Στα Ενθέματα στις 13/9: για τον Ελαιώνα, το προσφυγικό στην Ευρωπη, διάλογος για την Αριστερά

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

 Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Σπύρου Ι. Ασδραχά, Γεωργίας Βαλωμένου, Ανθής Καραγγελή, Μπερντ Κασπάρεκ, Δημήτρη Χριστόπουλου, Μάκη Κουζέλη, Ειρήνης Γαϊτάνου, Γιώργου Καλαμπόκα, Αλέξανδρου Κιουπκιολή, Ντίνας Βαΐου

Έργο του Ρόμπερτ Μπερένυ

O στρίγκλος που έγινε αρνάκι. Ο Στρατής Μπουρνάζος παρατηρεί και σχολιάζει τη «μεταμόρφωση» του Ν. Μιχαλολιάκου και άλλα παράδοξα: «Ο Μιχαλολιάκος υπέρ του ευρώ, κατά των γερμανικών αποζημιώσεων, υπέρ της διάσωσης προσφύγων, κριτικός για τα Τάγματα Εφόδου στον Άγιο Παντελεήμονα! Τι συμβαίνει; […] Ταυτόχρονα, η Χρυσή Αυγή εμφανίζεται συγκρατημένη δημοσκοπικά. Χωρίς να ξέρουμε βέβαια τι θα γίνει στις κάλπες, και ενώ το 5-7% των δημοσκοπήσεων δεν είναι διόλου ασήμαντο, πάντως οι νεοναζί δεν καλπάζουν όπως το 2012-2013. Παράλληλα η δημόσια παρουσία τους είναι κι αυτή σε ύφεση, παρά τις σποραδικές επιδρομές που πραγματοποιούν, ενώ σαφώς επηρεάζουν πολύ λιγότερο την ατζέντα. Πώς εξηγούνται όλα αυτά, μια εποχή μάλιστα που δύο κρίσιμοι παράγοντες (τα κύματα των προσφύγων και η υπογραφή του τρίτου Μνημονίου), θα περιμέναμε να τους έχουν εκτινάξει;».

Μαθήματα αλληλεγγύης και η διαχείριση της ήττας. Γράφει η Γεωργία Βαλωμένου για τα μαθήματα αλληλεγγύης σε οικονομικά αδύναμους μαθητές, σε Κυψέλη, Πατήσια και Γαλάτσι «Μέσα σ’ αυτό το κλίμα [διάψευσης της ελπίδας] και έχοντας κάνει κάποιες πρώτες επαφές τολμώ να προβλέψω –ελπίζοντας να διαψευστώ– πως τα μαθήματα αλληλεγγύης σε μπορεί να μην γίνουν φέτος. Γιατί η αλληλεγγύη, για να ανθήσει, χρειάζεται ένα πλαίσιο αγώνα και μια προοπτική νίκης. Η αλληλεγγύη ως διαχείριση της ήττας δεν μπορεί, νομίζω, να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει. Ο άνθρωπος που πορεύεται με το κεφάλι σκυφτό, με το ασήκωτο βάρος μιας δύσκολης καθημερινότητας που προβλέπεται να γίνει ακόμα πιο δύσκολη, που δεν έχει για τι και με ποιον να παλέψει, καθώς του είπαν πως “δεν υπάρχει εναλλακτική”, δεν βρίσκει την ψυχική δύναμη που απαιτείται (και όσοι ξέρουν, ξέρουν πως απαιτείται πολλή) προκειμένου να προσφέρει τον χρόνο και τον κόπο του».

