Στην πορεία για το δημοψήφισμα: Τούτη την ώρα ας είμαστε ειλικρινείς

αναδημοσίευση από το RedNotebook, 27.6.2015

 του Γιώργου Νικολαΐδη

Νίκος Εγγονόπουλος, «Ο όρκος των Φιλικών»

Ας είμαστε ειλικρινείς: μετά και τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις με το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων και τη μεταμεσονύκτια προκήρυξη του δημοψηφίσματος από τον πρωθυπουργό, το θολό τοπίο των προηγούμενων ημερών ξεκαθάρισε και σε μεγάλο βαθμό διαφάνηκαν οι βασικές συντεταγμένες των ημερών.

Είναι προφανές λοιπόν πια πως η κυβέρνηση δέχτηκε κατ’ επανάληψη ένα νέο μνημόνιo [1]  και ύστερα από αυτό ένα χειρότερο και μετά ένα ακόμα χειρότερο, υπαναχωρώντας κατ’ επανάληψη και άρδην από τα προεκλογικώς υπεσχημένα. Παρ’ όλα αυτά όμως η διαπραγμάτευση ανατινάχτηκε από τους δανειστές και παρά την υποχωρητικότητα της ελληνικής πλευράς.

Είναι ακόμα προφανές πως δανειστές/θεσμοί/τρόικα δεν ενδιαφέρονταν τελικά για τις ακριβείς χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις της όποιας νέας δανειακής συμφωνίας. Εκείνο που ζητήθηκε από τα κόμματα της κυβέρνησης ήταν η πολιτική ταπείνωση: να διακηρύξουν δηλαδή ότι ήταν πεπλανημένα την πενταετία που αντιστέκονταν στα μνημόνια, δηλώνοντας ταυτόχρονα πίστη και υποταγή στη νεοφιλελεύθερη ατζέντα της νέας ευρωπαϊκής εποχής. Γι’ αυτό άλλωστε και τα σημεία τριβής ήταν πολύ περισσότερο «θεσμικά» από όσο «οικονομικά»: η μείωση της γενικής άμεσης φορολογίας, οι ιδιωτικοποιήσεις, η εκποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας όπως η ενέργεια και η ναυτιλία, η απορύθμιση περαιτέρω της αγοράς εργασίας, η εξάλειψη των ελάχιστων εγγυήσεων κοινωνικής προστασίας όπως το ΕΚΑΣ και οι συντάξεις, ο διεθνής προσανατολισμός της χώρας. [2]

Είναι επίσης προφανές πως, δεδομένων τούτων, οποιαδήποτε και να είναι η κριτική που ασκεί οποιαδήποτε τμήμα της ελληνικής Αριστεράς στην παρούσα διακυβέρνηση, οτιδήποτε κι αν μεσολαβήσει τις επόμενες ημέρες, αλλά τελικά και με οποιαδήποτε μορφή κι αν έρθει στο λαό το ερώτημα του δημοψηφίσματος, μια μόνο στάση υπάρχει για κάθε αριστερό και αριστερή: εκείνη της συστράτευσης και της ενεργής προπαγάνδισης του ΟΧΙ. Οποιαδήποτε άλλη στάση αποτελεί θλιβερή και μικρόψυχη υπεκφυγή των ιστορικών ευθυνών της περιόδου και επικίνδυνο για το λαό και τον τόπο τυχοδιωκτισμό. Τα ιστορικά διλήμματα, οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες για τους λαούς δεν αναδύθηκαν ποτέ όπως μπορεί να τα διαβάσει κανείς στα ιστορικά βιβλία [3] αλλά σε συγκεκριμένες στιγμές που τίποτα δεν εμφανίζεται με την «καθαρότητα» της θεωρίας και η έκβαση των πραγμάτων κρίνει καθοριστικά το πεπρωμένο μιας κοινωνίας.

Και η χώρα βρίσκεται σε ένα τέτοιο σταυροδρόμι επιλογών όπου δεν υπάρχει περιθώριο για κανέναν να «σφυρίζει κλέφτικα». Να το πούμε απλά: σύντροφοι όλων των αποχρώσεων, στις 5 Ιουλίου δεν υπάρχει θέση να ψηφίσει κανείς «παρών», υπάρχει μόνο η ανάγκη να δώσουμε όλοι το «παρών» μας πριν, κατά και μετά το δημοψήφισμα υπέρ του ΟΧΙ.

Είναι όμως άλλο τόσο προφανές πως το όποιο ποσοστό του ΟΧΙ δεν θα αποτελεί για την κυβέρνηση λευκή επιταγή ούτε πολύ περισσότερο θα αναπαριστά το μέρος της ελληνικής κοινωνίας που στηρίζει τις μέχρι τώρα προτάσεις της ελληνικής πλευράς στην τραγελαφική διαπραγμάτευση.[4] Ο λαός που θα ψηφίσει ΟΧΙ στις 5 του Ιούλη δεν θα στηρίξει έτσι ούτε το κείμενο των 47 σελίδων ούτε τα μέτρα των 8 δισ. Θα στηρίξει την απόσειση από τις πλάτες του των επαχθών μνημονίων όλων των αποχρώσεων, θα στηρίξει πάνω από όλα την αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας του απέναντι στο Διευθυντήριο των Βρυξελλών και κάθε ξένο δυνάστη. [5] Ο λαός θα στηρίξει την επιλογή του ΟΧΙ γνωρίζοντας πολύ καλά και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις του, αποφασίζοντας επί της ουσίας το «μη παρέκει» και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις της ρήξης με τους δανειστές.

Τέλος, για όλους είναι επίσης προφανείς μια σειρά νέες προκλήσεις που αναδύονται για το άμεσο και μεσοπρόθεσμο επόμενο χρονικό διάστημα, δηλαδή:

Η πρόκληση της επεξεργασίας ενός plan B για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Όπως και να το βαφτίσει κανείς, με την επικράτηση ενός ΟΧΙ το ενδεχόμενο μιας εξόδου, συνολικότερης ή μερικότερης, από την πρόσδεση στο άρμα της Ε.Ε. διανοίγει και την ανάγκη σοβαρών προτάσεων για το «πώς αλλιώς» μπορεί να αναδιοργανωθούν η παραγωγή, η οικονομική δραστηριότητα, οι θεσμοί, οι κοινωνικές λειτουργίες [6]. Και αυτή είναι μια ανάγκη που αναγνωρίζουν πλέον και λιγότερο συντηρητικοί σχολιαστές εντός και εκτός Ελλάδας.

Η πρόκληση της σύγκρουσης και εντός της ελληνικής κοινωνίας που έρχεται και είναι πια αναπόφευκτη. Η τακτική της κυβέρνησης όλο αυτό το πεντάμηνο χαρακτηρίστηκε το δίχως άλλο από μια διαρκή προσπάθεια αποφυγής ενός «εθνικού διχασμού». Κι αυτό λάμβανε συχνά τη μορφή υποχωρήσεων, «ανοιγμάτων», προσχωρήσεων σε θέσεις, καταστάσεις και υποκείμενα του αστικού, κυρίαρχου κοινωνικού μπλοκ, προκειμένου να αποφευχθεί η αντιπαράθεση σε όλη τη γραμμή του κοινωνικού μετώπου. Σήμερα, με τις πρόσφατες εξελίξεις –αλλά και τις επόμενες ημέρες πολύ περισσότερο– η τακτική αυτή του κατευνασμού και της αποφυγής της αντιπαράθεσης αποδείχτηκε ατελέσφορη και θα καταστεί ακόμα πιο άτοπη καθώς η κοινωνία θα πολωθεί μπροστά στα αντίθετα ενδεχόμενα που ανοίγονται μπροστά της και ο καθένας θα υποχρεωθεί να λάβει θέση σε αυτά. Και η πόλωση δεν θα είναι «πολιτική» (τι προτιμάει ο καθένας ιδεολογικά) ή «εθνική» (ποια πορεία για την χώρα επιλέγει ο καθένας) όπως συνήθως λέγεται: θα είναι πρωτίστως κοινωνική, ταξική (ανάμεσα σε εκείνους που «έχουν» και μπορούν να προσβλέπουν σε κάποιο μέλλον ακόμα και με πρόγραμμα μισού αιώνα λιτότητας ακόμα και σε εκείνους που πια δεν έχουν κάτι να τραβήξουν από τα ΑΤΜ).

Σε ένα τέτοιο σκηνικό ο κατευνασμός δεν έχει καμία πλέον θέση και η ιστορική εμπειρία έχει δείξει αμέτρητες φορές (με τραγικές για τους λαούς επιπτώσεις) πως η Δεξιά πάντα το αντιλαμβανόταν πολύ καλά αυτό προωθώντας με αμείωτη ένταση και σε όλη της την έκταση τη δική της πολιτικοϊδεολογική ατζέντα. Το στοίχημα είναι αν θα το αντιληφθεί εγκαίρως ετούτη την φορά και η Αριστερά, κατανοώντας πως στην αναπόφευκτη κοινωνική πόλωση που έρχεται θα κερδίσει όποιος ξεδιπλώνει όλη του την πολιτική πρόταση και την προωθεί άφοβα, αμείωτα και χωρίς εκπτώσεις.

