Εκατό χρόνια μοναξιά

NEA ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Πως οι Βοσκοί του Νίκου Παπατάκη δεν συμπεριλαμβάνονταν στη λίστα με τις διακόσιες ταινίες που πρότεινε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο κοινό, προκειμένου να ψηφίσει για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του ελληνικού κινηματογράφου, δεν ήταν το χειρότερο πράγμα –λέμε τώρα– που θα μπορούσε να μας συμβεί. Το χειρότερο ήταν η τελική λίστα με τις είκοσι επικρατέστερες ελληνικές ταινίες, οι οποίες προβάλλονται, πανηγυρικά, αυτές τις μέρες στη συμπρωτεύουσα.

Στιγμιότυπο από τους Βοσκούς του Νίκου Παπατάκη

Αγνοώντας τους Βοσκούς, είναι σαν να έχει απαλείψει κάποιος από την αντίστοιχη λίστα τη Γυναίκα της Ζάκυθος του Σολωμού: γιατί αν ο Σολωμός ονειρεύτηκε τη νεοελληνική γλώσσα προτού καν σχηματιστεί, όπως μου είπε πριν καιρό ένας φίλος, ο Παπατάκης ονειρεύτηκε ολόκληρο τον ελληνικό κινηματογράφο, από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα.

Άλλωστε, τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο Παπατάκης (οικογένεια, εξουσία, εξορία, εξέγερση, ήλιος), είναι περίπου ό,τι απασχολεί τους νέους κινηματογραφιστές τα τελευταία χρόνια, μόνο που ο Παπατάκης, μισός Αιθίοπας, μισός Έλληνας, θαμμένος στη Γαλλία, έφτιαξε ένα προσωπικό μείγμα από Ευριπίδη και Αρτώ, ίσως επειδή αποφάσισε ν’ αντισταθεί στον Ρεμπώ: επεδίωξε να είναι ο ίδιος και όχι ένας άλλος και να μιλήσει με το δικό του στόμα και όχι με δανεικό.

Τεστ για το στρες ή στρες για τα τεστ;

Οι  ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

του Νίκου Σαραντάκου

Αν κρίνουμε από τους διθυραμβικούς τόνους που χρησιμοποίησαν τα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης στην αρχή της περασμένης εβδομάδας, οι παρελάσεις μαθητών και στρατού τη Δευτέρα και την Τρίτη δεν πρέπει να έγιναν για να τιμηθεί η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, αλλά σε ένδειξη πανηγυρισμού για τον νέο εθνικό θρίαμβο, την επιτυχία των ελληνικών τραπεζών στα στρες τεστ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

«Οι Δαναϊδες»
Τζον Γουίλιαμ Γουότερχαουζ, 1903

Βέβαια, το τηλεγράφημα του πρακτορείου Reuters έλεγε ότι three Greek banks failed the stress test, ενώ η αντίστοιχη είδηση στους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους είχε τίτλο «Περνούν τα στρες τεστ οι ελληνικές τράπεζες», πράγμα που διά γυμνού οφθαλμού φαίνεται μεταφραστική ανακολουθία, αλλά ίσως στη χρηματοπιστωτική ορολογία το fail να σημαίνει επιτυγχάνω. Πάντως, την επόμενη μέρα στο χρηματιστήριο οι μετοχές των τραπεζών κατρακύλησαν, πράγμα που σημαίνει ότι οι «αγορές» έδωσαν άλλη ερμηνεία απ’ ό,τι τα μέσα ενημέρωσης.

Τελικά μάθαμε ότι ναι μεν κόπηκαν οι ελληνικές τράπεζες αλλά είναι σαν να μην κόπηκαν (όπως θα έλεγε ο γέροντας Παΐσιος). Έτσι κι αλλιώς, το γεγονός είναι ότι τα στρες τεστ, ή τεστ αντοχής επί το ημιελληνικότερον, ακούστηκαν πολύ τις τελευταίες μέρες του μήνα που πέρασε κι έτσι το άρθρο μας θα αφιερωθεί σε αυτόν τον σύμπλοκο όρο.

