Οι χοίροι και η αποικιοκρατία: συνειρμοί με αφορμή το ελληνικό δημοψήφισμα

WEB ONLY

του Ανδρέα Λυμπεράτου

Χαρακτικό του John Henry Walker

Τούτες τις κρίσιμες στιγμές του Δημοψηφίσματος σκέφτομαι τους ατυχείς χοίρους, ζώα που, παρά την γαστρονομική τους εκμετάλλευση και την απόλαυση που προσφέρουν, η όψη, η φωνή και τα ήθη τους τα έχουν «καταδικάσει» σε συχνή παρομοιαστική –και στερεοτυπική– «χρήση» για να δηλωθεί η αναισθησία, η ακαθαρσία, η βουλιμία και η βαρβαρότητα ανθρώπων, κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων ή και ολόκληρων λαών – ποιότητες και χαρακτηρισμοί που δεν συνάδουν βεβαίως με τον ευρωπαϊκό μας πολιτισμό.

Οι χοίροι όμως, εκτός από τις συνήθεις αυτές αδόκιμες και ασεβείς «χρήσεις» τους, πέρασαν κατά την πορεία της ιστορίας –συχνά από σπόντα– και στο διεθνές διπλωματικό και πολιτικό λεξιλόγιο. Η εμφάνισή τους, λοιπόν, αυτή προκαλεί επίκαιρους συνειρμούς. Δεν αναφέρομαι μόνο στο γνωστό υποτιμητικό ακρωνύμιο P.I.G.S. που επινοήθηκε τα τελευταία χρόνια για να στιγματιστούν οι οικονομικά αδύναμες και δημοσιονομικά άτακτες χώρες του ευρωπαϊκού οικονομικού Νότου. Αυτό το εξοργιστικό ακρωνύμιο δεν είναι άλλωστε πια της μόδας, καθώς κάποια από αυτά τα «δημοσιονομικά γουρουνάκια» αναβαθμίστηκαν φαίνεται στην κλίμακα των ειδών, αφήνοντας μόνο του το ισχνότερο, αυτό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τον Απρίλιο του 1961, αμερικανικές δυνάμεις – κυρίως εξόριστων Κουβανών εκπαιδευμένων από την CIA– επιχείρησαν την περίφημη απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων για να καταπνίξουν την Κουβανική Επανάσταση. Οι δυνάμεις της επανάστασης υπό τον ίδιο τον Φιντέλ Κάστρο επικράτησαν σε δύο μόλις ημέρες και κατέφεραν ένα από τα πιο σημαντικά, απροσδόκητα και «δημοφιλή» πλήγματα στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.  

Όχι: De bono et malo

του Στρατή Μπουρνάζου

Ανρί Ματίς, «Ο παράξενος χορός της φαραντόλα»

Από την περασμένη Παρασκευή όταν, στον Κήπο των Αρχαιολόγων, στο μεγάλο πάρτυ των «Ενθεμάτων»,  γύρω στα μεσάνυχτα, κλείσαμε τη μουσική και ακούγαμε «Κόκκινο», περιμένοντας το διάγγελμα Τσίπρα, ο χρόνος –ο πολιτικός, ο προσωπικός, ο καθημερινός–, ήδη πυκνός εδώ και καιρό, έγινε ακόμα πυκνότερος και βαρύτερος. Σκέψεις, πολλές σκέψεις όλες τις επόμενες μέρες: Πώς φτάσαμε εδώ, τι μπορούσε να γίνει αλλιώς, ανακούφιση, αγωνία, γιατί αυτός ο φίλος θα ψηφίσει έτσι ή αλλιώς, ποιες κλωστές που έρχονται από το παρελθόν ή οδηγούν το μέλλον καθορίζουν τη στάση μας, αν το «είναι» καθορίζει την ψήφο.

Ωστόσο, σήμερα, Σάββατο 4 Ιουλίου, μία μέρα πριν το δημοψήφισμα, αισθάνομαι ότι δεν είναι η ώρα των αναλύσεων και των χρονογραφημάτων. Αυτό που νιώθω, αναγνώστες μου της Κυριακής, είναι η ανάγκη να εξηγήσω τους λόγους που με οδηγούν να ψηφίσω Όχι, τις προοπτικές που ανοίγει ή κλείνει, κατά τη γνώμη μου, κάθε επιλογή. Και νιώθω αυτή την ανάγκη, καθώς από αυτές τις σελίδες «μιλάμε» μαζί εδώ και δεκαπέντε χρόνια – και τα τελευταία οχτώ χρόνια πολύ τακτικά. Θα σταθώ, λοιπόν, σε τρία σημεία. Και πριν ξεκινήσω θα πω ότι, ανεξάρτητα από τους λόγους που οδήγησαν στο δημοψήφισμα, τα προβλήματά του, τους τακτικισμούς της κυβέρνησης, από τη στιγμή που εξαγγέλθηκε «αυτονομείται» ως γεγονός. Για να το πω απλοποιώντας, η κυβέρνηση μπορεί να το εξήγγειλε για να ξεφύγει από τα αδιέξοδα, ήδη όμως δύο μέρες μετά –ανεξάρτητα από την αφετηρία του, ξαναλέω– είχε πάρει διαστάσεις πανευρωπαϊκής μάχης ενάντια στη λιτότητα και υπέρ της δημοκρατίας.

