Ο γιαλός και τα exit polls

του Στρατή Μπουρνάζου

Το να διαπιστώσει κανείς ότι δημοσκοπήσεις και exit polls απέτυχαν είναι σαν να κομίζει γλαύκα εις Αθήνας (ή κάρβουνο στο Νιούκαστλ, επί το βρετανικότερον). Άλλωστε, δεν πρόκειται για νεοπαγές φαινόμενο, αλλά για μόνιμο συμπαραστάτη του εκλογέα, την τελευταία δεκαετία. Αν και η διαπίστωση είναι ανιαρή μέχρι αηδίας, δεν συμβαίνει το ίδιο με τη συζήτηση των αιτίων. Βέβαια, αν αρέσκεται κανείς σε ανεξάρτητες ελληνικές προσεγγίσεις, όπως ότι οι δημοσκόποι είναι μαριονέτες που παράγουν ό,τι τους ταΐσουν τα αφεντικά τους τα πράγματα είναι απελπιστικά απλά –και επικίνδυνα. Το ίδιο αν θέλει να χλευάσει ή να τα ψάλλει στους δημοσκόπους, όπως κάποιες τηλεπαρουσιάστριες– πράγμα που βρήκα πιο εξοργιστικό και φαιδρό από την αποτυχία των exit polls.

Kανάλια και δημοσκοπήσεις: Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;

του Δημοσθένη Δώδου

Οι ραγδαίες και πρωτόγνωρες πολιτικές εξελίξεις από τα μέσα Αυγούστου (ψήφιση του Μνημονίου, με 32 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να μην το ψηφίζουν· παραίτηση της κυβέρνησης· συγκρότηση της ΛΑΕ) βρήκαν –όσους μπορούσαν– σε ολιγοήμερες, έστω, διακοπές. Επιπλέον προκάλεσαν, βέβαια, μεγάλη σύγχυση, κυρίως σε εκείνους που τον Γενάρη είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ. Η προκήρυξη των εκλογών, στις 28 Αυγούστου, έδωσε το σύνθημα για την μαζική εμφάνιση στα ΜΜΕ δημοσκοπήσεων διαφόρων εταιρειών.

Φωτογραφία: Άγγελος Χριστοφιλόπουλος/FOSPHOTOS
(πηγή: http://www.popaganda.gr)

Για τις εταιρείες δημοσκοπήσεων, το άλλοτε αρκούντως καλοπληρωμένο προϊόν τους, στην εποχή της κρίσης μετατράπηκε σε μια κακοπληρωμένη «ανάθεση», προκειμένου να παραμένουν στην επικαιρότητα. Έτσι όμως φαίνεται να επιβεβαιώνεται η άποψη που εξέφρασε στέλεχος εταιρείας, σχεδόν μια βδομάδα πριν τις εκλογές: ό,τι πληρώνεις, παίρνεις.

Οι δημοσκοπήσεις εδώ και πολλά χρόνια –για λόγους κόστους– είναι τηλεφωνικές, και οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να αναζητούν το δείγμα τους μόνο σε σταθερά τηλέφωνα. Και μπορεί να ανακοινώνουν ότι η δημοσκόπηση έγινε σε δείγμα «χιλίων τόσων» ατόμων, από πουθενά όμως δεν προκύπτει πόσες «απουσίες» και πόσες «αρνήσεις» υπήρξαν.

Η αντίσταση της πολιτικής

του Μιχάλη Μπαρτσίδη

Με τις εκλογές του Σεπτεμβρίου έχει κλείσει ένας κύκλος ιστορικών γεγονότων και μπορεί να προβεί κανείς σε έναν πρώτο απολογισμό. Θα υποστηρίξω, εντελώς σχηματικά εδώ, μια ερμηνεία της ευρείας εκλογικής υποστήριξης του ΣΥΡΙΖΑ με βάση την «πολιτική της αξιοπρέπειας», η οποία έδωσε πνοή και κινητοποίησε ξανά, αν και όχι τόσο παθιασμένα όπως πριν, ένα μέρος του λαού.