Πέρα από την ανάπτυξη

Αναζητώντας τα εργαλεία της Αριστεράς για την ανασυγκρότηση της οικονομίας

του Γιάννη Μάργαρη και της Έλενας Παπαδοπούλου

 

Φερνάν Λεζέ, «Ο μέγας Ιούλιος», 1945

«Οι πολιτικοί της ευρωζώνης βρίσκονται αντιμέτωποι με τρεις επιλογές: να προχωρήσουν σε πολιτική ένωση, να αποδεχτούν το καθεστώς μιας χρόνιας στασιμότητας, να διαλύσουν την ΟΝΕ. Έχοντας αποκλείσει την πρώτη επιλογή, δύο είναι τα πιθανά ενδεχόμενα: ύφεση και αποτυχία. Ή και τα δύο διαδοχικά». Αυτά έγραφε, πριν δύο εβδομάδες, ο Wolfgang Munchau στους Financial Times, ενδεικτικά για το πώς το πρόσφατο «μίνι κραχ» άνοιξε ξανά τη συζήτηση για ένα νέο επεισόδιο ύφεσης στην ευρωζώνη, σε ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον με όλο και περισσότερα χαρακτηριστικά «μόνιμης στασιμότητας».

Στο πλαίσιο της δομικής κρίσης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, το κυνήγι της ανάπτυξης δεν είναι απλή υπόθεση, ιδιαίτερα όταν κατ’ εξακολούθηση σκοντάφτει στις δομικές αντιφάσεις του συστήματος. Για την Αριστερά, όμως, το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο. Δικός μας στόχος δεν είναι η επαναφορά της δυναμικότητας του καπιταλισμού, αλλά εκείνες οι αναδιαρθρώσεις στο παραγωγικό μοντέλο και τις εσωτερικές του σχέσεις που θα αλλάξουν σταδιακά τον ρόλο της κοινωνίας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών που την αφορούν. Η σύνδεση της ανάπτυξης με την ανάγκη του κοινωνικού μετασχηματισμού βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής μας και πρέπει να μπολιάσει κάθε προγραμματική και κινηματική μας πρωτοβουλία: η ίδια η έννοιά της αποκτά νόημα μόνο ως κομμάτι μιας συνολικότερης διαδικασίας, αυτής που ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να περιγράψει με τον όρο «παραγωγική ανασυγκρότηση».

Ο John Oliver και η επανάσταση στην πολιτική σάτιρα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΖΟΝ ΟΛΙΒΕΡ-2

του Έντουαρντ Χέλμουρ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Μέσα σε έξι μόλις εβδομάδες προβολής  της  εκπομπής «Last Week Tonight with John Oliver», ο βρετανός σατιρικός παρουσιαστής έχει εξελιχθεί σε αστέρα της αντικουλτούρας, βάζοντας στο στόχαστρο με σκωπτική διάθεση την FIFA και την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας — δοκιμάζοντας τα όρια της σάτιρας.

Πρώτα ήταν ο πρώην διευθυντής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA), Κιθ Αλεξάντερ. Ρωτήθηκε αν θα στηρίξει τη μετονομασία της Υπηρεσίας Πληροφοριών σε Μr Tiggles (ένα καρτούν γάτας). Στη συνέχεια, ήρθε η σειρά της General Motors να κατηγορηθεί ότι θέτει σε κίνδυνο τους πελάτες της· μετά η ηλιθιότητα της άρνησης της κλιματικής αλλαγής· η θανατική ποινή· η ουδετερότητα του διαδικτύου (η αρχή ότι όλα τα δεδομένα στο διαδίκτυο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα)· η αγάπη του δικτάτορα της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ για το τραγούδι των Right Said Fred «I’m Too Sexy». Και, την περασμένη εβδομάδα, ένα δωδεκάλεπτο κατηγορώ εναντίον της FIFA, χαρακτηρίζοντάς τους ανθρώπους της ως «κακούς βγαλμένους από τα καρτούν» και συγκρίνοντάς την ίδια με ένα αηδιαστικό βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, το Two Girls One Cup.

«Ο Όλιβερ κάνει μια ρητή έκκληση για δράση η οποία είναι πρωτοφανής», λέει η Ντάναγκαλ Γιανγκ, η οποία διδάσκει σάτιρα και ψυχολογία του πολιτικού χιούμορ στο Πανεπιστήμιο του Delaware. «Αλληλεπιδρά με το κάθε θέμα· δεν περιορίζεται στον σχολιασμό ή την “έκδοση μιας απόφασης”».