Kέντρο Ανοιχτής Φιλοξενίας Προσφύγων Ελαιώνα: Η δύναμη του καλού. Συνέντευξη της Ανθής Καραγγελή, υπεύθυνης του Κέντρου. Γράφει ο Στρ. Μπουρνάζος, προλογίζοντας: «Όταν, στο ντιμπέιτ, άκουσα τον Σταύρο Θεοδωράκη να λέει απαξιωτικά για την κυβέρνηση ότι όλο κι όλο κουβάλησε 200 άτομα στον Ελαιώνα, να αναφέρεται υποτιμητικά στον Α. Μπαλτά, τον Ν.Παρασκευόπουλο, την «κυρία Τασία των ανοιχτών συνόρων», αισθάνθηκα, για να το πω ευγενικά, ότι είμαστε εντελώς βλάκες. Που αφήνουμε κάθε δημαγωγό να λέει την μπαρούφα του, κι εμείς δεν προβάλλουμε όσα σπουδαία γίνονται. Την Πέμπτη ξαναπήγα στον Ελαιώνα και μίλησα με την Ανθή. Ακούστε τι λέει αυτή η σπουδαία γυναίκα, η ψυχή του εγχειρήματος, που το ξημέρωμα και τα μεσάνυχτα τη βρίσκουν στον Ελαιώνα. Και θα καταλάβετε πώς το καλό έχει δύναμη και μπορεί να νικάει».

Λέει η Ανθή Καραγγελή: «Πολλοί από τους εθελοντές, που φέρνουν καθημερινά πράγματα (ρούχα, καθαριστικά, παιδικές τροφές) είναι κάτοικοι της περιοχής, από τις αρκετά μακρινές αλλά διπλανές πολυκατοικίες. Ακόμα, έρχονται άνθρωποι που φέρνουν τα παιδιά τους και παίζουν. Συνήθως όταν σουρουπώνει, είναι μια πολύ ωραία ώρα εδώ. Κι αυτό μας δίνει πολύ μεγάλη δύναμη. Είναι η δύναμη του καλού. […] Όλο αυτό που γίνεται δεν είναι απλώς εθελοντισμός, είναι κάτι παραπάνω· είναι αλληλεγγύη. Και είναι πολύ σημαντικό ότι μια κοινωνία που θέλουν να την παρουσιάσουν τελείως κατεστραμμένη, φοβισμένη, στέκεται όρθια και δείχνει την αλληλεγγύη της. Δεν εισπράττω ούτε λύπη ούτε φιλανθρωπία από τον κόσμο που έρχεται. Έρχεται με χαρά να δείξει την αλληλεγγύη του. Ζούμε μια αλλαγή κλίματος, και σε αυτό έχει παίξει καθοριστικό ρόλο, πιστεύω, η κυβέρνηση της Αριστεράς. Γιατί, με όλα τα προβλήματα και τις ελλείψεις, εφαρμόστηκε μια πολιτική που δεν βλέπει τους ανθρώπους σαν απειλή».

Δυο στιγμές κρίσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος: Το Μνημόνιο και η κατάρρευση της προσφυγικής πολιτικής. Συνέντευξη του Γερμανού μελετητή και ακτιβιστή Μπερντ Κασπάρεκ: «Αν θυμηθούμε το ρατσιστικό και αντιπροσφυγικό κλίμα τη δεκαετία του 1990, κάτι απρόσμενο συμβαίνει. Την περασμένη εβδομάδα, όταν αρκετές χιλιάδες πρόσφυγες έφταναν καθημερινά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου, πολλοί άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για να τους υποδεχτούν. Τους χειροκροτούσαν, επευφημούσαν, προσέφεραν νερό, τρόφιμα, ρούχα· υπήρχε ένας τεράστιος αριθμός εθελοντών. […] Φέτος είχαμε δύο στιγμές κρίσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος: την ωμή επιβολή του τρίτου Μνημονίου στην Ελλάδα, και την κατάρρευση της μεταναστευτικής-προσφυγικής πολιτικής. Υπάρχει μια διπλή κρίση, της νομισματικής ένωσης, δηλαδή του ευρώ, και της εδαφικής ένωσης, δηλαδή της Σένγκεν και των μηχανισμών της. Υπάρχουν τεράστιες επιπτώσεις από ένα κεντρικό σύστημα ασύλου με ευρωπαϊκή διάσταση. Για παράδειγμα, τι είδους άδεια παραμονής θα δίνεται; Αν πρόκειται για μια ευρωπαϊκή άδεια διαμονής, αυτό θα συνιστούσε μια σοβαρή αμφισβήτηση της ιδέας ότι μπορείς να είσαι ένας πολίτης της Ευρώπης μόνο δυνάμει της ιθαγένειας ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε.» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

