Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 1η Μαρτίου

Το αυριανό φύλλο των «Ενθεμάτων» είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου, που χάσαμε τόσο ξαφνικά την Παρασκευή

Είχαμε συνεννοηθεί να γράψει για τα «Ενθέματα», για το φύλλο αυτό που κυκλοφορεί αύριο ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος. Για την παιδεία, πώς μπορεί να ανθήσει, κι ας είναι δύσκολες οι εποχές, με την κυβέρνηση της Αριστεράς και τον Αριστείδη Μπαλτά υπουργό. Για τα πολλά και θαυμαστά και σπουδαία που πρέπει και μπορούμε να κάνουμε. Το περιμέναμε το κείμενο, μεσημέρι της Παρασκευής. Δεν ήρθε το κείμενο. Τον ψάξαμε. Δεν απαντούσε στο τηλέφωνo. Μετά δεν πήγε ούτε στο συνέδριο ΠΟΣΔΕΠ. Τότε καταλάβαμε ότι κάτι σοβαρό συνέβαινε. Κι έπειτα, καθώς η Λίνα και ο Αντρέας και άλλοι αγαπημένοι του φίλοι, συναγωνιστές και σύντροφοι έτρεξαν σπίτι, μάθαμε το τρομερό νέο, από το τηλεφώνημα του Γιώργου: ο Σταύρος πέθανε.

Πέθανε. Ο αγαπημένος Σταύρος, του ΚΚΕ εσωτερικού, της Παντείου, του Παρισιού, του Ρεθύμνου, του Τοκβίλ, των αγώνων για το πανεπιστήμιο, του «Πολίτη», της «Εποχής», του ΣΥΡΙΖΑ, και τόσα άλλα που ξεχνάμε τώρα, ο δάσκαλος, ο αριστερός, ο καλός, ο λατρεμένος μας Σταύρος. Ο Σταύρος μας.

  ENΘΕΜΑΤΑ

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 1η Μαρτίου

Κείμενα των Στρατή Μπουρνάζου, Λουδοβίκου Κωτσονόπουλου, Μανώλη Μελισσάρη, Δημήτρη Κουσουρή, Ετιέν Μπαλιμπάρ και Σάντρο Μετζάντρα, Βασίλη Κρεμμυδά, Χρήστου Χατζηιωσήφ, Δημήτρη Παπανικολάου, Νίκου Σαραντάκου, Νίκου Χατζηνικολάου, Άντζης Σαλταμπάση, Δημήτρη Δημητρόπουλου

ΤΟ ΕUROGROUP, Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ.

5 κείμενα κριτικής αποτίμησης της συμφωνίας

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας,
«Οπωροπωλείον “O Απόλλων”», 1939

Η ειλικρίνεια είναι πολιτική – και προωθητική, του Στρατή Μπουρνάζου. «Το πρώτο, είναι η ειλικρίνεια· προσωπική και πολιτική. Είναι απαραίτητο να μιλάμε όλοι με ειλικρίνεια, και αυτό ισχύει στο πολλαπλάσιο για την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ. Με λίγα λόγια, λοιπόν, θεωρώ απαραίτητο να πούμε (ή, τουλάχιστον, να πω) ότι η συμφωνία δεν είναι αυτή που θέλαμε· ότι απέχει σημαντικά από τις προεκλογικές διακηρύξεις και επιδιώξεις μας· και μας δυσκολεύει σημαντικά να ασκήσουμε πολιτική. Και, αμέσως μετά, να συμπληρώσω ότι εκτιμώ πως με τους δεδομένους συσχετισμούς και πλαίσια δεν θα μπορούσε να είναι ουσιωδώς καλύτερη (άλλοι, βέβαια, κάνουν άλλες εκτιμήσεις). Η ειλικρίνεια για την οποία μιλάω, δεν είναι απλώς ένα ηθικό ή αξιακό ζήτημα. Είναι ένα ουσιώδες πολιτικό κεφάλαιο.»

Πού θα γείρει η πλάστιγγα; του Λουδοβίκου Κωτσονόπουλου. Με δεδομένο ότι τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής εξαρτώνται κατά βάση από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αυτό που έχει μπροστά της η κυβέρνηση είναι μια ταξική σύγκρουση στην πιο καθαρή της μορφή — με την έννοια ότι πρέπει να αναμορφώσει με τέτοιο τρόπο το φορολογικό σύστημα ώστε να καλύπτει τα δημοσιονομικά κενά, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα μια αναδιανομή που θα υποστηρίξει τα μέτρα για την ανθρωπιστική κρίση. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, η κυβέρνηση χρειάζεται τη λαϊκή υποστήριξη.

Η ρωγμή, του Μανώλη Μελισσάρη. «Πρέπει επειγόντως να τεθεί στους ευρωπαϊκούς λαούς το ζήτημα ότι σήμερα μπορεί το πρόβλημα να το έχει η Ελλάδα αλλά αύριο μπορεί να χτυπήσει τη δική τους πόρτα, όσο κι αν προσπαθούν να περιχαρακωθούν. Οι πιέσεις οι οποίες ασκούνται σε κάθε ευρωπαϊκό λαό είναι αδύνατον να αντιμετωπιστούν τοπικά. Ο απομονωτισμός δεν είναι προς το συμφέρον κανενός. Η διέξοδος για την Ευρώπη είναι η αλληλεγγύη και η δημοκρατία».

Ποιος θα κερδίσει και ποιος θα χάσει του Δημήτρη Κουσουρή. «Η έκβαση του ελληνικού ζητήματος θα αποτελέσει όχημα για μια αποκατάσταση της μεταλλαγμένης σοσιαλδημοκρατίας, μια επιστροφή του κεϋνσιανισμού με ένα νέο New Deal ή την αναγέννηση των εργατικών αγώνων και την επιστροφή των «επικίνδυνων τάξεων» στο προσκήνιο; Προς στιγμήν, καθένας δικαιούται να αντιλαμβάνεται το ζήτημα κατά το δοκούν. Ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, πως οι κυβερνήσεις της Αριστεράς στην Ευρώπη συχνά δεν είχαν αίσιο τέλος και πως η κρίσιμη μεταβλητή ήταν η δυνατότητα του οργανωμένου εργατικού κινήματος να επιβάλλει την ατζέντα του και να βαρύνει αποφασιστικά στον γενικό συσχετισμό δύναμης. Το στοίχημα, λοιπόν, θα κριθεί στην ανασυγκρότηση του δημόσιου χώρου, στις πλατείες, στις γειτονιές και, κυρίως, στους χώρους δουλειάς».

O ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει χρόνο και χώρο των Ετιέν Μπαλιμπάρ και Σάντρο Μετζάντρα. «Αλλά για μια θετική εξέλιξη, θα χρειαστούν τους επόμενους μήνες κινητοποιήσεις σε πολλαπλά επίπεδα: κοινωνικοί αγώνες και πολιτικές πρωτοβουλίες, νέες καθημερινές συμπεριφορές και νέο ομαδικό λαϊκό πνεύμα, κυβερνητικές ενέργειες και δυναμικές αυτόνομες απαντήσεις των πολιτών. Τη στιγμή που αναγνωρίζουμε την κρίσιμη σημασία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και αυτήν που προαναγγέλλει μια νίκη του Podemos στο θεσμικό πεδίο, οφείλουμε κι εμείς επίσης να οργανώσουμε τον νέο πολιτικό χώρο».

Η εποχή των μεταρρυθμίσεων. Ένα παλιότερο κείμενο του Χρήστου Χατζηιωσήφ σχετικά με τις χρήσεις και ανασημασιοδοτήσεις του όρου «μεταρρύθμιση», στον 21ο αιώνα. «Αντίποινα, προληπτικός πόλεμος, Γκουαντάναμο, αντιτρομοκρατική νομοθεσία, ιδιωτικοποίηση, εξάλειψη της προστασίας των εργαζομένων από την κατάχρηση της ισχύος των εργοδοτών, κατάργηση της δωρεάν παιδείας, δικαίωμα στην ευθανασία, κλωνοποίηση είναι μερικές από τις λέξεις με τις οποίες δηλώνεται σήμερα η ακύρωση της κληρονο­μιάς του Διαφωτισμού. Το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις αλλαγές δηλώνονται ως “μεταρρυθμίσεις” είναι ενδεικτικό ότι αυτή η αντίδραση συνοδεύεται από την ανασημασιοδότηση βασικών πολιτικών εννοιών, με τη βοήθεια των οποίων σκεπτόμαστε τον κόσμο».

Οι πέτρες του βυθού. Ένα σχόλιο για το bullying από τον Δημήτρη Παπανικολάου. «Όσο κι αν τα αποτελέσματά του είναι ψυχολογικά και στη σφαίρα της ψυχολογίας μπορούν να αναζητηθούν και κάποιες από τις αιτίες του, εντούτοις η συγκρότηση, η μακροημέρευση, και η αναπαραγωγή του bullying είναι ζήτημα κοινωνικό. Πιάνει όλους μας, πιάνει την κουλτούρα μας, πιάνει βαθειά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε έννοιες όπως ταυτότητα, δημόσια σφαίρα, συλλογικότητα, καταστατική διαφορά και συγκροτησιακή ετερότητα. Η δε αντιμετώπισή του, σε όλα τα επίπεδα, από το προσωπικό μέχρι το συλλογικό και το θεσμικό, είναι ζήτημα εντελώς πολιτικό».