Όταν η κωμωδία συναντά την αποκαλυπτική δημοσιογραφία

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΖΟΝ ΟΛΙΒΕΡ-1

του Ντέιβιντ Ι. Κάπλαν

μετάφραση: Μάνος Αυγερίδης 

Θα έχετε μάλλον παρακολουθήσει σατιρικές εκπομπές όπως το Daily Show και άλλα τηλεοπτικά προγράμματα ψευδο-ειδήσεων (fake news): τα ρεαλιστικά σκηνικά, τις ψεύτικες «ζωντανές» ανταποκρίσεις από όλο τον κόσμο, τις σουρεαλιστικές συνεντεύξεις. Την ίδια στιγμή που κατακλύζονται από έξυπνες (ή εξυπνακίστικες) ατάκες και σάτιρα, οι εκπομπές αυτές έχουν πολλές φορές αιχμηρό πολιτικό λόγο και συχνά προκαλούν αναταράξεις. Λόγω της απουσίας μάλιστα σοβαρών ενημερωτικών προγραμμάτων από τα «αληθινά» ειδησεογραφικά μέσα, όλο και πιο συχνά παράγουν πραγματική δημοσιογραφική δουλειά· το φαινόμενο έχει περιγραφεί ακόμα και με τον όρο «ερευνητική κωμωδία».

Η δημοτικότητα των αμερικανικών τηλεοπτικών ψευδο-ειδήσεων χρονολογείται από τη δεκαετία του 1970 και την εκπομπή Saturday Night Live, όπου οι υποτιθέμενοι παρουσιαστές σατίριζαν δημόσια πρόσωπα και γεγονότα της επικαιρότητας. Αυτού του είδους τα σκετς εξελίχθηκαν στη σύγχρονη μορφή τους με το Daily Show του Τζον Στιούαρτ, ο οποίος ξεκινώντας από το 1999, κατάφερε να μετατρέψει ένα βαλτωμένο πρόγραμμα της καλωδιακής τηλεόρασης, το Comedy Central, σε μια πολιτική υπερπαραγωγή. Από τα σπλάχνα του Daily Show (του οποίου το μότο είναι «The Best Fucking News Team Ever») βγήκαν, με τη σειρά τους, δύο άλλες δημοφιλείς εκπομπές: Το Colbert Report με τον Στίβεν Κολμπέρτ και, πιο πρόσφατα, το Last Week Tonight, με παρουσιαστή τον βρετανό κωμικό Τζον Όλιβερ, που φιλοξενείται στο HBO. Τόσο ο Κολμπέρτ όσο κι ο Όλιβερ είναι «απόφοιτοι» του Daily Show.

«Κοινωνική συμφωνία»: είναι εφικτή σήμερα;

του Ανέστη Ταρπάγκου 

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες και τουλάχιστον μέχρι την απαρχή της νεοφιλελεύθερης μεταστροφής, εφαρμόστηκε η πολιτική του «κοινωνικού συμβολαίου», δηλαδή ενός συμβιβασμού ανάμεσα στα ταξικά συμφέροντα της εργαζόμενης κοινωνικής πλειοψηφίας και στις οικονομικές και κοινωνικές επιδιώξεις των αστικών τάξεων. Οι λόγοι που έκαναν εφικτή τη λειτουργία αυτών των «κοινωνικών συμφωνιών» είναι, μεταξύ άλλων, η επίτευξη ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης των καπιταλιστικών οικονομιών, η σχετική έντονη παρουσία του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και των αριστερών πολιτικών σχηματισμών. Επίσης, η σχεδόν πλήρης απασχόληση του εργατικού δυναμικού και, ως εκ τούτου, η ανάγκη σύναψης ενός «κοινωνικού συμβολαίου» που να διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη σταθεροποίηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής έναντι μιας σχετικής αναδιανεμητικής εισοδηματικής πολιτικής προς όφελος της μισθωτής εργασίας και της εξασφάλισης της λειτουργίας των δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών του κράτους πρόνοιας.

