Μια καλή στιγμή

 του Στρατή Μπουρνάζου

Α.

Νίκος Εγγονόπουλος, «Ο όρκος των Φιλικών»

«Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε τέκνο του Διαφωτισμού, ενός κινήματος που συνεπήρε τους ανθρώπους όπου Γης, καθώς συνειδητοποιούσαν ότι η καθεστηκυία τάξη δεν είναι γραμμένη στην πέτρα, διά παντός καθαγιασμένη και συνεπώς ακλόνητη. Ο κόσμος μπορούσε πλέον να γίνει, μέσα από τους αγώνες των ανθρώπων, κόσμος ισότητας, αδελφότητας και ελευθερίας. Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε μια έξοχη στιγμή εκείνης της άνοιξης των λαών.

Λίγα χρόνια πριν, το επαναστατικό σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ξεκινούσε με μια συγκλονιστική φράση “Εμείς, ο λαός…”. Aυτό που όχι μόνο λένε, αλλά κάνουν αυτές οι τρεις λεξούλες είναι το μυστικό των επαναστάσεων του Διαφωτισμού: όταν οι άνθρωποι παίρνουν την τύχη τους στα χέρια τους και θεσπίζουν την πολιτική ενότητά τους παύουν να είναι απλώς άτομα, γίνονται “o λαός”».

Β΄.

«Την Ελληνική Επανάσταση δεν μπορούμε να τη διαβάσουμε, ούτε, πολύ περισσότερο, να την κατανοήσουμε, έξω και πέρα από την οικουμενική δυναμική των μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών ρευμάτων της εποχής εκείνης. Των συγκρούσεων και των επαναστάσεων, που, μέσα σε λίγες δεκαετίες, επρόκειτο να προκαλέσουν στο παλαιό καθεστώς ριζικές ρηγματώσεις και ανατροπές. Αυτή η οικουμενική δυναμική, που προήλθε στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα από την Αμερικανική και την Γαλλική Επανάσταση, προσέβαλε αμετάκλητα τα θεμέλια του παλαιού κόσμου. Οι ιδέες και οι ανατρεπτικές δράσεις, που έχουν ως αφετηρία την Αμερικανική και την Γαλλική Επανάσταση, απλώνονται από την Ιβηρική έως την Κεντρική Ευρώπη και τη Ρωσία∙ από τη Βαλκανική ως τη Βόρεια Αφρική∙ και από τις εστίες των παλιών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών μέχρι τις αποικίες τους στην Ασία και την Αμερικανική Ήπειρο. To 1821, πέρα από “Ελληνική υπόθεση”, είναι το έτος της εξέγερσης στο Μεξικό, είναι το έτος της ενοποίησης της Αϊτής, το έτος της διακήρυξης της ανεξαρτησίας για μια σειρά από χώρες της Λατινικής Αμερικής».

***

Eίναι από τις περιπτώσεις που έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά ο συντάκτης και ο σκοπός του κειμένου. Γιατί έχει σημασία ότι τα ωραία αυτά αποσπάσματα δεν ανήκουν σε κάποια επιφυλλίδα, μελέτη, άρθρο στον «Μνήμονα» ή «Τα Ιστορικά» αλλά σε επίσημα (ένα επίσημο και ένα οιονεί επίσημο) κείμενα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το πρώτο είναι η εγκύκλιος του Υπουργού Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά προς όλους τους διευθυντές των σχολείων της χώρας, ενώ το δεύτερο η ομιλία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ανήμερα της 25ης Μαρτίου.

