάου, Ελένη Τζιρτζιλάκη.

Γκράφιτι σε δρόμο της Βαρκελώνης. Φωτογραφία του Zander Xo, από το flickr

To γάλα, ο ΟΟΣΑ, ο Φουκώ και η «αλήθεια της αγοράς». Η Ντίνα Τζουβάλα αναρωτιέται: «Ποιον θα ρωτάγατε για να διαπιστώσετε αν το γάλα που πίνετε είναι φρέσκο; Πολλοί θα μπορούσαν να σας διαφωτίσουν: ένας αγρότης, ένας βιολόγος, ένας χημικός, ακόμα κι ένας παππούς σε κάποιο χωριό. Θα μπορούσατε, ακόμα, επιστρατεύοντας την κοινή λογική σας, να συμπεράνετε ότι προφανώς (πολύ) λίγες ημέρες μετά την παραγωγή του είναι παράλογο να αποκαλούμε οτιδήποτε “φρέσκο”. Και θα αποτελούσε μάλλον δείγμα εκκεντρικότητας να απευθυνθείτε στον ΟΟΣΑ ζητώντας του να γνωμοδοτήσει επί του ζητήματος». Και συνεχίζοντας μας μιλάει για την έκθεση του ΟΟΣΑ και πώς η ανάλυση του Φουκώ για την αγορά μας βοηθάει να την αναλύσουμε.
«Ένας συνολικός συμβιβασμός ΗΠΑ-Ιράν δεν είναι απίθανος». Συνέντευξη του Ζιλμπέρ Ασκάρ. Ο Γιάννης Αλμπάνης βρέθηκε στο Χάιντεραμπαντ της Ινδίας για το συνέδριο Δημοκρατία, Σοσιαλισμός και οράματα για τον 21ο αιώνα». Συνάντησε τον Ζιλμπέρ Ασκάρ, καθηγητή στο SOAS και αγωνιστή της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ο οποίος του μίλησε για τη Συρία και τη Μέση Ανατολή: «Η άνευ προηγουμένου βία του Άσαντ, που ισοπεδώνει ολόκληρες πόλεις, έχει οδηγήσει στην απόλυτη καταστροφή. Η Συρία μοιάζει με τη Γερμανία στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου – μόνο που τη Γερμανία την είχαν καταστρέψει οι Σύμμαχοι, και όχι η ίδια η κυβέρνηση της. Από όποια αριστερή ή ανθρωπιστική οπτική κι αν δει κανείς το ζήτημα, αυτός ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει τώρα. Ειδικά για τις προοδευτικές δυνάμεις, ο τερματισμός του πολέμου και η πτώση του καθεστώτος είναι απαραίτητες συνθήκες για να βγουν ξανά μπροστά».

ΚΑΒΟ ΣΙΔΕΡΟ: ΑΝΙΕΡΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Τρία άρθρα για την καταστροφική επένδυση στη Σητεία, η οποία επανέρχεται με –φαινομενικά και προσωρινά μόνο– «ηπιότερα», αλλά ουσιαστικά ίδια χαρακτηριστικά. Ένας εμβληματικός αγώνας που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια και συνεχίζεται.