Έργο του Κάζιμιρ Μάλεβιτς, 1912

Κοινωνική συναίνεση και σοσιαλδημοκρατία

Στο πολιτικό επίπεδο, αυτή η πολιτική κοινωνικής συναίνεσης εκφράστηκε κυρίως από τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, για τα οποία αποτέλεσε το κύριο χαρακτηριστικό. Αυτό συνέβη και στην ελληνική πραγματικότητα με το «συμβόλαιο της αλλαγής» του ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστον στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησής του (1981-89), όπου διασφαλίζονταν οι όροι της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης, παράλληλα με μια ορισμένη βελτίωση των όρων αναπαραγωγής της εργατικής τάξης: εισοδηματική βελτίωση, δημοκρατικό θεσμικό συνδικαλιστικό πλαίσιο, εθνικό σύστημα υγείας κλπ. Εντούτοις η παρατεταμένη κρίση υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου, που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1970, ξεπεράστηκε ενδιάμεσα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 για να επανακάμψει κατά πολύ δριμύτερη από το τέλος της δεκαετίας του 2000, οδήγησε στη γενικευμένη υιοθέτηση των νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών, προκειμένου να αντιστραφεί η πτωτική πορεία του ποσοστού κέρδους των καπιταλιστικών επιχειρήσεων.

Η πρόνοια ως προτεραιότητα: ασκήσεις πολιτικής

Το άρθρο της ιστορικού Άννας Ματθαίου, στα προηγούμενα «Ενθέματα», αναδείκνυε το ζήτημα της παιδικής φτώχειας και των σχολικών συσσιτίων στην Αθήνα της κρίσης. Δύο μέρες μετά, δημοσιοποιήθηκε η έκθεση της UNICEF «Τα παιδιά της ύφεσης», δείχνοντας ότι 2,6 εκατομμύρια παιδιά έχουν βυθιστεί στη φτώχεια, στις (πρώην;) «πλούσιες χώρες», με την Ελλάδα να καταγράφει την τελευταία και την προτελευταία θέση (ανάλογα με τα κριτήρια) μεταξύ των 41 χωρών της έκθεσης (goo.gl/3TeQQ2). Δημοσιεύουμε σήμερα το άρθρο του ψυχιάτρου Γιώργου Νικολαΐδη (Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού), που εκθέτει βασικούς άξονες για μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση της παιδικής προστασίας και πρόνοιας στην Ελλάδα, που πρέπει να προωθήσουν οι δυνάμεις της Αριστεράς.

ENΘΕΜΑΤΑ

 

του Γιώργου Νικολαΐδη

Mε ποιον τρόπο, με ποιο δυναμικό πρέπει να αναμορφωθεί η πρόνοια και η παιδική προστασία, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες; Πώς μπορεί να συγκροτηθεί ένας κορμός προνοιακών υπηρεσιών με την αξιοποίηση υφιστάμενων δυνάμεων, αλλά και με μια αναγκαστική τομή, στον βαθμό που συνεκτική και συγκροτημένη πρόνοια δεν υπήρξε στην Ελλάδα;

Η αναγκαιότητα ως προϋπόθεση

Βούλα Παπαϊωάννου, «Πορτραίτο αγοριού», 1945-1947

Μια τέτοια τοποθέτηση θέτει, αμέσως, την αναγκαιότητα ως προϋπόθεση: η κοινωνική προστασία ιεραρχείται ως ζήτημα σημαντικό, που απαιτεί προτεραιότητα και στην κατανομή πόρων. Όσο η πρόνοια αντιμετωπίζεται σαν φιλανθρωπία, σαν κάτι που θα μπορούσε να θεραπευτεί εκ των ενόντων, σαν πολυτέλεια όσων έχουν ήδη εξασφαλίσει τα αναγκαία ή αντιπαραγωγική δαπάνη για λόγους «ανθρωπισμού», καμία ρηξικέλευθη αντίληψη γι’ αυτήν δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Αν, αντιθέτως, αντιμετωπιστεί σαν απαραίτητο κομμάτι της παραγωγικής ανασυγκρότησης μιας κοινωνίας (όπως η εκπαίδευση ή η περίθαλψη), τότε ανακτά την αυτοτέλειά της, προσλαμβάνοντας κομβικό χαρακτήρα και αναλαμβάνοντας τον παραγωγικό και αναπαραγωγικό ρόλο της. Αυτό, βέβαια, συνεπάγεται, συγκεκριμένα επακόλουθα όπως η ριζική αύξηση ανθρώπινων και υλικών πόρων και η διοικητική αυτονομία της.