Φωτογραφία: European Press Photo Agency

Οι συνηθέστερες ερμηνείες και στάσεις έναντι της τελικής κατάληξης της επτάμηνης πορείας βασίζονται σε μια κοινή περιγραφή όπου, μέσα από σκαμπανεβάσματα και αντιστροφές, διακρίνονται δυο περίοδοι του ΣΥΡΙΖΑ που χωρίζονται με μια τομή: το νέο μνημόνιο. Ο «μνημονιακός Τσίπρας» δεν έχει καμιά σχέση με τον «ανατροπέα» του Ιανουαρίου, μετέτρεψε το Όχι του δημοψηφίσματος σε Ναι, δεν τήρησε τις υποσχέσεις του, συμμορφώθηκε στις υποδείξεις της τρόικας, εγκλωβίστηκε εθελουσίως στην παγίδα που του έστησαν, σπέρνοντας την απογοήτευση, την ήττα και την καταστροφή. Μέγιστη συνέπεια, η απώλεια του ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς με το οποίο άξιζε κανείς να στρατεύεται, να μάχεται, να δίνει νόημα στη ζωή του.  Από την αρχή της σύντομης προεκλογικής περιόδου, οι εξ αριστερών σφοδρές κριτικές εκδιπλώνουν τις πρωτο-μοντερνιστικές βεβαιότητές τους βασιζόμενες σε οφθαλμοφανή στοιχεία και γεγονότα που πείθουν για την ασυνέπεια και προδοσία του Όχι της αντίστασης.  Σφοδρές βεβαιότητες που όσο δυνατά χτυπούν τόσο χάνουν και το δίκιο τους, αρνούμενες να σκεφτούν τη συνθετότητα της ιστορικής κατάστασης που μπορεί να αποκληθεί «ελληνική ανωμαλία».

Από τον Ιανουάριο στον Σεπτέμβριο: Δύο εκλογές και ένα δημοψήφισμα

του Ηλία Τσαουσάκη

Πηγή: http://www.philenews.com

Για να κατανοήσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα, χρειάζεται να μελετήσουμε προσεκτικά την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση και να θυμηθούμε με ακρίβεια το επτάμηνο που μεσολάβησε, καθώς και τη μεγάλη κοινωνική επιρροή που κατέκτησε ο ΣΥΡΙΖΑ αυτό το διάστημα, τον πιο πυκνό, ίσως, πολιτικό χρόνο της μεταπολίτευσης. Βασικοί λόγοι της επιτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο ήταν η συσπείρωση μεγάλου μέρους του αντιμνημονιακού μετώπου που είχε δημιουργηθεί την περασμένη πενταετία, η απευθείας μετακίνηση ψηφοφόρων από τη ΝΔ προς τον ΣΥΡΙΖΑ, η ιδεολογική μετατόπιση της ΝΔ στα δεξιά της πολιτικής κλίμακας, καθώς και η χαμηλή αξιολόγηση της διακυβέρνησης Σαμαρά. Στις εκλογές εκείνες, έχουμε την καθολική επικράτηση της «ελπίδας έναντι του φόβου» με κύριο εκφραστή της τον Αλέξη Τσίπρα.

Τους πρώτους τουλάχιστον τέσσερις μήνες της διακυβέρνησης, το πολιτικό κλίμα χαρακτηρίστηκε δημοσκοπικά από την κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ. Βασικά χαρακτηριστικά: καθολική αποδοχή του πρωθυπουργού, σημαντική μείωση των ποσοστών του Α. Σαμαρά με παράλληλη συρρίκνωση της ΝΔ, θετική εικόνα για το έργο της κυβέρνησης, καθώς και συντριπτική υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου, στοιχείο που πιθανόν υποτιμήθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του Σεπτεμβρίου.