Στην Πόλη εμείς να μπούμε…

του Αγάπιου Λάνδου

Μιλώντας για το γνωστό θέμα με τα συνθήματα των ανδρών των ΟΥΚ στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου, δεν χρειάζεται, νομίζω, να εξηγήσω γιατί είναι επικίνδυνα. Ούτε γιατί αντίκεινται στην εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους, εδώ και ενενήντα χρόνια. Παραβιάζω ανοιχτές θύρες. Άλλωστε, εν πολλοίς, με έχει καλύψει ο Άκης Γαβριηλίδης, στο κείμενό του «Ας βοηθήσουμε όλοι την ΟΥΚ να μπει στην Πόλη. Nα βοηθήσουμε τους ΟΥΚάδες να μπουν στην Κωνσταντινούπολη, λέει, διότι έτσι «θα μπορέσουν να θαυμάσουν από κοντά μία από τις ομορφότερες πόλεις στον κόσμο, να φάνε κανένα κεμπάπ, να πιούνε κανένα ρακί, να ψωνίσουν κανένα κιλίμι ή κανένα δερμάτινο από το Καπαλί Τσαρσί, να επισκεφτούν τα μέρη όπου γυρίστηκε ο “Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής”, και γενικά να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι την αδιάσπαστη συνέχεια μεταξύ των λαών που κατοικούν στην Ελλάδα και την Τουρκία» (Nomadic Universality, 26.3.2015).

William H. Johnson-Army Training

Θα σταθώ λοιπόν σε ένα σημείο. Είδα αρκετά σχόλια, και φίλων, στα social media, που συνέκλιναν στο ότι η εκδήλωση των ΟΥΚ είναι λίγο-πολύ απόρροια (ή έστω τροφοδοτείται) από το εθνικοπατρωτικό κλίμα των παρελάσεων, τη συμμαχία  ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κ.ο.κ. Με λίγα λόγια, «αφού θέλατε παρελάσεις και τον Καμένο υπουργό  Άμυνας καλά να πάθετε…». Νομίζω ότι η κριτική αυτή παραγνωρίζει κάτι ουσιώδες – και αυτό δεν το λέω από καμιά διάθεση υπεράσπισης ούτε του ΣΥΡΙΖΑ ούτε του Καμένου ούτε των παρελάσεων, αλλά για να μη μας διαφεύγει το ουσιώδες. Και αυτό, κατά τη γνώμη μου πάντα, είναι ότι τα συνθήματα δεν είναι εκφωνήθηκαν λόγω του διάχυτου εθνικισμού, «εθνικολαϊκισμού», του εθνικοπατρωτικού κλίματος αλλά, πρωτίστως λόγω της ύπαρξης οργανωμένων ακροδεξιών πυρήνων στον στρατό.

Ας προσέξουμε κάτι. Δεν έχουμε κάποια μέλη των ΟΥΚ που τα φωνάζουν αυτά σε μια ταβέρνα, σε μια ιδιωτική σύναξη ούτε καν εντός του στρατοπέδου. Η ενέργεια έγινε κατά τη διάρκεια της παρέλασης, στην οδό Πανεπιστημίου, ενώ το άγημα προχωρούσε απολύτως συντεταγμένα, με βηματισμό, τον επικεφαλής παρόντα κλπ. Αρκεί μια βασική γνώση του στρατού, για να αντιληφθεί κανείς ότι αυτά δεν γίνονται τυχαία ή αυθόρμητα. Είναι οργανωμένη ενέργεια και μας δείχνουν την ύπαρξη ακροδεξιών πυρήνων (χρυσαυγίτικων ή μη) εντός του στρατού· δεν είναι κάτι αυτόματο ή προέκταση της εκπαίδευσής τους κλπ. Γι’ αυτό ο Υπουργός Άμυνας (ανεξάρτητα με τη γνώμη μας για τον Παν. Καμένο, έχει θεσμικό ρόλο,  και στο κάτω κάτω δεν είναι ο Τ. Μπαλτάκος ή ο Στ. Παττακός…) οφείλει να τοποθετεί και να δράσει. Αλλιώς, αν το θέμα κουκουλωθεί, αν τα ΟΥΚ  μπορούν να φωνάζουν ατιμώρητα στο κέντρο της Αθήνας «να μπούμε στην  Πόλη», αυτό μας παραπέμπει σε ένα ρόλο του στρατού που εκτρέπεται από εκείνο που ορίζουμε ως δημοκρατία.