Ανοιχτή επιστολή στον Υπουργό Παιδείας του Βασίλη Κρεμμυδά. «Επειδή γνωρίζεις τα πανεπιστημιακά, νομίζω ότι φυσικά πρέπει να καταργήσεις τα «Συμβούλια» και θα αρκούσε να επαναφέρεις σε ισχύ το νόμο 1268/82, το νόμο-πλαίσιο, με το αναγκαίο ρετουσάρισμα. Αλλά προσοχή, χρειάζεται, προπάντων, να οργανωθεί μηχανισμός για τον έλεγχο της νομιμότητας για την εκλογή μελών ΔΕΠ. Το γνωρίζεις ότι η παρανομία πάει σύννεφο και γίνονται καθηγητές άχρηστοι – σε όλες τις βαθμίδες».

Ανάσα πάνω στη γέφυρα. Ο Νίκος Σαραντάκος, στη μόνιμη στήλη του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», καταπιάνεται με τις γέφυρες. «Των μπροστινών πατήματα, των πισινών γεφύρια, λέει μια παροιμία που μ’ αρέσει, εννοώντας ότι οι επόμενοι βαδίζουν άνετα πάνω στα βήματα που με πολύ κόπο έκαναν οι πρωτοπόροι. Η συμφωνία-γέφυρα που με κόπο και επιμονή απέσπασε η ελληνική κυβέρνηση δεν προκαλεί ίσως ενθουσιασμό, μας δίνει όμως μιαν απαραίτητη ανάσα μέσα στα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια στα οποία προσχεδιασμένα μας είχε οδηγήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, βγάζει από το λαιμό μας τη θηλιά των υπέρογκων πρωτογενών πλεονασμάτων και ανοίγει κάποιες ρωγμές στο ως τώρα αρραγές μέτωπο των εταίρων. Δεν τελειώσαμε, τώρα αρχίζουμε, αλλά φαίνεται πως το πρώτο βήμα έγινε.»

Όσοι δίκαια νίκησαν. Συμβολή του Νίκου Χατζηνικολάου στην συζήτηση περί αριστείας «Δεν θέλουμε μιαν αρρωστημένη ανταγωνιστικότητα που θα δικαιώνει τις κοινωνικές ανισότητες και θα προσπαθεί να πείσει ότι εκείνοι που σε κάποια φάση της ζωής «πίσω ξέμειναν» φταίνε αποκλειστικά οι ίδιοι γι’ αυτό. Ούτε όμως θέλουμε μια κοινωνία όπου στο όνομα μιας εικονικής ισότητας θα ντρεπόμαστε να βραβεύσουμε τους καλύτερους. «Πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στους αγώνες», έλεγαν κάποτε κάποιοι. Αυτό δεν είναι ελιτισμός. Γιατί μια τέτοια ελίτ ούτε αποκτά «μονιμότητα» ούτε αναδεικνύεται χάρη στα προνόμια που έχει αλλά χάρη στη σκληρή δουλειά και στις ικανότητές της».

Tα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, η Ελλάδα και ο Σίσυφος της Άντζης Σαλταμπάση. «Βερολίνο, 26.2.2015. «Φοβάμαι ότι ακόμα και ο Σίσυφος θα απέρριπτε την αποστολή να διορθώσει τα λάθη, τις πλάνες, τις εμπάθειες, την κακοβουλία, τις προκαταλήψεις, τις διαστρεβλώσεις και τη μνησικακία στα ρεπορτάζ των γερμανικών μέσων ενημέρωσης για τη νέα ελληνική κυβέρνηση· και θα την απέρριπτε, γιατί θα φοβόταν ότι αυτή η αποστολή θα τον έκανε δυστυχισμένο», έγραφε, στις 6.2.2015 ο Stefan Niggemeier, ανεξάρτητος Γερμανός δημοσιογράφος».

«Κυνηγοί των βυθών». Ο Δημήτρης Δημητρόπουλος γράφει για την πρόωρα χαμένη Εύη Ολυμπίτου με αφορμή την μεταθανάτια έκδοση βιβλίου της. «“Ιστορία ή Λαογραφία; Με έναν τολμηρό αλλά πιστεύω και απόλυτα ορθολογικό τρόπο η Εύη Ολυμπίτου απάντησε στο ερώτημα που σταθερά την απασχολούσε: και Ιστορία και Λαογραφία”. Με τα λόγια αυτά ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος, στο προλογικό του σημείωμα, αναδεικνύει, κατά τη γνώμη μου σωστά, τον πυρήνα της προβληματικής που διατρέχει το ύστατο βιβλίο της: Σπογγαλιευτική δραστηριότητα και κοινωνική συγκρότηση στο νησί της Καλύμνου (19ος-20ός) αι.. Οι δύο καταφατικές απαντήσεις στο ερώτημα μπορεί να μοιάζουν εύκολες, ο αρμονικός όμως συνδυασμός τους που πέτυχε η Εύη στη μελέτη της αυτή ήταν ένα εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο και πρωτότυπο· είναι νομίζω μια σπουδαία παρακαταθήκη στις επιστημονικές κοινότητες δύο γειτονικών ειδικοτήτων των ανθρωπιστικών επιστημών, ένα εξαίρετο δείγμα κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας, εμπλουτισμένης με προβληματισμούς και τεχνικές της εθνογραφίας και της ανθρωπολογίας.

Το δαχτυλίδι της ειρήνης

Νορβηγοί μουσουλμάνοι προστατεύουν τη Συναγωγή του Όσλο

από την ιστοσελίδα Hope not Hate

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Μια ομάδα Nορβηγών μουσουλμάνων σχημάτισε ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από τη Συναγωγή του Όσλο μετά τον εορτασμό του Σαμπάτ αυτό το Σάββατο, σε μια χειρονομία αλληλεγγύης με την ονομασία «το δαχτυλίδι της ειρήνης».

«Αν οι τζιχαντιστές θέλουν να χρησιμοποιήσουν βία στο όνομα του Ισλάμ, θα πρέπει να περάσουν πρώτα πάνω από εμάς τους μουσουλμάνους», δήλωσε ένας από τους διοργανωτές της εκδήλωσης.

«Το Ισλάμ είναι για να προστατεύει τους αδελφούς και τις αδελφές μας, ανεξαρτήτως σε ποια θρησκεία ανήκουν.

Ένα ζευγάρι μπότες

NΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Στο Χρόνο του ταξιδιού (1983), το ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Αντρέι Ταρκόφσκι μαζί με τον σεναριογράφο Τονίνο Γκουέρα, την περίοδο που ταξίδευαν στην Ιταλία για να βρουν τοποθεσίες όπου θα γύριζαν τη Νοσταλγία (1983), την προτελευταία ταινία του Ταρκόφσκι, υπάρχει ένα σημείο που μου αρέσει πολύ: είναι καλοκαίρι, η παρέα κάθεται σ’ ένα τραπεζάκι, ο Ταρκόφσκι φοράει σορτς, στο βάθος η θάλασσα, κάποιος κόβει ένα καρπούζι στα δύο, προσφέρει ένα μεγάλο κομμάτι στο Ταρκόφσκι και ο Ταρκόφσκι δαγκώνει το κομμάτι.

Σπάνια βλέπεις τόσο ευθύβολες σκηνές στις ταινίες του.

Πιστεύω πως ο καθένας που αγαπάει τον κινηματογράφο, περνάει τη φάση Ταρκόφσκι, τη φάση δηλαδή που ψάχνει για έναν Άγιο (και τον βρίσκει), αλλά καλό είναι, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, να στρέφει την εικόνα του Αγίου προς τον τοίχο και ν’ αγνοεί το βλέμμα του. Ειδικά τους κινηματογραφιστές, ο Ταρκόφσκι μπορεί εύκολα να τους μπλοκάρει. Γιατί αν κοιτάς κάτι τόσο υψηλό, μάλλον τότε δεν θα προλάβεις να κατέβεις χαμηλά και να κοιτάξεις τα πόδια σου. Κανείς δεν φτιάχνει κάτι με ειλικρίνεια, αν δεν λάβει υπ’ όψιν το δικό του ύψος, και η στρατιά των βαρύγδουπων επιγόνων του Ταρκόφσκι το αποδεικνύει: αφού παραγέμισαν το στόμα τους με τη λέξη «ποιότητα», ξέχασαν να την καταπιούν.

Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ένα πολύ κακό σενάριο

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη-4

 Anastas Vangeli (πρώην γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Πολωνία)

Πίνακας του Francisc Șirato

1. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίσει μια τεράστια πρόκληση τους μήνες που έρχονται. Με δεδομένη τη δυσμενή θέση εκκίνησης και την πίεση που δέχεται στις διαπραγματεύσεις από τους πιστωτές, θα ήμουν αχάριστος αν είχα εξαιρετικά υψηλές προσδοκίες ή αν ήμουν υπερβολικά επικριτικός, ειδικά από μακριά. Τούτου λεχθέντος, στο πλαίσιο της παγκόσμιας Αριστεράς –συμπεριλαμβανομένης και της αριστεράς στη Μακεδονία– δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το τι αποτελεί επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ. Ανάλογα με το ποιον θα ρωτήσεις θα ακούσεις τα πάντα: το Grexit, η αναδιάρθρωση του χρέους, ένα λίφτινγκ του καθεστώτος, θα μπορούσαν να θεωρηθούν επιτυχίες. Κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό για τον ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθεί τη βασική γραμμή που ασπάζονται εκατομμύρια των υποστηρικτών του, και αυτή είναι ο τερματισμός της πολιτικής της λιτότητας. Πέρα από αυτό, η επιτυχία του εξαρτάται από τη διατήρηση της ενότητας και της σύσφιξης των σχέσεων του με άλλα αριστερά κινήματα και κόμματα. Έτσι μπορεί να εξισορροπήσει την επιρροή του δεξιού συνεργάτη του στον κυβερνητικό συνασπισμό, και να εκπληρώσει την υπόσχεση να καταπολεμήσει το άδικο οικονομικό σύστημα και τη διαφθορά. Αλλά το πιο σημαντικό, να κάνει την Ελλάδα ένα πιο ανθρώπινο μέρος για εκείνους που ζουν εκεί.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα λαϊκής κινητοποίησης

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη-3

Ilya Budraitskis (Ρωσία)

Nταβίντ Μπουρλιούκ (Ρωσία), «Καρουζέλ», 1921

Το «φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ» δεν είναι θέμα μόνο της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Είναι ζωτικής σημασίας για όλη την ευρωπαϊκή Αριστερά, και αποτελεί μια πρόκληση γενικά για τις ιδέες των αριστερών κομμάτων σε διεθνές επίπεδο. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ υπαναχωρήσει από το πρόγραμμά του και, ως εκ τούτου, χάσει την τεράστια επιρροή του (κατά πάσα πιθανότητα, προς όφελος της Άκρα Δεξιάς), αυτό θα αποτελέσει μια μεγάλη ήττα για την Αριστερά διεθνώς. Προς το παρόν, βλέπουμε ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας, οι οποίοι έχουν επηρεάσει την πολιτική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, είναι οι προσδοκίες και οι ελπίδες των από τα κάτω υποστηρικτών του. Αυτό σημαίνει ότι βραχυπρόθεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ θα πάρει ριζοσπαστικές θέσεις στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και τη Γερμανία. Στην περίπτωση που η κυβέρνηση Τσίπρα φανεί πολύ ασταθής, ο ριζοσπαστισμός αυτός μπορεί εύκολα να προκαλέσει τερματισμό της συνεργασίας με τους ANEΛ. Αν λάβουμε υπόψη ότι το ελληνικό ζήτημα μπορεί να επιλυθεί μόνο σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ίσως θα είναι καλύτερη μια πιθανή πτώση της κυβέρνησης εξαιτίας της σύγκρουσης, παρά η επιβίωση της ως αποτέλεσμα πολιτικής ενσωμάτωσης.

Να μην ακολουθήσει τον σκανδιναβικό δρόμο

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη-2 

Alona Liasheva (Ουκρανία, Ισπανία)

David Burliuk – A horse-lightning, 1907

1. Αν κατορθώσει να προκαλέσει την δημιουργία ενός ισχυρού διεθνούς αριστερού κινήματος στην Ευρώπη, ενώνοντας όλες τις αριστερές δυνάμεις, θα ήταν μια πραγματική επιτυχία. Αλλά σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να είναι μια κίνηση του «Νότου» κατά της «Δύσης». Αυτή η ρητορική είναι αρκετά δημοφιλής, αλλά ελπίζω ότι δεν θα επικρατήσει.

2. Αποτυχία θα είναι στροφή προς τα δεξιά και τον απομονωτισμό. Και δεν εννοώ ότι αύριο ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να υιοθετήσει μια δεξιά ρητορική περί καταπολέμησης της μετανάστευσης, αλλά υπάρχει μια πιθανότητα η νέα ελληνική κυβέρνηση να ακολουθήσει το σκανδιναβικό δρόμο της ανάπτυξης — να γίνει σοσιαλδημοκρατική στην εσωτερική πολιτική και απομονωτική στις διεθνείς σχέσεις. Φυσικά, με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να βρει ισχυρή εκλογική στήριξη, αλλά αυτό δεν θα βοηθούσε το διεθνές αριστερό κίνημα.

3. Ίσως επειδή είμαι από την Ουκρανία και είδα πώς άλλαξε μέσα σε ένα χρόνο η πολιτική κατάσταση στη χώρα μου, πιστεύω ότι είναι καλύτερα να μην κάνω καμία πρόγνωση, διότι τα πράγματα σίγουρα θα εξελιχθούν διαφορετικά. Εκτός από το θετικό και αρνητικό σενάριο που ανέπτυξα παραπάνω, υπάρχουν χιλιάδες άλλα, που είναι εξίσου πιθανά. Και, δυστυχώς, η εξέλιξη της Ιστορίας δεν εξαρτάται μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από έναν μεγάλο αριθμό άλλων παραγόντων. Παρόλο που έχω εμπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ και την ηγεσία του, καθώς και στα κοινωνικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, εξακολουθώ να είμαι αρκετά απαισιόδοξη, διότι δεν είναι οι μόνοι παίκτες στο παιχνίδι. Μερικές φορές συζητώ με τους συντρόφους την ιστορία του Αλιέντε σε σχέση με την Ελλάδα. Είναι λυπηρό, αλλά δείχνει πόσο ισχυρή είναι η καπιταλιστική τάξη.

4. Για την Ουκρανία, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, στις μέρες μας δεν σημαίνει πολλά, σχεδόν τίποτα. Στην ουκρανική κοινή γνώμη, όπως παρουσιάζεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για παράδειγμα, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα φιλορωσικό κόμμα, επειδή δεν υποστήριξε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ο μέσος Ουκρανός είτε δεν γνωρίζει τίποτα για τον ΣΥΡΙΖΑ, διότι όλη η προσοχή του είναι στον πόλεμο, είτε τον μισεί, επειδή με κάποιο τρόπο τον συνδέει με τη Ρωσία και τον κομμουνισμό.

Μια κυβέρνηση που την εμπιστεύονται οι πολίτες είναι κάτι επαναστατικό

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη-1

Claudia Ciobanu (Ρουμανία-Πολωνία)

Έργο της Νίνα Μπατάλι Κοσμοβίκι (Ρουμανία)

1. Όλοι οι φίλοι μου από την Ελλάδα μου είπαν ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έχει ξαναφέρει την ελπίδα και την αίσθηση της αξιοπρέπειας, έπειτα από πολλά χρόνια απόγνωσης. Αυτή είναι μια πρώτη επιτυχία για τον ΣΥΡΙΖΑ. Και υπάρχουν άλλες δύο τουλάχιστον επιτυχίες. Πρώτον, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την Αριστερά σε πολλά μέρη του κόσμου. Δεύτερον, υπάρχει πλέον μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση η οποία απορρίπτει τη λιτότητα, με βάση ένα καλά μελετημένο πολιτικό πρόγραμμα. Πιο μακροπρόθεσμα, βέβαια, το δύσκολο έργο που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά του είναι να καταφέρει να υλοποιήσει το πρόγραμμα του. Πρώτα απ’ όλα, προς όφελος των Ελλήνων οι οποίοι έχουν υποφέρει αρκετά. Και έπειτα, για το ξαναζωντάνεμα της ελπίδας στην Ευρώπη· της ελπίδας ότι αριστερές κυβερνήσεις μπορούν να εφαρμόσουν υλοποιήσιμες αριστερές πολιτικές. Θα πρέπει επίσης να συνεχίσει να βρίσκεται κοντά στους πολίτες και τώρα που βρίσκεται στην κυβέρνηση (όπως έδειξε και η συμβολική κίνηση να απομακρυνθούν τα κάγκελα έξω από το Κοινοβούλιο). Αυτή την εποχή, που οι πολίτες παντού απορρίπτουν εξ ολοκλήρου το πολιτικό κατεστημένο, το να υπάρχει μια κυβέρνηση την οποία οι πολίτες να αισθάνονται ότι μπορούν σε μεγάλο βαθμό να εμπιστεύονται, μοιάζει επαναστατικό.

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτεί την πολιτική φαντασία της Αριστεράς στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη

Gligor Čemerski – St George the Windy (πγΔΜ)

To LeftEast είναι ένα  σπουδαίο αγγλόγλωσσο σάιτ αριστερής κριτικής και άποψης, που έχουν δημιουργήσει νεαροί κοινωνικοί επιστήμονες, μέλη αριστερών κινημάτων και κομμάτων, από χώρες των Βαλκανίων, της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Πολυφωνικό και ανοιχτό, αποτελεί σημείο αναφοράς για όποιον θέλει να έρθει σε επαφή με το κινήματα στις πρώην «λαϊκές δημοκρατίες». Είναι τμήμα του CriticAtac.  Η Άντελα Γκιοργκιόσκα, μέλος της συντακτικής επιτροπής του LeftEast απευθύνθηκε σε εννιά κινηματίες και επιστήμονες και τους έθεσε ερωτήματα σχετικά με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Δημοσιεύουμε σήμερα τις απαντήσεις τεσσάρων από αυτούς: της Κλαούντια Τσιομπάνου (δημοσιογράφος από τη Ρουμανία που ζει στην Πολωνία, συνεργάτρια της περιβαλλοντικής ΜΚΟ  Bankwatch), της Αλόνα Λιάσεβα (μεταπτυχιακή φοιτήτρια σε θέματα μετανάστευσης, συνεκδότρια του «Commons: Journal for Social Criticism», Ουκρανή που ζει στην Ισπανία), Ίλια Μπουντράιτσκις (ιστορικός, μέλος της συντακτικής ομάδας του Openleft.ru και του  Moscow Art Magazine), Αναστάζ Βαγγέλι (κοινωνιολόγος, μεταδιδακτορικός ερευνητής από τη πρώην γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, που ζει στην Πολωνία). 