Το προσφυγικό ως ευκαιρία μιας ρωγμής στην Ευρώπη. Σκέψεις με αφορμή τη γερμανική πρωτοβουλία. Γράφει ο Δημήτρης Χριστόπουλος: «Πολιτικά, είναι εξόχως ενδιαφέρον ότι φορέας μιας τέτοιας πρωτοβουλίας υπήρξε η γερμανική Δεξιά. Η απόφαση, ενταγμένη στις μακρές ιστορικές διάρκειες του προηγούμενου αιώνα, συνιστά σίγουρα ένα ακόμη στιγμιότυπο στη μακρά διαδρομή της γερμανικής αυτοκάθαρσης από το Ολοκαύτωμα· η γερμανική ιστορία στοιχειώνει έως σήμερα τη χώρα. Ενταγμένη στη συγκυρία της ευρωπαϊκής κρίσης, είναι επίσης μια ευκαιρία καλλωπισμού των βλοσυρών ρυτίδων που χαράχθηκαν στο γερμανικό πρόσωπο εξαιτίας της πρόσφατης διαχείρισης του ελληνικού ζητήματος. Τέλος, είναι βέβαιο πως πρόκειται για μια πραγματιστική στάθμιση ενόψει του μεγέθους της ροής των ανθρώπων και των αναγκών αναζωογόνησης μιας κοινωνίας που γερνά. Υπό την τελευταία έννοια, η διάκριση μετανάστη και πρόσφυγα ξεθωριάζει».

Ο τροχίσκος του ΣΥΡΙΖΑ. Γράφει ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς: «Στη σημερινή συγκυρία, όχι μόνο στο επίπεδο της Ευρώπης αλλά στο σύνολο του πολυπολικού διεθνούς συστήματος, η περίπτωση του ελληνικού προβλήματος, νομίζω ότι αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα ως προάγγελος μεταβολών που θα γίνουν για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός θα πρέπει να αμβλύνει τις αντιφάσεις του και, δεύτερον, γιατί το προσφυγικό ζήτημα συντελεί στην αναπροσαρμογή των γεωπολιτικών διλημμάτων που συνεπάγεται η αποδιάρθρωση των κρατικών σχηματισμών στην Αφρική αλλά και στην Ασία, αποδιάρθρωση στην οποία έχουν συντελέσει καθοριστικά οι επεμβάσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Φαίνεται παραδοξολογία, ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διαδραματίσει κάποιο ρόλο, ως τροχίσκος αυτού του γενικότερου μηχανισμού».

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ, Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