Η πρόκληση των αμέσως επόμενων ημερών πριν, κατά και μετά το δημοψήφισμα. Η απάντηση των «θεσμών» (sic!) αλλά και των ντόπιων εταίρων τους στην κίνηση του πρωθυπουργού για διεξαγωγή δημοψηφίσματος-εξπρές δεν θα είναι φυσικά να καθίσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Από τη δημιουργία κλίματος τρομοκράτησης και πανικού μέχρι την «από τα κάτω» χρεοκοπία ιδιαιτέρα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όλα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να εκβιαστεί ο λαός και να καμφθεί το φρόνημά του. Και κάτι τέτοιο αναπόδραστα θα κάνει την αντιπαράθεση ακόμα εντονότερη στο εσωτερικό της χώρας, καθώς εκτός από τους «απέξω» θα στρατευτούν σύσσωμα και τα ντόπια κατεστημένα ενάντια στην πορεία αυτοδιάθεσης του λαού μας χωρίς να διστάσουν απέναντι σε οτιδήποτε. Σε όλα ετούτα με νηφαλιότητα και ψυχραιμία οφείλει σύσσωμη η Αριστερά να σταθεί απέναντι αποτρέποντας τις αρνητικές εξελίξεις και τα εγχειρήματα μετατροπής της Ελλάδας σε μπανανία υποτελών.

Η πρόκληση να αντέξουμε τις μάχες που έρχονται και οι οποίες θα είναι αγώνας αντοχής και όχι ταχύτητας. Όλοι λίγο-πολύ πλέον έπειτα από πέντε χρόνια και πέντε μήνες κρίσης, μνημονίων και αντιπαραθέσεων κάπου μέσα μας αναγνωρίζουμε τη συναισθηματική μας ανάγκη «να τελειώνουν όλα αυτά» κάποτε. Ωστόσο και ανεξάρτητα από την έκβαση του επικείμενου δημοψηφίσματος, ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε ως κοινωνία διαφαίνεται μακρύς και δύσβατος είτε έτσι είτε αλλιώς. Γιατί κανένας στα σοβαρά δεν πιστεύει πλέον ότι ακόμα και αν η κυβέρνηση προσυπέγραφε λευκό χαρτί στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μέσα στο επόμενο τρίμηνο οι τελευταίοι δεν θα έγειραν και νέες απαιτήσεις. Και κανένας φυσικά δεν διανοείται ότι αν επικρατήσει ένα περήφανο ΟΧΙ στο δημοψήφισμα της 5ης του Ιούλη διά μαγείας θα ανοίξουν όλες οι πόρτες που είναι σήμερα σφραγισμένες και αίφνης θα λυθούν όλα τα προβλήματά μας. Είτε έτσι είτε αλλιώς λοιπόν απαιτείται αντοχή για τις μάχες που έρχονται και αναμένεται να διαρκέσουν. Σε αυτές τις μάχες όμως δεν επιτρέπεται σε κανέναν να λείψει ακόμα κι αν, όπως λέει ο Μπρεχτ, «τις κρισιμότερες στιγμές οι αγωνιστές αισθάνονται τη μεγαλύτερη κούραση». Γιατί σε τούτη εδώ τη συγκυρία η μάχη δεν αφορά τις ιδεολογικές καταβολές ή τις πολιτικές πεποιθήσεις του καθενός μας. Αφορά την επιβίωση του λαού μας, της χώρας, της κοινωνίας.

Στην ιστορική της απόφαση για την έναρξη του δεύτερου αντάρτικου η Κ.Ε. του ΚΚΕ, και παρά τα όσα είχαν μεσολαβήσει από την απελευθέρωση και μετά, καλούσε το λαό σε «ένοπλη πάλη για να ανοίξει ο δρόμος για ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις». Όλοι φυσικά κατάλαβαν περί τίνος επρόκειτο. Ορισμένοι ιστορικοί και σχολιαστές υποστηρίζουν ωστόσο πως, αντιθέτως, η τότε ηγεσία του ΚΚΕ εξακολουθούσε να ελπίζει σε έναν ιστορικό συμβιβασμό σχεδόν μέχρι το τέλος, οδηγώντας έτσι το λαϊκό κίνημα στην τραγική ήττα του Εμφυλίου. Αντιθέτως οι παλατιανοί από την αρχή φάνηκε πως ήξεραν και τι ήθελαν και τι χρειαζόταν να κάνουν για να το κατακτήσουν. Σε κάθε πάντως περίπτωση, όταν οι αντιθέσεις ξεσπούν στις κοινωνίες, έχει καλύτερες πιθανότητες να κερδίσει όποιος διαθέτει την καθαρότερη ματιά απέναντι στην πραγματικότητα, τη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα να «το τραβήξει» χωρίς αυταπάτες και την αντοχή να υπομείνει τις αναπόφευκτα απαιτούμενες θυσίες. Κανένας εχέφρων δεν επιθυμεί τον όποιο διχασμό, γιατί όλοι υποψιαζόμαστε τα δεινά που θα επιφέρει. Αλλά και κανείς δεν μπορεί να εθελοτυφλεί μπροστά στις συγκρούσεις που έρχονται. Ο ελληνικός λαός έχει σήμερα τη δυνατότητα να τραβήξει ένα δρόμο κοινωνικής και εθνικής αυτοδιάθεσης αψηφώντας τις σύγχρονες αυτοκρατορίες και τους εγχώριους κολαούζους τους. Ας κάνουμε λοιπόν την κρίση ευκαιρία.

____________

Σημειώσεις

1. Ας μη φοβόμαστε πλέον τις λέξεις. Και το μνημόνιο το δέχτηκε από την τρόικα. Και μερικά στελέχη της προσπάθησαν να το «πουλήσουν» στο εσωτερικό με επιχειρηματολογία και ρητορική που θύμιζαν απελπιστικά την κυβέρνηση του ΓΑΠ. Τα υπόλοιπα μπορούν πλέον να τα υποστηρίζουν μόνο κάποιοι νεοπαγείς συριζοφρουροί ή μονομερώς σκεπτόμενοι με το θυμικό τους υποστηρικτές της κυβέρνησης. Και μολονότι τώρα δεν είναι η στιγμή για κριτικές αναλύσεις, η αποτελεσματικότητα της μέχρι σήμερα τακτικής της υποχωρητικότητας αν μη τι άλλο έδειξε πως έχει αξεπέραστα όρια πέραν των οποίων δεν λειτουργεί και μικρή αποδοτικότητα.

2. Εξάλλου ο Β. Σόιμπλε το είχε πει ξεκάθαρα στις δηλώσεις του το βράδυ εκείνο μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 20 Φλεβάρη: «Δεν μας ενδιαφέρει τόσο η δανειακή σύμβαση. Μας ενδιαφέρουν τα μνημόνια» και συνέχισε λέγοντας με αξιοσημείωτα ωμή ειλικρίνεια πως «τα χρήματα δεν ήταν ποτέ το πρόβλημα», αλλά αντιθέτως, όπως εξήγησε, η εφαρμοζόμενη πολιτική και ο έλεγχός της (και άρα η ηγεμονία επί της ελληνικής κοινωνίας και η εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας). Κατά κάποιον τρόπο ετούτη η πτυχή της εξέλιξης των πραγμάτων ήταν «η εκδίκηση του Ντεμπόρ»: η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση είχε δώσει πρακτικά γη και ύδωρ αποδεχόμενη να εφαρμόσει πρόγραμμα μνημονιακής λιτότητας και να συνεχίσει χωρίς να καταργήσει τον νεοφιλελεύθερο καταιγισμό νόμων και μέτρων που άλλωστε είχαν ήδη ψηφιστεί, εκείνο που ωστόσο δεν «άντεχε» πολιτικά ήταν η επικοινωνιακή (και όχι η επί της ουσίας) «κωλοτούμπα». Πιέζοντάς την οι δανειστές να αποδεχτεί να διακηρύξει δημόσια πίστη στο νεοφιλελευθερισμό και στα μνημόνια τελικά την εξώθησαν να αναθεωρήσει και τη σύμφωνη γνώμη της στην επί της ουσίας υλοποίηση της πολιτικής του μνημονίου (στην οποία ωστόσο από ό,τι δείχνουν τα πράγματα η κυβέρνηση ήταν μάλλον πρόθυμη τελικώς να προσχωρήσει).

3. Όπου φυσικά αναφέρονται σαν εκ των υστέρων αφαιρετική αποτύπωση και όχι με τις «επιμειξίες» των πραγματικών γεγονότων με τις οποίες εμφανίστηκαν στην πραγματική ζωή.

4. Άλλωστε, αυτό έγινε πασιφανές και από την αναιμική συμμετοχή του κόσμου πριν από δυο βδομάδες, όταν η κυβέρνηση προσπάθησε να καλέσει τη συγκέντρωση υποστήριξης των προτάσεών της. Κανείς δεν παλεύει για να σφαγιαστεί με μέτρο και ευαισθησία.

5. Αυτό κάνει και τη μεμψιμοιρία ορισμένων μερίδων της Αριστεράς πλήρως ακατανόητη: όταν τόσες δεκαετίες φωνάζεις ότι σου φταίει το εοκικό ιερατείο και μόλις σου δίνεται η δυνατότητα να στηρίξεις στην πράξη την αυτοδιάθεση του λαού στη χώρα αποφασίζεις να αναχωρήσεις από το πεδίο της μάχης, τότε μάλλον κάποιο πρόβλημα υπάρχει.