1. Το Όχι, λοιπόν, για μένα, είναι ένα δεσμός, ένα νεύμα, ένα χέρι που απλώνεται προς τα κινήματα της Ευρώπης, ίσως και του πλανήτη. Το δημοψήφισμα γίνεται εδώ, αλλά δεν είναι θέμα εσωτερικό. Ας φύγουμε μια στιγμή –«νοερά», που έλεγαν παλιότερα– από την Αθήνα, ας πετάξουμε στη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη, το Παρίσι, το Λονδίνο, ας δούμε από εκεί το Ναι και το Όχι. Διαβάστε τι γράφουν οι ξένοι φίλοι και συναγωνιστές μας, στις επόμενες σελίδες των «Ενθεμάτων», ο Ολλανδός Ζερόμ Ρους που ζει στη Φλωρεντία (που τον τελευταίο καιρό έχει εγκατασταθεί στην Αθήνα), η Πορτογαλίδα Καταρίνα Πρίνσιπε που ζει στο Βερολίνο, η Βουλγάρα Μαρία Ιβάντσεβα που ζει στο Δουβλίνο, η Πεϊνέτα από τη Μαδρίτη, η Σάσκια Σάσσεν. Παραθέτω δυο αράδες από το κείμενο της Καταρίνα: «Το να είσαι Νοτιοευρωπαίος σήμερα δεν είναι εύκολο Μας έκαναν φτωχούς, πρεκάριους, νομάδες· ανθρώπους που περιφέρουμε αυτό το βαθύ νοσταλγικό συναίσθημα που εμείς οι Πορτογάλοι αποκαλούμε “saudade”. Αλλά εσείς, οι Έλληνες μας δείξατε κάτι ανεκτίμητο: μας δείξατε ότι αν αντιπαλέψουμε μπορούμε πραγματικά να κερδίσουμε. Μας δείξατε ότι τίποτα σε αυτόν τον κόσμο που κυβερνιέται από τραπεζίτες και οικονομικές ελίτ, τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο. Μας διδάσκετε πώς να αγωνιζόμαστε». To Όχι μου, λοιπόν, αισθάνομαι ότι είναι μια ψήφος στην οποία με ωθούν όλοι αυτοί οι ξένοι σύντροφοι, που μας κοιτάζουν στα μάτια, με προσδοκία και αγωνία, από όλο τον πλανήτη. Όλοι οι ξένοι φίλοι και γνωστοί μου θα ψήφιζαν Όχι. Γιατί άραγε; Είναι μόνο η ασφάλεια της απόστασης ή ένας ευρύτερος ορίζοντας που ανοίγει το βλέμμα τους;
2. Με το Όχι η κυβέρνηση μπορεί να συνεχίσει. Και αυτό με καίει (όπως, άλλους τους καίει, ευλόγως, το αντίθετο: να πέσει). Για να συνεχίσει το έργο της (την ιθαγένεια, την ΕΡΤ, το σύμφωνο συμβίωσης τις τομές στο σωφρονιστικό, το μεταναστευτικό, την περίθαλψη στους ανασφάλιστους), αλλά και γιατί η επιστροφή Σαμαρά με ολίγη από ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι μου μοιάζει εφιάλτης. Κι ακόμα, επειδή δεν αντέχουμε τις νουθεσίες των Πιουριφόηδων του 21ιου αιώνα προς στον ελληνικό λαό, να δείξει «σύνεση» και «υπευθυνότητα», να «βάλει πια μυαλό».
3. Ένα ισχυρό Όχι (όπως και ένα ισχυρό Ναι) θα στείλει πολιτικό μήνυμα σε όλους – και τους εταίρους. Βέβαια, με όλη την εμπειρία του προηγούμενου διαστήματος (και την πλήρη διάψευση της λογικής του «έντιμου συμβιβασμού», στην οποία τόσο πίστευε και για την οποία τόσο πάλεψε ο ΣΥΡΙΖΑ, με μηδαμινά αποτελέσματα), όχι απλώς δικαιούμαστε, αλλά επιβάλλεται να αμφιβάλλουμε αν θα οδηγήσει σε λύση· το αυτί των εταίρων μπορεί κάλλιστα (να συνεχίσει) να μην ιδρώνει.

