Αχλάδια

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Πωλ Σεζάν, «Νεκρή φύση»

Τι εννοώ όταν λέω πως έχω διαβάσει έναν συγγραφέα, πως είμαι με το μέρος του; Σημαίνει πως έχω διαβάσει (ξαναδιαβάσει) ένα, δύο, δέκα βιβλία του; Τι σημαίνει όταν λέω πως έχω διαβάσει Ντανίλο Κις; Όταν σκέφτομαι τον Κις, σκέφτομαι τ’ Αχλάδια, ένα μικρό διήγημα μισής σελίδας, από τα Πρώιμα βάσανα (1970): 9 προτάσεις, 142 λέξεις στα ελληνικά. Αχλάδια: Ο χωρικός τινάζει το δέντρο και τ’ αχλάδια πέφτουνε στο χώμα. Όσα είναι ώριμα, σκάνε. Οι χωριάτισσες μαζεύουν τα λιγότερο χαλασμένα. Ένα αγόρι δαγκώνει τ’ αχλάδια. Η αφεντικίνα του αγοριού λέει: «Τα μυρίζει σαν σκυλί». Να μια γρήγορη σύνοψη 142 λέξεων σε 35. Πριν δύο εβδομάδες πήγαμε στο χωριό. Ο Επιτάφιος πέρασε μέσα απ’ το χωράφι του παππού μου. Το χωράφι είναι ξερό πια. Το ’80 όμως, ο παππούς μάς έστελνε τ’ αχλάδια του σ’ ένα κασόνι κι εγώ ποτέ δεν τα έτρωγα. Ο Επιτάφιος πέρασε λοιπόν δίπλα απ’ τη στέρνα, κι αυτή ξερή, χωρίς βατράχια, και κατευθύνθηκε προς το νότιο σύνορο του χωραφιού. Ήταν όλοι κι όλοι δέκα ντόπιοι, ένα κοντόσωμο πιστό φίδι που σερνόταν πάνω στη ρημαγμένη γη του παππού, πίσω απ’ το κιβούρι. Δεν θυμάμαι να περνούσαν παλαιότερα από κει. Μάλλον όχι: τότε τους εμπόδιζαν τα δέντρα, τα δέντρα ήταν αρκετά και τις νύχτες ήταν τρομαχτικά, ειδικά όταν δεν είχε φεγγάρι, και τα βατράχια κοάζανε απ’ τη μεριά της στέρνας απόκοσμα.

Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε πάει πολλές φορές στο χωριό. Και δεν ξέρω γιατί πήγαμε φέτος. Το χωριό είναι ξερό, ανύπαρκτο, κι όπως ήταν ξαπλωμένος ο νεκρός, λεπτός σαν χαρτονάκι, ξερός και κιτρινισμένος και καθόλου μυρωδάτος, φοβήθηκα πως δεν θα τα κατάφερνε ν’ αναστηθεί. Δεν ξέρω αν τα έζησα αυτά. «Εγώ είμαι ένας συγγραφέας μπάσταρδος», έγραφε ο Ντανίλο Κις. Κι εγώ μόλις έγραψα ένα μπάσταρδο κείμενο.  

Υπόθεση Νίσμαν: Σκάνδαλα, ψέματα και εξουσία στην Αργεντινή της Φερνάντες Κίρχνερ

της Ευγενίας Παλιεράκη

Μια ανεξιχνίαστη τρομοκρατική επίθεση με 85 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, ο μυστηριώδης θάνατος ενός εισαγγελέα, πράκτορες και ΜΜΕ με πολιτική ατζέντα, σενάρια για μυστική συνεργασία με το Ιράν είναι τα συστατικά του σκανδάλου που κλονίζει την Αργεντινή και θυμίζει περισσότερο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρρέ παρά πολιτική επικαιρότητα. 

Αυτοκτονία ή δολοφονία;

Μπουένος Άιρες, τέλη του 2014. Φωτογραφία του Madhusudanan Parthasarathy, από το flickr

Η μπερδεμένη αυτή ιστορία αρχίζει να ξεδιπλώνεται στις 18 Ιανουαρίου 2015, όταν ο εισαγγελέας Αλμπέρτο Νίσμαν βρίσκεται νεκρός στο λουτρό του διαμερίσματός του με μια σφαίρα στο κεφάλι και το περίστροφο δίπλα του. Διορισμένος από τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας (και σύζυγο της Φερνάντες) Νέστορ Κίρχνερ, ο Νίσμαν διερευνούσε από το 2004 την τρομοκρατική επίθεση του 1994 εναντίον της εβραϊκής κοινότητας του Μπουένος Άιρες, Άμια. Γερουσιαστές της αντιπολίτευσης είχαν καλέσει τον Νίσμαν να καταθέσει σε συνεδρίαση του Κογκρέσου, κεκλεισμένων των θυρών, στις 19 Ιανουαρίου. Εκεί, ο δικαστικός –αν ζούσε– θα παρουσίαζε διεξοδικά τα πορίσματα της έρευνάς του, που είχε ήδη εκθέσει συνοπτικά στα ΜΜΕ λίγες μέρες νωρίτερα, προκαλώντας πολιτική θύελλα. Σύμφωνα με στοιχεία που είχε στη διάθεσή του, οι δράστες της επίθεσης εναντίον της Άμια –κατά τον Νίσμαν, πράκτορες του Ιράν και της Χεζμπολάχ– είχαν αποφύγει την έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης τα τελευταία χρόνια, χάρη στην συγκάλυψη της υπόθεσης από την πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κριστίνα Φερνάντες που εκλέχτηκε το 2007 και τον υπουργό Εξωτερικών Έκτορ Τίμερμαν. Σύμφωνα με τον Νίσμαν, το Ιράν είχε προσφέρει στην Αργεντινή, ως αντάλλαγμα, δωρεάν πετρέλαιο.

To άσυλο και η ασυλία

του Πολυμέρη Βόγλη

Η επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων στην Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών στις 17 Απριλίου που τελούσε υπό κατάληψη συνιστά μια πολιτική ήττα, όπως εύστοχα έγραψε ο Μάνος Αυγερίδης στα «Ενθέματα» της προηγούμενης Κυριακής — και όχι μόνο για την κυβέρνηση της Αριστεράς. Μια σειρά οργανώσεις και συλλογικότητες της Αριστεράς έσπευσαν να καταδικάσουν την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην παραβίαση του πανεπιστημιακού ασύλου, θεωρώντας την ως υποχώρηση στις πιέσεις που ασκούσαν τα

Ρενέ Μαγκρίτ, «Πολικό φως», 1926

μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία κατασκεύαζαν μια εικόνα γενικευμένης ανομίας, στο πλαίσιο της οποίας η χώρα (όπως και το πανεπιστήμιο) έχει μετατραπεί σε «ξέφραγο αμπέλι». Ωστόσο, εάν θέλει κανείς να συζητήσει ειλικρινά το πώς φτάσαμε στην παραβίαση του πανεπιστημιακού ασύλου, και να αποδώσει ευθύνες, θα πρέπει στραφεί και προς μιαν άλλη κατεύθυνση: προς εκείνες τις ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου που συστηματικά επί χρόνια, με τις πρακτικές τους, υπονομεύουν την έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου. Μάλιστα, στην πρόσφατη περίπτωση η υπονόμευση ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά, καθώς η κλιμάκωση των ενεργειών ήταν αντιστρόφως ανάλογη και με την απήχηση και με τη νομιμοποίησή τους.