Η Ευρώπη στον λαβύρινθο και η υλική δύναμη των ιδεών

 τoυ Μίχαελ Χόυζερ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδειξε υπέρμετρη αισιοδοξία και επιδόθηκε σε μια σχεδόν αριστερή ρητορική. Στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Οικονομικής Ανάκαμψης (τέλη του 2008), διαβάζουμε: «Η τρέχουσα οικονομική κρίση μάς δίνει την ευκαιρία να δείξουμε ότι η Ευρώπη υπηρετεί καλύτερα τους πολίτες της όταν ως ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της χρησιμοποίει τις στοχευμένες δράσεις. Η Ευρώπη μπορεί να κάνει τη διαφορά. Οι φορείς άσκησης πολιτικής, τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ευφυής συντονισμός, εμποδίζουν τη διολίσθηση προς μια βαθύτερη ύφεση. Μια Ευρώπη έτοιμη να αναλάβει ταχεία, τολμηρή, φιλόδοξη και καλά στοχευμένη δράση θα είναι μια Ευρώπη ικανή να βάλει φρένο στην ύφεση και να επαναφέρει την ανάπτυξη. Ή θα κολυμπήσουμε μαζί ή θα βουλιάξουμε όλοι. […] Οι θεμελιώδεις αρχές αυτού του σχεδίου είναι η αλληλεγγύη και η κοινωνική δικαιοσύνη. Σε δύσκολους καιρούς, η δράση μας πρέπει να αποσκοπεί στη βοήθεια εκείνων που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Να εργαστούμε για την προστασία των θέσεων εργασίας μέσω δράσεων με κοινωνικά κριτήρια». Ποια είναι τα αποτελέσματα, λίγα χρόνια μετά;

Ένα μπερδεμένο κουβάρι

Ανιόλο Μπροντζίνο, «Αλληγορία του χρόνου» (λεπτ.), 1545

Η οικονομική ανάκαμψη δεν έχει επιτευχθεί: το χρέος έχει συσσωρευθεί και η οικονομία της Ευρωζώνης παραμένει στάσιμη. Ακόμα και στις χώρες που έχουν μειώσει τις κρατικές δαπάνες, δύσκολα μπορούμε να μιλάμε για ανάκαμψη. Η υπέρμαχος της λιτότητας Φινλανδία έχει πέσει σε «τριπλή ύφεση», η Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζει στενότητα, η Ιταλία παρά τις περικοπές δεν μπορεί να σταματήσει την άνοδο του χρέους της. Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που δείχνει κάποια σημάδια ανάκαμψης, αλλά εδώ οι περικοπές δαπανών αντισταθμίζονται από κίνητρα που δεν έχουν θεσπιστεί σε καμία άλλη χώρα, π.χ. επενδύσεις σε υποδομές ή η θέσπιση επιδοτήσεων για την φροντίδα των παιδιών.

«Ω παγκόσμια δημοκρατία, δεν είσαι ακόμα παρά η σπίθα, αύριο θα είσαι ο ήλιος»

 Από τη Λατινική Αμερική έως την Ευρώπη και την Ελλάδα ο αγώνας είναι κοινός

 του Κωνσταντίνου Τσουκαλά

μετάφραση: Χρυσούλα Αντωνίου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος

Το κείμενο που ακολουθεί εκφωνήθηκε σε στρογγυλό τραπέζι με θέμα τη νέα Αριστερά και τις δημοκρατικές παραδόσεις στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φόρουμ για τη Χειραφέτηση και την Ισότητα, Μπουένος Άιρες 12-14.3.2015.

Στο βήμα του Διεθνούς Φόρουμ για τη Χειραφέτηση και την Ισότητα

Ο κόσμος αλλάζει. Είναι πιθανόν να εγκαινιάζουμε μια νέα εποχή. Πράγματι, για πρώτη φορά από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας δείχνει αβέβαιο για το μέλλον του. Ακόμα κι αν οι καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις ακόμη δεσπόζουν ανεμπόδιστες, οι μηχανισμοί που εξασφαλίζουν την ομαλή αναπαραγωγή τους ολοένα και κλονίζονται. Πάνω στην οπτιμιστική ευδαιμονία πέφτει βαριά η σκιά της ανασφάλειας και της αμφιβολίας. Από τη μια πλευρά, η οικολογική επιβάρυνση έχει εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτη απειλή για την επιβίωση του κοινού μας σπιτιού. Πολύ σύντομα, ολόκληρος ο πλανήτης μπορεί να καταλήξει κυριολεκτικά ακατοίκητος. Από την άλλη, η αχαλίνωτη παραγωγικότητα της αγοράς και ο καταναλωτισμός φαίνεται να έχουν αγγίξει τα απώτατα όριά τους. Γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι ο κόσμος που γνωρίζουμε δεν μπορεί να συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο που όλοι έχουμε συνηθίσει. Και αυτό είναι δραματικά νέο.