1. Το «ιερό» τουριστικό real estate με γκολφ επανέρχεται. Γράφει ο Κωστής Χατζημιχάλης: «Αυτό που θα πουλήσει η επένδυση στο Κάβο Σίδερο δεν είναι οι εγκαταστάσεις που θα κατασκευάσει• αυτές υπάρχουν κι αλλού. Θα πουλήσει το προστατευμένο άγριο, άνυδρο τοπίο της Ανατολικής Κρήτης με τη μοναδική ιστορικότητα. Γι’ αυτό δεσμεύει και τα 23.000 στρέμματα τώρα, παρότι δεν τα χρειάζεται: για να εξασφαλίσει υπεραξία από τη μονοπωλιακή χρήση όλης της περιοχής και από πιθανή (εγώ τη θεωρώ σίγουρη) επέκταση των ξενοδοχείων σε μερικά χρόνια και προσθήκη και των άλλων δυο γηπέδων γκολφ. Πρόκειται για μια νέου τύπου “περίφραξη των κοινών”».
2. Ίτανος: ένα μοναδικό κρητικό τοπίο. Γράφουν οι αρχαιολόγοι Jennifer Moody και Oliver Rackham, δύο διεθνούς κύρους ειδικοί που έχουν για χρόνια εγκύψει στη μελέτη του αρχαιολογικού πλούτου της περιοχής: «Η χερσόνησος της Ιτάνου είναι ένα πολύ ιδιαίτερο κομμάτι της Κρήτης, τόσο για τη χλωρίδα και την πανίδα της, όσο και για τα αρχαιολογικά ευρήματα που φιλοξενεί. Βρίσκεται σε διεθνές καθεστώς προστασίας υπό την αιγίδα της NATURA 2000, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της υπάγεται στο ακόμα πιο αυστηρό καθεστώς της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).
3. Η αρχαιολογία του τοπίου και η «ανάπτυξη» των γκολφ. Γράφει ο Γιάννης Χαμηλάκης: «Διαβάζοντας προσεκτικά τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων διαπιστώνουμε πως στην ουσία ελάχιστα άλλαξαν [στην καινούρια επνεδυτική πρόταση, που εμφανίζεται ως «ηπιότερη» και με σεβασμό στο περιβάλλον]. Η επένδυση παραμένει θέρετρο γκολφ, περιλαμβάνοντας την ίδια έκταση με το αρχικό σχέδιο. Το τελικό αποτύπωμά της είναι εν δυνάμει ακόμα μεγαλύτερο απ’ αυτό του αρχικού σχεδίου, καταργώντας στην πράξη το καθεστώς της περιοχής ως θέση NATURA 2000. Επιπλέον, η επιχείρηση κάμψης των αντιδράσεων δρομολογείται εδώ και χρόνια, περιλαμβάνοντας τη δωρεάν προσφορά πετρελαίου από την εταιρεία στο εγκαταλελειμμένο από την πολιτεία τοπικό νοσοκομείο, ή τη χρηματοδότηση εκ μέρους της του τοπικού πολιτιστικού φεστιβάλ».
Δείπνα στη Στοά. Ιδεολογία, ιδιωτικοποίηση και ιδιωτεία. «Πριν μία εβδομάδα, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε, με ισχυρή πλειοψηφία, τη διοργάνωση δύο ιδιωτικών εκδηλώσεων με δείπνο μέσα στην Αρχαία Αγορά, στη Στοά του Αττάλου, και στο Παναθηναϊκό Στάδιο». Με αφετηρία αυτή την απόφαση αυτή, η Δέσποινα Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, γράφει για την «κοινή γνώμη» και τη χειραγώγησή της: «Σκοπός είναι να μετατοπιστεί τόσο ο μέσος όρος της δημόσιας συζήτησης για τα μνημεία και να εξοβελιστεί η έννοια του κοινωνικού τους ρόλου, ώστε, λ.χ., η οργάνωση πριβέ δείπνων μέσα σ’ αυτά να θεωρείται πλέον απολύτως θεμιτή».
Μισό ψωμί κι ένα βιβλίο. Η ομιλία του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα στα εγκαίνια της δημοτικής βιβλιοθήκης της Φουέντε Βακέρας, της κωμόπολης όπου γεννήθηκε: «Όταν ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι –πατέρας της Ρώσικης Επανάστασης πολύ περισσότερο απ’ όσο ο Λένιν– ήταν φυλακισμένος σε κάτεργο στη Σιβηρία […] ζητούσε βοήθεια από την οικογένειά του, γράφοντάς τους: “Στείλτε μου βιβλία, βιβλία, πολλά βιβλία για να μην πεθάνει η ψυχή μου!”. Κρύωνε, αλλά δεν ζητούσε ζέστη• διψούσε πολύ, αλλά δεν ζητούσε νερό, ζητούσε βιβλία, δηλαδή ορίζοντες, δηλαδή σκαλοπάτια για ν’ ανέβει στις κορυφές του πνεύματος και της καρδιάς» (μετάφραση: Γιώργος Παπαπαναγιώτου).
Στον τοίχο. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, στη στήλη του «Νέα από το Σπίτι», θυμάται τον Μίλτο Σαχτούρη (πέθανε στις 29.3.2005): «Κανένας άλλος Έλληνας ποιητής δεν έπιασε με τόση ακρίβεια τους καιρούς που ζούμε καθώς και αυτούς που έρχονται, ακολουθώντας με το ένστικτό του το πρόγραμμα των δύο αγαπημένων του συγγραφέων, του Κάφκα και του Τρακλ. § Κάτι που μάλλον είναι ήδη γνωστό: έγραφε πάντα με το πρόσωπο στον τοίχο» (με ένα σχέδιο της Αναστασίας Δούκα).
Άσυλο αστέγων. Σκέψεις της Ελένης Τζιρτζιλάκη με αφετηρία το Reactivate Athens και την Αθήνα του 2014: «Κάποιες ζωές δεν θεωρούνται ζωές. Κάποιες ζωές δεν έχουν δικαίωμα στην οδύνη ή στο πένθος. Η ιστορία των ανθρώπων που πνίγηκαν στο Φαρμακονήσι το απέδειξε. Οι διασωθέντες, φανερά συντετριμμένοι, διηγήθηκαν τις ιστορίες τους στη πλατεία Συνταγματος. Πώς μπορεί να λησμονήσει κανείς τα πρόσωπά τους; […]. Τα σώματα ευάλωτα, τρωτά, εκτεθειμένα στη δημόσια σφαίρα ρουφάνε αυτές τις επιδράσεις μιας πόλης σε συνθήκη εκτάκτου ανάγκης και επισφάλειας, ενώ πολλά κτίρια είναι άδεια, καθώς έχουν αγοραστεί για να “αξιοποιηθούν” την κατάλληλη στιγμή».