Από τη στιγμή όμως που γίνει το πρώτο βήμα, με βάση και τη διεθνή εμπειρία, προκύπτουν βασικές ορίζουσες μιας μεταρρυθμιστικής προνοιακής πολιτικής στη σημερινή Ελλάδα: 

Νίκος Ζαχαριάδης: η επιστροφή

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη 

Τον τελευταίο καιρό το όνομα του Νίκου Ζαχαριάδη ακούγεται και γράφεται, όλο και πιο συχνά, σε δημόσιες εκδηλώσεις και τελετές, καθώς και σε μια σειρά από δημοσιεύματα. Δεν αναφέρομαι τόσο σε κομματικές διαδικασίες, στην πλήρη αποκατάστασή του από το ΚΚΕ, στις σχετικές τελετές στην Ελλάδα και πρόσφατα στο Σουργκούτ της Σιβηρίας. Το ενδιαφέρον μου επικεντρώνεται κυρίως στην έκδοση των δυο πρώτων τόμων των Απάντων (δημοσιευμένων κειμένων) του και τη συζήτηση γύρω από αυτά· σημειώνω την πρόσφατη παρουσίασή τους στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη. Οι αναφορές στο έργο και την προσωπικότητα του πρώην Γενικού Γραμματέα πολλαπλασιάζονται στον Τύπο και το διαδίκτυο, εκκινώντας από τα χρόνια των κομματικών σπουδών του στη Σοβιετική Ένωση και φτάνοντας μέχρι το τραγικό τέλος και την απομόνωση που υπέστη από το κόμμα του και το ΚΚΣΕ και εκφράζουν, συχνά, έναν υπόρρητο θαυμασμό. Σε κάποιες άλλες αναφορές, η υπόμνηση του ηγετικού ρόλου που διαδραμάτισε ο Ζαχαριάδης συνδέεται συνήθως με την αναφορά στη σημερινή συγκυρία και την ανάγκη της πάλης ενάντια στον καπιταλισμό.

Όλα αυτά θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς ότι εγγράφονται σε μια λογική επανανάγνωσης του παρελθόντος. Η ανάγκη να ξαναδιαβάσουμε την ιστορική διαδρομή και τα πεπραγμένα προσώπων που σημάδεψαν την ιστορία της Αριστεράς αλλά και ευρύτερα της χώρας, όπως ο Ζαχαριάδης, είναι αναγκαία σε μια τέτοια ιστορική συγκυρία. Η έκδοση του σύνολου έργου τους δεν μπορεί, ασφαλώς, παρά να είναι ευπρόσδεκτη. Η επαναπροσέγγιση της σκέψης και της δράσης τους, πέρα από εύκολες κατηγορίες περί «προδοσίας» ή «συνεργασίας» με τον εχθρό, ασφαλώς μπορεί να βοηθήσει στην επαναδιαπραγμάτευση του παρελθόντος, και μάλιστα του δικού μας παρελθόντος όσων εγγραφόμαστε πολιτικά στην Αριστερά. Είναι ένα παρελθόν δύσκολο, μέσα στο οποίο συνυπήρξαν οι ηρωικότερες πράξεις με τις πλέον σκοτεινές στιγμές. Ένα παρελθόν, το οποίο αποτέλεσε και το ίδιο –και αυτό ήταν και ένα από τα κύρια σημεία που δίχασαν την Αριστερά–, αντικείμενο πολιτικής επεξεργασίας, κριτικής και αναστοχασμού, έμπνευσης αλλά και εκμετάλλευσης. Γιατί, όπως ξέρουμε πολύ καλά, ο λόγος για το παρελθόν είναι ένας λόγος για το σήμερα. Πόσο γόνιμο λοιπόν είναι το ερώτημα κατά πόσον θα άλλαζε η ιστορία της Μεταπολίτευσης εάν ο Νίκος Ζαχαριάδης είχε επιστρέψει το 1974; Ή η εμμονή στον ρόλο του Μεγάλου Ηγέτη για την ιστορική πορεία της Αριστεράς; Και η αναφορά στην προσωπική του τραγωδία μπορεί να αποσείσει τις ευθύνες του για μερικές από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος;