Η επιστροφή της πολιτικής και ιδεολογικής μάχης 

Eίναι ενδεχόμενο να είμαστε μάρτυρες μιας ιστορικής αλλαγής Παραδείγματος. Για άλλη μια φορά, οι πολιτικές συγκρούσεις και οι συντεχνιακοί αγώνες φαίνεται να οργανώνονται σε κανονιστικά πεδία και να γίνονται αντιληπτά με όρους ανταγωνισμού των τάξεων. Η πολιτική και η ιδεολογική μάχη έχει ξεκάθαρα επιστρέψει! Για άλλη μια φορά γινόμαστε μάρτυρες ενός αναβιώσαντος πολέμου μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς. Λέξεις που έμοιαζαν εντελώς ξεπερασμένες εισχωρούν σε κοινωνικές φαντασιώσεις σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα. Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός. Η πολιτική έχει αναβιώσει.

Οι Αρχαιολογικοί Διάλογοι ταξιδεύουν στη Μυτιλήνη τον Απρίλη του 2016

της Δέσποινας Καταπότη 

Οι Αρχαιολογικοί Διάλογοι ξεκίνησαν τη διαδρομή τους στην Αθήνα, στις αρχές της φετινής χρονιάς, από τις 9 έως τις 11 του Γενάρη. Το πρόγραμμα περιλάμβανε παράλληλες συζητήσεις, ανακοινώσεις, προβολές και εργαστήρια, που διεξάγονταν, από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα. Συζητήθηκαν θέματα όπως η μνήμη και η κοινωνική ταυτότητα, η χρήση/ένταξη της αρχαιότητας στις αφηγήσεις της ελληνικής Ακροδεξιάς αλλά και Αριστεράς, η χρήση των νέων τεχνολογιών στην αρχαιολογική έρευνα, η έννοια των «κοινών» και πώς αυτή επηρεάζει τις κυρίαρχες αντιλήψεις περί ανάδειξης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, η συμβολή των κοινωνικών δικτύων στη διαχείριση της αρχαιολογικής πληροφορίας. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια και καλλιτεχνικά δρώμενα που διερεύνησαν τη σχέση του παρελθόντος, και ειδικότερα του υλικού πολιτισμού, με τη σύγχρονη εικαστική κουλτούρα και αισθητική.

Πωλ Ntελβώ, «Η γέννηση της Αφροδίτης»

Περισσότερο μια δυναμική συλλογικότητα παρά ένα συμβατικό αρχαιολογικό συνέδριο, οι Διάλογοι πέτυχαν κάτι που μέχρι πρότινος φαινόταν αδιανόητο — τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα: έθεσαν τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός φόρουμ, ενός τόπου συνάντησης ανοικτού σε εργαζόμενους/ες και άνεργους/ες αρχαιολόγους («ανεξάρτητα από επιμέρους εξειδικεύσεις και χρονολογικούς, εργασιακούς, θεωρητικούς ή άλλους προσδιορισμούς»), καθώς και άλλους επιστήμονες (ανθρωπολόγους, ιστορικούς, ιστορικούς της τέχνης, μουσειολόγους, αρχιτέκτονες), καλλιτέχνες, όπως επίσης και όποιον/α επιθυμούσε να συμμετάσχει στη συζήτηση για το ρόλο της μελέτης του παρελθόντος στη σύγχρονη κοινωνία.