Ξανακερδίζοντας την πόλη μας. Ιδιωτικοποιήσεις, φαραωνικά έργα και κοινωνικοί αγώνες για τη γη ως κοινό αγαθό. Η Φερενίκη Βαταβάλη γράφει με αφορμή το διήμερο που οργανώνουν στο Ελληνικό στις 4 και 5 Απριλίου το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, με τη συνεργασία του Δήμου Ελληνικού, διερευνώντας τις συγκρούσεις που αναπτύσσονται με επίκεντρο τη γη σε διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις και –κυρίως– στους αγώνες, τις διεκδικήσεις και τις προτάσεις κοινωνικών δυνάμεων που αντιμετωπίζουν τη γη ως κοινό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα. Και αναφέρεται σε ανάλογες εμπειρίες από Βερολίνο, Ναντ, Μαδρίτη-Καταλονία και Κωνσταντινούπολη.

Γιατί καθιερώθηκε η μονιμότητα στο δημόσιο;

H μονιμότητα βασικό αίτημα του αστικού εκσυγχρονισμού επί Βενιζέλου 

του Νίκου Ποταμιάνου

Πορεία δημοσίων υπαλλήλων, Αθήνα 1927.
Επιχρωματισμένη φωτογραφία (Αρχείο ΓΣΕΕ)

Το «ταμπού» της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων πρέπει να σπάσει, έχει επανειλημμένα τονίσει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, αλλά και ένας ευρύτατος κύκλος πολιτικών και αναλυτών. Οι πρώτες απολύσεις έγιναν με το κλείσιμο της ΕΡΤ, ενώ την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές μπορούμε ακόμα να ελπίζουμε ότι δεν θα απολυθούν τελικά εκπαιδευτικοί, καθαρίστριες, σχολικοί φύλακες και δημοτικοί αστυνομικοί που είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα.

Οι απολύσεις από το δημόσιο, πέρα από τον στόχο της μείωσης όσων δαπανών δεν κατευθύνονται στην αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, παρουσιάζονται ως μέτρο δικαιοσύνης, κατάργησης ενός αδικαιολόγητου «προνομίου» που απολαμβάνουν ανίκανα «βύσματα», τη στιγμή που στον ιδιωτικό τομέα κυριρχεί η μαζική ανεργία. Το ότι η εξίσωση γίνεται προς τα κάτω, το ότι στην κατάργηση της μονιμότητας στο δημόσιο συμπυκνώνεται η κατάργηση του δικαιώματος στη μόνιμη και σταθερή εργασία εν γένει, τείνουν δυστυχώς να το παραβλέπουν πολλά από τα θύματα των μνημονιακών πολιτικών, παραδομένα σε μια πολιτική της μνησικακίας.

 Tα ιερά και τα όσια του αστικού εκσυγχρονισμού

Πώς προέκυψε όμως η επάρατος μονιμότητα; Εδώ υπάρχει κάποια αμηχανία, καθώς θα πρέπει να θιγούν τα ιερά και τα όσια του αστικού εκσυγχρονισμού: ο ίδιος ο Βενιζέλος (ο Ελευθέριος, προφανώς), βασικός και αναντικατάστατος κρίκος στην πάλη μεταξύ εκσυγχρονισμού και λαϊκισμού, που αποτελεί την κυρίαρχη αφήγηση για τη νεοελληνική ιστορία. Η θέσπιση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων στο Σύνταγμα του 1911, από μια Βουλή που ήλεγχε πλήρως το Κόμμα των Φιλελευθέρων, αποτελεί ένα αίνιγμα για τους σημερινούς εκσυγχρονιστές (που, και όταν δεν είναι οι ίδιοι ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού, κινούνται σαφώς εντός των ορίων που θέτει η νεοφιλελεύθερη συναίνεση). Ακόμα και έγκυροι ιστορικοί, λοιπόν, αποδίδουν τη θέσπιση της  σ’ ένα πνεύμα λαϊκισμού που χαρακτήρισε τα χρόνια του κινήματος στο Γουδί και με το οποίο ο Βενιζέλος αναγκάστηκε σ’ ένα βαθμό να συμβιβαστεί. Ο Γιώργος Δερτιλής το 1993 συγκατέλεγε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων στις «αντιπαροχές» που λάμβαναν τα μικροαστικά στρώματα από το κράτος έναντι της υπερφορολόγησής τους και συνέδεσε την καθιέρωσή της με την έκρηξη των μικροαστών το 1909 ενάντια στους φόρους.[1] Πρόσφατα, ο Γιώργος Μαυρογορδάτος αντιπαρέθεσε στον Βενιζέλο του 1911 αυτόν του 1928-32, ο οποίος πλέον «δυσφορούσε για τις συνέπειες της μονιμότητας» και εξήγγειλε τη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων – ενώ «ήταν ο μόνος που έκλεισε δεκάδες σχολεία της μέσης εκπαίδευσης».[2]