Σοκ και φιλανθρωπία: Το παράδειγμα της Benetton

24 Απριλίου: Δύο χρόνια από το πολύνεκρο δυστύχημα στο Μπαγκλαντές

της Πηνελόπης Πετσίνη 

Έως τα τέλη της δεκαετίας του ’80, οι διαφημίσεις της Benetton έμοιαζαν με όλων των άλλων εταιριών ενδυμάτων: φωτογραφίες μόδας που παρουσίαζαν την κολεξιόν της εποχής, όμορφα και χαρούμενα πρόσωπα, φωτεινά χρώματα, ρούχα και αξεσουάρ της Benetton φορεμένα από μοντέλα που ποζάρουν μέσα σε στούντιο ή απλώς μπροστά από ουδέτερο φόντο. Oι διαφημίσεις αντικατόπτριζαν την ευρύτερη κουλτούρα της δεκαετίας του ’80, με τις εικόνες να καθορίζονται από μια καθαρή, προσεγμένη, «γυαλιστερή» αισθητική: ελκυστικοί νέοι, υγιείς και λεπτοί, διασκεδάζουν φορώντας τα ρούχα της εταιρίας. Στην εποχή τους, αυτές οι εικόνες είχαν υψηλή κοινωνικο-αισθητική αξία που μεταφράστηκε αποτελεσματικά σε οικονομικό κέρδος για τη Benetton. Αποτελούσαν αναφορές σε κάτι οικείο, ήταν εικόνες ενός σολιψιστικού καταναλωτισμού, ακίνδυνες μέσα στα όρια της ασφάλειας και των ανέσεων του δυτικού πολιτισμού.

Όμως, προς τα τέλη της δεκαετίας του ’80, η σιγουριά και η ασφάλεια αναστατώθηκαν από γεγονότα όπως η παγκόσμια κρίση της χρηματιστηριακής αγοράς τον Οκτώβριο του 1987 και από τεράστιες αλλαγές στην παγκόσμια πολιτική σκηνή με την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ. Κατά συνέπεια, άλλαξε και ο οπτικός πολιτισμός, καθώς, μαζί με αυτές τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, σημειώθηκε και μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν οι εικόνες. Η αισθητική της μονότονης οικονομικής και πολιτικής βεβαιότητας, η καθαρή, νεανική, ελκυστική, υγιής, μεσοαστική αισθητική, ήταν πλέον ανεπαρκής. Kαι τότε ήρθε ο Ολιβιέρο Τοσκάνι και η Benetton άρχισε τις «εκστρατείες επικοινωνίας».

Διακινητές μεταναστών: «τέρατα» ή «σωτήρες»;

της Ανν Γκάλαχερ

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου 

Η παράνομη διακίνηση μεταναστών αποτελεί μια σκληρή και εκμεταλλευτική πρακτική, εντούτοις συχνά είναι ο μόνος τρόπος να ξεφύγει κανείς από τη φτώχεια ή τον πόλεμο. Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος προϋποθέτει μια θεμελιακή επανεξέταση των καθεστώτων μετανάστευσης, περιλαμβανομένης και της πολιτικής για τους πρόσφυγες.

Για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που επιθυμούν ή πρέπει να μεταναστεύσουν, οι επιλογές γίνονται σταδιακά όλο και πιο δύσκολες, επικίνδυνες και ακριβές. Η νόμιμη πρόσβαση στους προορισμούς που προτιμάν αποτελεί πια επιλογή μόνο για τους λίγους προνομιούχους. Οι υπόλοιποι ωθούνται στις ανοιχτές αγκαλιές αυτών που μπορούν να τους βοηθήσουν παρακάμπτοντας τα αυξανόμενα μέτρα ελέγχου και αποτροπής. Η παράνομη διακίνηση μεταναστών (η διασυνοριακή μεταφορά ανθρώπων με αντάλλαγμα το κέρδος) είναι, σύμφωνα με τις σχετικές εκθέσεις, μια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες και πιο επικερδείς μορφές οργανωμένου εγκλήματος. Είναι επίσης πολύ ευέλικτη, καθώς ανταποκρίνεται πολύ γρήγορα στις αλλαγές της ζήτησης, των κατασταλτικών και νομοθετικών πιέσεων. Για παράδειγμα, χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, και όχι στη δράση των ανθρωπιστικών οργανώσεων, έγινε δυνατή η έξοδος εκατομμυρίων Σύριων από τη χώρα τους τα τελευταία χρόνια.

Οικονομικά «θαύματα» και θύματα της χούντας

Συνέντευξη του Διονύση Ελευθεράτου 

με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του «Λαμόγια στο χακί» 

Το βιβλίο ξεκινάει με το πρόσφατο (Νοέμβριος του 2014 ήταν) απόφθεγμα του Στέλιου Ράμφου, «όταν έφυγε η χούντα, άφησε μηδέν δημόσιο χρέος». Βλέπουμε ότι οι μύθοι για τα «καλά» της χούντας δεν περιορίζονται στον κλασικό χώρο των «νοσταλγών» της… 

Ούτε περιορίζονται εκεί, ούτε δείχνει περιορισμένη η ερευνητική ρηχότητα, αν όχι και η καθαρή αδιαφορία, για τον εντοπισμό της αλήθειας. Αδιαφορία που αναπαράγει «χρυσαυγίτικες» αρλούμπες του Διαδικτύου και ατάκες από ομιλίες του Μιχαλολιάκου το 2012 ή από τηλεοπτικές «διαλέξεις» του Α. Γεωργιάδη, νωρίτερα. Δεν θα σας κουράσω παραθέτοντας εδώ επίσημα στατιστικά στοιχεία για ελλείμματα, χρέη και ισοζύγια στη χουντική επταετία, ούτε θα πω τι δείχνουν οι επιβεβλημένες συγκρίσεις με το «πριν» και με το «αμέσως μετά». Επισημαίνω απλώς τι έλεγε ο Μακαρέζος, ο επί 6,5 έτη «γκουρού» της χουντικής οικονομικής πολιτικής, στον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο, τον Απρίλιο του 1974: Ότι η χώρα θα χρειαζόταν πριν από τον Σεπτέμβριο του ’74 τουλάχιστον 1,8 δισ. δολάρια σε δάνεια, για να αποφύγει «την κήρυξιν χρεοστασίου». Ναι, χρεοστασίου… Το ποσό που ανέφερε ο Μακαρέζος ως μίνιμουμ δανειακή ανάγκη ήταν 4,5 φορές μεγαλύτερο από το σύνολο των τοποθετήσεων ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα, σε ολόκληρη την επταετία 1967-1974. Τόσο «νοικοκυρεμένη οικονομία» παρέδωσαν οι συνταγματάρχες! 

Αν δεν ανοίξουν νόμιμοι δρόμοι μετακίνησης των προσφύγων, ο φαύλος κύκλος θα διαιωνίζεται

συνέντευξη της Αριάνας Βασιλάκη

(μέλος του Τομέα Προστασίας Προσφύγων της ΄Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες)

Ξεκινάω ζητώντας να μας δώσετε μια εικόνα του ρόλου της ΄Υπατης Αρμοστείας σε σχέση με την κατάσταση στα σύνορα. 