6. Η ανάγκη αυτή έχει επισημανθεί από την αρχή της κρίσης ως έλλειμμα του αριστερού λόγου αμφισβήτησης, χωρίς ωστόσο να έχουν γίνει και πολλά πράγματα για να καλυφθεί το κενό αυτό μέχρι σήμερα. Ωστόσο η ιστορία δεν φέρνει ποτέ τα πράγματα «όπως πρέπει» ή όπως κανείς τα έχει σχεδιάσει ή φανταστεί. Με αυτήν την έννοια είναι επιτακτική ανάγκη να προωθηθεί μια τέτοια διεργασία που θα απαιτηθεί για τη χώρα ακόμα και αν πρέπει να πραγματοποιηθεί in medias res.

Tο ευρωπαϊκό νόημα του δημοψηφίσματος

αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Χρόνος«

του Στάθη Γουργουρή

Έργο του Νίκου Εγγονόπουλου

Στηρίζω πλήρως την απόφαση της κυβέρνησης να θέσει τις προτάσεις των γραφειοκρατών της Ε.Ε., που αφορούν το άμεσο και απώτερο υπαρξιακό μέλλον της χώρας, σε δημοψήφισμα. Είναι γεγονός ότι δημοψηφίσματα δεν πρέπει να γίνονται συχνά. Και κάθε ένα από αυτά έχει ιστορική σημασία – είναι γεγονότα-σταθμός στην ιστορία μιας δημοκρατίας. Στην περίπτωση που αντιμετωπίζουμε το δημοψήφισμα αρμόζει, γιατί οι συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα την έχουν θέσει σε αδιέξοδο, οι συνέπειες του οποίου αγγίζουν και τις ερχόμενες γενιές.

Η κυβέρνηση είχε τη λαϊκή εντολή να αλλάξει τις συνθήκες των μνημονίων. Η πλειοψηφία των Ελλήνων που δεν ανήκει απαραίτητα στον ιδεολογικό χώρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. επέλεξε αυτή την κυβέρνηση για να προσπαθήσει να αλλάξει τις τρέχουσες συνθήκες διαβίωσης των πολιτών και να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον εντός της Ευρώπης, χωρίς όμως να θέσει σε κίνδυνο την αυτονομία της χώρας. Στην ιστορία έχει κατατεθεί πια το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τσίπρα έχει παλέψει γι’ αυτή τη δημοκρατική εντολή εν ονόματι όλων των Ελλήνων και όχι μόνο των εντεταγμένων στην παράταξη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., εξού και η οξεία εσωτερική κριτική που έχει δεχτεί τόσους μήνες. Ως εκ τούτου, θεωρώ την όλη στάση της κυβέρνησης σε αυτή τη διαπραγμάτευση κάτω από εξωφρενικές συνθήκες εκβιασμού, παρά τα όποια λάθη στην πορεία, παντελώς υπεύθυνη έως και ηρωική. Το γεγονός ότι η δημοτικότητα της κυβέρνησης έχει ανέβει θεαματικά από τα εκλογικά ποσοστά αποδεικνύει ότι οι περισσότεροι Έλληνες αυτή την ηρωική προσπάθεια την αναγνωρίζουν, ασχέτως εάν έχουν εν μέρει πιθανές διαφωνίες για τους χειρισμούς.

Το ευρωπαϊκό νόημα του δημοψηφίσματος

αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Χρόνος», 27.6.2015

του Στάθη Γουργουρή

Έργο του Νίκου Εγγονόπουλου

Στηρίζω πλήρως την απόφαση της κυβέρνησης να θέσει τις προτάσεις των γραφειοκρατών της Ε.Ε., που αφορούν το άμεσο και απώτερο υπαρξιακό μέλλον της χώρας, σε δημοψήφισμα. Είναι γεγονός ότι δημοψηφίσματα δεν πρέπει να γίνονται συχνά. Και κάθε ένα από αυτά έχει ιστορική σημασία – είναι γεγονότα-σταθμός στην ιστορία μιας δημοκρατίας. Στην περίπτωση που αντιμετωπίζουμε το δημοψήφισμα αρμόζει, γιατί οι συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα την έχουν θέσει σε αδιέξοδο, οι συνέπειες του οποίου αγγίζουν και τις ερχόμενες γενιές.

Η κυβέρνηση είχε τη λαϊκή εντολή να αλλάξει τις συνθήκες των μνημονίων. Η πλειοψηφία των Ελλήνων που δεν ανήκει απαραίτητα στον ιδεολογικό χώρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. επέλεξε αυτή την κυβέρνηση για να προσπαθήσει να αλλάξει τις τρέχουσες συνθήκες διαβίωσης των πολιτών και να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον εντός της Ευρώπης, χωρίς όμως να θέσει σε κίνδυνο την αυτονομία της χώρας. Στην ιστορία έχει κατατεθεί πια το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τσίπρα έχει παλέψει γι’ αυτή τη δημοκρατική εντολή εν ονόματι όλων των Ελλήνων και όχι μόνο των εντεταγμένων στην παράταξη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., εξού και η οξεία εσωτερική κριτική που έχει δεχτεί τόσους μήνες. Ως εκ τούτου, θεωρώ την όλη στάση της κυβέρνησης σε αυτή τη διαπραγμάτευση κάτω από εξωφρενικές συνθήκες εκβιασμού, παρά τα όποια λάθη στην πορεία, παντελώς υπεύθυνη έως και ηρωική. Το γεγονός ότι η δημοτικότητα της κυβέρνησης έχει ανέβει θεαματικά από τα εκλογικά ποσοστά αποδεικνύει ότι οι περισσότεροι Έλληνες αυτή την ηρωική προσπάθεια την αναγνωρίζουν, ασχέτως εάν έχουν εν μέρει πιθανές διαφωνίες για τους χειρισμούς.

Λαός ενωμένος: Για τον λαϊκισμό του μεσογειακού μωβ κύματος

του Πάολο Γκερμπαούντο

μετάφραση: Αντώνης Γαλανόπουλος

Τζουζέπε Πελίτσα ντα Βολπέντο «Il Quarto Stato» (1901),

Είναι ένα αποκαλυπτικό σημάδι του ότι διανύουμε μια από εκείνες τις στιγμές ταχείας ιστορικής μετάβασης, όταν οι πολιτικές κατηγορίες ανακατασκευάζονται με μεγάλη ταχύτητα, το γεγονός ότι ο διαφιλονικούμενος όρος «λαϊκισμός», που συχνά συνδέεται με ξενοφοβικά κόμματα, από την Λίγκα του Βορρά στην Ιταλία, έως το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία και το Κόμμα της Ελευθερίας στην Αυστρία, έχει αρχίσει να ανακτάται ως μια θετική ταμπέλα από ένα αυξανόμενο αριθμό αριστερών ακτιβιστών στη νότια Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής.

Το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «μωβ κύμα» της Μεσογείου των Ποδέμος και ΣΥΡΙΖΑ –λόγω του χρώματος των συμβόλων τους, και κατ’ αναλογία με το ροζ κύμα των Τσάβες και Μοράλες στη Λατινική Αμερική– αυτοαποκαλούνται λαϊκιστές έχει γίνει ένας πιασάρικος και προκλητικός τρόπος για να εκφράσουν τη διαφορά μεταξύ της ιδεολογίας τους και εκείνης της παραδοσιακής Αριστεράς.

Μετανάστες και πρόσφυγες στην Ελλάδα: πέρα από τα στερεότυπα

Η καθημερινότητα μπορεί να δημιουργεί δεσμούς του «ανήκειν»

Συνέντευξη της Χηθ Κάμποτ στη Δέσποινα Μπίρη

Μιλάει για τα στερεότυπα και τους πρόσφυγες, την πολιτική της νέας ελληνικής κυβέρνησης, τον «ήπιο ρατσισμό», την ιθαγένεια, τα κοινωνικά ιατρεία

 

Φωτογραφία της Ιζαμπέλας Φραγκούλη

Τη Δευτέρα 29 Ιουνίου παρουσιάζεται (στο Floral, πλατεία Εξαρχείων), η μελέτη «On the Doorstep of Europe: Asylum and Citizenship in Greece» της Heath Cabbot (καθηγήτρια πολιτισμικής ανθρωπολογίας στο College of the Atlantic, Maine, ΗΠΑ, επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πάντειο). Μιλάνε: Αθηνά Αθανασίου (Πάντειο), Γιώργος Τσιμούρης (Πάντειο), Yonous Muhammadi (Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων), Ανδρομάχη Παπαϊωάννου (ανθρωπολόγος, Generation 2.0 for Rights Equality and Diversity), Μαρία Βουτσίνου (δικηγόρος, ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη) και η συγγραφέας. Με την ευκαιρία αυτή, η Heath Cabbot μίλησε στη Δέσποινα Μπίρη.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Κυριάκος Κατζουράκης, «Υακίνθη», από την ενότητα «Ο δρόμος προς τη Δύση».

Πρώτα πρώτα, ποιοι είναι οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα; Πιστεύω πως συχνά περιγράφονται μέσω στερεοτύπων, αλλά υποψιάζομαι ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Πείτε μας για τους ανθρώπους τους οποίους συναντήσατε κατά τη διάρκεια της έρευνάς σας.