Η επιστροφή της Κοκκινοσκουφίτσας: η Αριστερά σε κρίσιμους καιρούς

συνέντευξη του Αντώνη Λιάκου

Με αφετηρία το πρόσφατο βιβλίο του, μιλάει για τις «βαριές σκουριές της Αριστεράς», τον εκσυγχρονισμό, την πολιτισμική Αριστερά, την τεχνολογία, τον ΣΥΡΙΖΑ

Η Επιστροφή της Κοκκινοσκουφίτσας, με υπότιτλο «Η Αριστερά και πώς να την σκεφτούμε σε κρίσι-μους καιρούς» μόλις κυκλοφόρησε από τη Νεφέλη. Περιέχει πέντε πολιτικά δοκίμια του Αντώνη Λιάκου, παλιότερα και νεότερα, που απαντούν –με ερεθιστικό τρόπο– στο αγωνιώδες και βασικό ερώτημα: Τι σημαίνει Αριστερά τον 21ο αιώνα;

Η «Κοκκινοσκουφίτσα», όπως μαθαίνουμε από τον τίτλο του

Έργο του Daniel Egnéus, από τη σειρά «Κοκκινοσκουφίτσα»

βιβλίου, επιστρέφει. Πού και πώς επιστρέφει;

Aπό το παραμύθι στην πραγματικότητα· από τις μαγικές λύσεις στα προβλήματα. O μύθος επιτρέπει μια αναπνοή, μια απόσταση. Είναι μια πολυτέλεια. Σοκολατάκι εν ώρα εργασίας. Η Kοκκινοσκουφίτσα επιστρέφει από μια εξαφάνιση δεκαετιών. Έχει κάνει τα μαθήματά της; Έμαθε καινούρια πράγματα για να μας πει; Το τι μπορεί να είναι η Αριστερά σήμερα, καθώς η κρίση παγιώνεται σε καθεστώς, είναι το αντικείμενο αυτού του μικρού βιβλίου.

Υπάρχει μια νοσταλγική αναβίωση που δημιουργεί τον πειρασμό ανάγνωσης της εποχής μας με όρους παλαιότερων. Το σύνθημα «Η χούντα δεν τελείωσε το ’73», τα μνημόνια ως νέα γερμανική κατοχή, η αναζήτηση «νέου ΕΑΜ» είναι μερικά χτυπητά παραδείγματα. Η σκέψη με αναλογίες δημιουργεί ένα χάρτη: εξάρτηση, υποτέλεια, ραγιαδισμός από εδώ, μικρός λαός που πολεμά από εκεί — έναν χάρτη νοητικό και συναισθηματικό. Το «όπως τότε – έτσι και τώρα» δημιουργεί ένα ηρωικό τύπο αντίληψης, προσωποποιεί πολύπλοκες δυνάμεις και διαδικασίες, αποδίδει οικονομικά και κοινωνικά φαινόμενα σε εθνικές στρατηγικές. «Μας επιβουλεύονται». «Αποικία χρέους». Αλάτισμα με συνωμοσιολογία. Δε λέω, εύπεπτος τρόπος σκέψης, αλλά είναι σαν να υπνοβατείς διασχίζοντας λεωφόρο.

Έργο του Daniel Egnéus, από τη σειρά «Κοκκινοσκουφίτσα»

Υπάρχουν και άλλες «σκουριές» στην Αριστερά, όπως η παράδοση του σταλινισμού. Δεν μένω εδώ, μου φαίνεται αυτονόητο. Ας σταθούμε στην παράδοση του «εκσυγχρονισμού», ως πολιτικό πείραμα και εργαλείο. Πώς την αποτιμάς;

 O εκσυγχρονισμός δεν είναι υπόθεση της δεκαετίας του 1990. Με διαφορετικές λέξεις και όρους, εκφράζει ένα πλαίσιο στην ελληνική πολιτική από τότε που η Ελλάδα έγινε κράτος. Και οι επαναστάτες που μαζεύτηκαν στην Επίδαυρο, και ο Καποδίστριας, και οι Βαυαροί, επεδίωκαν ένα κράτος όπως τα ευρωπαϊκά. Αυτό ήταν το πρότυπο. Στο βαθμό δηλαδή που άλλαζαν τα πρότυπα στη Δυτική Ευρώπη, η Ελλάδα έτεινε, ή ήταν υποχρεωμένη, να τα ακολουθεί. Βέβαια, πρόκειται για πρότυπα διαφορετικά, περισσότερο ή λιγότερο αυταρχικά ή φιλελεύθερα. Και διαφορετικά κατά εποχές. Στη δεκαετία του 1930, πολλοί προσέβλεπαν σε έναν εκσυγχρονισμό μουσολινικής ή χιτλερικής έμπνευσης. Ο εκσυγχρονισμός επίσης ήταν εκλεκτικιστικός. Μεταπολεμικά η Αριστερά μιλούσε για τον εκσυγχρονισμό της παιδείας, την απαλλαγή της από σκοταδιστικές, καθαρευουσιάνικες και εθνοθρησκευτικές αγκυλώσεις. Στη μεταπολίτευση ο εκσυγχρονισμός γίνεται θεωρία ερμηνείας της νεοελληνικής Ιστορίας: από τη μια οι δυνάμεις της συντήρησης και της αδράνειας, από την άλλη της προόδου και της αλλαγής.