Μυτιλήνη. Τάφος άγνωστου μετανάστη, με τη φράση «Αφανός», που στη συνέχεια κάποιος, προσθέτοντας ένα γάμα, διόρθωσε σε «ΑφΓανός». Φωτογραφία του Μπάμπη Στυλιανίδη, 2007 (δημοσιεύττηκε στο άρθρο του Αριστείδη Καλάργαλη «Στις γειτονιές του κόσμου», «Ενθέματα», 20.3.2011)

Παρόλο που δεν είναι συνηθισμένο για χώρες της Ευρώπης, στην Ελλάδα, το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας, εδώ και περίπου 4,5 χρόνια, έχει μια σταθερή παρουσία στα σύνορα, με μόνιμη παραμονή εκπροσώπων μας σε καίρια σημεία εισόδου. Η προσπάθειά μας είναι να συναντάμε όλες τις νέες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών, σε όλα τα σημεία εισόδου, που εκτείνονται πλέον από την Ορεστιάδα και τη Σαμοθράκη μέχρι τη Σύμη και το Καστελόριζο.

Ο πρώτος μας στόχος είναι να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες, των προσφύγων. Πρώτον, σε ενημέρωση, με τη βοήθεια διερμηνέων που παρέχονται από τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΜΕΤΑδραση, να καταλάβουν ποιο είναι το νομοθετικό πλαίσιο, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους, με βάση την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Δεύτερον, να ανταποκριθούμε στις βασικές ανθρωπιστικές τους ανάγκες: μοιράζουμε είδη πρώτης ανάγκης, φροντίζουμε να μην έχουμε χωρισμένες οικογένειες, να διαπιστώνουμε αν υπάρχουν ασυνόδευτα ανήλικα. Στη συνέχεια, προσπαθούμε να συνδράμουμε τις αρχές να κάνουν τις διοικητικές διαδικασίες πληρέστερα, με όλες τις εγγυήσεις που εμείς θεωρούμε απαραίτητες.

Ασφυξία διά της ασφάλειας

του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Παραδόξως, οι αριστερές κυβερνήσεις […] υπογραμμίζουν το δικαίωμα στην ασφάλεια με τόσο μεγαλύτερη ζέση, όσο πιο ανίκανες είναι να εξασφαλίσουν το δικαίωμα στην εργασία: στο ζήτημα αυτό μας παρακαλάνε να συμφωνήσουμε ότι «το κράτος δεν μπορεί να κάνει τα πάντα».

                                                                                                               Loic Wacquant, Le Monde, 7.12.1999          (μετάφραση: L’Enfant de la Haute Mer)

Διαμαντής Διαμαντόπουλος, «Στο δωμάτιο», 1937

Η απειλή της οικονομικής ασφυξίας εκ μέρους των δανειστών, απειλή που κρατά στη ζωή τους εκ δεξιών αντιπάλους της κυβέρνησης, έχει ένα πολιτικό «ισοδύναμο» στο εσωτερικό: την προσπάθεια αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης με βάση την ατζέντα της ασφάλειας — εγχείρημα που κι αυτό προσλαμβάνει διεθνείς διαστάσεις, αν κρίνει κανείς από τις εντεινόμενες (και επιεικώς άκομψες…) πιέσεις, να αποτραπεί η υπό όρους απόλυση του πολυτραυματία Ξηρού. Πολιτικές δυνάμεις και μέσα ενημέρωσης, εμφανή και αφανή τμήματα του κρατικού μηχανισμού και ξένων υπηρεσιών, καθείς με τις ιδιαίτερες ευαισθησίες του, «συναντιούνται» σε μια επιχείρηση που μπορεί να συνοψίσει κανείς ως «Ασφυξία διά της ασφάλειας».

Αν και αυθόρμητη δεν μπορείς να την πεις, η επιχείρηση δεν προϋποθέτει ενιαίο συντονιστικό κέντρο. Οι συντελεστές της ενοποιούνται εκ των πραγμάτων, με βάση τον πολιτικό στόχο, κυρίως όμως ως προς τη μέθοδο: τη μετατροπή πολιτικών και κοινωνικών υποθέσεων (με ή χωρίς ποινικές διαστάσεις — τους είναι αδιάφορο), σε ζητήματα νόμου και τάξης. Σε ζητήματα, δηλαδή, που πρέπει να αντιμετωπιστούν μόνο ή κυρίως διά της «κοινής» (ποινικής-κατασταλτικής) λογικής, αυτονοήτως λοιπόν βρίσκονται εκτός πολιτικής αντιπαράθεσης. Οτιδήποτε άλλο θεωρείται ανορθολογισμός.

Η ευρωπαϊκή μεταναστευτική θανατοπολιτική

Λαμπεντούζα, 2015: ένα ευρωπαϊκό déjà vu

του Αποστόλη Φωτιάδη

Στη μία σχεδόν εβδομάδα που μεσολάβησε από το καινούργιο ναυάγιο νότια της Λαμπεντούζα μέχρι την έκτακτη σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών για το θέμα της Μεσογείου, την Πέμπτη, μια τεράστια μηχανή μόχλευσης και διαμόρφωσης της πολιτικής διαδικασίας ενεργοποιήθηκε με ένα στόχο: την εκμετάλλευση μιας ανθρώπινης τραγωδίας για την επίτευξη πολιτικών στόχων που προωθούν το δόγμα της στρατιωτικοποίησης της Μεσογείου.

Μάλτα, 23 Απριλίου 2015. Στρατιώτες μεταφέρουν φέρετρα με τις σορούς μεταναστών. Καμία σωρός δεν ταυτοποιήθηκε. Στο φέρετρο διαβάζουμε «αρ. 132» –ένας αριθμός που αναφέερεται στο δείγμα του DNA που ελήφθη από τον νεκρό μετανάστη.

Το βασικό πρόβλημα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους είναι ότι μοιάζουν σαν άτομα που πολιτεύονται εν μέσω ιστορικού κενού. Για να εξηγηθούμε επιστρέφουμε πίσω σε μια προηγούμενη «τραγωδία». Στις 3 Δεκεμβρίου του 2013 ένα καράβι που μεταφέρει μετανάστες και πρόσφυγες, από τη Μιζουράτα της Λιβύης προς την Ευρώπη, θα ναυαγήσει λίγο έξω από την Λαμπεντούζα. Αν θυμηθούμε όσα ακολούθησαν τότε, όσα συμβαίνουν σήμερα μοιάζουν με ένα ευρωπαϊκό déjà vu. Ο τότε ιταλός πρωθυπουργός Λέττα θα «τιτιβίσει» «ότι πρόκειται για τραγωδία». Η τότε Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρομ κάνει έκκληση για «πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πέρα από τα λόγια». Ο Επίτροπος των Επιτρόπων Μπαρόζο σπεύδει στην Ιταλία, φέρνοντας μαζί του 30 εκ. ευρώ έκτακτη χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες.