Μας διδάσκετε πώς να αγωνιζόμαστε

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ-1

της Καταρίνα Πρινσίπε

Καταρίνα Πρίνσιπε

Το να είσαι Νοτιοευρωπαίος σήμερα δεν είναι εύκολο. Όχι μόνο οι κεντροευρωπαϊκές και βορειοευρωπαϊκές ελίτ (με τη σιωπηρή συνενοχή των δικών μας δεξιών κυβερνήσεων!) αντικατέστησαν την κυρίαρχη αφήγηση ότι οι λαοί μας είναι τίμιοι, σκληρά εργαζόμενοι και καλόκαρδοι από μια νέα αφήγηση που τους θέλει διεφθαρμένους, τεμπέληδες και αντιπαραγωγικούς. Οι ευρωπαϊκές ελίτ αποφάσισαν επίσης ότι δεν αξίζουμε πλέον να ζούμε σύμφωνα με τα αποκαλούμενα «ευρωπαϊκά πρότυπα».

Δεν αξίζουμε πια να έχουμε ούτε δουλειά ούτε παιδεία ούτε υγεία ούτε πολιτισμό ούτε δικό μας σπίτι ούτε φαγητό στο τραπέζι μας. Δεν αξίζουμε καν να ζούμε στις χώρες μας πια, ανάμεσα στις οικογένειές μας, τους φίλους μας, σε όσους αγαπάμε. Αντίθετα, οι τράπεζες αξίζουν όλα μας τα χρήματα και όλες μας τις θυσίες προκειμένου να σωθούν — εμάς, αλήθεια, ποιος μας σώζει;.

Έργο του Jose de Almada-Negreiros, 1929

Οι αγορές πλέον αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι (οι αγορές είναι χαρούμενες, λυπημένες, ανήσυχες και πρέπει να τις καθησυχάσουμε) και εμείς, οι άνθρωποι, αντιμετωπιζόμαστε σαν αριθμοί, στατιστικές, εκθέσεις. Αξίζουμε μόνο αν δώσουμε τις ζωές μας και αναβάλουμε το μέλλον μας στο όνομα ενός συστήματος που δεν δίνει δεκάρα για μας, που έχει δείξει επανειλημμένα ότι έχει το κέρδος ως τη μεγαλύτερη αξία, κι εμείς και οι ζωές μας είναι απλές απώλειες στον πόλεμο που μας έχουν κηρύξει στο όνομα του κεφαλαίου.

Εκατό Ερευνητές από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο σε αλληλεγγύη με τον ελληνικό λαό: το «Όχι» ως ένα βήμα προς μια νέα Ευρώπη.

Το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο είναι ένα διεθνές μεταπτυχιακό και μετα-διδακτορικό κέντρο έρευνας και διδασκαλίας που ιδρύθηκε to 1976 από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να συνεισφέρει στην επιστημονική και πολιτισμική πρόοδο στον τομέα των οικονομικών, κοινωνικών ερευνών, της ιστορίας και την νομικής επιστήμης. Εκατό σχεδόν ερευνητές από το EUI εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στον ελληνικό λαό υποστηρίζοντας το ‘όχι’ στο δημοψήφισμα της Κυριακής μέσω της ακόλουθης επιστολής:

[ακολουθεί η μετάφραση των βασικών σημείων. Ολόκληρο το κείμενο στα αγγλικά εδώ):

Ως ερευνητές του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου νιώθουμε την ανάγκη και την υποχρέωση να εκφράσουμε την ολόψυχη αλληλεγγύη μας στον ελληνικό λαό, που για χρόνια υφίσταται τις δραματικές επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας που του έχει επιβάλει η Τρόικα και που αυτές τις μέρες αγωνίζεται για το δικαίωμά του να αποφασίσει για το ίδιο του το μέλλον.

Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα του ελληνικού λαού να εκφράσει ελεύθερα την θέλησή του και με την σειρά μας υποστηρίζουμε το ‘όχι’ στο δημοψήφισμα της Κυριακής.