Έργο του Daniel Egnéus, από τη σειρά «Κοκκινοσκουφίτσα»

 Ο Όμιλος Παπαναστασίου, πριν τη δικτατορία, η Δημοκρατική Άμυνα, στα χρόνια της δικτατορίας, ο σημιτικός εκσυγχρονισμός στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ συγκροτούν γενεαλογία ιδεών. Γενεαλογία αλλά και μεταλλαγή. Η θεωρία για τις δυο κουλτούρες, την εκσυγχρονιστική και την underdog, άδειασε τον εκσυγχρονισμό από το κοινωνικό του περιεχόμενο. Ο εκσυγχρονισμός έγινε ελκυστικός για πολλούς διανοούμενους της Aριστεράς –και δεν εξαιρώ βέβαια τον εαυτό μου–, όταν το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ ξεδίπλωσε την ελληνορθόδοξη ιδεολογία του. Ο σημερινός αρχηγός του υποστήριζε τον Χριστόδουλο στο θέμα των ταυτοτήτων, έναντι του τότε πρωθυπουργού. Τη δεκαετία του ’90, λοιπόν, το πασοκικό μοντέλο της δεκαετίας του ’80 αφενός είχε αποδιοργανωθεί και εμφανίσει όλες τις αντινομίες και τα προβλήματά του (θυμηθείτε το «βρόμικο» ’89), αφετέρου φαινόταν πλέον ασύμβατο με το νέο οικονομικο-κοινωνικό υπόδειγμα που άρχισε να γίνεται κανόνας στην Ευρώπη. Στο ρεύμα του εκσυγχρονισμού, λοιπόν, εκείνο που πρώτευε ήταν η προσαρμογή της οικονομίας στη νέα ορθοδοξία. Από την επίκληση του λαού στα 1980, στην επίκληση των τεχνοκρατών στα 1990.

Αλλάζει πράγματι η χρονολόγηση της Μεγάλης Έκρηξης της Σαντορίνης

 Η ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ  ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΥ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ-2

του Γιώργη Βουγιουκαλάκη

Τοιχογραφία από το προϊστορικό Ακρωτήρι

Στις αρχές Μαρτίου εμφανίστηκαν μια σειρά  άρθρα στον ελληνικό έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, με τίτλους όπως «Διαψεύδεται η δενδροχρονολόγηση για την έκρηξη της Θήρας» και υπότιτλους όπως «Νέα μελέτη επιβεβαιώνει την παραδοσιακή άποψη ότι το ηφαίστειο εξερράγη στη διάρκεια του 16ου αιώνα π.Χ.» (βλέπε π.χ. Το Βήμα, 7.3.2014). Τα κείμενα αυτά αναπαράγουν στην ουσία τη δημοσίευση του ιστότοπου του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών Δασών και Χιονιού με αντίστοιχο τίτλο («Οι δακτύλιοι δέντρων της Σαντορίνης υποστηρίζουν την παραδοσιακή χρονολόγηση της ηφαιστειακής έκρηξης»).

Ωστόσο, καμιά από αυτές τις δημοσιεύσεις δεν έχει σχέση με τα συμπεράσματα των επιστημονικών εργασιών τις οποίες επικαλούνται.

Για τους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν, κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, εκδηλώθηκε μια τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνη, η οποία αφάνισε κάθε ίχνος ζωής από όλο το νησιώτικο σύμπλεγμα.  Κάτω όμως από τα μεγάλα πάχη τέφρας που απέθεσε διαφύλαξε τον μοναδικό πλούτο της προϊστορικής Σαντορίνης, που έρχεται στο φως τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, με τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι.

Η χρονολογία της έκρηξης του ηφαιστείου της Θήρας ως παιχνίδι της κολοκυθιάς

 Η ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ  ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΥ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ-1