Share this:

Κείμενα των: Αποστόλη Φωτιάδη, Ευγενίας Παλιεράκη, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, Διονύση Ελευθεράτου, Ανν Γκάλαχερ, Αριάνας Βασιλάκη, Πηνελόπης Πετσίνη, Πολυμέρη Βόγλη, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

H Ε.Ε. ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΑΜΠΕΝΤΟΥΖΑ

Μίκαελ Χάφτκα, «Γενική πρόβα», 2001

Η ευρωπαϊκή μεταναστευτική θανατοπολιτική. Ένα ευρωπαϊκό déjà vu. O Αποστόλης Φωτιάδης αναλύει τους στόχους της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής. «Υπάρχει ένα όριο στο πόσο μπορεί η ανθρωπιστική ρητορική να καλύψει τον μιθριδατισμό που προωθεί την κουλτούρα της θανατοπολιτικής. Εάν η Ευρώπη κάνει γεωπολιτική με το μεταναστευτικό, τότε τα φιλομεταναστευτικά επιχειρήματα θα πρέπει να απαντούν κυνικά στους γεωπολιτικούς στόχους της Ευρώπης. Μια διαμετρικά αντίθετη μεταναστευτική πολιτική πρέπει να βασίζεται στην παραδοχή ότι μόνο η ειρήνη μπορεί να σταματήσει αυτό που συμβαίνει. Πρόκειται για στόχο που μπορεί να εκκινεί μόνο από μια πολύ συγκεκριμένη αφετηρία: τη δημιουργία και ενίσχυση ενός ειρηνευτικού ευρωπαϊκού κινήματος που θα πιέσει για την αλλαγή της γεωπολιτικής και μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. Εάν η Ευρώπη αλλάξει στρατηγική μπορεί να επηρεάσει και τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Αλλά, για να γίνει αυτό, πρέπει να αλλάξει πρώτα πολιτικούς.

Διακινητές μεταναστών: «τέρατα» ή «σωτήρες»; Η Ανν Γκάλαχερ αναλύει τον παράγοντα «Διακινητές» στο μεταναστευτικό. «Παρότι αποδεχόμαστε το αναπόφευκτο της παράτυπης μετανάστευσης, και άρα ότι η παράνομη διακίνηση μεταναστών δεν μπορεί να δαμαστεί, είναι αναγκαίο να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους απόδρασης από το τωρινό αδιέξοδο – ή, τουλάχιστον, εντοπισμού των μικρών ανοιγμάτων που ίσως αποτελούν τις απαρχές μιας αληθινής αλλαγής. Για παράδειγμα, πρέπει να απαιτήσουμε μεγαλύτερη διαφάνεια από τις κυβερνήσεις που εμπλέκονται σε δράσεις εναντίον της διακίνησης μεταναστών. Η τωρινή ατμόσφαιρα μυστικότητας (που τυπικά δικαιολογείται με όρους που θα ταίριαζαν περισσότερο σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις) είναι επικίνδυνη, αδικαιολόγητη και ανελεύθερη».

Αν δεν ανοίξουν νόμιμοι δρόμοι μετακίνησης των προσφύγων, ο φαύλος κύκλος θα διαιωνίζεται. Συνέντευξη της Αριάνας Βασιλάκη, μέλους του Τομέα Προστασίας Προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Υπάρχει σοβαρό ζήτημα όσον αφορά τη διακίνηση προσώπων, γιατί τα μέσα τα οποία χρησιμοποιούνται είναι απάνθρωπα. Και ασφαλώς χρειάζονται μέτρα εναντίον των διακινητών. Ωστόσο, όσο δεν υπάρχουν νόμιμοι δρόμοι, οι διακινητές και τα παράνομα κυκλώματα είναι η μόνη δυνατότητα που έχουν οι άνθρωποι σήμερα. Έτσι, οι πρόσφυγες επαφίενται στα κυκλώματα. Και, καθώς τα κυκλώματα γνωρίζουν ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος, γίνονται όλο και πιο απάνθρωπα εκμεταλλευόμενα την κατάσταση και τον πόνο των ανθρώπων αυτών. Είναι ένας φαύλος κύκλος, που δεν μπορεί να σταματήσει με την εξάρθρωση κυκλωμάτων· όσο εξαρθρώνονται θα γεννιούνται άλλα. Αν δεν δημιουργηθούν νόμιμοι δρόμοι για την προσφυγική μετακίνησης, ο φαύλος κύκλος θα διαιωνίζεται».

***

Οικονομικά «θαύματα» και θύματα της χούντας. Συνέντευξη του Διονύση Ελευθεράτου με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του «Λαμόγια στο χακί» «Το βιβλίο ξεκινάει με το πρόσφατο απόφθεγμα του Στέλιου Ράμφου, «όταν έφυγε η χούντα, άφησε μηδέν δημόσιο χρέος». Βλέπουμε ότι οι μύθοι για τα «καλά» της χούντας δεν περιορίζονται στον κλασικό χώρο των «νοσταλγών» της… Επισημαίνω απλώς τι έλεγε ο Μακαρέζος, ο επί 6,5 έτη «γκουρού» της χουντικής οικονομικής πολιτικής, στον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο, τον Απρίλιο του 1974: Ότι η χώρα θα χρειαζόταν πριν από τον Σεπτέμβριο του ’74 τουλάχιστον 1,8 δισ. δολάρια σε δάνεια, για να αποφύγει «την κήρυξιν χρεοστασίου». Ναι, χρεοστασίου… Το ποσό που ανέφερε ο Μακαρέζος ως μίνιμουμ δανειακή ανάγκη ήταν 4,5 φορές μεγαλύτερο από το σύνολο των τοποθετήσεων ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα, σε ολόκληρη την επταετία 1967-1974. Τόσο «νοικοκυρεμένη οικονομία» παρέδωσαν οι συνταγματάρχες!».

To άσυλο και η ασυλία. Ο Πολυμέρης Βόγλης για την καταπάτηση του ασύλου στην πρυτανεία. «Το ζήτημα είναι γνωστό και παλιό. Η έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου έχει κακοπάθει επανειλημμένα από την αυθαίρετη (μη νομιμοποιημένη) και συνήθως πολύ πιο βίαιη απ’ ό,τι στην εν λόγω κατάληψη της Πρυτανείας δράση ομάδων του αντιεξουσιαστικού χώρου. Το αποτέλεσμα είναι, με τη βοήθεια των κραυγών των μέσων ενημέρωσης, και το δημόσιο πανεπιστήμιο να απαξιώνεται ακόμη περισσότερο και να πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την αστυνόμευση των πανεπιστημιακών χώρων.» 

Ασφυξία διά της ασφάλειας. Ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος σχολιάζει την τρομοϋστερία ΜΜΕ και πολιτικών δυνάμεων. «Το θέμα είναι η (μη) διατύπωση της προοδευτικής αντεγκληματικής πολιτικής που η Αστυνομία οφείλει να εκτελεί. Όσο η πολιτική αυτή καθυστερεί ή επαφίεται σε έναν μόνο από τους εμπλεκόμενους υπουργούς, αναπόφευκτα καθυστερεί μαζί της ο εκδημοκρατισμός του εκτελεστικού της βραχίονα: η διάλυση των εκφασισμένων στρατιωτικοποιημένων μονάδων της ΕΛ.ΑΣ, τα διακριτικά, η επίβλεψη των ΕΔΕ για να μη σημαίνουν συγκάλυψη κρουσμάτων κρατικής ανομίας. Όσο καθυστερεί, ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της Αστυνομίας για το κέντρο της Αθήνας θα εστιάζεται σε εκδιδόμενες, επαίτες και πλανόδιους (βλ. το εκατοντασέλιδο σημείωμα που συνοδεύει την απάντηση του υπουργού στην επίκαιρη ερώτηση του Κ. Μητσοτάκη, 20.4.2015). Και κάπως έτσι, πολιτική θα υπαγορεύει ad hoc το πολιτικο-επικοινωνιακό σύμπλεγμα της Ασφάλειας, ή απευθείας ο εκτελεστικός βραχίονας, που γνωρίζει μεν τα θέματα, ως γνωστόν όμως δεν φημίζεται για την (προοδευτική) πολιτική του σκέψη. Αλλά αυτό αποτελεί αδυναμία, όχι ισχυροποίηση της κυβέρνησης απέναντι στις προσπάθειες αποσταθεροποίησής της.»