Η «εκδίκηση» της πολιτικής

του Μενέλαου Γκίβαλου

Εάν επιχειρήσουμε να προσδιορίσουμε και να νοημοδοτήσουμε το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ιστορικής αλλαγής, που συντελέσθηκε στη χώρα  μας στις 25 Ιανουαρίου  2015, θα καταλήξουμε στη διαπίστωση ότι η πολιτική πήρε εκδίκηση: ο ελληνικός λαός απέκτησε γνήσια πολιτική εκπροσώπηση, η λαϊκή κυριαρχία και η νέα κυβερνητική εξουσία συνιστούν πλέον ένα νέο πολιτικό υποκείμενο, ικανό να διεκδικήσει και να υπερασπισθεί τα συμφέροντα της χώρας και του λαού μας.

Έργο του Κουρτ Σβίτερς, 1920

Άμεση συνέπεια της επανόδου της πολιτικής: Τίθεται από την ελληνική κυβέρνηση ως πρωταρχικός όρος η πολιτική διαπραγμάτευση –ακόμη και η αντιπαράθεση– και έπεται η όποια οικονομιστική-λογιστική διαχείριση. Αυτή ακριβώς η –δομικού χαρακτήρα– μετατόπιση της συζήτησης ακυρώνει την κυριαρχία του μνημονιακού-οικονονομιστικού λογιστικού λόγου, που εμφανίζεται με τον μανδύα της ουδέτερης-τεχνοκρατικής γλώσσας, αφού στην πράξη κάθε οικονομική επιλογή δεν αποτελεί παρά έκφραση και απόρροια κρίσιμων πολιτικών επιλογών.

Οι τοπικές «γλώσσες» του Εθνικού Μετώπου

Γαλλία, περιφερειακές εκλογές 2015: Ένα ακόμα βήμα στην πορεία της Μαρίν Λεπέν προς την εξουσία;-3

Συνέντευξη της Σεσίλ Αλντύ

μετάφραση: Ελένη Καλαφάτη

 

Σε ποιο βαθμό ο λόγος του Εθνικού Μετώπου διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή της Γαλλίας στην οποία απευθύνεται;

Καταρχάς, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις διαφορές ανάμεσα στα στελέχη του Εθνικού Μετώπου που μιλάνε. Ως πρόεδρος, η Μαρίν Λε Πεν χρησιμοποιεί διαφορετικό λεξιλόγιο και θεματικές ανάλογα με το αν απευθύνεται σε μια βιομηχανική περιοχή του Βορρά ή σε ένα μικρό χωριό στα νοτιοανατολικά, με τις κοινότητές του των Γάλλων της Αλγερίας ή των χαρκί[1] (harki). Από την άλλη μεριά, το Εθνικό Μέτωπο είδε να αναδεικνύονται νέα πρόσωπα με τοπική βάση: ένας Steeve Briois[2] στο Hénin ενσαρκώνει ένα Μέτωπο προσαρμοσμένο στο χώμα που γεννήθηκε· ένας Philippot[3] που πέφτει σαν αλεξιπτωτιστής στο Forbach[4] παίζει το χαρτί του γκωλισμού εισάγοντας τον σταυρό της Λωραίνης στις αφίσες του^. μια Marion Maréchal-Le Pen[5] στον Νότο ξαναπιάνει τον ακροδεξιό λόγο του παππού της.

Ποιο είναι το περιεχόμενο καθενός από αυτούς τους λόγους;

Η Λεπέν με τον Steeve Briois, 22.3.2015

Στον Βορρά και στην Ανατολή, οι θεματικές είναι οικονομικές και κοινωνικές· τα στελέχη του Εθνικού Μετώπου επιμένουν στην απειλή που συνιστά η «παγκοσμιοποίηση» για το εθνικό οχυρό, με ένα σοσιαλίζον λεξιλόγιο που θα μπορούσε να ήταν αυτό του Ζωρζ Μαρσαί την δεκαετία του 1970. Πρόκειται για ένα παιχνίδι πάνω στην ιστορική μνήμη αυτών των περιοχών, που έχει κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές αγκυρώσεις. Το θέμα της μετανάστευσης, ωστόσο, δεν απουσιάζει, σε καμιά περίπτωση. Στα Νοτιοανατολικά, ο λόγος επηρεάζεται από την κληρονομιά της αποαποικιοποίησης, απευθυνόμενος κατά προτεραιότητα στο μικρομάγαζο, τους μικρεμπόρους, τους τεχνίτες, τους Γάλλους της Αλγερίας και στους χαρκί. Το ΕΜ εκεί αντιπαρατίθεται μετωπικά και κατά προτεραιότητα στη μετανάστευση από τη Βόρεια Αφρική, με κάποιες αποχρώσεις ανάλογα με τις πόλεις και τις επαρχίες.