του Χρ. Γ. Ντούμα

Τοιχογραφία από τον προιστορικό Ακρωτήρι

Όταν ο μακαρίτης Σπύρος Μαρινάτος άρχισε την ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Θήρας το 1967, οι θετικές επιστήμες είχαν ήδη εμπλακεί συστηματικά στην παροχή των υπηρεσιών τους στην αρχαιολογία. Με εργαστηριακές αναλύσεις αναζητούσαν χημικές συστάσεις και προελεύσεις υλικών, εφαρμοζόμενες τεχνικές (π.χ. ψήσιμο κεραμικών), αναπλάσεις οικοσυστημάτων κλπ. Ένας τομέας που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση και προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών εργαστηρίων ανά την υφήλιο ήταν κι αυτός του προσδιορισμού της απόλυτης χρονολόγησης. Με διάφορες μεθόδους, όπως ο αρχαιομαγνητισμός, η θερμοφωταύγεια, η μέτρηση του άνθρακα 14 (ραδιοχρονολόγηση), η δενδροχρονολόγηση, η παγοχρονολόγηση κ.ά., έγινε προσπάθεια να προσδιοριστεί ο χρόνος, κατά τον οποίο συντελέστηκε ένα ιστορικό γεγονός σε έτη πριν από σήμερα (απόλυτη χρονολόγηση). Οι περισσότερες από τις μεθόδους αυτές, παρουσιάζοντας υπερβολικά μεγάλο περιθώριο σφάλματος, κρίθηκαν ακατάλληλες για περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας, εγκαταλείφτηκαν από την αρχαιολογική έρευνα. Η ραδιοχρονολόγηση, που αφορά στον προσδιορισμό της ηλικίας οργανικών καταλοίπων, παρουσιάζοντας μικρότερο περιθώριο σφάλματος, παρέμεινε στην υπηρεσία της αρχαιολογίας συχνά επικουρούμενη, για μεγαλύτερη ακρίβεια, από την δενδροχρονολόγηση, που με τη σειρά της έχει τους δικούς της περιορισμούς.

     Το Ακρωτήρι της Θήρας, με μοναδικό πλήθος και ποικιλία οργανικών καταλοίπων, ευθύς εξ αρχής έγινε αποδέκτης αιτημάτων για δείγματα από πολλά εργαστήρια ανά τον κόσμο, που προσπαθούσαν να χρονολογήσουν την έκρηξη του θηραϊκού ηφαιστείου, η οποία κατέστρεψε την προϊστορική πόλη. Έτσι, οι ραδιοχρονολογήσεις για το θέμα αυτό ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες καθιστώντας τον αρχαιολογικό αυτό χώρο μοναδικό και από αυτή την άποψη. Πολλές από αυτές τις επιστημονικές ανακοινώσεις έγιναν στο  περιοδικό Αntiquity, που εξακολουθεί να φιλοξενεί σχετικά άρθρα, όπως δείχνει και το τελευταίο τεύχος του.

Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός – και στις δημοτικές εκλογές

Γ.Π. Στάμου

Έργο του Burhan Uygur

Διαθέτει ιδεολογικά στοιχεία τούτη η εποχή που έρχονται να καταρρίψουν τα στερεότυπα της Aριστεράς, όπως τα ξέραμε και όπως βολευόμασταν με αυτά. Κι  όχι μονάχα στην Ελλάδα. Παντού οι σύγχρονες κοινωνίες μοιάζουν κατακερματισμένες, πράγμα που σημαίνει και κατακερματισμένες ανθρώπινες συνειδήσεις. Και αυτό, με τη σειρά του, υψώνει δυσκολίες, βάζει νέα καθήκοντα στην Αριστερά και προπάντων στους αριστερούς. Δεν έχουμε πια να κάνουμε με τις συνειδήσεις του εργάτη, του αφεντικού, του μικροαστού, τις οποίες η Αριστερά αποκωδικοποιούσε εύκολα  κι έτσι ο λόγος της, αν και μειοψηφικός, διέθετε στιβαρότητα.

Τούτες οι σιγουριές χάθηκαν. Καθώς οι παραγωγικές δυνάμεις μεταλλάσσονται ιλιγγιωδώς, η πληροφορική, η βιοτεχνολογία, η νανοτεχνολογία, η τεχνολογία των υλικών κλπ. παρασέρνουν στην ξέφρενη κίνησή τους και την κοινωνία. Νέες ταξικές συγκροτήσεις αναδύονται, νέες ταξικές συνειδήσεις γεννιούνται και διαπλέκονται με τις παλιές. Η ανθρώπινη ταυτότητα δεν καθορίζεται πια σε τόσο μεγάλο βαθμό από τη θέση του υποκειμένου στην αλυσίδα της παραγωγής, καθώς  η αλυσίδα αυτή βρίσκεται υπό συνεχή αναδιαμόρφωση και ολόκληρη η κοινωνία υπό διαρκή εκκρεμότητα. Τούτες τις μέρες του Μνημονίου, όπως έχει πει πολλές φορές ο ΣΥΡΙΖΑ, καταστρέφεται η μεσαία τάξη και μεγάλες μάζες προλεταριοποιούνται, ακόμα  και πέφτουν στην κατηγορία των λούμπεν. Ας θυμηθούμε τις αναλύσεις του Μαρξ, τον καιρό της πρώιμης εκβιομηχάνισης, για τις συνέπειες  της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της απλοποίησης της κοινωνικής δομής.

Άδωνις. Τώρα και στο Λονδίνο

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙΑ IMPERIAL

του Δημήτρη Παπανικολάου

 Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκα σε ένα αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής στην Αθήνα. Στον τοίχο δέσποζε μία (και μοναδική) αφίσα. «Οι Νέοι Ορίζοντες στον Βασίλη Καρρά». Από κάτω τιμές φιάλης, στοιχεία για δηλώσεις συμμετοχής. Μέσα στο αμφιθέατρο όλα αυτά – Αθήνα, μέρες του 2014.