Αχλάδια του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου. «Τι σημαίνει όταν λέω πως έχω διαβάσει Ντανίλο Κις; Όταν σκέφτομαι τον Κις, σκέφτομαι τ’ Αχλάδια, ένα μικρό διήγημα μισής σελίδας, από τα Πρώιμα βάσανα (1970): 9 προτάσεις, 142 λέξεις στα ελληνικά. Αχλάδια: Ο χωρικός τινάζει το δέντρο και τ’ αχλάδια πέφτουνε στο χώμα. Όσα είναι ώριμα, σκάνε. Οι χωριάτισσες μαζεύουν τα λιγότερο χαλασμένα. Ένα αγόρι δαγκώνει τ’ αχλάδια. Η αφεντικίνα του αγοριού λέει: «Τα μυρίζει σαν σκυλί». 

Σοκ και φιλανθρωπία: Το παράδειγμα της Benetton. Αγορές, φιλανθρωπία και υποκρισία από την Πηνελόπη Πετσίνη. «Η εκστρατεία της «δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο», όπως δηλώνει ταπεινά ο διευθύνων σύμβουλός της, εφιστά όμως την προσοχή στο γεγονός ότι 100 εκατομμύρια άνεργοι αποτελούν πλέον ένα πρόβλημα που ξεπερνά την ικανότητα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού να αναπαράγει τον εαυτό του. Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ σχολιάζει ότι η φιλανθρωπία, ανεξάρτητα από το αν είναι ειλικρινής ή υποκριτική, είναι απαραίτητη από καθαρά οικονομική άποψη δεδομένου ότι επιτρέπει στο καπιταλιστικό σύστημα να αναβάλει την κρίση του. Η φιλανθρωπία αποτρέπει τη σύγκρουση και διατηρεί το status quo. Αποτρέπει την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως το γιατί κατέστη καταρχήν αναγκαία και το ότι είναι το ίδιο το σύστημα η αιτία που την προκαλεί. Οι φιλάνθρωποι προσφέρουν σε αυτούς που έχουν ανάγκη για να τους αποτρέψουν από το να εξεγερθούν ενάντια στην κοινωνική ανισότητα με απρόβλεπτους και δυνητικά απειλητικούς τρόπους.»

Υπόθεση Νίσμαν: Σκάνδαλα, ψέματα και εξουσία στην Αργεντινή της Φερνάντες Κίρχνερ. Η Ευγενία Παλιεράκη γράφει για μια υπόθεση που κλονίζει την Αργεντινή. «Η μπερδεμένη αυτή ιστορία αρχίζει να ξεδιπλώνεται στις 18 Ιανουαρίου 2015, όταν ο εισαγγελέας Αλμπέρτο Νίσμαν βρίσκεται νεκρός στο λουτρό του διαμερίσματός του με μια σφαίρα στο κεφάλι και το περίστροφο δίπλα του. Διορισμένος από τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας (και σύζυγο της Φερνάντες) Νέστορ Κίρχνερ, ο Νίσμαν διερευνούσε από το 2004 την τρομοκρατική επίθεση του 1994 εναντίον της εβραϊκής κοινότητας του Μπουένος Άιρες, Άμια. . Σύμφωνα με στοιχεία που είχε στη διάθεσή του, οι δράστες της επίθεσης εναντίον της Άμια –κατά τον Νίσμαν, πράκτορες του Ιράν και της Χεζμπολάχ– είχαν αποφύγει την έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης τα τελευταία χρόνια, χάρη στην συγκάλυψη της υπόθεσης από την πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κριστίνα Φερνάντες που εκλέχτηκε το 2007 και τον υπουργό Εξωτερικών Έκτορ Τίμερμαν. Σύμφωνα με τον Νίσμαν, το Ιράν είχε προσφέρει στην Αργεντινή, ως αντάλλαγμα, δωρεάν πετρέλαιο.»

Η κινητοποίηση της 12ης Απριλίου και η πολιτική κρίση στην Βραζιλία

                                                                                         του Ροδρίγο Παττόσα Μόττα

μετάφραση από τα πορτογαλικά: Ευγενία Παλιεράκη

Στις 12 Απριλίου, σε δεκάδες πόλεις της Βραζιλίας, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους διαδηλώνοντας ενάντια στην κυβέρνηση της Ντίλμα Ρούσεφ. Από την επανεκλογή της προέδρου στο τέλος του 2014, αυτή ήταν η δεύτερη ημέρα πανεθνικών κινητοποιήσεων κατά της κυβέρνησης. Αυτές έχουν προκαλέσει βαθιά πολιτική κρίση, που όμοιά της είχε πολλά χρόνια να ζήσει η χώρα.

Η Ντίλμα Ρούσεφ αντιμέτωπη με το παρελθόν της ως αντάρτισσας κατά της δικτατορίας. Σκίτσο του Roberto Bobrow από το flickr

Από το τέλος της δεκαετίας του 1990, η Βραζιλία ζούσε μια περίοδο σχετικής αταραξίας, που χαρακτηριζόταν από την θεσμική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια εκείνης της δεκαετίας, ξεπεράστηκαν τα οικονομικά προβλήματα που είχε αφήσει η δικτατορία (1964-1985) και κατά κύριο λόγο ο πληθωρισμός, τον οποίο έθεσε υπό έλεγχο ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Φερνάντο Ενρίκε Καρντόζο (1995-2003), του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Βραζιλίας. Η μείωση του πληθωρισμού είχε ως αποτέλεσμα την οικονομική ανάπτυξη και την βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Με την άνοδο στην εξουσία του Κόμματος των Εργατών (Κ.Ε.) το 2003, ο νέος πρόεδρος Λούλα άσκησε μια ιδιαίτερα γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική, κυρίως για τα πιο φτωχά και περιθωριοποιημένα στρώματα.

Παρά το γεγονός ότι το K.E. ιστορικά προέρχεται από την ριζοσπαστική αριστερά, οι κυβερνήσεις των οποίων ηγήθηκε ουδέποτε άσκησαν πραγματικά σοσιαλιστική πολιτική. Για να έρθει στην εξουσία, το K.E. έκανε συμμαχίες με συντηρητικά κόμματα και επιχειρηματικούς κύκλους μετριάζοντας τις αριστερές του θέσεις και απομακρύνοντας έτσι τις πιο ριζοσπαστικές του τάσεις. Επιπλέον, χρησιμοποίησε παράνομες μεθόδους χρηματοδότησης των προεκλογικών εκστρατειών, υιοθετώντας με αυτόν τον τρόπο συνήθειες βαθιά ριζωμένες στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Οι πολιτικές πιο ισομερούς κατανομής του πλούτου και η ευνοϊκή οικονομική συγκυρία (αύξηση των εσόδων από τις εξαγωγές) έφεραν μεγάλη οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση των κοινωνικών δεικτών. Αν και η αντιπολίτευση ποτέ δεν έπαψε να ασκεί κριτική στις κυβερνήσεις του K.E. –ήδη στην διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης του Λούλα υπήρχαν καταγγελίες εναντίον της διαφθοράς–, η οικονομική ανάπτυξη έθετε τέτοια προβλήματα σε δεύτερη μοίρα, και η κριτική που ασκούσε η Δεξιά δεν προκαλούσε σοβαρές δυσκολίες στην κυβέρνηση.