Το ποτάμι που έγινε ρυάκι

του Νίκου Χατζηνικολάου

Αγνοούμε τους λόγους για τους οποίους ο Σταύρος Θεοδωράκης έλαβε την απόφαση να πολιτευθεί. Ήθελε από μικρός να γίνει πρωθυπουργός και να σώσει την Ελλάδα; Άλλοι του έδωσαν την ιδέα και άλλοι πάλι τον ενεθάρρυναν «να κατέβει» για να συντρίψει τους παλαιοκομματικούς μηχανισμούς, οι οποίοι δεν αφήνουν τη χώρα να ορθοποδήσει; Ακόμη δεν έχουμε την απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα. Σίγουρο είναι μόνο πως η δημιουργία του Ποταμιού, αν εξετάσουμε την πολιτική στάση που κράτησε κατά τον ενάμιση χρόνο που πέρασε, κύριο στόχο είχε να αποδυναμώσει τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα προσωπικά, κάτι που οι φθαρμένοι Νεοδημοκράτες δεν ήταν σε θέση να κάνουν. Ταυτόχρονα, οραματίζονταν να του προσφέρει τους βουλευτές που θα χρειαζόταν αν δεν είχε αυτοδυναμία, ώστε να τον αδρανοποιήσει από την πρώτη στιγμή. Όλα αυτά, ως γνωστόν, έπεσαν στο κενό. Θα ήταν όμως λάθος να μείνουμε εκεί και να αγνοηθεί η πολιτική ιδεολογία του νέου κόμματος.

«Δια βοής» χρίστηκε ο Σταύρος Θεοδωράκης Αρχηγός του Ποταμιού στις 29 Ιουνίου 2014 και μέχρι σήμερα δεν έχει εκλεγεί. Η περιφρόνησή του για τους δημοκρατικούς θεσμούς είναι όμως γενικότερη. Η επανειλημμένη κριτική του στην προσφυγή στον λαό σε μια κρίσιμη στιγμή της διαπραγμάτευσης, καθώς και τα ειρωνικά του σχόλια όταν εμφανίστηκε το ενδεχόμενο τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ να αποφανθούν με εσωτερικό δημοψήφισμα για την πολιτική του κόμματος, αλλά και στα τέλη Αυγούστου όταν ανακοινώθηκε η διεξαγωγή εκλογών τον Σεπτέμβριο, δεν σχολιάστηκαν επαρκώς. Πρόκειται για «δειλία», δήλωσε περισσότερες φορές, ακόμη και στο εξωτερικό, ο Σταύρος Θεοδωράκης. «Όταν είσαι Αρχηγός», είπε, «αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου. Δεν εγκαταλείπεις τη μάχη ζητώντας από τον κόσμο να σε στηρίξει»! Εδώ συνοψίζεται η πολιτική φιλοσοφία του, την οποία ασπάζονται και οι αρχηγοί της Νέας Δημοκρατίας.

Από το «Δουβλίνο ΙΙΙ» στο «Βερολίνο Ι»;

Προς ένα νέο ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών

συνέντευξη του Βασίλη Τσιάνου

Ξεκινώντας, θα ήθελα ένα γενικό σχόλιο για την απόφαση των δύο πρόσφατων συνόδων (υπουργών και ηγετών) της Ε.Ε. για το προσφυγικό.

Καταρχάς, θέλω να πω ότι δεν με εκπλήσσει, καθώς επιβεβαιώνει τις κατευθύνσεις που είχαν ανακοινωθεί τον Μάιο και τον Ιούνιο, μετά τη Λαμπεντούζα. Αυτές γίνονται τώρα αποφάσεις, με σχετική πλειοψηφία. Δεν πρόκειται, ωστόσο, απλώς για μια συνέχεια· ταυτόχρονα, έχουμε μια τομή, καθώς η απόφαση σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα εποχή, μετά το Δουβλίνο, με εμβληματικό στοιχείο τη μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων. Ο αριθμός βέβαια είναι πολύ μικρός σε σχέση με τις ροές (καθώς μάλιστα αυτές οι χιλιάδες κατανέμονται στον χρόνο, δεν θα γίνουν όλες οι μετεγκαταστάσεις τώρα), θέλω ωστόσο να τονίσω δύο σημεία. Πρώτον, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, από το ένα εκατομμύριο περίπου άτομα που έχουν έρθει φέτος, τα 500.000 βρίσκονται ήδη στη Γερμανία, τα 120.000 στη Γαλλία –η μετεγκατάσταση έχει ήδη ξεκινήσει και ας δούμε τα νούμερα και σε σχέση με αυτό. Δεύτερον, παρά την ανεπάρκεια του αριθμού, εισάγεται μια νέα λογική: η μετεγκατάσταση — και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δεν θα λύσει το πρόβλημα, ασφαλώς, αλλά μπορεί να είναι η αρχή μιας άλλης πορείας.

