H διαπόμπευση εξαχρειώνει

Για τις αποκαλύψεις του «Ηot Doc» περί παιδεραστίας

 

του Στρατή Μπουρνάζου

Φρανσίσκο Γκόγια, «Ο Kρόνος καταβροχθίζει τον γιο του», 1819-1823

«Παιδεραστία. Νίκος Γεωργιάδης. Συνελήφθη το δεξί χέρι του Μητσοτάκη. Έκανε βίαιο σεξ με ανήλικα αγόρια»: αυτά γράφει, στο εξώφυλλο, το Hot Doc που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 21 Ιανουαρίου. Από την πρώτη στιγμή που το είδα ήμουν βέβαιος ότι κάτι δεν πάει καλά. Έκανα το τεστ με τρεις καλούς φίλους και συντρόφους. Μου είπαν, αμέσως, το ίδιο. Όσο σίγουροι όμως ήμασταν ότι κάτι δεν πάει καλά, άλλο τόσο μας ήταν δύσκολο να το προσδιορίσουμε.

Η δυσκολία προκύπτει, νομίζω, από το γεγονός ότι ενώ η αποκάλυψη γίνεται με όρους «κλειδαρότρυπας» και «ροζ σκανδάλου», δεν πρόκειται για «ροζ σκάνδαλο». Τα καταγγελλόμενα αφορούν ένα σοβαρό ποινικό αδίκημα, με μεγάλη απαξία – που αποκτά μάλιστα ακόμα μεγαλύτερη απαξία, αν τοποθετηθεί σε όλα τα συμφραζόμενά του, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα: ένας διπλωμάτης που αξιοποιεί τις υπηρεσίες του trafficking, κάνοντας σεξ με ανήλικα παιδιά και αποφεύγει τη δίωξη λόγω της διπλωματικής του ιδιότητας και των διασυνδέσεών του. Είναι σαφές, για μένα τουλάχιστον, ότι ένας δημοσιογράφος έχει σαφώς το δικαίωμα, ακόμα και την υποχρέωση, να ερευνήσει μια τέτοια υπόθεση. Όσον αφορά δε το «τεκμήριο της αθωότητας», ασφαλώς πρέπει να γίνεται σεβαστό και επιβάλλει όρους στο πώς γράφουμε και προσεγγίζουμε τα θέματα, ωστόσο, δεν αντίκειται στην πραγματοποίηση μιας έρευνας· γιατί, αν ήταν έτσι, δεν θα μπορούσαμε να γράφουμε τίποτα, θα έπρεπε να μην κάνουμε καμιά έρευνα μέχρι να τελεσιδικήσει κάθε υπόθεση (σε κάμποσα χρόνια, δηλαδή). Ποιο είναι το πρόβλημα, λοιπόν;

Προσπερνάω τα προφανή και ευνόητα (λ.χ. την περίπτωση που το δημοσίευμα αποδειχθεί αναληθές· θυμίζω και την «υπόθεση Κορκολή») και πάω κατευθείαν στα δύσκολα. Πιστεύω λοιπόν ότι, ακόμα και αν ισχύουν όλα, μέχρι κεραίας, υπάρχει πρόβλημα, και μάλιστα χοντρό, με το εξώφυλλο και το δημοσίευμα του Hot Doc. Ποιο είναι αυτό;

Πρώτον, η διαπόμπευση, ο διασυρμός. Όταν βγάζεις ένα εξώφυλλο όπως το παραπάνω (με μαυρισμένη-σκουρόχρωμη τη φάτσα του –κανονικά ανοιχτόχρωμου ξανθομπάμπουρα– Ν. Γεωργιάδη) κραυγάζοντας, απευθύνεσαι και θέλεις να κινητοποιήσεις τα πιο ταπεινά αντανακλαστικά του κοινού. Και αυτό είναι κάτι πολύ επικίνδυνο, που καμία σχέση δεν έχει με την ερευνητική δημοσιογραφία. Όπως είναι κάτι εντελώς διαφορετικό η αποκάλυψη μιας δολοφονίας και άλλο να βγάζεις τη φάτσα του (καταγγελλόμενου ως) δολοφόνου στο εξώφυλλο με τα χέρια του να στάζουν αίμα, και γράφοντας με μεγάλα γράμματα «Δολοφόνος»! Για όποιον αμφιβάλλει, η κατακλείδα του κεντρικού ρεπορτάζ (που υπογράφουν ο Κώστας Βαξεβάνης, ο Μαρίνος Γκασιάμης και ο Άγγελος Προβολισιάνος) είναι εύγλωττη: «Ο Γεωργιάδης ανέλαβε νέος γραμματέας πολιτικού σχεδιασμού στο κόμμα. Ποιος ξέρει, ίσως κάποτε τον δούμε και υπουργό Παιδείας» (η έμφαση δική μου).