Οι Νέοι Ορίζοντες, για όποιον δεν το γνωρίζει, είναι φοιτητικό σχήμα της Φιλοσοφικής. Ξεκίνησε ως νεολαία της πάλαι ποτέ Πολιτικής Άνοιξης, και παραμένει μέχρι σήμερα ενεργό ως αυτόνομο δεξιό σχήμα, στηρίζοντας, εκτός από τον Βασίλη Καρρά και τις εκδρομές στη Μύκονο, κάθε εθνικιστικό και λαϊκιστικό σχέδιο του Αντώνη Σαμαρά ειδικώς, και της ελληνικής Δεξιάς γενικότερα. Είναι επίσης το σχήμα με το οποίο συνδέθηκε κατά τη διάρκεια των μακρόχρονων βασικών σπουδών του στη Φιλοσοφική ο Άδωνις Γεωργιάδης, αλλά και κοντινοί του συνεργάτες και πολιτικοί του φίλοι.

Την αφίσα τη θυμήθηκα όταν λίγες μέρες μετά ο υπουργός Υγείας Γεωργιάδης βρέθηκε σε ένα άλλο αμφιθέατρο, στο Imperial College του Λονδίνου. Χωρίς αφίσες του Βασίλη Καρρά μεν, τριγυρισμένος όμως από κάποια μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών του Κολεγίου που τον κάλεσαν για να συζητήσουν μαζί του σε εκδήλωση υπό τον εθνολυρικό τίτλο «Αντιστρέφοντας το κλίμα: Η ελληνική εθνική προσπάθεια για έξοδο από την κρίση». Το τι έγινε στην εκδήλωση είναι λίγο πολύ γνωστό. Ο Άδωνις μπορεί να πήγε καλεσμένος από πολιτικούς του φίλους, βρέθηκε όμως εντέλει αντιμέτωπος με ένα εχθρικό περιβάλλον. Άλλες ομάδες φοιτητών και εργαζομένων είχαν εκδώσει ανακοινώσεις εναντίον του, μια από τις οποίες διαβάστηκε· και πολλοί είχαν έρθει στην αίθουσα αποφασισμένοι να εκφράσουν την αγανάκτησή τους για την παρουσία του εκεί. Τον διέκοπταν επί ένα εικοσάλεπτο, υιοθετώντας την ίδια πρακτική στην οποία ο ίδιος έχει βασίσει όλη του την πολιτική καριέρα. Όπως έγραψε αργότερα πολύ εύστοχα η σκηνοθέτις Ζωή Μαυρουδή, «το “κοινό” σου, Υπουργέ, θα σε σεβαστεί όσο το σέβεσαι κι εσύ».

Οι 10 καλύτερες ατάκες του Τόνι Μπεν

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Ο Τόνι Μπεν πέθανε την Παρασκευή 14 Μαρτίου, σε ηλικία 88 ετών. Όπως έγραφε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στις «Συναντήσεις» της  Αυγής της Τρίτης, ο «εμβληματικός ηγέτης της βρετανικής Αριστεράς στις δεκαετίες του εβδομήντα και του ογδόντα, ήταν από τους μεγάλους “mavericks” της πολιτικής. Μια λέξη που δύσκολα μεταφράζεται στα ελληνικά και σημαίνει κάποιον ή κάποια που διαμορφώνει ανεξάρτητη γνώμη, την οποία δεν φοβάται να εκφράσει και αρνείται να παίξει με τους κανόνες του παιχνιδιού». Δημοσιεύουμε σήμερα τις «δέκα καλύτερες ατάκες του», που συγκέντρωσε η εφημερίδα Τhe Guardian, με βάση τις προτάσεις αναγνωστών της, καθώς και αποσπάσματα από τη νεκρολογία του Λίο Πάνιτς, που δημοσιεύτηκε στην ίδια εφημερίδα.

 1. Εάν έχουμε  λεφτά για να σκοτώνουμε ανθρώπους, τότε μπορούμε να βρούμε  λεφτά για να σώσουμε ανθρώπους

Μιλώντας στο «Sicko» (το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ με θέμα την υγειονομική βιομηχανία των ΗΠΑ) και εξηγώντας τη δημιουργία του κράτους πρόνοιας μετά τον Πόλεμο, ο Μπεν θυμήθηκε ποια ήταν η γενική πεποίθηση του κόσμου στις εκλογές του 1945: «Εάν μπορείς να διασφαλίσεις την πλήρη απασχόληση σκοτώνοντας Γερμανούς, γιατί να μην μπορείς να το κάνεις χτίζοντας νοσοκομεία και σχολεία;».