Οι ερωτήσεις

1. Τι θα θεωρούσατε ως επιτυχία για τον ΣΥΡΙΖΑ;
2. Και τι θα θεωρούσατε αποτυχία;
3. Τι νομίζετε ότι πρόκειται να συμβεί;
4. Τι σημαίνει η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ για την Αριστερά στη χώρα σας;

Να πάρουμε το κράτος στα σοβαρά

Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης-3

Το κείμενο βασίζεται  στην εισήγηση στην  εκδήλωση «Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης», που οργάνωσαν τα «Ενθέματα» και το RedNotebook, το Σάββατο 14 Φεβρουαρίου.

του Δημήτρη Χριστόπουλου

Η Αριστερά ως τα σήμερα είτε δεν έπαιρνε σοβαρά το κράτος, είτε το έπαιρνε σοβαρά μόνο ως αντίπαλο. Ήρθε η ώρα να πάρουμε στα σοβαρά το κράτος όχι μόνο ως αντίπαλο διότι απλώς το κράτος δεν είναι ένα πράγμα. Το κράτος είναι πριν απ’ όλα μια κοινωνική σχέση, είναι –παραθέτω Πουλαντζά  –«η υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις όπως αυτή εκδηλώνεται με ειδικό τρόπο μέσα στους κόλπους του ίδιου του κράτους».

Rene Magritte – The cicerone

Το πλεονέκτημα μεταξύ άλλων αυτής της θέσης είναι ότι θέτει ανάγλυφα ένα σοβαρό ζήτημα στρατηγικής σημασίας: το γεγονός ότι το κράτος δεν είναι ένα μονολιθικό μπλοκ, χωρίς χαραμάδες, που θα αντιμετώπιζαν οι «μάζες» μετωπικά όντας έξω απ’ αυτό και που θα έπρεπε να το αποδιαρθρώσουν συνολικά μέσω μιας μετωπικής εξέγερσης. Αντίθετα, επειδή το κράτος είναι «μια υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων» διατρέχεται από αντιφάσεις. Είναι ουσιωδώς τόπος αντιφάσεων, και μάλιστα στο σύνολο των μηχανισμών του, τόσο στους μηχανισμούς εκείνους όπου ο πληθυσμός δίνει το φυσικό του παρόν, όπως η εκπαίδευση, όσο και στους μηχανισμούς όπου είναι φυσικά απών, όπως κατεξοχήν η δημόσια διοίκηση.

Στο πεδίο των πολιτειακών μηχανισμών που χαρακτηρίζονται από τη μαζική παρουσία των ανθρώπων, η Αριστερά, λόγω συνδικαλιστικής δράσης, έχει μια επαφή. Με τα καλά και τα κακά της φυσικά που παρέλκει εδώ να αναφερθούν. Ωστόσο, στους υπόλοιπους μηχανισμούς, έχουμε πολύ δρόμο μπροστά. Διότι, κακά τα ψέματα, η Αριστερά πάσχει από έναν λειτουργικό αναλφαβητισμό στη γλώσσα της δημόσιας διοίκησης. Διαβάζουμε, αλλά δεν γράφουμε. Δεν έχουμε μάθει να γράφουμε διοικώντας το κράτος. Κι αυτό είναι μεγάλο έλλειμμα.

Για μια λειτουργική και παραγωγική σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία

Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης-2

Το κείμενο βασίζεται  στην εισήγηση στην  εκδήλωση «Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης», που οργάνωσαν τα «Ενθέματα» και το RedNotebook, το Σάββατο 14 Φεβρουαρίου.

του Παύλου Κλαυδιανού

Κάζιμιρ Μάλεβιτς, «Οι καθαριστές», 1912

Ουσιαστικά, το θέμα που συζητάμε σήμερα, κατά τη γνώμη μου, είναι πώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα ασκήσει την κυβερνητική εξουσία χωρίς να εγκαταλείψει τον στόχο του κοινωνικού μετασχηματισμού. Ήθελα, επίσης, προκαταρτικά να πω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον πήρε την κυβέρνηση, ιστορικά είναι ενήμερος για τις δυσκολίες που υπάρχουνε όταν ένα κόμμα, και ιδίως της Αριστεράς, έρχεται στην εξουσία. Είναι μια συζήτηση που δεν έγινε έγκαιρα στο κόμμα, αλλά πρέπει να γίνει. Οι εξελίξεις, ευτυχώς, μας δίνουν περιθώριο για να συζητήσουμε πράγματα που δεν τα χουμε δουλέψει. Όχι μόνο για το κόμμα, αλλά και για το κίνημα, που το είδαμε τώρα, δυναμικό και ευρύ ξανά στους δρόμους, ενώ νομίζαμε ότι δεν υπάρχει. Αυτό μας δίνει το περιθώριο να διορθωθούν και λάθη, να καλυφθούν κενά, να γίνουν πιο συστηματικά τα πράγματα στον ΣΥΡΙΖΑ, στην κυβέρνηση του, στο κόμμα. Να είναι πιο λειτουργική και παραγωγική η σχέση του με την κοινωνία.

Το πρώτο σημείο προς αξιολόγηση γι’ αυτές τις τρεις πρώτες βδομάδες είναι η συμμαχία ΑΝΕΛ-ΣΥΡΙΖΑ. Συμφωνώ με τον Νίκο Γιαννόπουλο, ότι ήταν κατεπείγουσα ανάγκη να σταθεροποιηθεί το έδαφος όπου θα δράσουμε, να υπάρξει μια κυβέρνηση που ν’ αρχίσει αμέσως τη δουλειά. Αυτό, βέβαια, συνιστά αναμφισβήτητα έναν περιορισμό και θα πω στη συνέχεια για το πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε.

Το δεύτερο, είναι η σύνθεση της κυβέρνησης. Η σύνθεση της κυβέρνησης έχει δυο πλευρές. Η μία, πολύ θετική, δηλαδή τα πρόσωπα που τη συγκροτούν που εκπέμπουν μια σιγουριά και επιπλέον εξουδετερώνουν, με την παρουσία τους, ενδεχομένως φάλτσα με άλλους υπουργούς. Επομένως, ο συλλογικός νους –πόσο συλλογικός ήταν δεν ξέρουμε, βέβαια– που έφτιαξε την κυβέρνηση είχε αυτή την έγνοια. Ωστόσο, βλέπουμε και κάποιες περιπτώσεις επιλογών που δεν είναι εύκολα υπερασπίσιμες ή που δεν είναι κατανοητές, με την πρώτη ματιά, ως προς την πολιτική του στόχευση. Με τα πρόσωπα που τοποθετούνται, προωθούνται και κάποιες απόψεις. Βεβαίως υπάρχει και το πρόβλημα της δημοκρατικής συλλογικής λειτουργίας, επομένως των αποφάσεων, ανεξάρτητα αν ήταν επιτυχείς ή όχι κτλ.

Το βάθος του ουρανού είναι κόκκινο αλλά αν αργήσουμε θα πέσει το σκοτάδι

Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης -1

Το κείμενο βασίζεται  στην εισήγηση στην  εκδήλωση «Κυβέρνηση της Αριστεράς: η ώρα της πράξης», που οργάνωσαν τα «Ενθέματα» και το RedNotebook, το Σάββατο 14 Φεβρουαρίου.

του Νiκου Γιαννόπουλου

Φρανσίς Πικαμπιά, «Ανοιξιάτικος χορός», 1912

Ο σχηματισμός αριστερής κυβέρνησης αποτελεί έναν εξαιρετικά θετικό συσχετισμό για την κοινωνία, τον τόπο, το κίνημα και την ίδια την Αριστερά. Η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ ασφαλώς δεν είναι ευχάριστη· ωστόσο, αφενός ήταν αναγκαστική, με τους δεδομένους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς, ενώ αφετέρου εκτιμώ ότι δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Οι πρώτες μέρες μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης και οι πρώτες δηλώσεις των υπουργών δημιούργησαν ευλόγως ένα κλίμα ανακούφισης και αξιοπρέπειας σε έναν ευρύτερο κόσμο και πέραν της Αριστεράς. Η αίσθηση αυτή είχε, εκ των πραγμάτων, και ένα στοιχείο εθνικής αξιοπρέπειας.

Οι πρώτες δηλώσεις των υπουργών, που ξεπερνούσαν σε ριζοσπαστικότητα ακόμα και τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν σημαντική επίδραση στις αυθόρμητες κινητοποιήσεις που ακολούθησαν, το κλίμα υποστήριξης της κυβέρνησης, αντίστασης στους εκβιασμούς των έξω κ.λπ. Σημειώνω επίσης ότι τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά αυξήθηκε αυτό που λέμε «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», κυρίως από τα κάτω, τους αριστερούς, κομμάτια των κινημάτων. Αντίθετα, δεν αυξήθηκε σημαντικά σε επίπεδο κυβερνήσεων ή πολιτικών οικογενειών στο Ευρωκοινοβούλιο. Στο επίπεδο του πολιτικού προσωπικού, οι σύμμαχοί μας στην Ευρώπη δεν είναι τόσο πολλοί.