Πράγματι, oι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα –όπως και παντού– περιγράφονται συχνά μέσω στερεότυπων. Εγώ θα έλεγα, απλά, ότι κατά την εθνογραφική μου έρευνα έμαθα πολύ γρήγορα ότι οι αιτούντες άσυλο είναι (φυσικά) άνθρωποι. Δηλαδή, θυμωμένοι, απογοητευμένοι, χαρούμενοι, αστείοι, ενοχλητικοί – όλα τα παραπάνω. Στην Ελλάδα ακούγεται συχνά η φράση ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες «είναι άνθρωποι σαν εμάς». Συνήθως αυτή ή φράση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «χρειάζονται φροντίδα, βοήθεια, και συμπάθεια» – αν και η φράση αυτή ενισχύει τη διάκριση μεταξύ του «εμείς» και του «αυτοί». Κατά τη γνώμη μου, όμως, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις διάφορες πολύπλοκες και συχνά αντιφατικές εμπειρίες και ανθρώπους πίσω από την στερεοτυπική εικόνα του αιτούντος άσυλο ή του πρόσφυγα. Ένα από τα στερεότυπα είναι πολύ αληθινό όμως: οι αιτούντες άσυλο αλλά και οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα όσον αφορά την αστυνομία, το μετέωρο και αβέβαιο νομικό στάτους τους, την έλλειψη πρόσβασης στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και υπηρεσίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη συνέχιση της ζωής τους ως βιολογικών όντων (ας ξεχάσουμε για το παρόν το ζήτημα του κοινωνικού βίου τους…). Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους αιτούντες άσυλο με μια ρομαντική και εξιδανικευμένη οπτική· δεν είναι απλώς «θύματα». Όπως όλοι οι άνθρωποι, έχουν βέβαια τα δικά τους συμφέροντα, πολιτική, ανάγκες, και εμπρόθετη δράση. Αν κάνετε λίγη παρέα με ανθρώπους οι οποίοι έχουν καταθέσει αίτημα για άσυλο, τα στερεότυπα καταρρέουν.

Στο βιβλίο μου αναλύω πολύ προσεκτικά την παραγωγή στερεοτύπων μέσω της διαδικασίας του ασύλου και της παροχής νομικής και κοινωνικής υποστήριξης στον τομέα των ΜΚΟ. Δικηγόροι, κρατικοί υπάλληλοι, αλλά και οι ίδιοι οι αιτούντες άσυλο χρησιμοποιούν τα στερεότυπα στρατηγικά για να «χτίσουν» καλά αιτήματα για άσυλο. Ταυτόχρονα αυτοί οι διάφοροι διάδικοι συμμετέχουν στην παραγωγή στερεοτύπων σχετικά με το «ποιος αξίζει προστασία ή βοήθεια» (και ποιος δεν την αξίζει), ποιος είναι «αληθινός πρόσφυγας» και ποιος είναι «μόνο μετανάστης». Υποστηρίζω ότι αυτή η στερεοτυπική διάκριση, ενώ προσφέρει προστασία σε μερικούς, έχει ως αποτέλεσμα πολλές μορφές βίας και αποκλεισμού.

Θύτες και θύματα: οι μετανάστες στο δελτίο των 8

Το κείμενο γράφτηκε με την ευκαιρία του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ και με αφορμή μια συζήτηση με αυτό το θέμα, στο πλαίσιό του.  To Φεστιβάλ τελικά δεν θα γίνει, λόγω του δημοψηφίσματος, αλλά το θέμα βέβαια που συζητά παραμένει και σημαντικό και διαρκώς επίκαιρο

της Χριστίνας Τσαμουρά

Μέσα από το τζάμι του λεωφορείου. Μετανάστες που μόλις έφτασαν στον Πειραιά. Φωτογραφία: Reuters (Πηγή: http://www.todayonline.com)

Προσκρούοντας τη μια στη ζοφερή πραγματικότητα της ανθρωπιστικής κρίσης και την άλλη στις πολιτικές και ιδεολογικές τους σκοπιμότητες, τα κεντρικά δελτία των ειδήσεων καλύπτουν πλέον το μεταναστευτικό με τους πιο αντιφατικούς τρόπους.

Η μέχρι πρότινος εικόνα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αναπαρήγαγαν τα κανάλια για πρόσφυγες και μετανάστες ήταν σαφής: «Λαθραίοι εισβολείς με δόλια κίνητρα, φορείς ασθενειών και αρπαγείς των δουλειών των ντόπιων, που στην καλύτερη περίπτωση διαταράσσουν την ομαλή ζωή των Ελλήνων στις κατά τα άλλα φιλήσυχες γειτονιές τους, ενώ στη χειρότερη είναι ικανοί για τα φρικωδέστερα των εγκλημάτων». Η εποχή που το ρατσιστικό στερεότυπο του μετανάστη-«υπανθρώπου» και η ρητορική του μίσους μονοπωλούσαν τα δελτία των 8 νομιμοποιώντας και διαδίδοντας το χρυσαυγίτικο λόγο δεν είναι πολύ μακρινή. Όλοι θυμόμαστε τα θρυλικά «ρεπορτάζ» στις συνοικίες του κέντρου, βγαλμένα λες από ατζέντα ακροδεξιών επικοινωνιακών επιτελείων, τη συστηματική αδιαφορία για τις βάναυσες επιθέσεις κατά αλλοδαπών που κατά κόρον σημειώνονταν, τη δυσκολία των «πογκρόμ» να θεωρηθούν ειδήσεις, την ανυπαρξία των προσφύγων –έστω και ως λέξης– στον επίσημο δημοσιογραφικό λόγο, ο οποίος αντιθέτως έβριθε από «λαθρομετανάστες». Και ξαφνικά, ή όχι και τόσο ξαφνικά, το φονικό.

Ο Τζούλιο, ο Αμάρ και οι άλλοι φίλοι της κόρης μου

της Ειρήνης Βλάχου

«Ιθαγένεια για όλα τα παιδιά!». Από τη συναυλία στο Σύνταγμα, 24.6.2015. Φωτογραφία του Μάριου Λώλου

 Η κόρη μου γεννήθηκε και μεγαλώνει στο κέντρο της Αθήνας. Στα Εξάρχεια, μια γειτονιά με πολλά προβλήματα, πολλά σχολεία, πολλά παιδάκια. Γεννήθηκε πριν έξι χρόνια. Πάει στο νηπιαγωγείο, και πριν το νηπιαγωγείο πήγε στον παιδικό σταθμό της γειτονιάς. Πριν πάει στον παιδικό σταθμό της γειτονιάς πηγαίναμε μαζί στην παιδική χαρά και παίζαμε με άλλα παιδιά που μετά ήταν συμμαθητές της στον παιδικό σταθμό της γειτονιάς και στο νηπιαγωγείο και παίζουν ακόμα μαζί στο δρόμο κάθε απόγευμα. Τα λένε Γιώργο, Νίκο, Μάρκο, Τζούλιο, Αμάρ, Αποστόλη, Ναθαναήλ, Γαβριέλλα, Χρήστο, Δέσποινα, Αθηνά, Λου, Αλιέσα. Αυτοί όλοι έχουν οι περισσότεροι και μεγάλα αδέλφια που πάνε στο δημοτικό, στο γυμνάσιο, κάποια και στο λύκειο. Τα τελευταία είναι εκνευριστικά παιδιά, γιατί σου δείχνουν πώς θα γίνουν τα δικά σου όταν μεγαλώσουν, μερικά διαβάζουν συνέχεια, για να μπουν σε σχολές, για τις οποίες αλλάζουν γνώμη κάθε εβδομάδα, έχουν όλη την ώρα ένα κινητό στο χέρι και δεν ασχολούνται ποτέ με τα μικρά. Στη γειτονιά έχουμε και μεγαλύτερα παιδιά που έχουν τελειώσει και το λύκειο, πάνε, ας πούμε, στο πανεπιστήμιο ή και το έχουν τελειώσει.

Στη γειτονιά έχουμε όλοι πραγματικούς δεσμούς, και μεταξύ μας και με τη χώρα. Κρατάμε η μία το παιδί της άλλης, όταν η άλλη πρέπει να δουλέψει, καθαρίζουμε μόνοι μας το δρόμο, βάφουμε μόνοι μας τον τοίχο του παιδικού σταθμού, κάνουμε συγκεντρώσεις γονέων, βρισκόμαστε υπερβολικά συχνά και συζητάμε πάντα τα ίδια: για τα παιδιά, τα μπαλέτα, τα κολυμβητήρια, την πολιτική, πολύ για την οικονομία, τη δουλειά, τα χρήματα, τα νοίκια, τα φάρμακα, τους γιατρούς, τα σχολεία.