Οι πολλές ζωές του Φ. Μασπερό (1932-2015)

Ο Φρανσουά Μασπερό, ιδρυτής του ομώνυμου θρυλικού εκδοτικού οίκου, που σφράγισε την αριστερή σκέψη, την κινηματική δράση και την αμφισβήτηση για πολλές δεκαετίες στην Γαλλία, πέθανε στις 11 του Απρίλη. Δημοσιεύουμε μικρά αποσπάσματα από παλιότερη συνέντευξή του στο «Période» (18.9.2014). H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στο μπλογκ των εκδόσεων Verso (13.4.2015).

                                                                 συνέντευξη του Φρανσουά Μασπερό    μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Δεν ήμουν ποτέ πραγματικά μαρξιστής, πόσο μάλλον ένας θεωρητικά καταρτισμένος μαρξιστής. Λίγα πράγματα έχω διαβάσει από τον Μαρξ, αν εξαιρέσουμε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Άρχισα να εργάζομαι στην ηλικία των 21 ετών, βοηθώντας στην έκδοση ενός αγγλο-γαλλικού τεχνικού λεξικού για τις εκδόσεις Gauthier-Villars, αφού είχα πάρει το απολυτήριό μου με την πέμπτη και ένα πιστοποιητικό Εθνολογίας από το Εθνολογικό Μουσείο του Παρισιού. Η αντίληψη μου περί ιστορίας, κοινωνίας και ζωής είναι, πάνω απ’ όλα συναισθηματική, πιθανώς λόγω του γεγονότος ότι κατά την παιδική μου ηλικία και την εφηβεία μου ήμουν περιτριγυρισμένος από μια οικογένεια που είχε λάβει ενεργό μέρος στην Αντίσταση. Αυτή η αντίληψη –η οποία ξεκινάει από ό,τι είδα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και όλους τους άλλους πόλεμους που ακολούθησαν– είναι μάλλον σαιξπηρικού τύπου: για να παραφράσω λίγο τον Μάκβεθ, «είναι το παραμύθι που γράφηκε από έναν παλαβό και ένας βλάκας το λέει, γεμάτο λύσσα και φωνές». Θα μπορούσα επίσης να πω ότι η αντίληψή μου για την ελευθερία οφείλει πολλά στον Σαρτρ και ότι ποτέ δεν απέρριψα τον Καμύ.

Η «διαχείριση της μετανάστευσης» σε δύσκολους καιρούς

Με την ευκαιρία του διεθνούς συνεδρίου, Αθήνα 23-25 Απριλίου

Τη «διαχείριση της μετανάστευσης» και τον ρόλο των διεθνών οργανισμών, κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα έχει θέμα το διεθνές συνέδριο που οργανώνεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Βασιλέως Κωνσταντίνου 48), στις 23, 24 και 25 Απριλίου. Στο συνέδριο, στο οποίο θα λάβουν μέρος 41 ιστορικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί επιστήμονες από όλον τον κόσμο, θα διερευνηθούν θέματα όπως: η εξέλιξη της ιδέας της «διαχείρισης της μετανάστευσης», οι χρήσεις της στο παρελθόν και σήμερα, οι διεθνείς πολιτικές, πρακτικές και αφηγήσεις που αναπτύχθηκαν προκειμένου να ρυθμιστεί η ανθρώπινη κινητικότητα, η ιστορία των διεθνών οργανισμών που διαδραμάτισαν ρόλο στις αναγκαστικές και εθελούσιες μετακινήσεις κατά τον 20ό αιώνα.

Το συνέδριο, που θα διεξαχθεί στα αγγλικά, το οργανώνουν τo μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Κοινωνικές Διακρίσεις, Μετανάστευση και Ιδιότητα του Πολίτη» του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το πρόγραμμα, εδώ: http://mimio.uop.gr/site/?q=en. Με την ευκαιρία αυτή μιλήσαμε με τη Λίνα Βεντούρα (καθηγήτρια κοινωνιολογίας και ιστορίας της μετανάστευσης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), μέλος της επιστημονικής και της οργανωτικής επιτροπής του Συνεδρίου.

 .

 συνέντευξη της Λίνας Βεντούρα

Το συνέδριο επιγράφεται «“Migration Management” and International Organizations in the 20th Century». Τι σημαίνει «διαχείριση της μετανάστευσης» στον 20ό αιώνα;

Γαύδος, 9 Απριλίου 2015. Πρόσφυγες έξω από το δημοτικό
σχολείο. Φωτογραφία: Βασίλης Μαθιουδάκης

Η ίδια η έννοια «διαχείριση της μετανάστευσης» εμφανίστηκε αρκετά πρόσφατα, μόλις τη δεκαετία του 1990, στους κόλπους μάλιστα του οργανισμού, την ιστορία του οποίου εξετάζει το ερευνητικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου διεξάγεται το συνέδριο, δηλαδή του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Κάποιες πάντως από τις νομοθετικές ρυθμίσεις, τις πρακτικές και τις αφηγήσεις που δηλώνονται με τον όρο «διαχείριση της μετανάστευσης» έχουν μακρά ιστορία. Εδώ και αιώνες πολλά κράτη επέβαλαν ή ρύθμιζαν την κινητικότητα της εργασίας και των –ανεπιθύμητων κυρίως, αλλά και των κεφαλαιούχων ή όσων είχαν σπάνια προσόντα– ανθρώπων από και προς την επικράτειά τους. Τα παραδείγματα είναι άπειρα: η αποστολή καταδίκων σε άλλες ηπείρους, η πολιτική προσέλκυσης Ορθόδοξων πληθυσμών στη Ρωσική Αυτοκρατορία, η χρηματοδότηση από τη Βρετανία της μετακίνησης μεταναστών προς τις υπερπόντιες χώρες της Κοινοπολιτείας, η απαγόρευση εισόδου των επαιτών, των αναρχικών και των Κινέζων στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά και οι διατάξεις που επιτρέπουν την νόμιμη είσοδο και εγκατάσταση αλλοδαπών που διαθέτουν ένα σεβαστό ποσό χρημάτων στη σημερινή Ελλάδα.

Να μην είναι δυνατόν

                                                Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-9

του Μάκη Κουζέλη

Στη σκηνή αυτής της δίκης οι κατηγορούμενοι εκπροσωπούν πολλά πράγματα και υποδύονται εξίσου πολλά. Πρόκειται για τη ιστορικά οικεία παρέλαση της ναζιστικής συμμορίας. Είναι άτομα — πρόσωπα και γελοία και απειλητικά. Είναι λόγια και τρόποι — κουβέντες και τετριμμένες και ασύλληπτης βαρβαρότητας. Είναι δίκτυα, παρακράτος και κόμμα — και συναθροίσεις χαϊλχιτλερικής μίμησης ψευδοεξεργεμένων εφήβων και συνωμοτικά οργανωμένος σχεδιασμός δολοφονικών επιθέσεων.