1. Για την ανατροπή της ήττας. Γράφει ο Μάκης Κουζέλης: «Αναλαμβάνει ένα αριστερό κόμμα την κυβερνητική εξουσία υπό παρόμοιες ασφυκτικές συνθήκες. Εκείνη η Αριστερά στην οποία συμμετείχα και συμμετέχω δεν απέχει από την πολιτική αναμένοντας την πλήρωση του χρόνου, δεν ανησυχεί για την επιμόλυνσή της από την πράξη, δεν είναι αδιάφορη ούτε για το μικρότερη υποχώρηση που μπορεί να επιβάλει στο κεφάλαιο, την (εντυπωσιακά ενισχυμένη και αδιάντροπα επανεμφανιζόμενη) αντίδραση, το νεοφασισμό και τη νεοαριστοκρατία. Απαντά επομένως σαφώς θετικά. Απαντά όμως θετικά γιατί έχει ως στόχο της την ανατροπή των συνθηκών αυτών, την ανατροπή του μνημονιακού πλαισίου, την άρση των όρων που τείνουν (“δυνάμει”) να αποκλείσουν κάθε αριστερή κυβερνητική πρωτοβουλία».
2. Με την πολιτική φιλοδοξία της ρήξης και της νίκης. Γράφει η Ειρήνη Γαϊτάνου: «Έτσι, αναδύεται η ανάγκη ενός πολιτικού υποκειμένου που θα ανταποκρίνεται στις αναγκαιότητες της περιόδου. Λύση δεν μπορεί να είναι η φυγή στο κοινωνικό ή η δικαίωση μιας πολιτικής υποταγής διά της επίκλησης ενός λαού που δεν θέλει ή δεν μπορεί, η αναπαραγωγή της λογικής «μια από τα ίδια» (έστω και «λίγο πιο αριστερά») ή η παραίτηση από την πολιτική φιλοδοξία της ενεργής παρέμβασης στις εξελίξεις. Απαιτείται να αναμετρηθούμε με μια νέα μεθοδολογία, που θα θέτει στο επίκεντρο τον οργανωμένο λαό […], θα προτάσσει μια νέα συλλογική αφήγηση και μια νέα ματιά στην πολιτική, σε αναμέτρηση με πιο δημοκρατικές και συλλογικές μορφές οργάνωσης και με αναβαθμισμένο τον ρόλο της νεολαίας. Η Ανταρσύα, με τη συμβολή της στην προγραμματική επεξεργασία, την εμπλοκή με τις κοινωνικές διεργασίες (με φωτεινή στιγμή την ολόψυχη συμμετοχή στη μάχη του Όχι), τη μετωπική πολιτική της πρόταση, και φυσικά με όλα της τα ελλείμματα, δεν αποτελεί η ίδια ένα τέτοιο υποκείμενο αλλά μπορεί να συμβάλει καταλυτικά, κι έτσι η εκλογική της ενδυνάμωση έχει ιδιαίτερη σημασία, με το βλέμμα στην κρίσιμη επόμενη μέρα».
3. Το σήμερα ως αφετηρία, για το αύριο ως αναγκαιότητα. Γράφει ο Γιώργος Καλαμπόκας: «Αυτή είναι σήμερα και η ευκαιρία για όλες τις εκδοχές της Αριστεράς που αναφέρονται στους βασικούς άξονες ενός αναγκαίου, όπως αποδείχτηκε, μεταβατικού, αντιιμπεριαλιστικού προγράμματος και στην προοπτική του κοινωνικού μετασχηματισμού: να συγκροτήσουν σχέσεις πολιτικής εκπροσώπησης του τμήματος του λαού που αναζητά απεγνωσμένα εναλλακτική πολιτική διέξοδο, του μπλοκ των κοινωνικών δυνάμεων του Όχι, με ένα μεταβατικό πρόγραμμα κοινωνικού μετασχηματισμού με επίκεντρο την αποδέσμευση από τον ευρωπαϊκό οικονομικό μηχανισμό, το ευρώ και τον “συμπυκνωμένο φιλελευθερισμό” που συνιστά η Ε.Ε., και το χρέος. Πρόκειται για δυνατότητα εγγεγραμμένη στις υλικές αντιθέσεις της συγκυρίας, που πρώτη φορά, έπειτα από πολλές δεκαετίες, μπορεί να αποτελέσει το υλικό σημείο αφετηρίας για την ανασύνθεση των κοινωνικοπολιτικών (και όχι απλώς ιδεολογικών) προϋποθέσεων μιας σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής. Αν αυτό είναι το διακύβευμα, οι συνθήκες στις οποίες καλούμαστε να το ψηλαφίσουμε δεν ιδανικές· όμως, αφετηρία για την προοπτική αναμέτρησης με αυτό, σήμερα, είναι, πιστεύω, να στηρίξουμε κριτικά όσο και ενεργά τη Λαϊκή Ενότητα, φωτίζοντας παράλληλα τις αντιφάσεις της».