Τα προβλήματα

Ως προς τις διαπραγματεύσεις, θα περιοριστώ σε μια γενική παρατήρηση. Διαβλέπω μια ασάφεια –ή και διγλωσσία– η οποία μπορεί να οδηγήσει, στην καλύτερη περίπτωση, σε έναν έντιμο, αλλά όχι βέβαια ισότιμο συμβιβασμό: όταν διαπραγματεύονται ένας γορίλας και ένα –άγριο, έστω– κανίς, ο συμβιβασμός δεν είναι μπορεί να είναι ακριβώς ισότιμος. Ένας τέτοιος συμβιβασμός, για να είναι έντιμος, δεν μπορεί να ακυρώνει τα πολλάκις υπεσχημένα άμεσα μέτρα ανακούφισης: τα 751 ευρώ του κατώτατου μισθού (που ήδη έχουν μπει σε τροχιά διετίας), τις συλλογικές συμβάσεις, την απαγόρευση των ομαδικών απολύσεων, το πλήρες σταμάτημα των ιδιωτικοποιήσεων, την κατάργηση (και όχι απλή μετονομασία) του ΤΑΙΠΕΔ – άλλωστε, η δημόσια περιουσία μπορεί να αξιοποιηθεί από τα αρμόδια υπουργεία για κοινωνικούς λόγους· δεν έχουμε ανάγκη τα γραφεία ενοικίασης.

Σε ό,τι αφορά δε τη δημοκρατία, υπάρχουν σημεία που δημιουργούν ερωτήματα. Απ’ ό,τι φαίνεται, θα καταργηθεί οριστικά ο νόμος για τις φυλακές τύπου Γ. Ωστόσο, η κατ’ επανάληψη αναφορά στην ασφάλεια των φυλακών μου δημιουργεί έναν φόβο για το αν θα κλείσει ο Δομοκός και άλλες φυλακές απομόνωσης. Για τους κουκουλονόμους και τον τρομονόμο δεν υπήρχε ούτε προεκλογική ούτε μετεκλογική αναφορά, ενώ υπάρχει δέσμευση και είναι ένα πολύ ώριμο αίτημα. Η κατάργηση της Ομάδας ΔΕΛΤΑ τώρα έγινε «συγχώνευση» και έχουμε και τον «αστυνομικό της γειτονιάς»…

Ο ξεσηκωμός των γυναικών της Τουρκίας

της Ελίφ Σαφάκ

μετάφραση Δημήτρης Ιωάννου 

Όταν ήμουν μαθήτρια γυμνασίου στην Τουρκία, κάθε φορά που έπαιρνα το λεωφορείο φρόντιζα να έχω στο χέρι μια ανοιχτή παραμάνα για να τσιμπάω μ’ αυτήν τους εφαψίες. Όταν ξεκίνησα το Πανεπιστήμιο, είχα πάντα στην τσάντα μου σπρέι πιπεριού, όπως και πολλές φίλες μου. Μιλούσαμε γι’ αυτά τα πράγματα, αλλά μόνο μεταξύ μας, χαμηλόφωνα. Σήμερα, οι γυναίκες της Τουρκίας δυναμώνουμε τη φωνή μας, ανοιγόμαστε και μοιραζόμαστε πλέον δημόσια ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης. Ανησυχούμε. Πενθούμε. Και, ταυτόχρονα, θυμώνουμε.

Η νέα φάση ξεκίνησε όταν η Οζγκετζάν Ασλάν, μια εικοσάχρονη φοιτήτρια ψυχολογίας από τη Μερσίνη της Νότιας Τουρκίας, βρέθηκε νεκρή σ’ ένα ξεροπόταμο. Ο δολοφόνος, αφού είχε αποπειραθεί να τη βιάσει, τη σκότωσε με μαχαιριές και την έκαψε. Ο ένοχος ήταν, κατά δική του ομολογία, ο οδηγός του λεωφορείου στο οποίο είχε θεαθεί η Ασλάν τελευταία φορά ζωντανή να μπαίνει. Στο έγκλημα τον βοήθησαν ένας φίλος του και ο πενηντάχρονος πατέρας του.

Ο βάρβαρος φόνος της Ασλάν πυροδότησε ένα άνευ προηγουμένου κύμα διαμαρτυριών, που σάρωσε όλη την Τουρκία. Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της Μερσίνης ανακοίνωσε πως κανένας από τους 1.600 δικηγόρους της επαρχίας δεν θα αναλάμβανε την εκπροσώπηση του δολοφόνου ή των συνεργών του. Οι φοιτήτριες άρχισαν να πηγαίνουν στα μαθήματά τους ντυμένες στα μαύρα, οι εργαζόμενες φορούσαν μαύρα περιβραχιόνια στη δουλειά.

Η αλυσίδα είναι γύρω μας (*)

του Μάνου Αυγερίδη 

Θα έλεγε κανείς ότι η υπόθεση της δολοφονίας της εικοσάχρονης φοιτήτριας Οζγκετζάν Ασλάν στη Μερσίνη της Τουρκίας δεν είναι παρά ακόμα μία απ’ τις συνηθισμένες «ειδήσεις της τρίτης σελίδας», όπως ονομάζουν οι Τούρκοι τις ειδήσεις του αστυνομικού ρεπορτάζ. Γιατί όμως μία ακόμα δολοφονία, ανάμεσα σε πολλές που συμβαίνουν παντού, πυροδότησε τόσο έντονη αντίδραση και πάνδημο πένθος; Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο «μία ακόμα». Μία ακόμα δολοφονία γυναίκας από άντρα για προσωπικούς λόγους, που έρχεται να προστεθεί στις 281 που έγιναν το 2014, σ’ ένα πλαίσιο αλματώδους αύξησης της έμφυλης βίας στην Τουρκία την τελευταία δεκαετία, στα χρόνια δηλαδή της αυστηροποίησης των νόμων και της συντηρητικοποίησης απ’ τα πάνω της τουρκικής κοινωνίας.

Τα επίθετα και η επίδρασή τους

Τα επίθετα και η επίδρασή τους

της Ιωάννας Μεϊτάνη

Μέσα στα πολλά κείμενα υπογραφών και τις πολλές εκκλήσεις για συμπαράσταση και αλληλεγγύη στην Ελλάδα που κυκλοφορούν τον τελευταίο καιρό, κυκλοφόρησε και μια έκκληση από Γερμανοέλληνες και Ελληνογερμανούς, «Για μια αμερόληπτη και δίκαιη ανταπόκριση στις δημοκρατικές αποφάσεις του ελληνικού λαού». Yπεύθυνος για τη δημοσίευση είναι ο Jürgen Link, ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου, και από τις 6.1.2015 έως σήμερα έχει υπογραφεί από εκατοντάδες άτομα, πολλοί από τους οποίους είναι εκπρόσωποι της ελληνογερμανικής πολιτιστικής κοινότητας στη Γερμανία.

Ότο Ντιξ, «Pragerstrasse», 1920

Διαλέγω να την σχολιάσω εδώ όχι γιατί την θεωρώ την πιο σημαντική (μεγαλύτερη βαρύτητα είχε στη γερμανική κοινή γνώμη, λ.χ., η έκκληση των μεγαλύτερων γερμανικών συνδικάτων), αλλά γιατί είναι από τις λίγες που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν το ελληνικό ζήτημα τα γερμανικά ΜΜΕ. Στην Ελλάδα, για να καταφέρουν να επιβάλλουν τις πολιτικές λιτότητας και κοινωνικής καταστροφής, τις βάφτισαν μονόδρομο και «διάσωση». Στη Γερμανία, για να τις εξηγήσουν στο εσωτερικό της χώρας, βάφτισαν τους Έλληνες και τις Ελληνίδες τεμπέληδες, διεφθαρμένους (όλους) και ανίκανους (επίσης όλους). Οι φωνές που εκφράζουν το αντίθετο ελάχιστα ακούγονται, το επίπεδο της ενημέρωσης τα τελευταία χρόνια είναι πραγματικά αξιολύπητο. Γενικά επικρατεί η εντύπωση ότι κρίση στην Ελλάδα σημαίνει πως η χώρα δεν πληρώνει, ως όφειλε, τα δάνεια και ζει έτσι εις βάρος των γερμανών φορολογούμενων, οι οποίοι (οι ίδιοι αυτοπροσώπως) ξοδεύονται για να τα τρώμε εμείς.

H TTIP είναι λίγο χλωμή τελευταία…

Με την ευκαιρία της τρίτης πανευρωπαϊκής συνάντησης ενάντια σε TTIP & CETA 

της Δώρας Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη

Τον τελευταίο χρόνο, ένα εντυπωσιακό κίνημα συγκροτήθηκε στην Ευρώπη, τόσο από πλευράς μαζικότητας όσο και ποικιλομορφίας, ενάντια στην προοπτική υπογραφής της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου ΗΠΑ-ΕΕ (TTIP). Η δραστηριότητά του έφερε ως αποτέλεσμα την ενημέρωση των λαών της Ευρώπης σχετικά με το εταιρικό πραξικόπημα που συνιστά η ΤΤΙΡ και διαρκώς διογκούμενες αντιδράσεις σε πολλά και διαφορετικά μέτωπα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ενδιαφερόμενοι για την υπογραφή της συνθήκης, και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους προκειμένου οι διαπραγματεύσεις να διεξαχθούν υπό καθεστώς πρωτοφανούς αδιαφάνειας, καθώς ήταν φανερό ότι αν το «κοινό» ενημερωθεί, θα αντιδράσει. 