Η κρίση στρώνει τον δρόμο για το Εθνικό Μέτωπο;

Γαλλία, περιφερειακές εκλογές 2015: Ένα ακόμα βήμα στην πορεία της Μαρίν Λεπέν προς την εξουσία;-2

του Φιλίπ Ασκεναζύ 

Οι αισιόδοξοι βλέπουν στην επιτυχία της γαλλικής Άκρας Δεξιάς στον πρώτο γύρω των περιφερειακών εκλογών τον απλό συνδυασμό δύο αντιστρέψιμων παραγόντων.

Ο πρώτος είναι επικοινωνιακός. Το Εθνικό Μέτωπο δοκιμάζει για τον εαυτό του μια εικόνα «κανονικού» κόμματος. Ξέρει να εκμεταλλεύεται επιδέξια την ανάγκη ορισμένων ΜΜΕ να δημιουργούν αίσθηση ή τις αμφίσημες δηλώσεις ορισμένων στελεχών μεγάλων κομμάτων, οι οποίες συγγενεύουν με δικά του θέματα.

«Φτάνει με τον ρατσισμό κατά των Γάλλων». Αφίσα
της νεολαίας του Ε.Μ.

Αλλά η κατάργηση μερικών λέξεων στην αντισημιτική φρασεολογία της γαλλικής Άκρας Δεξιάς ενάντια στον κόσμο της οικονομίας για να της δώσουν την εμφάνιση αντικαπιταλιστικού λόγου δείχνει ότι πρόκειται για μια ενέργεια πολύ περισσότερο επίφοβη απ’ ό,τι μια απλή επικοινωνιακή φούσκα.

Δεύτερος παράγοντας που προβάλλεται, η κρίση. Ένα αρκετά απλό πολιτικό σχέδιο διαγράφεται γύρω από το μεταναστευτικό ζήτημα. Στα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν θιγεί περισσότερο από την κρίση, η ιδέα της «εθνικής προτίμησης» είναι άτοπη. Με πάνω από τους μισούς ενεργούς νέους στην ανεργία, η ανάκτηση μερικών ποσοστιαίων μονάδων σε θέσεις εργασίας που «καταλαμβάνουν» μετανάστες δεν θα κάνει τη διαφορά.

Πάνω στα συντρίμμια της πολιτικής, μια νέα εκλογική τάξη αναδεύεται…

Γαλλία, περιφερειακές εκλογές 2015: Ένα ακόμα βήμα στην πορεία της Μαρίν Λεπέν προς την εξουσία;

του Φαμπιέν Εσκαλονά

μετάφραση: Ελένη Καλαφάτη

1. Η ψηφοφορία της τελευταίας Κυριακής είναι συνεπής με την εκλογική λογική που ξεδιπλώνεται από τις πρώτες μερικές βουλευτικές εκλογές που έγιναν μετά την εκλογή του Φρανσουά Ολάντ. Η μετά το 2012 εποχή χαρακτηρίζεται αναμφισβήτητα από μια μαζική αποστράτευση των ψηφοφόρων της Αριστεράς (ιδιαίτερα της σοσιαλιστικής), στην οποία απαντά μια δυναμική προς τα δεξιά η οποία συγκεντρώνεται κυρίως στο ΕΜ.