Ζουν ανάμεσά μας

της Δέσποινας Παρασκευά-Βελουδογιάννη

Πολλές και πολλοί θεώρησαν πως μετά την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα σεβαστό μέρος των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής (Χ.Α.) θα απέσυρε την εμπιστοσύνη του από ένα κόμμα που, κατά δήλωση του αρχηγού του, βαρύνεται με τουλάχιστον μία ανθρωποκτονία. Ωστόσο, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά: δεδομένης της αποχής, οι απώλειες στον απόλυτο αριθμό ψήφων της Χ.A. είναι σαφώς μικρότερες κατ’ αναλογία προς τα άλλα κόμματα, γεγονός το οποίο οδήγησε στη (μικρή) αύξηση του ποσοστού της. Φαίνεται λοιπόν ότι οι ψηφοφόροι της Χ.A. γνωρίζουν εδώ και καιρό τι κόμμα ψηφίζουν –συγκεκριμένα το γνωρίζουν τουλάχιστον εδώ και δύο εκλογικές αναμετρήσεις– και μάλλον, στην καλύτερη περίπτωση, δεν έχουν πρόβλημα μ’ αυτό.

Προεκλογική ομιλία του Νίκου Μιχαλολιάκου στον Πειραιά Φωτο: Nikos Libertas/SOOC

Πράγματι, η επαναλαμβανόμενη απόδοση έμπρακτης εμπιστοσύνης στο (νεο)ναζιστικό κόμμα, ειδικά σε μια τόσο πυκνή ιστορικά περίοδο, εγγράφει ήδη χαρακτηριστικά πολιτικοϊδεολογικής πρόσδεσης των ψηφοφόρων του με αυτό. Πιστεύω ότι δεν είναι παρακινδυνευμένο να εκτιμήσουμε πως ένα ποσοστό του εκλογικού σώματος βρίσκεται ήδη σε διαδικασία εκφασισμού, και άρα ότι τείνει να διαμορφώνεται ως κοινωνικοπολιτικό υποκείμενο– κάτι που βεβαίως δεν αποτυπώνει έναν κλειδωμένο συσχετισμό, αποτελεί όμως κρίσιμο πολιτικό δεδομένο σήμερα. Στην εκτίμηση αυτή συντείνει και το γεγονός ότι τα παραδοσιακά «κάστρα» της Χ.Α., με ήδη έντονη ιστορική και ιδεολογική αναφορά στον αντικομμουνισμό και το εμφυλιοπολεμικό κράτος, όπως η Λακωνία, έδωσαν για άλλη μία φορά στην οργάνωση σχεδόν το διπλάσιο ποσοστό από τον πανελλαδικό μέσο όρο της.

Η ακτινογραφία της ψήφου της Χρυσής Αυγής

Η εκλογική γεωγραφία, το προφίλ των ψηφοφόρων και οι χρονικές διαφοροποιήσεις

συνέντευξη του Παναγιώτη Κουστένη 

Τι μετακινήσεις άξιες λόγου βλέπουμε τον Σεπτέμβρη του 2015 προς και από τη Χρυσή Αυγή;

Στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, και μετά την κάμψη των ποσοστών της τον Ιανουάριο, η Χρυσή Αυγή κατάφερε να επιστρέψει στα εθνικά επίπεδα του 2012. Με βάση την ανάλυση του exit poll, οι κύριες μετακινήσεις ψηφοφόρων που παρατηρήθηκαν προς αυτήν προέρχονται κατά βάση από ψηφοφόρους που τον Ιανουάριο είχαν επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Ν.Δ. και σε μικρότερο βαθμό από διαρροές των ΑΝΕΛ. Ωστόσο, οι μετακινήσεις από τη Ν.Δ. εν τέλει δεν πρόσθεσαν κάτι στα ποσοστά της Χ.Α., καθώς αντισταθμίστηκαν από ένα αντίστροφο ρεύμα (από τη Χ.Α. προς Ν.Δ.) που αποδείχθηκε αριθμητικά ισοδύναμο.