Είναι πολλά και παριστάνουν άλλα τόσα. Πλάι στις εικόνες διωγμών και εκτελέσεων που τους εμπνέουν ως οράματα, με την ίδια ευκολία πλάθουν και τις εικόνες του απλώς τολμηρότερου μάγκα, του γνήσια απηυδισμένου από την υποκρισία των πολιτικών και των αστών, της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, των διαφωνούντων που ασκούν τα δικαιώματά τους και φροντίζουν για εκείνα των ομοφύλων συμπολιτών τους. Αυτό που παριστάνουν πως είναι αποτελεί μέρος αυτού που είναι, του σκηνικού που απαιτεί το είδος του λόγου και των πρακτικών τους. Ούτε αυτό είναι αθώο, όπως δεν είναι και τυχαίο. Η αισθητική της ναζιστικής πολιτικής μοιάζει πρωτόγονη αλλά είναι υπολογισμένης απόδοσης — ακόμα και όταν «απλώς» παριστάνει.

Η δαιμονοποίηση της διαφορετικότητας

                                                Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-8

του Αντώνη Σιγάλα

Τον Οκτώβριο του 2012 μπροστά από το θέατρο Χυτήριο, σοκαρισμένοι παρακολουθήσαμε το βουλευτή H. Παναγιώταρο να αποκαλεί τους ηθοποιούς της παράστασης Corpus Cristi «γαμημένες αλβανικές κωλοτρυπίδες». Είχαν προηγηθεί το χαστούκι στην Κανέλλη και το ρίξιμο του νερού στη Δούρου σε απευθείας σύνδεση, οι νυχτερινές επιθέσεις σε σπίτια μεταναστών στον Άγιο Παντελεήμονα, η επίθεση στους ψαράδες του Περάματος. Ακολούθησαν πολλά άλλα, όπως η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όλα εκτελεσμένα από τάγματα εφόδου που δρούσαν με στρατιωτική οργάνωση και δομή.

Μέχρι την επίθεση στο Χυτήριο είχαμε μια σειρά επιθέσεων εναντίον ΛΟΑΤ ατόμων. Ξεκίνησαν μια νύχτα του Αυγούστου στο Ζάππειο, και συνεχίστηκαν με επιθέσεις εναντίον μεμονωμένων ΛΟΑΤ ατόμων, σε χώρους όπου η ΛΟΑΤ κοινότητα συχνάζει για διασκέδαση ή ψυχαγωγία. Η επίθεση στο Χυτήριο σηματοδότησε τη σύνδεση όλων αυτών με την ιδεολογική ταυτότητα της Χρυσής Αυγής. Ένα προβεβλημένο στέλεχός της, βουλευτής, αποκαλούσε τους ηθοποιούς με μια ακραία ομοφοβική έκφραση, ταυτίζοντας τους ομοφυλόφιλους με έναν κοινωνικό εξοβελισμό.

Η δίκη και ο αντιφασισμός της Αριστεράς

                                                Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-7

του Θανάση Κούρκουλα

Η δίκη της Χρυσής Αυγής δεν αφορά μόνο κάποια από τα εγκλήματα της Χ.Α. αλλά το σύνολο της εγκληματικής δράσης της, με κατηγορούμενη συνολικά την ηγεσία της. Η υπόθεση έχει κεντρικό πολιτικό χαρακτήρα, στην Ελλάδα και διεθνώς. Η έκβαση της δίκης, σε συνδυασμό με το γενικότερο κοινωνικό και πολιτικό κλίμα που θα συνοδεύσει την πορεία της κυβέρνησης θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό το αν οι έλληνες νεοναζί θα δεχθούν ένα σοβαρό πλήγμα στη δυνατότητά τους να στρατολογούν νέους στα δολοφονικά Τάγματα Εφόδου τους και να εμφανίζονται ως «αντισυστημικοί» τιμητές του πολιτικού κατεστημένου. Το αν μέσα από αυτή τη δίκη θα αποδυναμωθεί ή θα ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της η δολοφονική δράση του ελληνικού φασισμού, που αντλεί τη δύναμή του από τη διείσδυσή του στον κρατικό μηχανισμό και την βοήθεια τμημάτων του κεφαλαίου. Για να καταδικαστεί η ηγεσία των νεοναζί από το δικαστήριο (και όχι μόνο ο Ρουπακιάς, ο Πατέλης η Σκορδέλη και το κακό συναπάντημα μικρομεσαίων μαχαιροβγαλτών), πέρα από τα στοιχεία του κατηγορητηρίου, παίζει καθοριστικό ρόλο το κλίμα που θα επικρατεί στην κοινωνία όσον αφορά τη δίκη. Αντίστοιχοι λόγοι κοινωνικής και πολιτικής κατακραυγής που καταδίκασαν σε ισόβια τους πρωταίτιους της απριλιανής χούντας μπορούν να καταδικάσουν τώρα το Μιχαλολιάκο και το ναζιστικό ηγετικό συνάφι. Αντίθετα, αν κυριαρχήσει μια στάση αδιαφορίας για την έκβαση της δίκης και ανατεθούν τα πάντα στους ώμους της δικαιοσύνης, τα πράγματα δεν είναι καθόλου δεδομένα, ασχέτως των προθέσεων των δικαστών.

Με τις κινητοποιήσεις την ημέρα έναρξης της δίκης, το αντιφασιστικό κίνημα ξαναπιάνει το νήμα της αντιφασιστικής ανάτασης των ημερών που ακολούθησαν τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Του κινήματος που ανάγκασε Δένδια και εισαγγελείς να ξεθάψουν από το συρτάρι 32 υποθέσεις με κατηγορούμενους Χρυσαυγίτες και να οδηγήσουν στη δίωξη περί εγκληματικής οργάνωσης. Αντίστοιχη χρειάζεται να είναι η συνέχεια εντός και εκτός δικαστηρίου: με παρουσία αντιφασιστών στο δικαστήριο, με τοπικές και κεντρικές εκδηλώσεις σε πόλεις και γειτονιές, που να ενημερώνουν τον κόσμο και να ζητούν από τις τοπικές κοινωνίες να πάρουν θέση. Επιπλέον, πρωτοβουλίες όπως το Παρατηρητήριο της Δίκης της ΧΑ που θα δημοσιοποιεί και θα αναλύει καθημερινά τα τεκταινόμενα εντός της δικαστικής αίθουσας είναι εξαιρετικής σημασίας, ώστε να μην μονοπωλείται η ενημέρωση για τη δίκη από τα γνωστά μεγάλα ΜΜΕ και να μην υπόκειται αποκλειστικά στα φίλτρα των καναλαρχών.

Ο φαύλος κύκλος της «αγανάκτησης»

                                                Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-6

της Ιωάννας Δρόσου 

Ήταν το 2010, λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές, όταν όλα τα κυρίαρχα ΜΜΕ εμφάνιζαν «αγανακτισμένους κατοίκους» στα τηλεοπτικά παράθυρα να εκφράζουν τον φόβο τους για τη ζωή και την περιουσία τους. Παράλληλα, βλέπαμε εικόνες από μετανάστες στην Ομόνοια, την Αττική, τον Άγιο Παντελεήμονα. Τότε γινόντουσαν αμέτρητες τηλεσυζητήσεις για το αίσθημα ασφάλειας του πολίτη και πώς η αστυνόμευση θα το ενισχύσει. Λίγους μήνες αργότερα, αυτοί οι «αγανακτισμένοι πολίτες», απόλυτα εξαγνισμένοι από τα ΜΜΕ, πρωταγωνίστησαν στα πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας. Λίγα χρόνια αργότερα βρέθηκαν υποψήφιοι με τη Χρυσή Αυγή, με ορισμένους, μάλιστα, να εκλέγονται βουλευτές ή δημοτικοί/διαμερισματικοί σύμβουλοι. Οι ίδιοι, από αύριο, θα κάθονται στο εδώλιο με την κατηγορία της ίδρυσης και συμμετοχής στην εγκληματική οργάνωση «Χρυσή Αυγή».