4. Η κρίση του υποκειμένου. Γράφει ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής: «Όταν η έκβαση ανταγωνιστικών λύσεων (π.χ. ασκήσεις βελτιώσεων μέσα στο ευρωκαθεστώς ή ρήξη και έξοδος) είναι σκοτεινή και οι συνέπειες της κάθε επιλογής ενδέχεται να είναι άκρως επώδυνες, το ελάχιστο που απαιτείται είναι μια αμοιβαία αναγνώριση ότι κανείς δεν κατέχει την ασφαλή συνταγή. Η ταπεινοφροσύνη μιας εγνωσμένης αβεβαιότητας και η κοινή αδυναμία μπορούν όχι μόνον να καλλιεργήσουν ένα άλλο ήθος πολιτικής επικοινωνίας με τον αντίπαλο αλλά και να ενώσουν, να δράσουν καταλυτικά για την οικοδόμηση πλατιών συμμαχιών μεταξύ των διαφορών στην κάθε πλευρά των ανταγωνισμών. Από τα χαρακτηριστικά του ύστερου νεωτερικού υποκειμένου είναι σκόπιμο, ωστόσο, να προτάξουμε ένα: το νέο δημοκρατικό αίσθημα, την αμφισβήτηση των ιεραρχιών και των αυθεντιών, την έμφαση στην ισότιμη συμμετοχή και την οριζόντια οργάνωση».
5. Επτά μήνες «καταπίνοντας βατράχια». Γράφει η Ντίνα Βαΐου: «Στο εξάμηνο που πέρασε σημαντικές πολιτικές προχώρησαν […]. Τα περισσότερα ελάχιστα προβάλλονται ως κυβερνητικό έργο και λίγο τα (ανα)γνωρίζουμε. Δεν τα γνωρίζουμε όχι μόνο εξαιτίας της εχθρικής στάσης των ΜΜΕ ή πλημμελούς επικοινωνιακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και μιας εμμονής της Αριστεράς στα λεγόμενα «γενικά πολιτικά» ζητήματα. Μιας εμμονής η οποία απαξιώνει την καθημερινότητα ως σημαντικό πεδίο άσκησης πολιτικής μέσα στο οποίο χτίζονται δεσμοί με την κοινωνία και τα κινήματα. […] Αν η κοινωνία δώσει στον ΣΥΡΙΖΑ μια δεύτερη ευκαιρία, αυτή τη φορά θα πρέπει όντως να κυβερνήσει, με διαφορετικό ήθος. Όλα όσα συμβαίνουν από τις 12 Ιουλίου δείχνουν πως δεν θα πρόκειται για μια αριστερή (δια)κυβέρνηση, καθώς βασικά πεδία άσκησης πολιτικής θα παραμείνουν στο έλεος των ελέγχων και αξιολογήσεων για κάθε επόμενη δόση που θα πληρώνει τόκους δανείων και ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών (και όχι παραγωγικές επενδύσεις). Στις ρωγμές ενός τέτοιου σκηνικού, η λειτουργία της δημοκρατίας, οι παρεμβάσεις στην καθημερινότητα, η συγκρότηση ενός κράτους αποτελεσματικού και φιλικού για τους πολίτες δεν είναι αμελητέες πολιτικές. Αντίθετα, είναι πιθανόν, με έμμεσους τρόπους, να μας σπρώχνουν αριστερά, έστω σε ένα μέλλον που εμείς οι μεγαλύτεροι δεν θα το ζήσουμε. Αλλά πρέπει να το διατηρήσουμε ανοιχτό, ιδίως για τις νεότερες και τους νεότερους που προσέλκυσε το εγχείρημα ενότητας της Αριστεράς όπως το επαγγέλθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ από την ίδρυσή του, με την ελπίδα ότι θα ενεργοποιηθούν εξελίξεις και στην υπόλοιπη Ε.Ε., για τις κατευθύνσεις και τον χαρακτήρα της οποίας η διαδικασία της διαπραγμάτευσης υπήρξε καταλυτική».

Αν δεν θέλετε να παίρνετε e-mails από εμάς στείλτε μας απλώς ένα e-mail με τη λέξη ΔΙΑΓΡΑΦΗ