«Όχι στις Βρυξέλλες, ναι στη Γαλλία»

2. Αυτές οι περιφερειακές εκλογές είναι σημαντικές στο πλαίσιο της μεγάλης επανισορρόπησης των συσχετισμών δυνάμεων που λαμβάνει χώρα από το 2007. Πρωτύτερα, η γαλλική εκλογική τάξη χαρακτηριζόταν από μια τακτική εναλλαγή μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, όπου στο καθένα από τα δύο στρατόπεδα κυριαρχούσε αντίστοιχα το RPR[1] (στη συνέχεια το UMP[2]) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η έννοιας του «τριμερούς (tripartition)» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει αυτή τη διαμόρφωση μιας διπολικής αντιπαράθεσης που διαταράσσεται από ένα απομονωμένο ΕΜ, το οποίο συγκεντρώνει γύρω στο 15% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές και φτάνει σε επιδόσεις συστηματικά χαμηλότερες στις ενδιάμεσες εκλογές.

Το 2007, με μια εκλογική δομή διαφορετική από αυτή των προκατόχων του, ο υποψήφιος Σαρκοζύ έσωσε πάντως τη Δεξιά από μια εναλλαγή για πρώτη φορά από το 1981. Σύμφωνα με τις εργασίες των Pierre Martin και Simon Labouret στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών της Γκρενόμπλ, η τομή αυτή άνοιξε μια «φάση επανευθυγράμμισης», που είναι δυνατόν να καταλήξει σε μια νέα εκλογική τάξη. Αντίθετα, ωστόσο, με όσα μερικές φορές διατυπώνονται με έμφαση, δεν πρέπει να συμπεράνουμε από αυτό την είσοδο της Γαλλίας στην εποχή του «τρικομματισμού».

Μια δυσάρεστη «δικαίωση»

Από τη δίωξη της βίας στη δίωξη της άποψης

του Βαγγέλη Καραμανωλάκη 

Στις αρχές του φθινοπώρου, πάνω από 150 ιστορικοί υπογράψαμε ένα κείμενο εναντίον των διατάξεων του αντιρατσιστικού νόμου που ποινικοποιούσαν την άρνηση του Ολοκαυτώματος, των γενοκτονιών, των εγκλημάτων πολέμου. Μεταξύ άλλων, λέγαμε ότι τα ιστορικά ζητήματα πρέπει «να είναι αντικείμενο επιστημονικού και νηφάλιου δημόσιου διαλόγου και όχι νομοθετικής ρύθμισης και ποινικής τιμωρίας, με κίνδυνο να φιμώνεται κάθε αντίθετη στην κυρίαρχη άποψη, ακόμα και αυτή η ιστορική έρευνα και διδασκαλία», ενώ επισημαίναμε ότι «οι προϋποθέσεις που θέτει το νομοσχέδιο, καθώς ενέχουν μεγάλη απροσδιοριστία και ρευστότητα δυστυχώς δεν αποτελούν εγγύηση».

Πάμπλο Πικάσο, σπουδή για το έργο «Ο μέθυσος», 1955

Το κείμενο συνάντησε σημαντική αποδοχή, αλλά και σκληρή κριτική, με βασική αιχμή ότι υπερβάλλουμε και παρανοούμε τις σχετικές διατάξεις. Γράφτηκε, τότε, ότι ισχυριζόμαστε εσφαλμένα πως μπορεί να διωχθεί η άποψη, ενώ στην πραγματικότητα οι διατάξεις αφορούσαν την υποκίνηση σε βιαιότητες, την παρακίνηση σε απειλές και ύβρεις. Λίγους μήνες αργότερα, οι φόβοι μας δικαιώνονται πανηγυρικά – και αυτό, βέβαια, το λέω με μεγάλη λύπη και χωρίς καμιά «ικανοποίηση» για τη δικαίωση. Την προηγούμενη εβδομάδα μάθαμε ότι ο γερμανός ιστορικός Χάιντς Ρίχτερ, διώκεται από τον εισαγγελέα Ρεθύμνου, με βάση τις διατάξεις του αντιρατσιστικού νόμου, για τα όσα έγραψε στο βιβλίο του Η Μάχη της Κρήτης (το οποίο μεταφράστηκε το 2011 στα ελληνικά), καθώς συγκεκριμένες αναφορές στο βιβλίο του συνιστούν «άρνηση εγκλημάτων του ναζισμού σε βάρος του κρητικού λαού με εξυβριστικό περιεχόμενο».