Ήταν τον Σεπτέμβρη του 2013, ύστερα από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όταν τα κυρίαρχα ΜΜΕ δημοσιοποιούσαν τις υπόλοιπες δολοφονικές/ρατσιστικές επιθέσεις μελών της Χρυσής Αυγής, έκαναν λόγο για τον φασισμό που κλιμακώνεται στη χώρα μας και έκλεισαν τα μικρόφωνα στους πρώην «αγανακτισμένους» και νυν «φασίστες». Για πρώτη φορά, με ελάχιστες εξαιρέσεις στο παρελθόν, δόθηκε μαζικά ο λόγος στις μεταναστευτικές κοινότητες και τις αντιρατσιστικές οργανώσεις, αυτή τη φορά με φόντο τις συλλήψεις και προφυλακίσεις.

Προπάντων δίκη των ηθικών αυτουργών

                                                 Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-5

του Γιάννη Η. Χάρη

Φτάσαμε επιτέλους στη μεγάλη δίκη. Τη δίκη των Χρυσαυγιτών εγκληματιών, λέω, ξέροντας πως θα με περιλάβουν καν και καν δημοσιολόγοι, και φευ όχι μόνο Τζήμεροι και Βαλιανάτοι, ότι δεν αναγνωρίζω το τεκμήριο αθωότητας…

Τι περιμένουμε από τη δίκη αυτή; Καταρχήν, εννοείται, την όσο πιο βαριά καταδίκη των αυτουργών των όσων εγκλημάτων περιλαμβάνονται στη δικογραφία.

Και τι δεν περιμένουμε; Ότι θα ιδρώσει το αφτί των κοντά 400.000 ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής και των υπερπολλαπλάσιων που δεν δίνουν την ψήφο τους στη ΧΑ, για λόγους νομής εξουσίας λ.χ., της έχουν όμως δοσμένη, κρυφά ή και φανερά, την ψυχή τους. Με άλλα λόγια, δεν περιμένουμε, ακόμα κι αν απαγορευτεί η εγκληματική οργάνωση, πως θα εκλείψει ο χρυσαυγιτισμός, σαν ιδεολογία πια διάχυτη σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα, σαν κοινωνική πια στάση και συμπεριφορά.

Τότε; Μια τρύπα στο νερό; Όχι. Ένα βασικό που περιμένουμε είναι να έχουμε στα χέρια μας ένα κάποιο μέτρο της ευθύνης όχι τόσο αυτών που τους ξέραμε από πριν πως είναι εγκληματίες αλλά αυτών που επίσης γνώριζαν και όμως στήριζαν, προωθούσαν και ξέπλεναν. Μεθοδικά και «επιστημονικά». Των ηθικών αυτουργών δηλαδή. Στη δίκη των οποίων –την ηθική δίκη, εννοείται– πρέπει να προσβλέπουμε, μάλλον τη δίκη των οποίων οφείλουμε να αναλάβουμε. Μεθοδικά και επιστημονικά, χωρίς εισαγωγικά.

Τα «αυτονόητα» και η σημασία τους

                                                 Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-4

της Δέσποινας Παρασκευά-Βελουδογιάννη

Αν η δίκη του ηγετικού πυρήνα της Χρυσής Αυγής σηματοδοτεί μια νέα και κρίσιμη φάση στην πορεία της, πολύ περισσότερο ισχύει αυτό για το αντιφασιστικό κίνημα και την κοινωνία συνολικά. Υπό ένα τέτοιο πρίσμα οφείλουμε να δούμε τις εξελίξεις και του επόμενου διαστήματος, αν θέλουμε να προσεγγίζουμε το φαινόμενο του νεοναζισμού στη χώρα μας στα πολιτικά και ιδεολογικά συμφραζόμενά του, στη διάσταση και στο βάθος που του αντιστοιχεί.

Η παραπομπή σε δίκη αποτέλεσε αυτή καθαυτή τεράστιο βήμα· κι όμως δεν ήταν παρά μια αυτονόητη εξέλιξη που όφειλε να είχε πραγματοποιηθεί χρόνια πριν. Να όμως που τα «αυτονόητα» δεν είναι και τόσο αυτονόητα, όταν πρόκειται για πολιτική.

Ακριβώς γι’ αυτό δεν αντιστοιχεί σήμερα να εναποθέτουμε τις προσδοκίες μας σε ένα «δημοκρατικό τόξο» ενάντια στον φασισμό. Αν τα μάτια των πολιτικών και της δικαιοσύνης άνοιξαν μετά τον Παύλο Φύσσα, ενώ παρέμεναν κλειστά μπροστά στον Σαχζάτ Λουκμάν, στους Αιγύπτιους αλιεργάτες, στα μέλη του ΚΚΕ στο Πέραμα και σε δεκάδες άλλα εγκλήματα, μόνο με έναν τρόπο θα μπορέσουν να παραμείνουν ανοιχτά και κατά τη διάρκεια της δίκης: μέσα από την πολιτική και κοινωνική πίεση που το ίδιο το κίνημα χρειάζεται να δημιουργήσει, στην προσπάθειά του να πληροφορήσει, να πολιτικοποιήσει και να κοινωνικοποιήσει μια διαδικασία που οφείλει να είναι ανοιχτή σε όλη την κοινωνία, γιατί είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας.

Εργαλεία της μαχόμενης δημοκρατίας

                                                Η Χρυσή Αυγή έναντι του νόμου                                                 Η σημασία και οι συνέπειες της δίκης-3

της Βασιλικής Γεωργιάδου 

Η παραπομπή σε δίκη εβδομήντα μελών της Χρυσής Αυγής (ΧΑ), μεταξύ αυτών του αρχηγού, στελεχών και της πρώην κοινοβουλευτικής ομάδας της, αποτελεί γεγονός μεγάλης σπουδαιότητας που προστίθεται σε εκείνα που χρησιμοποίησαν μεταπολεμικές δημοκρατίες προκειμένου να αυτοθωρακιστούν απέναντι στους υπονομευτές τους. Παρότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν διαθέτει γνωρίσματα μιας κατά Κ. Λεβενστάιν (K. Loewenstein) «μαχόμενης δημοκρατίας» (militant democracy), εργαλεία αυτού του ιδεότυπου τυγχάνουν ευρύτερης εφαρμογής σε επίπεδο κρατών και της ΕΕ. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το 2004 η καταδίκη του ακροδεξιού κόμματος Vlaams Blok στο Βέλγιο, λόγω παραβίασης του αντιρατσιστικού νόμου, οδήγησε στη διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης και τον αποκλεισμό του από τα ΜΜΕ, γεγονός που επέφερε τη διακοπή λειτουργίας του, παρότι δεν εμπόδισε την επανεμφάνισή του με ρετουσαρισμένες τις ρατσιστικές του αιχμές. Επίσης, τo 2000 oι κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Αυστρίας, εξαιτίας της συμμετοχής του ακροδεξιού FPÖ σε κυβέρνηση συνεργασίας με το χριστιανοδημοκρατικό ÖVP είχαν ως συνέπεια τον αποκλεισμό του Γ. Χάιντερ από την κυβέρνηση και την περιθωριοποίησή του στο κόμμα του, παρότι αυτό παρέμεινε εταίρος σε κυβερνήσεις υπό το ÖVP.