Πρέπει να γελάει η Αριστερά;

Μια συζήτηση για την ποπ κουλτούρα, τις κοινότητες του διαδικτύου και την πολιτική

Συνέντευξη του Νίκου Θεοδωρόπουλου, του Νίκου Σταματίνη και του Χρήστου Τριανταφύλου από το ηλεκτρονικό περιοδικό ΣΚΡΑ-punk

To ΣΚΡΑ-punk είναι ηλεκτρονικό περιοδικό που ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 2013. Περιέχει (σχεδόν αποκλειστικά) πρωτότυπα κείμενα, με κριτική και χιουμοριστική διάθεση συνήθως, που ανανεώνονται συχνά και ασχολούνται με ευρύ φάσμα θεμάτων: πολιτική, πολιτισμό σε διαφορετικές εκφάνσεις, social media κ.ά. Βασικό πρόταγμα του περιοδικού είναι η διερεύνηση και η προώθηση της σχέσης μεταξύ της (αριστερής) πολιτικής και της ποπ κουλτούρας. Παράλληλα και συμπληρωματικά, το περιοδικό διατηρεί μια ζωντανή και ενεργή κοινότητα στο Facebook, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όσων προσπαθεί πετύχει. Τέλος, εδώ και λίγο καιρό το περιοδικό έχει τη δική του ραδιοφωνική εκπομπή, το The Skra-punk Radio Show, στον διαδικτυακό σταθμό Archivist.fm (Κυριακή 8-10 το βράδυ). Τη συντακτική επιτροπή απαρτίζουν οι: Γιώργος Βασιλάκος, Όλγα Βερελή, Νίκος Θεοδωρόπουλος, Νίκος Σταματίνης, Θοδωρής Ταλαμάγκας, Χρήστος Τριανταφύλλου.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

«Ενθέματα»: Λοιπόν, πώς ξεκινήσατε;

Nίκος Θεοδωρόπουλος, Νίκος Σταματίνης, Χρήστος Τριανταφύλλου και Μάνος Αυγερίδης στο εντευκτήριον των «Ενθεμάτων»

Νίκος Σταματίνης: Το εγχείρημα ξεκίνησε από άτομα που κάναμε ήδη κολλητή παρέα. Η αρχή έγινε φθινόπωρο-χειμώνα του 2013. Είμαστε όλοι από τη Φιλοσοφική Αθηνών: Ιστορικό, Φιλολογία και ΦΠΨ. Η ιδέα ήρθε ξαφνικά. Το πλάνο στην αρχή ήταν να γίνει ένα περιοδικό, ηλεκτρονικό πάντα. Το πρώτο που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι μας αρέσει να γράφουμε, όποτε περνάμε καλά. Από κει και πέρα, σίγουρα έχουμε επιρροές από συγκεκριμένα μέσα, κανάλια ιντερνετικά και θέλαμε να προσφέρουμε μια δική μας οπτική που δεν υπήρχε στο Διαδίκτυο.

Χρήστος Τριανταφύλλου: Δεν πηγαίναμε να κάνουμε κάτι σε μια προαποφασισμένη κατεύθυνση. Αν μιλάμε για το πλαίσιο, μιλάμε αφενός για έναν συνδυασμό αριστερών μέσων και αφετέρου μια γκάμα μέσων που ασχολούνται με την ποπ κουλτούρα μ’ ένα πιο κριτικό πρίσμα. Αυτά δεν είναι ελληνικά, καθώς δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα σοβαρό στον χώρο των ελληνικών ΜΜΕ που ασχολείται με την ποπ κουλτούρα πιο κριτικά.

«Ενθέματα»: Πες μας δυο-τρία παραδείγματα.

Χρ. Τριανταφύλλου: Βασικά μιλάμε για μια γκάμα κυρίως αμερικανικών εντύπων, τα οποία δεν είναι αμιγώς ειδησεογραφικά. Σάιτ όπως το Slate, κομμάτια του New Yorker ή του Jacobine. Στην Ελλάδα υπήρχαν ορισμένοι μπλόγκερ που παρακολουθούσαμε, όπως ο Old Boy, η Niemands Rose ή το Stroug, το οποίο ενσωματώθηκε στο Luben, που ήταν μια προσπάθεια τέτοιου τύπου και –κατά τη γνώμη μου– έχει αποτύχει.

Νίκος Σταματίνης: Δεν απέτυχε, έχει φύγει προς άλλη κατεύθυνση.

Χρ. Τριανταφύλλου: Ναι, το Luben ξεκίνησε με μια λογική πολιτισμικής κριτικής, αλλά από κάποιο σημείο προτίμησε να πάει σε μια πιο Buzzfeed λογική, απλής δηλαδή παράθεσης πραγμάτων.

Νίκος Σταματίνης: Εμείς, που είμαστε γύρω στα 25 περίπου, είμαστε ουσιαστικά η δεύτερη γενιά αυτού του τύπου του ίντερνετ. Η πρώτη ήταν οι μπλόγκερ που σιγά σιγά ενοποιήθηκαν σε διάφορα εγχειρήματα. Υπήρχαν δηλαδή στην αρχή διάφοροι μπλόγκερ που γράφαν στην αρχή στο προσωπικό τους μπλογκ και μετείχαν στη συνέχεια σε διάφορα κοινά εγχειρήματα.

Χρ. Τριανταφύλλου: Όπως στο Luben, το Greekcloud ή το Hit n’ Run.

Ν. Σταματίνης: Εμείς πήραμε απ’ αυτούς αρκετά πράγματα και στοιχεία και χιούμορ.

«Ενθέματα»: Πείτε μας για τον τίτλο.

Ν. Σταματίνης: Το ΣΚΡΑ-punk ως τίτλος είναι ουσιαστικά μια παραμόρφωση, μια αλλοίωση του μουσικού είδους του ska punk και δευτερευόντως συνδέεται με τη Μάχη του Σκρα. Το λάθος –αν ήταν λάθος ή εσκεμμένο δεν θα μάθουμε ποτέ– είχε γίνει από ένα φίλο, που είναι ο δημιουργός αυτού του ονόματος.

Νίκος Θεοδωρόπουλος Αναφερόμενος στο είδος της μουσικής, το είπε skra-punk. Ουσιαστικά είναι ένα inside joke.

«Ενθέματα»: Το είπε χωρίς να παραπέμπει στον στρατηγό της Μάχης του Σκρα;

Χρ. Τριανταφύλλου: Ούτε καν· πιθανότατα ήξερε τη Μάχη του Σκρα, αλλά μέχρι εκεί.. Να πούμε εδώ μια αποκλειστική πληροφορία: στον λογότυπο του site δεν είναι ο Ζυμβρακάκης της Μάχης του Σκρα. Στο Σκρα ήταν ο Εμμανουήλ Ζυμβρακάκης, ενώ στο site είναι ο πατέρας του· τον βάλαμε επειδή ταίριαζε καλύτερα ως μορφή! Και εδώ, στο photoshop με τον Ζυμβρακάκη που έχει τη μοϊκάνα, η επιρροή είναι σαφέστατα οι Monty Python.

Ν. Θεοδωρόπουλος: Όπως και το ρω ανάμεσα στο ska επιτείνει ακριβώς αυτή τη διάθεση για διάλυση και τον χιουμοριστικό χαρακτήρα.

«Ενθέματα»: Γιατί θέλετε να κάνετε κάτι ηλεκτρονικό; Παλιότερα ήταν αυτονόητο ότι κάποιος αριστερός θα ξεκίναγε να φτιάξει ένα περιοδικό, ένα εφημεριδάκι, ένα fanzine. Ήταν οι λόγοι οικονομικοί.

Χρ. Τριανταφύλλου: Μας έχουν αποκαλέσει και fanzine, το Αθηνόραμα ή η LIFO, κάποιο από τα παραδοσιακά μέσα — φαντάζομαι, σε μια απορία.

Ν. Σταματίνης: Το κεφάλαιο σίγουρα παίζει σημασία –μην το κρύβουμε– αλλά αυτό που σκεφτόμαστε δεν είναι το παραδοσιακό μέσο· εμείς θέλουμε να κάνουμε και μια κοινότητα, η οποία αναγκαστικά για να έχει και μια αλληλεπίδραση χρειάζεται το ίντερνετ. Τα κείμενα που έχουμε στο περιοδικό είναι ένα μέρος μόνο του τι είμαστε. Υπάρχει και ένα άλλο μεγάλο μέρος από ποστ, από κοινοποιήσεις, από σχόλια και πλάκες, οι οποίες δεν έχουν σχέση με το site, αλλά με το fb. Έχουμε δηλαδή δύο διακριτούς χώρους που ενώνονται κάτω από το όνομα του skra punk.

Γιατί η Άνγκελα Μέρκελ κάνει λάθος με την Ελλάδα

του Γιούργκεν Χάμπερμας

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Κολάζ της Χάνα Χεχ

Η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)[1] ρίχνει άπλετο φως στη λάθος κατασκευή μιας νομισματικής ένωσης χωρίς πολιτική ένωση. Το καλοκαίρι του 2012, όλοι οι πολίτες χρωστούσαν ευγνωμοσύνη στον Μάριο Ντράγκι που, με μια φράση του, τους έσωσε από τις καταστροφικές συνέπειες της απειλής της άμεσης κατάρρευσης του νομίσματός τους.

Ανακοινώνοντας την χωρίς περιορισμό αγορά κρατικών ομολόγων αν παρίστατο ανάγκη, έβγαλε τα κάστανα από τη φωτιά για το Eurogroup. Έπρεπε να προχωρήσει μόνος του, διότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ήταν ανίκανοι να ενεργήσουν προς το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον: παρέμεναν εγκλωβισμένοι στα επιμέρους εθνικά τους συμφέροντα και παγωμένοι σε κατάσταση σοκ. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν τότε με ανακούφιση από μία και μόνο φράση με την οποία ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) υποδύθηκε μια δημοσιονομική εξουσία την οποία δεν διέθετε. Οι κεντρικές τράπεζες των κρατών-μελών, όπως και πριν, ενεργούν ως δανειστές έσχατης ανάγκης.