Κομπάνι: Μάχη για την ελευθερία, την αλληλεγγύη, τη ζωή

Καλώς ήρθατε στο αιματηρό πλυντήριο όπου ξεπλένεται η ηθική χρεοκοπία του σύγχρονου πολιτισμού 

Η Ζωή Χαλιδιά βρέθηκε την περασμένη βδομάδα στην περιοχή από Σουρούτς (την τελευταία συνοριακή πόλη, όπου υπάρχουν οι προσφυγικοί καταυλισμοί, το μικρό νοσοκομείο, το νεκροταφείο και η κουρδική δημοτική αρχή) ως τα σύνορα και την ουδέτερη ζώνη. Μας γράφει για τις μάχες για την αλληλεγγύη και την επιβίωση, τη ζωή και τον θάνατο στα μετόπισθεν των μαχών ενάντια στο ISIS.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

της Ζωής Χαλιδιά

Αυτό που συμβαίνει στο Κουρδιστάν, σε άλλες εποχές, θα είχε προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις, αναταραχή στις  δυτικές μητροπόλεις και αναστάτωση στις διεθνείς κοινότητες. Στις μέρες μας όμως το Κομπάνι, αντιμετωπίζει μοναχικό τις δυνάμεις του ISIS, που έχουν δώσει όρκο να εξολοθρεύουν αυτό το εξαίρετο πείραμα αυτόνομης διακυβέρνησης. Δυστυχώς, η Ιστορία κάνει κοιλιά…

Σουρούτς-Κομπάνι, άνθρωποι από ίδιο σόι

Πάρα πολλά παιδιά. Στο «Χωριό Σκηνών Ροζάβα», όπου διαμένουν 1.500 άτομα, τα 500 είναι παιδιά κάτω των 12 ετών. Ολημερίς αλωνίζουν ανάμεσα στις σκηνές, παίζουν με το τίποτα, διασκεδάζουν με το μοναδικό τους παιχνίδι «πηδάω πάνω στο άδειο μπουκάλι και εκτινάσσω το πώμα».

Έχοντας ως βάση το Σουρούτς, την πόλη που κλήθηκε να διαχειριστεί την έλευση 190.000 προσφύγων μες το ασφυκτικό διάστημα δύο εβδομάδων, είδα τις «έξωθεν» μάχες» που αφορούν τη ζωή και τον θάνατο. Αυτές θα περιγράψω,  αποφεύγοντας τη λούμπα της «εμπόλεμης σαπουνόπερας», όπου εμποτίζονται πολλές αφηγήσεις. Κι αν έχω κάτι επιπλέον να μεταφέρω από εκεί, είναι η διαπίστωση πως το μεγάλο σε έκταση έργο, με όρους αλληλεγγύης, το παράγουν αυτοί οι άνθρωποι επειδή παίρνουν τον εαυτό τους όσο σοβαρά πρέπει, και καθόλου παραπάνω.

Το Σουρούτς, 10 χιλιόμετρα από τα συριακά σύνορα, χτισμένο σε μια μακρόσυρτη ευθεία, δεν είναι ιδιαίτερα εκσυγχρονισμένο. Κάρα και οχήματα συνυπάρχουν. Το 90% των κατοίκων είναι Κούρδοι. Εδώ φέρνουν για νοσηλεία μερικούς βαριά τραυματισμένους αντάρτες, εδώ θάβουν νεκρούς μαχητές, εδώ ζουν πρόσφυγες, εδώ λειτουργούν οι δομές που τους στηρίζουν. Εδώ ορθώνεται η πραγματικότητα, ανελέητα απαιτητική, των έξι καταυλισμών με τους 22-25.000 πρόσφυγες. Κι όποιος φαντασιώνεται ότι τουφεκάει δίπλα δίπλα με τον Κούρδο αντάρτη, καλύτερα να έρθει εδώ να βοηθήσει. Ανάγκες υπάρχουν για κάθε ειδικότητα.