Οι πολίτες την Κυριακή δεν καλούνται να αποφασίσουν ούτε για το ευρώ, ούτε για την ελληνική κυβέρνηση. Καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στη λιτότητα και την δημοκρατία, ανάμεσα στον φόβο και την ελπίδα, ζητήματα που αφορούν ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως ερευνητές οικονομικών, κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, είναι χρέος μας να υπερασπίζουμε την δημοκρατία και το δικαίωμα όλων των ευρωπαϊκών λαών να ελπίζουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να σωθεί μόνο αν την μετατρέψουμε από έναν χώρο τιμωρίας και υποταγής σε έναν τόπο ελπίδας και προόδου.

Ως ερευνητές μας δεσμεύει το χρέος μας απέναντι στην γνώση και τα κοινό καλό και άρα είμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε θέση. Δεν είναι πλέον δυνατόν να συμβάλουμε με την εργασία μας στην αναπαραγωγή πολιτικών και νοοτροπιών που προωθούν τον φόβο. Δεν μπορούμε να δεχόμαστε άκριτα την ολοένα αυξανόμενη ανισότητα και τον παραλογισμό που παρουσιάζονται ως κοινή λογική μέσα στα πλαίσια της ΕΕ.

Την στιγμή που κρίνεται το μέλλον όλης της ηπείρου, δεν μπορούμε να κοιτάμε προς άλλη κατεύθυνση. Και γι αυτό υπερασπιζόμαστε την δυνατότητα που δόθηκε στον ελληνικό λαό να αποφασίσει για το μέλλον του και προσφέρουμε την ολόψυχη συμπαράστασή και ενεργή συμβολή μας σε αυτόν αυτές τις δύσκολες στιγμές.

Ελπίζουμε ότι το ΄όχι’ στις κάλπες της Κυριακής θα αποτελέσει ένα βήμα προς την κατασκευή μιας νέας Ευρώπης, μιας Ευρώπης με βάση την δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

 ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ

1             Adams Zoe Louise

2             Aitchison Guy

3             Alaattinoglu Daniela

4             Albanese Matteo

5             Alcalde Javier

6             Alonso Francisco

7             Altiparmakis Argyrios

8             Andry Aurélie

9             Antoniou Myrssini

10           Arigho-Stiles Olivia

11           Atak Kivanc

12           Bartolini Laura

13           Béal Margot

14           Benfante Fillipo

15           Bosi Lorenzo

16           Brais Alvarez Pereira

17           Breki Stella

18           Bruinsma Jelle

19           Buhin Anita

20           Calossi Enrico

21           Cappelli Gabriele

22           Castelli Pietro

23           Chironi Daniela

24           Chng NaiRui

25           Cini Lorenzo

26           Dalachanis Angelos

27           Daly Angela

28           Davis Donagh

29           De Bock Jozefien

30           Della Porta Donatella

31           Drapalova Eliska

32           Efthimiou Dimitrios

33           Eleftheriadis Konstantinos

34           Felicetti Andrea

35           Fernandes Tiago

36           Fernández Joseba

37           Froio Caterina

38           Gilardin Remi

39           Gilbert Rosa

40           Giordani Tommaso

41           Haberstroh Charlotte

42           Hall Bogumilla

43           Hancox Emily

44           Hannah Elsisi

45           Hansson John-Erik

46           HergadenMalte

47           Insset Morris Ola

48           Jensen Helge Hiram

49           JohanneKuebler

50           Kandyla Anna

51           Kouki Hara

52           Krüger Alexander Lukas

53           Lacey Joseph

54           Landais Guillaume

55           Lappa Daphne

56           Leal Hugo

57           Lorenzini Jasmine

58           Malamidis Haris

59           Marchetti Sabrina

60           Markatos Kimon

61           Marketou Afroditi-Ioanna

62           Matos Tiago Manuel

63           Mattoni Alice

64           Mazzamauro Alfredo

65           McDonagh Patrick James

66           McGeehan Nicholas

67           Mchugh Liam

68           Michel Elie

69           Morisi Davide

70           Nyhan Emma

71           Ó HaisíDonal

72           Oikonomakis Leonidas

73           Reinisch Dieter

74           Richardson Noelle

75           Rone Julia

76           Roos Jerome

77           Ruiz Soler Javier

78           Schulz Jan

79           SemihÇelik

80           Serra Coelho Miguel

81           Souvlis George

82           Stasi Maria Luisa

83           Stefanovski Ivan

84           Subirats Ribas Anna

85           Suzan Meryem Rosita

86           Vianello Ilaria

87           Vidal Guillem

88           Vidales Felipe

89           Vogiatzoglou Markos

90           Wagner Florian

91           Weisskircher Manès

92           Xanthopoulou-DimitriadouParthena

93           YounisMusab

94           Zamponi Lorenzo

95           Zhuravlev Oleg

96           Zver Uros