Αντίθετα, τα κέρδη από τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσαν και τον κύριο παράγοντα της ανόδου της Χ.Α. Ας σημειωθεί ότι μετακινήσεις μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Χ.Α. είχαν παρατηρηθεί και το 2012, καθώς ήδη από τον εκλογικό σεισμό του Μαΐου ένα μέρος των ψηφοφόρων έδειχνε να αμφιταλαντεύεται μεταξύ των δύο επιλογών αναζητώντας μια έκφραση τιμωρητικής ψήφου. Ωστόσο, από τις εκλογές εκείνου του Ιουνίου η εικόνα φάνηκε να ξεκαθαρίζει, με τον δίαυλο μεταξύ των δύο κομμάτων να παρουσιάζεται κλειστός ακόμα και σε δημοσκοπικό επίπεδο. Στη συνέχεια, ένα σημαντικό ρεύμα από τη Χ.Α. προς τον ΣΥΡΙΖΑ (της τάξης του 1,5% επί των εγκύρων) έδειξε να ενεργοποιείται εκ νέου τον Ιανουάριο του 2015, εμφανίζοντας έντονα αντιμνημονιακά και κυρίως αντινεοδημοκρατικά χαρακτηριστικά, και ενόψει της διαφαινόμενης νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά μετά το πλειοψηφικό ρεύμα που είχε καταγράψει στις Ευρωεκλογές του 2014. Φαίνεται λοιπόν ότι στις εκλογές της περασμένης Κυριακής οι μισοί τουλάχιστον από αυτούς τους ψηφοφόρους επέστρεψαν στη Χ.Α.

Το αυτοκίνητο; Η απάτη! Το σκάνδαλο της Φολκσβάγκεν και ο καπιταλισμός

του Γιακομπ Αουγκστάιν

μετάφραση: Στέλιος Χρονόπουλος

«Το αυτοκίνητο». Αυτό είναι το διαφημιστικό σλόγκαν της Φολκσβάγκεν. Λιτό, δυο λέξεις μόνο, γεμάτο αυτοπεποίθηση. Τώρα έρχονται να προστεθούν δυο ακόμα λέξεις: «Η απάτη». Η Φολκσβάγκεν έχει πουλήσει εκατομμύρια αυτοκίνητα, τα οποία αποδεικνύεται ότι εκπέμπουν περισσότερα καυσαέρια από όσο η εταιρεία είχε δηλώσει και από όσο επιτρέπεται. Και, για να συγκαλύψει την απάτη, η Φολκσβάγκεν πρόσθεσε στα αυτοκίνητα αυτά ειδικό λογισμικό. Η Φολκσβάγκεν δεν είναι μια τυχαία επιχείρηση. Είναι –εξαιτίας της ιστορίας, του μεγέθους και της δομής των μετοχικών της κεφαλαίων– η κατεξοχήν γερμανική επιχείρηση. Αν είναι δυνατόν η Φολκσβάγκεν να πάρει τον στραβό δρόμο, αυτό σημαίνει ότι μπορεί και η ίδια η Γερμανία ολόκληρη να πάρει τον στραβό δρόμο. Γι’ αυτό και το συγκεκριμένο σκάνδαλο πλήττει τον πυρήνα της εικόνας των Γερμανών για τον εαυτό τους.

 Τι είδους επιχείρηση είναι αυτή, που χρησιμοποιεί τη δύναμή της –την τεχνολογία– για να παραβιάζει νόμους; Τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί που πάνε το πρωί στη δουλειά για να κάνουν παράνομες πράξεις; Δεν είναι μεμονωμένα άτομα που φέρουν την ευθύνη. Είναι μια ολόκληρη επιχείρηση, η οποία, αφού έχει χάσει την αίσθηση του μέτρου, καταπατά τους νόμους. Όταν η παραβίαση του νόμου είναι μέρος της επαγγελματικής δραστηριότητας κάποιων, τότε μπορούμε να μιλάμε για επαγγελματίες κακοποιούς. Και όταν οι εγκληματικές πράξεις είναι καλά οργανωμένες, τότε μπορούμε να μιλάμε για οργανωμένη εγκληματική δράση.