Σαν λεξούλα ενός αγνώστου…

Καταλήψεις σχολείων: Να δώσουμε «τρόπο στην οργή»

της Γεωργίας Βαλωμένου

Aυτή περίπου την εποχή, αρχές Νοεμβρίου, το αργότερο μέχρι τις 6 Δεκεμβρίου (ημέρα της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου), ξεκινάνε κάθε χρόνο οι καταλήψεις των γυμνασίων και λυκείων της χώρας. Έχοντας αποκτήσει εθιμοτυπικό σχεδόν χαρακτήρα, διαρκούν λίγες μέρες. Αφήνουν πίσω τους μικρές ή μεγάλες φθορές και ώρες προς αναπλήρωση, και το ήδη συρρικνωμένο, υποχρηματοδοτούμενο και κατασυκοφαντημένο δημόσιο σχολείο με μια ακόμα πληγή.

Θρανία, εναλλακτικές χρήσεις: οχύρωση της κατάληψης

Όπως λένε τα ίδια τα παιδιά –η πλειοψηφία τους που ψηφίζει «ναι» στην κατάληψη στις μαθητικές συνελεύσεις– το κάνουν για να χάσουν λίγες μέρες μαθήματος. Μια μικρή ανάσα διακοπών, ανάμεσα στην έναρξη της σχολικής χρονιάς και τα Χριστούγεννα. Αυτό δεν σημαίνει πως τα παιδιά δεν έχουν αιτήματα ή πως δεν εκφράζουν δικαιολογημένη δυσαρέσκεια. Σημαίνει, απλά, ότι τα παιδιά ξέρουν πολύ καλά ότι η κατάληψη των λίγων ημερών που κάνουν δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα.

Γιατί, όσο πολλά και όσο σωστά κι αν είναι τα αιτήματα, μη γελιόμαστε, οι καταλήψεις γίνονται πρώτα απ’ όλα γιατί τα παιδιά είναι θυμωμένα και απαισιόδοξα. Γιατί δεν έχουν πού να πιαστούν, αφού, ιδίως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, το μέλλον τους προδιαγράφεται ως σκοτεινό τοπίο σκληρού ανταγωνισμού και αμφίβολης επαγγελματικής αποκατάστασης. Γιατί έχουν μάθει να θεωρούν σημαντικούς παράγοντες ευτυχίας την επαγγελματική επιτυχία, τα χρήματα, την αφθονία των αγαθών, την εξουσία – κι αυτά δεν είναι πλέον εφικτά. Γιατί τους φταίνε όλα και όλοι. Τους φταίμε εμείς, οι γονείς και οι δάσκαλοί τους, που δεν μπορούμε να τους παρέχουμε αυτά που τους τάξαμε, δεν μπορούμε να τους εμφυσήσουμε άλλες αξίες και άλλες προτεραιότητες.

Από το ημερολόγιο τoυ Εξοχωτάτου Ανδρέα

Η Α.Μ. Ανδρέας Λοβέρδος δεν παρέστη –άγνωστο για ποιον λόγο– στη δοξολογία της 28η Οκτωβρίου, στον Άγιο Διονύσιο, και έτσι η κυβέρνηση έμεινε χωρίς εκπροσώπηση. Κατόπιν τούτου, ο Υπουργός διέταξε Ένορκη Διοικητική Εξέταση, την οποία  ανέθεσε στη γενική διευθύντρια του Υπουργείου για να βρεθεί ο υπαίτιος  (είναι αλήθεια, δεν είναι «τρολιά»). Την αλήθεια  μας την αποκαλύπτει το απόκρυφο ημερολόγιο του κ. Υπουργού, όπως το μετέφερε στο facebook ο Provato Oxi Arni:

«[28.10.2014]. Αγόρασα ένα ξυπνητήρι τον προηγούμενο μήνα. Κινέζικο, μην ξοδέψω και πολλά. Για ένα μήνα δούλευε τζιτζί. 8 το πρωί το έβαζα να χτυπήσει, 8 το πρωί χτυπούσε. Ως σήμερα, που η βλακεία χτύπησε στις 10. Όταν είδα την ώρα τρελάθηκα! Τι να λέω τώρα; Η δοξολογία στον Αϊ Διονύση είχε τελειώσει. Εγώ, ένας Υπουργός Παιδείας, με δικό του κόμμα ως πρόσφατα, που συντάραξε τα νερά της πολιτικής ζωής της χώρας, δεν είχα πάει εκκλησία…