Για τα σημερινά Ενθέματα, 28 Ιουνίου

Ανρί Ματίς, «Ο παράξενος χορός της φαραντόλα»

Τα «Ενθέματα» τυπώνονται γύρω στα μεσάνυχτα της Παρασκευής. Έτσι, όταν ο Αλέξης Τσίπρας απηύθυνε το διάγγελμα για το δημοψήφισμα είχαν ήδη αρχίσει να τυπώνονται και δεν υπήρχε το περιθώριο για παρέμβαση ούτε επί του πιεστηρίου.
Έτσι τα (τυπωμένα) «Ενθέματα» είναι λίγες ώρες πιο παλιά – και ε την ταχύτητα που τρέχουν τα γεγονότα ίσως μοιάζουν μέρες ολόκληρες πιο παλιά. Ωστόσο,  θα βρείτε ωραία (κατά την κρίση μας, βέβαια άρθρα) και κάποια διόλου άσχετα με το δημοψήφισμα.

Έτσι μπορείτε να διαβάσετε τα άρθρα του Γιούργκεν Χάμπερμας (γιατί η Μέρκελ έχει άδικο για την Ελλάδα), της Οζλέμ Οναράν (γιατί η Ευρώπη χρειάζεται μια διάσκεψη για το χρέος), του Μάκη Κουζέλη «Εμείς ως οι άλλοι» – οι τάξεις).
Ακόμα συνέντευξη του Νίκου Θεοδωρόπουλου, του Νίκου Σταματίνη και του Χρήστου Τριανταφύλλου από το ΣΚΡΑ-punk​ (για την ποπ κουλτούρα, τις κοινότητες του διαδικτύου και την Αριστεράς) και της Χηθ Κάμποτ στη Δέσποινα Μπίρη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στην Ελλάδα.
Ακόμα: τα άρθρα της Ειρήνης Βλάχου (για τους συμμαθητές της κόρης της και τη δεύτερη γενιά), της Χριστίνας Τσαμουρά (για τους μετανάστες στα δελτία των 8), του Πάουλο Γκερμπάουντο (για τους Ποδέμος και τον ΣΥΡΙΖΑ)

Εμείς ως οι άλλοι: Οι τάξεις

του Μάκη Κουζέλη

Έργο του Γιάννη Λασηθιωτάκη

Στρατευμένη «ανεκτικότητα». Η έγνοια για τις πολιτισμικές διαφορές, για το σεβασμό του «άλλου», για την αναγνώριση και αποδοχή της ετερότητας είναι η φιλοσοφική και συνάμα πολιτική κίνηση που σημάδεψε τη μετάβαση από τον 20ό στο 21ο αιώνα. Η σαρωτική επιβολή αυτού του μοτίβου ως πολιτικής και επιστημονικής ορθότητας αποτυπώθηκε σε κλάδους και προγράμματα, στοίχισε δυνάμεις στο πρόταγμα της διαπολιτισμικότητας, αναπροσδιόρισε το περιεχόμενο του φιλελεύθερου και δημοκρατικού πνεύματος. «Φύλο» και «φυλή», οι βασικές κατηγορίες που επιτέλους έβγαιναν στο φως μαζί με όλες εκείνες τις ατομικές διαφοροποιήσεις και κοινωνικές διακρίσεις που απαιτούσαν την προσοχή μας, απορρόφησαν –από τη σκοπιά της ιστορίας: δίκαια– το ενδιαφέρον.

Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται μια διάσκεψη για το χρέος

της Οζλέμ Οναράν

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Λουίζ Χέντερσον, «Τρεις μορφές»

Μετά από ακόμα μία Σύνοδο Κορυφής για το ελληνικό χρέος, στις 22 Ιουνίου, υπάρχουν σημάδια για ακόμα μία συμφωνία «παράτασης και υποκρισίας» μέχρι τον χειμώνα. Υπάρχουν αόριστες δεσμεύσεις για μια μελλοντική αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο, ούτε ποιο ποσό διατίθενται οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης να διαγράψουν ούτε (το πιο σημαντικό) τι όρους θα επιβάλουν για αντάλλαγμα.

Βλέποντας τις πρόσφατες προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ακόμα κι αν υπάρχουν στοιχεία μιας «αριστερής» λιτότητας μετά αναδιανομής, διαπιστώνει κανείς ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα που της έχουν επιβληθεί είναι πολύ υψηλά για να εγγυηθούν οποιαδήποτε οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη. Επίσης, αναμένονται περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις, οι εξαγγελίες της για τον κατώτατο μισθό και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις αναβάλλονται, και οι περικοπές στις συντάξεις εξακολουθούν να αποτελούν σημείο τριβής.

Θ. Μιχόπουλος: δεν μηνύω τον Λ. Χαραλαμπόπουλο, αλλά τον προκαλώ να δημοσιοοποιήσει αμέσως τα υποτιθέμενα στοιχεία

επιστολή του Θόδωρου Μιχόπουλου

Λάβαμε από τον Θοδωρή Μιχόπουλο, διευθυντή του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού, μία επιστολή (την οποία απηύθυνε και στην εφ. «Η Εποχή» και στο περιοδικό «Unfollow»), σχετικά με το δημοσίευμα του Λευτέρη Χαραλαμπόπουλου «Οι κυβρνήσεις πέφτουνε, μα η μονταζιέρα μένει» (Ιούνιος 2015), για το οποίο αρχικά διαμαρτυρήθηκαν ο Στρατής Μπουρνάζος και η «βάρδια της Παρσκευής» της Συντακτικής Επιτροπής της «Εποχής». Τα δύο αυτά κείμενα, και όσα ακολούθησαν μπορεί κανείς να τα βρει στο facebook των «Ενθεμάτων», καθώς και στην ιστοσελίδα του «Unfollow».

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

H επιστολή:

Αθήνα, 24.6.2015

Διάβασα την απάντηση του Λευτέρη Χαραλαμπόπουλου «Είστε μονταζιέρα! Κάντε μου αγωγή και μήνυση…», με το οποίο ο υπεύθυνος έκδοσης του «Unfollow» επανέρχεται στο αρχικό του συκοφαντικό δημοσίευμα, παραθέτοντας υποτιθέμενα στοιχεία για τη δράση μου ως «μοντέρ», προκαλώντας με να του κάνω αγωγή μήνυση, οπότε «στο δικαστήριο θα προσκομίσει όλα τα στοιχεία». Οφείλω μια απάντηση, πρωτίστως προς τους αναγνώστες.

Philip Worthington, «Shadow Monsters», 2004 (από το εξώφυλλο του βιβλίου της Δ. Παρασκευά-Βελουδογιάννη)

α) Δεν ισχύει κανένα από τα υποτιθέμενα «περιστατικά». Δεν διακίνησα κανένα sms όπως αυτό που αναφέρεται στις 20 Μαΐου, δεν είχα προσυνεννοηθεί με διευθυντές ειδήσεων να αλλάξουν τίτλο ειδήσεων, πήγα στην ΕΡΤ μετά το STAR και δεν πληρωνόμουν το ίδιο διάστημα, δεν έχω πει σε ενημέρωση συντακτών ή αλλού για «εκκαθάριση αριστεριστών βουλευτών» (πώς, άλλωστε;…), δεν έπαψα να συνομιλώ με τους πολιτικές συντάκτες μετά το δημοσίευμα του «Unfollow». Είναι όλα εντελώς ψευδή.

β) Ωστόσο, δεν θα κάνω μήνυση ή αγωγή. Είναι αντίθετο στις αρχές μου και στη θητεία μου, χρόνια, ως δημοσιογράφου

γ) Προκαλώ ευθέως τον Λευτέρη Χαραλαμπόπουλο να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία του για όλα τα παραπάνω, τα οποία, επαναλαμβάνω τα καταγγέλλω ως ανυπόστατα. Να τα δημοσιοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο νομίζει. Τώρα, αμέσως, και όχι σε «τρία τέρμινα» οπότε θα εκδικαζόταν η αγωγή και η μήνυση. Αλλιώς, με λύπη μου θα εξακολουθήσω να τον θεωρώ ψεύτη και την όλη υπόθεση σοβαρό πλήγμα στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία, την οποία επικαλείται το «Unfollow».