Εντουάρντο Παολότσι, «Ο Βιτγκενστάιν στη Νέα Υόρκη», 1964

Στις αρχές Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκαν στις Βρυξέλλες οι εργασίες της τρίτης συνάντησης αντιπροσώπων της ευρωπαϊκής κοινωνίας πολιτών, κινημάτων, πολιτικών κομμάτων, ΜΚΟ, συνδικάτων, φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πανεπιστημίων και πλήθος άλλων, με σκοπό τον από κοινού προσδιορισμό της στρατηγικής και του περιεχομένου της σχετικής ευρωπαϊκής καμπάνιας ενάντια στην ΤΤΙΡ. Είναι ενδεικτικό ότι στη συνάντηση συμμετείχαν για πρώτη φορά αντιπροσωπείες και από τα 28 κράτη-μέλη, καθώς και το ότι ο αριθμός των οργανώσεων και συλλογικοτήτων που συμμετείχαν έχει πλέον τριπλασιαστεί. Στο πλαίσιο των δύο προηγούμενων συναντήσεων σχεδιάστηκαν και συντονίστηκαν οι περισσότερες από τις δράσεις που άλλαξαν τους πολιτικούς συσχετισμούς σχετικά με την ΤΤΙΡ, καθιστώντας τη όλο και χλωμότερη. Ενδιαφέρουσες πολιτικές διαπιστώσεις προέκυψαν και αυτή τη φορά, όπως και τις προηγούμενες, από τη συνύπαρξη και από κοινού εργασία των συμμετεχόντων.

Στα Ενθέματα σήμερα

 Στέλιου Πόραβου, Ρόμπερτ Μίζικ, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, Ελίφ Σαφάκ, Μάνου Αυγερίδη, Νίκου Γιαννόπουλου, Παύλου Κλαυδιανού, Δημήτρη Χριστόπουλου, Κλαούντια Τσιομπάνου,  Αλόνα Λιάσεβα, Ίλια Μπουντράιτσκις, Αναστάς Βαγγέλι, Δώρας Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη

Έργο του Ρενέ Μαγκρίτ

Από Eurogroup σε Εurogroup. Πες στην Ευρώπη ακόμα την ψάχνω…  Γράφει ο Στέλιος Πόραβος: «Η εμμονή, αρκετών, στην άρνησή τους να παραδεχτούν ότι το, τρέχον, «τεχνοκρατικά άρτιο» πρόγραμμα διάσωσης απέτυχε δείχνει το πραγματικό χάσμα των δύο πλευρών. Ο ποιητής Ντέλμορ Σβαρτς έλεγε ότι “ακόμα και οι παρανοϊκοί έχουν πραγματικούς εχθρούς”. Και, απ’ ό,τι φαίνεται, ο δικός τους είναι η κοινή λογική.  […] Με άλλα λόγια, η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης είναι –ή θα έπρεπε να είναι– αυτονόητη στην μεταπολεμική Ευρώπη του κοινωνικού κράτους και του κοινωνικού συμβολαίου. Παρακολουθώντας την πρωτότυπη ελληνική και σκληρή διαπραγμάτευση οι λαοί της Ευρώπης συνειδητοποιούν πως η μη συζήτηση εναλλακτικών προτάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και για το συνολικό ευρωπαϊκό πια πρόβλημα θυμίζει το όχι και τόσο “χρηστικό” στρατήγημα του να κάνεις χημειοθεραπεία, επειδή δεν θέλεις να πηγαίνεις κάθε μήνα στο κομμωτήριο».

Αλληλεγγύη, μια λέξη απαγορευμένη στην Ευρώπη. Γράφει ο Ρόμπερτ Μίζικ: «Ήταν μια παράγραφος κρυμμένη σε ένα ρεπορτάζ του Spiegel για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για τις ευρωεκλογές, έγραφε, “η λέξη που ξεχώριζε στις αφίσες του Γιούνκερ ήταν η λέξη αλληλεγγύη”. Και πιο κάτω: “Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Μέρκελ εξαγριώθηκε τόσο με την αφίσα του Γιούνκερ, που υπήρχαν σκέψεις μέχρι και να του απαγορεύσουν να εμφανιστεί στο Βερολίνο”. Σε τέτοιο σημείο, λοιπόν, έχουμε φτάσει στην Ευρώπη: ακόμα και η αλληλεγγύη έγινε μια λέξη που πρέπει πάση θυσία να αποφεύγεται. Στη Γερμανία της Μέρκελ μπορεί ακόμα και να παρακινήσει σε συνειρμούς του τύπου: “Αλληλεγγύη … τα ωραία μας λεφτά … Άντε πνιγείτε ρε τεμπελχανάδες ξοφλημένοι Έλληνες!” (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).

Ένα ζευγάρι μπότες. Γράφει ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, στη στήλη «Νέα από το σπίτι»: «Στο Χρόνο του ταξιδιού (1983), το ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Αντρέι Ταρκόφσκι μαζί με τον σεναριογράφο Τονίνο Γκουέρα, την περίοδο που ταξίδευαν στην Ιταλία για να βρουν τοποθεσίες όπου θα γύριζαν τη Νοσταλγία (1983), την προτελευταία ταινία του Ταρκόφσκι, υπάρχει ένα σημείο που μου αρέσει πολύ: είναι καλοκαίρι, η παρέα κάθεται σ’ ένα τραπεζάκι, ο Ταρκόφσκι φοράει σορτς, στο βάθος η θάλασσα, κάποιος κόβει ένα καρπούζι στα δύο, προσφέρει ένα μεγάλο κομμάτι στο Ταρκόφσκι και ο Ταρκόφσκι δαγκώνει το κομμάτι. Σπάνια βλέπεις τόσο ευθύβολες σκηνές στις ταινίες του».

Ο ξεσηκωμός των γυναικών της Τουρκίας. Γράφει η Ελίφ Σαφάκ: «Στην πόλη που ζούσε η Ασλάν, την κηδεία της παρακολούθησαν χιλιάδες γυναίκες. Η ισλαμική παράδοση, όπως τουλάχιστον τηρείται στην Τουρκία, επιβάλλει οι γυναίκες να παρακολουθούν τις κηδείες από την «ουρά» του πλήθους, αφήνοντας τους άνδρες να μεταφέρουν το φέρετρο και να έχουν τον πρώτο λόγο στις προσευχές. Αυτή τη φορά, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του ιμάμη, οι γυναίκες αρνήθηκαν να μείνουν στην ουρά και δήλωσαν αποφασισμένες «να μην αφήσουν να ξαναγγίξουν την Ασλάν χέρια αντρικά». Τελικά, γυναίκες κουβάλησαν το φέρετρο. Και γυναίκες την έθαψαν» (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου)

Η αλυσίδα είναι γύρω μας. Γράφει ο Μάνος Αυγερίδης, με αφετηρία τον βιασμό και τη δολοφονία της Οζγκετζάν Ασλάν: «Για άλλη μια φορά, δύο διαφορετικοί κόσμοι συγκρούονται στη γειτονική χώρα. Ο ένας αποτελείται από αυτούς που ζητούν περισσότερη αυστηρότητα, θανατική ποινή, παραδειγματικές τιμωρίες, εφαρμογή θρησκευτικών νόμων και, συγχρόνως, προτρέπουν τις γυναίκες να προσέχουν το ντύσιμο και τη συμπεριφορά τους, μιας και “η αντρική φύση δεν θέλει και πολύ για να παρασυρθεί”… Ανάμεσά τους στελέχη της κυβέρνησης, καθώς και ο ίδιος ο πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, αφού δήλωσε πως η βία κατά των γυναικών είναι η ανοιχτή πληγή της Τουρκίας, υπέδειξε με αυστηρό ύφος στις τελευταίες πως ο ρόλος τους είναι να μένουν στο σπίτι και να προσεύχονται, όχι να χορεύουν στους δρόμους διαδηλώνοντας».

KΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ- Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Οι εισηγήσεις στην εκδήλωση «Ενθεμάτων» και RedNotebook (14.2.2015):

Νίκος Γιαννόπουλος: Το βάθος του ουρανού είναι κόκκινο αλλά αν αργήσουμε θα πέσει το σκοτάδι. «Η αντιπολίτευση του ευρύτερου κινήματος σήμερα πρέπει να είναι προωθητική και όχι καταγγελτική. Στο δικό μας πολιτικό σύμπαν, αυτό δεν έχει να κάνει με ευγένεια, ούτε με μειωμένη ένταση. Έχει να κάνει με μια ουσιώδη διαφορά της πολιτικής συγκυρίας. Επί δεκαετίες, τα κινήματα χτίστηκαν στη βάση της αντίστασης για να μην επιδεινώνεται κι άλλο η κατάσταση. Σήμερα, τα κινήματα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν στη βάση της διεκδίκησης, ότι “αυτά που κάνετε είναι λίγα, πρέπει να γίνουν περισσότερα”. Αυτές είναι δύο διαφορετικές στρατηγικές αντιπολίτευσης. Η επιτυχία της αριστερής κυβέρνησης είναι μονόδρομος. Όχι με την έννοια ότι είναι βέβαιη, αλλά με την έννοια ότι η μόνη ελπίδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι να πάει αριστερά. Αλλιώς θα συντριβεί, θα αποτελέσει παρένθεση. Και, επίσης, δεν μπαίνει σήμερα κάποιο ζήτημα ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να λειτουργήσει σαν την κυβέρνηση του Κερένσκι πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Δεν μιλάμε δηλαδή για μια ανατροπή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ από τα κάτω και τα αριστερά, αλλά από τα πάνω και τα δεξιά, και μια τέτοια έκβαση θα είναι τραγική».