Tόνι Μπεν: Δάσκαλος, ριζοσπάστης, μαχητής της δημοκρατίας

 

του Λίο Πάνιτς

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Ο Τ. Μπεν με την οικογένειά του, δεκαετία 1960

Υπάρχουν δύο πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε για τον Τόνι Μπεν. Το πρώτο είναι ότι, ως πολιτικός, έβλεπε τον εαυτό του πρωτίστως ως δάσκαλο που έχει αναλάβει να καλλιεργήσει στον λαό δημοκρατικές φιλοδοξίες και ικανότητες. Το δεύτερο είναι πως, σε αντίθεση με τους περισσότερους πολιτικούς, έπαιρνε αλήθεια στα σοβαρά τη δημοκρατία όσον αφορά τις δυνατότητές της να αλλάξει τον κόσμο. Αυτές οι δύο σπάνιες ιδιότητες εξηγούν γιατί ήταν ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς ηγέτες του 20ού αιώνα που ο ριζοσπαστισμός του εντεινόταν, αντί να αμβλύνεται, όσο εξελισσόταν η σταδιοδρομία του. «Ο σοσιαλισμός δεν είναι απλώς ζήτημα υλικής προόδου», έλεγε ο Μπεν στην κομματική συνεδρίαση της εκλογικής του περιφέρειας, η οποία τον επέλεξε ως υποψήφιο βουλευτή το 1950. «Είναι ένας τρόπος σκέψης που μπορεί να βρει έκφραση σε κάθε πόλη, σε κάθε κοινότητα και σε κάθε σπίτι». Και σκοπό του θεωρούσε «να εμπνεύσει εκ νέου τους ανθρώπους», και δουλειά του «να φτιάχνει και να διδάσκει σοσιαλιστές  – και να τους κρατά».

Χωρίς συναξάρια και αχρείαστες προσβολές

Aνταπάντηση στο άρθρο του Δημήτρι Βεργέτι

 του Κώστα Δουζίνα

Φωτογραφία του Robert Carrithers, από το «Έρωτας και σεξ. Μια σειρά φωτογραφιώναφιερωμένων στο βιβλίο του Αλαίν Μπαντιού “Eγκώμιο για τον έρωτα”», 2012

Δεν έχω την παραμικρή διάθεση να μπω σε διαμάχη με τον φίλτατο Δημήτρι Βεργέτη, και πολύ περισσότερο να επιτεθώ ως ο δήθεν νεότερος των «νέων φιλοσόφων» στον Αλαίν Μπαντιού, του οποίου το έργο έχω τιμήσει και σχολιάσει επανειλημμένα (όπως και στο εγκαλούμενο άρθρο). Φιλοσοφία δεν σημαίνει δύσπεπτος αναμηρυκασμός αλλά σκέψη και κριτική, η οποία κατά Αντόρνο προϋποθέτει μια απόσταση –έστω και ελάχιστη– από το αντικείμενο της. Συγκεκριμένα για τις αιτιάσεις:
1. Η αγγλική έκδοση του βιβλίου του Μπαντιού, την οποία χρησιμοποίησα, τιτλοφορείται The Rebirth of History (rebirth σημαίνει αναγέννηση).
2. Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι Times of Riots and Uprisings, δηλαδή η γαλλική λέξη émeutes μεταφράζεται σε ταραχές (banlieues Παρισιού, Δεκέμβρης, Λονδίνο) και εξεγέρσεις (μόνο η Ταχρίρ αναφέρεται). Το βιβλίο μου Philosophy and Resistance in the Crisis αναγνωρίζει και σχολιάζει εκτεταμένα τη μεταφραστική αυτή επιλογή, η οποία υποβιβάζει την πολιτική σημασία του Δεκέμβρη και των νεανικών εξεγέρσεων σε όλο τον κόσμο και δεν αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα βρίσκεται κοντά σε μια δύσκολη βέβαια, μα μεγάλη αλλαγή (σ. 141-2, 182-6). Η αγγλική διττή μετάφραση εκφράζει πλήρως τις εννοιακές διαφοροποιήσεις στη χρήση της γαλλικής émeute στο πρωτότυπο.
3. Για τα υπόλοιπα, δίνω στο άρθρο των «Ενθεμάτων», καθώς και στην πλήρη μορφή του που θα εμφανιστεί σύντομα, εκτενείς βιβλιογραφικές αναφορές. Σκοπός μου δεν ήταν να επιτεθώ στον Μπαντιού, τον οποίο έχω ονομάσει τον «μεγαλύτερο ζώντα φιλόσοφο της γενιάς των ’60», ούτε βέβαια να τον παρουσιάσω ως «τύραννο» (εκτός αν αυτό παραπέμπει στον Οιδίποδα). Ήθελα να υποστηρίξω ότι, στην ελληνική συγκυρία, η άποψή του περί «αφαίρεσης» από το κράτος και την οικονομία δεν συνάδει με τις ανάγκες της κοινωνίας ούτε με την πολιτική συγκυρία.
Όλα τα άλλα μπορούμε να τα συζητήσουμε εν καιρώ, στο πλαίσιο της επιτακτικής ανάγκης μιας συζήτησης εφ’ όλης της ύλης στην Αριστερά χωρίς συναξάρια, τυφλοσούρτες και αχρείαστες προσβολές.