 Θόδωρος Μιχόπουλος

Λαϊκή απογευματινή;

του Στρατή Μπουρνάζου

To πλήθος που συγκεντρώθηκε την Πέμπτη στο Σύνταγμα, αξίζει την προσοχή μας. Δεν είμαι βέβαιος αν ήταν 3.000, 4.000 ή 6.000 (δεν ήμουν εκεί, και έτσι και όλο το σχόλιο βασίζεται σε όσα διάβασα, όσα είδα σε φωτογραφίες και όσα μου είπαν), πάντως, κατά τη γνώμη μου, μεγαλύτερη σημασία από τον ποσοτικό προσδιορισμό έχει η συζήτηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της συγκέντρωσης. Περίμενα, και περιμέναμε, νομίζω, βαριά βαριά, καμιά  πεντακοσαριά νοματαίους. Οπότε, αμέσως, έχουμε ένα ζήτημα: Γιατί κατέβηκαν αυτές οι χιλιάδες; Οι ερμηνείες ότι τα το προπαγάνδισαν τα κανάλια ή η Ν.Δ. κινητοποίησε τον κόσμο της, παρότι ισχύουν, κινδυνεύουν να μας αποπροσανατολίσουν από τα ουσιώδη ερωτήματα: Ποιοι κατέβηκαν, γιατί κατέβηκαν, γιατί παλιότερα δεν κατέβαιναν;

Πηγή: «Η Καθημερινή», 19.6.2015

Δεν έχω έτοιμη απάντηση. Μπορούμε, ασφαλώς, να διασκεδάσουμε όσο θέλουμε με τον αχταρμά ή τα συνθήματα (Νot to Stalinism κλπ. κλπ.). Aν όμως θέλουμε να κάνουμε δουλειά –και, στην περίπτωσή μας, όταν λέω δουλειά, εννοώ πολιτική δουλειά– δεν μπορούμε να μείνουμε σε αυτά. Πρέπει να αντιπαρατεθούμε πολιτικά, πρέπει να είμαστε σκληροί όταν γράφονται  αθλιότητες (όπως για παράδειγμα αυτά που γράφτηκαν εναντίον της Νατάσσας Γιάμαλη) και, επίσης, χωρίς χλεύη, πρέπει να κατανοήσουμε. Ας σκεφτούμε και στις δικές μας συγκεντρώσεις, και στους «Αγανακτισμένους» πόσοι απίθανοι έρχονταν ή πόσα «παράταιρα» συνθήματα ακούγονταν.

Και  έτσι, πέρα από τον «κατευθυνόμενο» χαρακτήρα (μια ερμηνεία που γενικώς, κατά τη γνώμη μου, έχει κοντά ποδάρια),  σημασία, για μένα, έχει να δούμε τη λαϊκότητα, τη δεξιά λαϊκότητα  της Πέμπτης. Όλα τα φαιδρά, αυτοί που χοροπήδαγαν φωνάζοντας «Ευρώπη! Ευρώπη!» ή τα κακοφτιαγμένα αγγλικά των πλακάτ, πάνε χέρι χέρι με τη μαζικότητα της εκδήλωσης. Η «πλέμπα» (σε εισαγωγικά, προφανώς, μην παρεξηγηθώ…), με την οποία  μάλλον παθαίνουν αλλεργία οι εμπνευστές της συγκέντρωσης, ήταν εκεί – κι αυτό έκανε τη διαφορά, σε σχέση με παλιότερες ανάλογες συγκεντρώσεις (λ.χ. εναντίον του «μπαλτά» στην παιδεία, όπου οι συγκεντρωμένοι ήταν κάποιες εκατοντάδες).

Μαρκ Μπλοκ (6.7.1886-16.6.1944)

Από το «επάγγελμα του ιστορικού» στην Αντίσταση 

της Ρίκας Μπενβενίστε 

Στις 16 Ιουνίου του 1944, δέκα ημέρες μετά την Απόβαση στη Νορμανδία, δέκα εβδομάδες πριν από την απελευθέρωση του Παρισιού, τριάντα αντιστασιακοί, κρατούμενοι στη Λυών, οδηγούνται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ανάμεσά τους ο πενηνταοκτάχρονος καθηγητής Μαρκ Μπλοκ.

Ο Μαρκ Μπλοκ από τον Ντέιβιντ Λιβάιν

Το όνομα του Μαρκ Μπλοκ είναι συνυφασμένο με τα Annales, το περιοδικό που ίδρυσαν από κοινού με τον Λυσιέν Φεβρ το 1929, και με μια σχολή ή έναν κύκλο ιστορικών που έδωσαν ώθηση στο ρεύμα που άλλαξε το επιστημολογικό παράδειγμα στην ιστοριογραφία, ανανεώνοντας εκ βάθρων τους τρόπους να σκεφτόμαστε το παρελθόν και να κάνουμε ιστορία. Υιοθετώντας με κριτικό τρόπο την οπτική και τις εξελίξεις που σημειώνονταν στις άλλες κοινωνικές επιστήμες οι ιστορικοί αυτοί αντιτάχθηκαν στην κυρίαρχη παραδοσιακή, θετικιστική ιστορία, διεύρυναν την αντίληψη για το τι συνιστά ιστορική πηγή. Όλα αυτά είναι αρκετά γνωστά, αξίζει όμως να θυμόμαστε πως o τρόπος να «κάνουμε ιστορία», που μας συνοδεύει σήμερα, αποτέλεσε κάποτε «μια μικρή διανοητική επανάσταση».

Ο Μαρκ Μπλοκ αναγνωρίζεται επίσης ως κορυφαίος ιστορικός του Μεσαίωνα. Τα μεγάλα βιβλία του για τους Θαυματουργούς βασιλιάδες (1924), για τα Πρωτότυπα χαρακτηριστικά της γαλλικής αγροτικής ιστορίας (1931) και για τη Φεουδαρχική κοινωνία (1939-40), αποτελούν μνημεία λογιοσύνης και πνευματικής τόλμης. Στις αναλύσεις του οι μεσαιωνικοί θεσμοί απέκτησαν σημασία ως εξουσίες που παρεμβαίνουν στη διαμόρφωση του αγροτικού τοπίου και στο κοινωνικό γίγνεσθαι, οι σχέσεις εξάρτησης συνδέθηκαν με την υλική ζωή και τις οικονομικές συνθήκες, οι δοξασίες και οι νοοτροπίες διεκδίκησαν ρόλο στην ερμηνεία του παρελθόντος. Τα άρθρα του για τη μεσαιωνική ιστορία, αλλά και βιβλιοκριτικές, σημειώματα και εκατοντάδες επιστολές που συνέγραψε μαρτυρούν τις περιέργειες και το ταμπεραμέντο του ιστορικού.

Αυτό που συγκαλύπτει η ευρωζώνη για την Ελλάδα

του Σαϊμον Ρεν–Λιουις

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου 

Κάθε φορά που γράφω για την Ελλάδα, ένα μεγάλο ποσοστό των σχολίων (ίσως να πλησιάζουν και τα μισά) θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως εξής: πώς μπορείς να παίρνεις το μέρος της Ελλάδας όταν η οικονομία της είναι τόσο αντιπαραγωγική και οι κυβερνήσεις της τόσο ανίκανες και μάλιστα μετά από όσα έχουμε κάνει για αυτούς; Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση γύρω από τις ανεπάρκειες και τη διαφθορά που ενδημούν στην ελληνική οικονομία. Ούτε και σκοπεύω να αναγορευθώ σε υπερασπιστή οποιασδήποτε ελληνικής κυβέρνησης.

Ernst Ludwig Kirchner – Mask dance

Μου φαίνεται εξαιρετικά άστοχος ο ισχυρισμός ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν ήδη φανεί πολύ γενναιόδωροι απέναντι στην Ελλάδα. Υπάρχει η γενική πεποίθηση ότι, αν δεν είχαν παρέμβει, η λιτότητα που θα αναγκαζόταν να εφαρμόσει η Ελλάδα θα ήταν πολύ χειρότερη. Είναι εντελώς λάθος. Αν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί φάνηκαν γενναιόδωροι με κάποιους, αυτοί ήταν οι αρχικοί πιστωτές της Ελλάδας, που περιλάμβαναν τις τράπεζες διαφόρων κρατών εντός και εκτός Ευρώπης.

Ας υποθέσουμε ότι οι πολιτικοί ηγήτορες της Ευρωζώνης είχαν αδρανήσει, αφήνοντας τα πράγματα να πάρουν την πορεία τους όταν ξεκίνησε η αναταραχή των αγορών για την Ελλάδα στις αρχές του 2010. Αυτό θα είχε προκαλέσει άμεση χρεοκοπία, και η ελληνική κυβέρνηση θα αιτούνταν βοήθεια από το ΔΝΤ. (Στην πραγματικότητα, στα τέλη του 2009 οι αρχές της Ευρωζώνης υπαινίσσονταν ότι μια ενδεχόμενη βοήθεια από το Ταμείο δεν θα ήταν «ούτε αρμόζουσα ούτε ευπρόσδεκτη»)[1]. Σε αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένους τους περιορισμένους πόρους του ΔΝΤ, θα είχε υπάρξει κηρυχθεί χρεοκοπία για το σύνολο του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Μνήμη και Λήθη: Η φωτογραφία και τα ίχνη της Ιστορίας

της Πηνελόπης Πετσίνη

Θωμάς Γερασόπουλος, από τη σειρά «Site of Memories»: «H Σπηλιά του Ζαχαριάδη»

Στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο, η οξύτατη ιστοριογραφική διαμάχη για το «τραυματικό παρελθόν» –τη δεκαετία του 1940, και συγκεκριμένα την Κατοχή και τον Εμφύλιο– βρέθηκε στο αποκορύφωμά της μια δεκαετία πριν, υποχρεώνοντας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Πολυμέρης Βόγλης, όσους ασχολουνται επιστημονικά με την περίοδο να επανεξετάσουν κριτικά τις βεβαιότητες και τις υποθέσεις τους. Προφανώς και αυτό το ενδιαφέρον δεν ήταν καινούριο (το αποδεικνύει άλλωστε ένα πλήθος άρθρων και δοκιμίων των προηγούμενων δεκαετιών, όπως των Χάγκεν Φλάισερ, Μαρκ Μαζάουερ, Γιώργου Μαργαρίτη, Τασούλας Βερβενιώτη κλπ.). Αυτή η τελευταία έκρηξη ενδιαφέροντος χαρακτηρίστηκε από μια «στροφή στην κοινωνία» που επεδίωξε να αναδείξει την αλληλεπίδραση μεταξύ του κοινωνικού και του πολιτικού, διπλωματικού, στρατιωτικού παράγοντα, ενώ ταυτόχρονα επανέφερε στη συζήτηση τη σχέση ιστορίας και μνήμης δίνοντας έμφαση στο κοινωνικό πλαίσιο αλλά και στην εγγραφή της μνήμης στον χώρο. Η συμφιλίωση του γνωστικού πεδίου της παραδοσιακής ιστοριογραφίας με έννοιες όπως αυτές της συλλογικής μνήμης του Μορίς Αλμπάκς ή των μνημονικών τόπων του Πιερ Νορά, οδήγησε, αν μη τι άλλο,  σε πιο δυναμικές προσεγγίσεις του παρελθόντος.