Παύλος Κλαυδιανός: Για μια λειτουργική και παραγωγική σχέση με την κοινωνία: «Θα επισημάνω  ένα άρθρο του Χριστόφορου Βερναρδάκη στην Εποχή της προηγούμενης Κυριακής. Μένω σε δύο σημεία. Το ένα είναι ότι το κόμμα πρέπει να συνεχίσει να βρίσκει τους πόρους του, κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς, από την κοινωνία και όχι από την κυβέρνηση. Το άλλο, ότι το κόμμα δεν θα πρέπει να ζει για να ελέγχει την κυβέρνηση, αλλά να λειτουργεί μες την κοινωνία, εκεί όπου συγκροτούνται οι κοινωνικές συμμαχίες, και από κει να ελέγχεται η κυβέρνηση. Μέσω των κινημάτων, μέσω της δικής τους κοινωνικής συμμαχίας, που θα πραγματοποιεί. Κατά τη γνώμη μου, επείγει να βρούμε τρόπους να έρθουμε σε επικοινωνία με αυτόν τον κόσμο που μας ψήφισε ή ήρθε στις πλατείες για τρίτη φορά. Πέρα από τις οργανωτικές πλευρές, πρέπει να σκεφτούμε τι κύματα ριζοσπαστισμού εκπέμπουμε σ’ αυτόν».

Δημήτρης Χριστόπουλος: Να πάρουμε το κράτος στα σοβαρά: «Η Αριστερά ως τα σήμερα είτε δεν έπαιρνε σοβαρά το Κράτος, είτε το έπαιρνε σοβαρά μόνο ως αντίπαλο. Ήρθε η ώρα να πάρουμε στα σοβαρά το Κράτος όχι μόνο ως αντίπαλο διότι απλώς το Κράτος δεν είναι ένα πράγμα. Το Κράτος είναι πριν απ’ όλα μια κοινωνική σχέση, είναι –παραθέτω Πουλαντζά– «η υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις όπως αυτή εκδηλώνεται με ειδικό τρόπο μέσα στους κόλπους του ίδιου του Κράτους».

Το πλεονέκτημα μεταξύ άλλων αυτής της θέσης είναι ότι θέτει ανάγλυφα ένα σοβαρό ζήτημα στρατηγικής σημασίας: το γεγονός ότι το Κράτος δεν είναι ένα μονολιθικό μπλοκ, χωρίς χαραμάδες, που θα αντιμετώπιζαν οι «μάζες» μετωπικά όντας έξω απ’ αυτό και που θα έπρεπε να το αποδιαρθρώσουν συνολικά μέσω μιας μετωπικής εξέγερσης. Αντίθετα, επειδή το Κράτος είναι «μια υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων» διατρέχεται από αντιφάσεις».

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

(από το LeftEast, μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης)

Claudia Ciobanu (Ρουμανία-Πολωνία): Μια κυβέρνηση που την εμπιστεύονται οι πολίτες είναι κάτι επαναστατικό: «Πιστεύω ότι, αυτή τη στιγμή, το παιχνίδι βρίσκεται σε εξέλιξη και είναι στο χέρι μας, στην Ελλάδα και αλλού, να το κερδίσουμε. Είτε πρόκειται για το μέλλον των οικονομιών μας, είτε των πολιτικών μας συστημάτων είτε του περιβάλλοντος. Δεν ξέρω τι θα συμβεί στην πραγματικότητα, αλλά δεν έχω άλλη επιλογή παρά να ελπίζω ότι είμαστε σε θέση να αλλάξουμε τις κοινωνίες μας και να τις κάνουμε πιο συνεργατικές και δημοκρατικές, πιο στέρεες και βιώσιμες».

Alona Liasheva (Ουκρανία, Ισπανία): Να μην ακολουθήσει τον σκανδιναβικό δρόμο: «Παρόλο που έχω εμπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ και την ηγεσία του, καθώς και στα κοινωνικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, εξακολουθώ να είμαι αρκετά απαισιόδοξη, διότι δεν είναι οι μόνοι παίκτες στο παιχνίδι. Μερικές φορές συζητώ με τους συντρόφους την ιστορία του Αλιέντε σε σχέση με την Ελλάδα. Είναι  λυπηρό, αλλά δείχνει πόσο ισχυρή είναι η καπιταλιστική τάξη».

Ilya Budraitskis (Ρωσία). Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα λαϊκής κινητοποίησης: «Εμείς, ως αριστεροί, προσπαθούμε να παρουσιάσουμε την υποστήριξη προς τον ΣΥΡΙΖΑ ως ένα εντυπωσιακό παράδειγμα λαϊκής κινητοποίησης εναντίον της αντικοινωνικής λογικής των ελίτ, η οποία προς το παρόν είναι κοινή και στην Ρωσία και την Ε.Ε., παρά τη γεωπολιτική μεταξύ τους σύγκρουση».

Anastas Vangeli (πρώην γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Πολωνία): Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ένα πολύ κακό σενάριο: «Και πάλι, υπάρχουν διάφορες απόψεις του τι μπορεί να θεωρηθεί αποτυχία. Πολλοί ακτιβιστές ανησυχούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα παραμείνει πιστός σε ένα συγκεκριμένο σύνολο αρχών και μια συγκεκριμένη ιδεολογία και θα θεωρήσουν οποιονδήποτε συμβιβασμό ως “προδοσία”, ως αποτυχία. Ωστόσο, δεν λειτουργούν έτσι τα πράγματα στην πολιτική. Για μένα, το χειρότερο σενάριο είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να χάσει την εκλογική του στήριξη και χάσει πρόωρα την εξουσία, φέρνοντας την Ελλάδα σε χειρότερη κατάσταση».

Τα επίθετα και η επίδρασή τους. Για τα γερμανικά ΜΜΕ.  Γράφει  η Ιωάννα Μεϊτάνη: «Οι εικόνες της κοινωνικής αποσάθρωσης, της ανεργίας, της αστεγίας, των κλειστών καταστημάτων δεν έχουν περάσει στη γερμανική κοινή γνώμη. Ακόμη και άνθρωποι αριστεροί, που είναι, λες, πιο ευαισθητοποιημένοι, δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έχει επιφέρει η κρίση στην Ελλάδα, και σε κοιτάζουν με γουρλωμένα μάτια όταν τους τα διηγείσαι — για να μην αναφέρω πόσο σοκάρονται αν τύχει και βρεθούν εδώ και τα δουν. Επομένως, ο λεγόμενος «μέσος» άνθρωπος στη Γερμανία θεωρεί ότι η Ελλάδα, η μικρή αυτή χώρα των διακοπών του, έχει οικονομικά προβλήματα, τα οποία η Ευρώπη κοιτάει να διευθετήσει. Οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι γι’ αυτόν αόρατες. Οπότε, γιατί να κάτσει να σκάσει; Αρκείται να εκνευρίζεται που δήθεν πληρώνει με τους φόρους του κάτι ρεμπεσκέδες στο Νότο».

H TTIP είναι λίγο χλωμή τελευταία… Γράφει η Δώρα Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη, με την ευκαιρία της τρίτης πανευρωπαϊκής συνάντησης ενάντια σε TTIP & CETA: «μια συνολικότερη προσέγγιση η οποία θα θέσει στο στόχαστρο θεσμούς παγκόσμιας εμβέλειας, μπορεί να καταδείξει το ότι ο καπιταλισμός εξυπηρετεί τις λειτουργίες του μέσω ενός θεσμικού πλέγματος που του είναι απαραίτητο, το οποίο τελευταία έχει επικίνδυνα εξοκείλει στον αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό. Αν επιθυμούμε να δούμε το σύνολο της εικόνας και οι μάχες μας να μην είναι σισύφειες, θα ωφελούσε να δυναμώσουμε τη φωνή του ευρωπαϊκού Νότου μέσω κινηματικών, αλλά και θεσμικών πλέον πρωτοβουλιών, με πρώτο στόχο να κατακτήσουμε κοινό λόγο και πλαίσιο κατανόησης με τους ανθρώπους με τους οποίους βρισκόμαστε  μαζί στους δρόμους».