Ένα απαράδεκτο δημοσίευμα του «Unfollow»

του Στρατή Μπουρνάζου

Στο τεύχος Ιουνίου το Unfollow φιλοξένησε ένα άρθρο του Λ. Χαραλαμπόπουλου, το οποίο, κατά τη γνώμη μου, είναι εντελώς ψευδές και διασύρει εντελώς άδικα τον δημοσιογράφο Θοδωρή Μιχόπουλο, σήμερα διευθυντή του γραφείου τύπου του πρωθυπουργού. Θεώρησα λοιπόν υποχρέωσή μου να στείλω μια επιστολή στο περιοδικό. Το Unfollow μου απάντησε ότι δεν θα τη δημοσιεύσει, γιατί δεν εμπλέκομαι με κάποιον τρόπο, είμαι άσχετος με το θέμα και τα πρόσωπα.

Τη δημοσιεύω λοιπόν αναγκαστικά εδώ, καθώς θεωρώ το ζήτημα πολύ σοβαρό και ευρύτερου ενδιαφέροντος. Ας κρίνει ο καθένας. Μία διευκρίνιση μόνο: στα είκοσι χρόνια που γράφω, με το θέμα της συντριπτικής πλειονότητας των άρθρων και σχολίων μου δεν είχα καμία άμεση προσωπική εμπλοκή.

Ο χρόνος της κρίσης

του Πολυμέρη Βόγλη

Σε εποχές πολιτικών κρίσεων ο χρόνος επιταχύνεται — συμβαίνει αυτό που οι ιστορικοί ονομάζουν «πύκνωση της ιστορίας». Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα συμβαίνουν σημαντικές εξελίξεις και ανατροπές που κανείς δεν είχε προβλέψει τον χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο επρόκειτο να συμβούν. Αυτές δημιουργούν τη δική τους δυναμική που δεν προκύπτει από κάποια προειλημμένη απόφαση ούτε ακολουθεί κάποιο προδιαγεγραμμένο σενάριο.

Έργο του Χρήστου Καπράλου, 1984

Στα μεταπολεμική χρόνια γνωρίσαμε αρκετές τέτοιες στιγμές «πύκνωσης της ιστορίας», οι οποίες σχετίζονταν με την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Μια τέτοια στιγμή ήταν πριν πενήντα χρόνια, τον Ιούλιο του 1965. Η ανατροπή της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου οδήγησε σε καταιγιστικές εξελίξεις για δύο μήνες με το σχηματισμό διαδοχικών «βασιλικών» κυβερνήσεων και με τη μαχητική κινητοποίηση χιλιάδων ανθρώπων που υπερασπίζονταν τη λαϊκή κυριαρχία. Μια άλλη τέτοια στιγμή, ακόμη πιο «πυκνή», ήταν τον Ιούλιο του 1974. Στις 15 Ιουλίου 1974 έγινε το πραξικόπημα κατά του Μακάριου στην Κύπρο, πέντε μέρες αργότερα ξεκίνησε η τουρκική εισβολή στο νησί και στις 24 Ιουλίου ορκιζόταν η κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κ. Καραμανλή. Μέσα σε λίγες ημέρες η επτάχρονη δικτατορία, που φαινόταν πανίσχυρη, είχε καταρρεύσει κάτω από το βάρος της στρατιωτικής ήττας και της λαϊκής οργής, και το δημοκρατικό πολίτευμα είχε αποκατασταθεί. Σε αντίθεση με τον «πυκνό χρόνο» των πολιτικών κρίσεων, ο χρόνος της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, εξελίσσεται και βιώνεται πολύ διαφορετικά. Ας σκεφτούμε με ποιο τρόπο σημειώνεται ο χρόνος όλο αυτό το διάστημα. Ο χρόνος προσδιορίζεται από τα ορόσημα των διαπραγματεύσεων: το επόμενο Eurogroup, την επόμενη σύνοδο κορυφής, την επόμενη ημερομηνία αποπληρωμής των δόσεων προς το ΔΝΤ. Ο χρονικός ορίζοντας είναι βραχύς: 9 Απριλίου, 24 Απριλίου, 11 Μαΐου, 5 Ιουνίου, 14 Ιουνίου, 18 Ιουνίου και μετά στις 30 Ιουνίου. Η αίσθηση οικονομικής ασφυξίας και η έλλειψη προοπτικής επιτείνονται από τα στενά χρονικά περιθώρια και τα διαδοχικά χρονικά ορόσημα που εξαντλούνται, μόνο για να τεθούν νέα που επίσης χρονικά είναι πολύ κοντά. Για αρκετό καιρό τώρα, ο χρονικός ορίζοντας μας εξαντλείται στις επόμενες εβδομάδες ή το πολύ στον επόμενο μήνα και αδυνατούμε να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα, να σκεφτούμε το μέλλον . Ο χρόνος που δημιουργεί η οικονομική κρίση προσδιορίζεται από την κυριαρχία της βραχείας διάρκειας και είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα αγωνιώδες παρόν. Το μεν πρόσφατο παρελθόν έχει συλλήβδην απαξιωθεί καθώς η Μεταπολίτευση έχει γίνει συνώνυμο όλων των στρεβλώσεων και των παθογενειών της ελληνικής κοινωνίας, ενώ το μέλλον είναι αβέβαιο και γι’ αυτό είναι πηγή φόβου και ανησυχίας.

Τουρκία: Αναγνώσεις των εκλογών μέσα από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης

της Έφης Κάννερ

Πανηγυρισμοί για τη νίκη, 7.6.2015. Φωτογραφία της Julia Buzaud, από το flickr

Είναι σίγουρα νωρίς να μιλάμε για κατάρρευση του ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Ιουνίου. Παραμένει το πρώτο κόμμα της Τουρκίας, ενώ το ποσοστό 40,66% που έλαβε (σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση των οριστικών αποτελεσμάτων) δεν είναι μικρό, δεδομένων μάλιστα των σκανδάλων διαφθοράς που το βαραίνουν και του απίστευτου αυταρχισμού που είχε επιδείξει το προηγούμενο διάστημα. Ωστόσο, το 13% σχεδόν που πέτυχε το ΗDP (Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών), ξεπερνώντας τα προγνωστικά και εξασφαλίζοντας 80 βουλευτές στην τουρκική Εθνοσυνέλευση είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο. Η νέα Εθνοσυνέλευση έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις πιο πολύχρωμες στην τουρκική ιστορία, περιλαμβάνοντας 97 γυναίκες, αριθμό πρωτοφανή για τα τουρκικά δεδομένα, από τις οποίες μία Γιεζιντί, έναν Συρορθόδοξο, έναν Ρομά και τρεις Αρμένιους βουλευτές.[1] Το ΗDP, σύμφωνα με το καταστατικό του απευθυνόταν σε όλα τα καταπιεσμένα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας (εργάτες, μετανάστες, αγρότες, συνταξιούχους, γυναίκες, ομοφυλόφιλους, ΑΜΕΑ), κάτι που τοποθετεί το κόμμα αυτό στον πολιτικό χώρο της νέας κινηματικής Αριστεράς, ο οποίος προβάλλει τόσο οικονομικά όσο και ευρύτερα ταυτοτικά αιτήματα (αιτήματα που σχετίζονται με το φύλο, την εθνότητα κλπ). Με μια τέτοια ατζέντα το ΗDP κατάφερε να αποτελέσει κάτι παραπάνω από ένα φιλοκουρδικό κόμμα και να αναδειχθεί σε φορέα διαμαρτυρίας πολλών ομάδων που αισθάνονταν αποκλεισμένες στην Τουρκία του ΑΚΡ. Εκτός του ότι το 48,7% των υποψηφίων του ήταν γυναίκες, στα ψηφοδέλτιά του εμφανίζονταν Αρμένιοι, Αραβόφωνοι χριστιανοί, ομοφυλόφιλοι, καθώς και μέλη των επαναστατικών ομάδων της δεκαετίας του 1970.