 

 

Αλληλεγγύη, μια λέξη απαγορευμένη στην Ευρώπη

του Ρόμπερτ Μίζικ

Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Ήταν μια παράγραφος κρυμμένη σε ένα ρεπορτάζ του Spiegel για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για τις ευρωεκλογές, έγραφε, «η λέξη που ξεχώριζε στις αφίσες του Γιούνκερ ήταν η λέξη “αλληλεγγύη”». Και πιο κάτω: «Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Μέρκελ εξαγριώθηκε τόσο με την αφίσα του Γιούνκερ, που υπήρχαν σκέψεις μέχρι και να του απαγορεύσουν να εμφανιστεί στο Βερολίνο». Σε τέτοιο σημείο, λοιπόν, έχουμε φτάσει στην Ευρώπη: ακόμα και η «αλληλεγγύη» έγινε μια λέξη που πρέπει πάση θυσία να αποφεύγεται. Στη Γερμανία της Μέρκελ μπορεί ακόμα και να παρακινήσει σε συνειρμούς του τύπου: «Αλληλεγγύη … τα ωραία μας λεφτά … Άντε πνιγείτε ρε τεμπελχανάδες ξοφλημένοι Έλληνες!».

Ορέστης Κανέλλης, «Παρουσία», 1966

Πρόκειται για μια μικρή, περιφερειακή, οπότε όλο και πιο παράξενα ασυναίσθητη όψη των πραγμάτων. Μετά από επτά χρόνια κρίσης και πέντε λιτότητας, το κλίμα στην Ευρωζώνη είναι πλέον τόσο τοξικό, που δεν μοιάζει μόνο η αλληλεγγύη σαν κάποια αλλόκοτη ουτοπία. Η οικονομική λογική έχει επίσης εκπαραθυρωθεί. Όλοι οι παίκτες κινούνται και με τα δυο τους μάτια στους ψηφοφόρους τους. Κάτι που σημαίνει ότι όλα είναι πιθανά πια — εκτός από το «οικονομικά λογικό», στο οποίο σπανίως γίνεται αναφορά.

Από Eurogroup σε Εurogroup

Πες στην Ευρώπη ακόμα την ψάχνω…

του Στέλιου Πόραβου

Ρενέ Μαγκρίτ, «Τα συγκλονιστικά νέα», 1928

Ό,τι ξεκινάει με ένα Eurogroup, τελειώνει με ένα Eurogroup λέει η παροιμία — που δεν περιλαμβάνεται ακόμα ούτε στις αθησαύριστες– και κάπως έτσι φαίνεται να οδεύει και η ελληνική περίπτωση, μετά το αίτημα παράτασης της δανειακής συμφωνίας που κατέθεσε η χώρα. Με άλλα λόγια, ένας αναγκαίος και προωθητικός συμβιβασμός, ένα πρόγραμμα-γέφυρα για λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων η ελληνική κυβέρνηση θα αποκτήσει τον κατάλληλο βηματισμό για να προωθήσει τις μεταρρυθμιστικές αλλαγές που θα επανεκκινήσουν την οικονομία και, ταυτόχρονα, θα διαθέτει επαρκή χρόνο για να προετοιμάσει τη νέα συμφωνία με τους εταίρους. Γιατί μεταξύ άλλων φαιδρών, που ακούστηκαν την εβδομάδα που πέρασε, ήταν και η κριτική του –κατά τα άλλα σοβαρού και παραδόξως ευρωπαϊστή– Γερμανού υπουργού Οικονομικών, στο γερμανικό κρατικό κανάλι, ότι η Ελλάδα δεν παρουσίασε ένα «τεχνοκρατικά άρτιο» εναλλακτικό σχέδιο, που αφενός θα εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της στους δανειστές και αφετέρου θα οικοδομεί το αναπτυξιακό πλάνο για το οποίο δεσμεύτηκε προεκλογικά, αντιμετωπίζοντας παράλληλα την ανθρωπιστική κρίση. Δεν ήταν έτοιμη, δηλαδή, μας λέει ο Β. Σόιμπλε, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, είκοσι μόλις μέρες μετά την επιτυχία της στις εκλογές, να προσδιορίσει –ει δυνατόν… στο δεύτερο δεκαδικό ψηφίο–, το κοστολογημένο δικό της σχέδιο.

Η παράλληλη εμμονή, αρκετών, στην άρνησή τους να παραδεχτούν ότι το, τρέχον, «τεχνοκρατικά άρτιο» πρόγραμμα διάσωσης απέτυχε δείχνει το πραγματικό χάσμα των δύο πλευρών. Ο ποιητής Ντέλμορ Σβαρτς έλεγε ότι «ακόμα και οι παρανοϊκοί έχουν πραγματικούς εχθρούς». Και, απ’ ό,τι φαίνεται, ο δικός τους είναι η κοινή λογική.

«Οι ψευδείς ειδήσεις σε καιρό πολέμου» του Μαρκ Μπλοκ

Το κείμενο του Μαρκ Μπλοκ Ψευδείς ειδήσεις σε καιρό πολέμου: Σκέψεις ενός ιστορικού κυκλοφορεί, αυτές τις μέρες, σε μετάφραση Άννυς Σπυράκου, από τις εκδόσεις Επέκεινα. Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από τον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης, που έγραψε ο ιστορικός Olivier Lévy-Dumoulin, για το ιδιαίτερο και σημαντικό αυτό έργο, που γράφει ο Μπλοκ το 1921, δεκαοχτώ μόνο μήνες μετά την αποστράτευσή του· ένα έργο στο οποίο ο ιστορικός ανασυνθέτει την εμπειρία του ως μάχιμου στρατιώτη, για να τη μετατρέψει σε αντικείμενο επιστημονικής μελέτης.

 

του Ολιβιέ Λεβύ-Ντυμουλαίν

Μετάφραση: Άννυ Σπυράκου

 

Σαλβαντόρ Νταλί, «Αταβιστικό δειλινό», 1935

Ούτε για μια στιγμή δεν πρέπει να περάσει από τον νου μας πως ο Μαρκ Μπλοκ νομίζει πως συντάσσει ένα έλασσον κείμενο όταν, με αφορμή την κριτική παρουσίαση τεσσάρων βιβλίων για την πολεμική περίοδο, ανοίγει ένα πεδίο επαναστατικό για τις ιστορικές σπουδές: Ενώ έως τότε η αυθεντικότητα και η ειλικρίνεια αποτελούσαν τα βασικά κριτήρια για την εκμετάλλευση των μαρτυριών, ο Μπλοκ αποφασίζει να επεξεργαστεί την ψευδή μαρτυρία σαν μια ιστορική πηγή όπως οι άλλες. Μελετώντας τη γέννηση, τη διάδοση και τη διαμόρφωση ενός φαινομένου που αναδύεται από τη συλλογική συνείδηση και τις συλλογικές αναπαραστάσεις –εξετάζοντας μ’ άλλα λόγια τις φήμες που διατρέχουν τα χαρακώματα και τα μετόπισθεν στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου–, ο Μπλοκ παραβιάζει διπλά τα ήθη και τα έθιμα ενός επαγγέλματος που σέβεται τη διάκριση των ειδικοτήτων του.

Πολεμώντας τον φασισμό

Οι φοιτητικοί αγώνες στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας-2

 συνέντευξη της Μαριγκλέν Ντεμίρι

 φοιτήτριας στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων και μέλους της συλλογικότητας «Aλληλεγγύη»

 μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Ποιοι είναι οι λόγοι των πρόσφατων φοιτητικών κινητοποιήσεων; Ποια είναι τα αιτήματα και τα συνθήματα τους;

Οι λόγοι της κινητοποίησης των φοιτητών είναι οι μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση που ανακοινώθηκαν πριν από δύο μήνες, οι οποίες περιλαμβάνουν κρατικές εξετάσεις στο τέλος των σπουδών, κάτι που αποτελεί πλήγμα στην αυτονομία του πανεπιστημίου, με ευρύτερες πολιτικές επιπτώσεις. Χρειαζόμαστε, βέβαια, μεταρρυθμίσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ωστόσο, πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης και δεύτερον, ο σκοπός τους πρέπει να είναι η αναβάθμιση της ποιότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι φοιτητές φωνάζουν συνθήματα όπως: «Είμαστε φοιτητές, όχι πελάτες», «Αυτονομία», «Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη», «Φοιτητές, φοιτητές, ανεξάρτητοι και ισχυροί»…

 Η κριτική των φοιτητών στρέφεται εναντίον του πολιτικοοικονομικού συστήματος στο σύνολο του; Αφορά ευρύτερα την κατάσταση της χώρας;

Στο παρελθόν, το φοιτητικό κίνημα στη Δημοκρατία της Μακεδονίας ήταν αναιμικό — σχεδόν νεκρό. Ξαναφούντωσε τώρα, με το ζήτημα των κρατικών εξετάσεων. Ωστόσο, κατά τη διαδικασία των κινητοποιήσεων αναδείχθηκαν πάρα πολλά προβλήματα στο πολιτικό σύστημα της ΔτΜ και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί σήμερα. Οι φοιτητές συνειδητοποίησαν ότι το θέμα των εξετάσεων τους θέτει ευθέως το ζήτημα της αυτονομίας των πανεπιστημίων, καθώς και μια σειρά ευρύτερα ζητήματα που αφορούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετούνται. Αυτό το κοινωνικό πλαίσιο περιλαμβάνει την ελευθερία του λόγου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς και τους νέους νόμους που αφορούν τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης (η κυβέρνηση προτίθεται να επιβάλει έναν πρόσθετο τέλος, εκτός από την τακτική φορολογία). Όλα αυτά αφορούν και τους φοιτητές.