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 24 Ιανουαρίου

 

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Φράνσις Ο’ Κόνορ, Σεμίχ Τσελίκ, Άλκη Ρήγου, Μάνου Αυγερίδη, Κωστή Καρπόζηλου, Κλειώς Παπαπαντολέων, Λουδοβίκου Κωτσονόπουλου, Γιάννη Μπαλαμπανίδη, Μυρτώ Μπολώτα, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Rudolf Hausner – «Aporisches Ballett»

H διαπόμπευση εξαχρειώνει. O Στρατής Μπουρνάζος σχολιάζει τις αποκαλύψεις του «Ηot Doc» περί παιδεραστίας. «Η δυσκολία προκύπτει, νομίζω, από το γεγονός ότι ενώ η αποκάλυψη γίνεται με όρους κλειδαρότρυπας και «ροζ σκανδάλου», δεν πρόκειται για «ροζ σκάνδαλο». Τα καταγγελλόμενα αφορούν ένα σοβαρό ποινικό αδίκημα, με μεγάλη απαξία. […] ένας δημοσιογράφος έχει σαφώς το δικαίωμα, ακόμα και την υποχρέωση, να ερευνήσει μια τέτοια υπόθεση. […] Ποιο είναι το πρόβλημα, λοιπόν; […] Πρώτον, η διαπόμπευση, ο διασυρμός. Όταν βγάζεις ένα εξώφυλλο όπως το παραπάνω (με μαυρισμένη-σκουρόχρωμη τη φάτσα του –κανονικά ξανθομπάμπουρα– Ν. Γεωργιάδη) κραυγάζοντας, απευθύνεσαι και θέλεις να κινητοποιήσεις τα πιο ταπεινά αντανακλαστικά του κοινού. […]Τέλος, και πολύ ευαίσθητο, όλα αυτά δεν τα γράφει ένα κάποιο μπλογκ ή ο Τράγκας, αλλά ένας δημοσιογράφος με στενούς δεσμούς με τον ΣΥΡΙΖΑ. Και λέω ευαίσθητο, γιατί ακόμα και η υποψία ότι με τέτοιον άθλιο τρόπο αντιμετωπίζεται ο πολιτικός αντίπαλος Κ. Μητσοτάκης, κινητοποιώντας τα πιο ταπεινά ένστικτα και φοβικά αντανακλαστικά του κοινού, πρέπει να μας αναστατώνει και να μας βρίσκει εντελώς αντίθετους, όλους όσους και όσες θεωρούμε τον εαυτό μας αριστερό».

Τουρκία: οι «Πανεπιστημιακοί για την ειρήνη» και οι εχθροί του κράτους. Οι Φράνσις Ο’ Κόνορ και Σεμίχ Τσελικ περιγράφουν τα γεγονότα της δίωξης των πανεπιστημιακών στην Τουρκία και απευθύνουν έκκληση για διεθνή αλληλεγγύη. «Παράλληλα με αυτήν την κατάφωρη καταπίεση της ελευθερίας της έκφρασης, μια συντονισμένη εκστρατεία μέσων ενημέρωσης και πολιτικών, προσπαθεί να δαιμονοποιήσει περαιτέρω τους υπογράφοντες. Στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας αυτής βρίσκεται το ακροδεξιό κόμμα της Τουρκίας, ΜΗΡ: ο βουλευτές του, İzzet Ulvi Yönter, δήλωσε ότι «η κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει αμέσως δράση κατά των τρομοκρατών στα πανεπιστήμια, όπως κάνει στις περιοχές Σουρ, Σίζρε, Νταργκεσίτ και Σιλόπι». Εντωμεταξύ, άλλα στοιχεία με διασυνδέσεις με φασιστικές ή τουρκικές εθνικιστικές οργανώσεις, όπως ο ποινικός Σεντάτ Πεκέρ απειλούν: «εκείνη τη στιγμή, η καμπάνα θα χτυπήσει για όλους σας… Θα ήθελα να το πω και πάλι: θα χύσουμε το αίμα σας και θα λουστούμε μ’ αυτό!» Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κούφια απειλή. Η Τουρκία έχει μακρά και επαίσχυντη ιστορία δολοφονιών διανοουμένων, κριτικών πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων. Παροτρύνσεις όπως αυτές λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από φοιτητές ακροδεξιών πολιτικών οργανώσεων, όπως οι Γκρίζοι Λύκοι, οι οποίοι στρέφονται με ύβρεις και απειλές ενάντια στους υπογράφοντες, ως επί το πλείστον με τοιχοκόλληση απειλητικών επιστολών στις πόρτες των γραφείων τους, υποσχόμενοι να κάνουν την πόλη κόλαση» για τους καθηγητές». (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης)

To αουτσάιντερ που έγινε νικητής – και ποιος θα τον πολεμήσει

 

του Στρατή Μπουρνάζου

Η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη  συνιστά, σίγουρα, πολιτικό γεγονός – και  όχι μόνο επειδή η Ν.Δ. αποκτά πρόεδρο έπειτα από μια παρατεταμένη περίοδο πολιτικής στασιμότητας, αν όχι παραλυσίας. Εκτός αυτού, η εκλογή Μητσοτάκη έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά, που αξίζει, πιστεύω, να διερευνήσουμε σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτον, πώς το «αουτσάιντερ» μπόρεσε να κερδίσει, δεύτερον τι  θα ακολουθήσει. Όσον αφορά το πρώτο, μπορούμε  να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες λόγων:

α) Τυχαία περιστατικά όπως η ματαίωση της εκλογής στις 22 Νοεμβρίου και η επιμήκυνση της προεκλογικής περιόδου, ή η κακοκαιρία την προηγούμενη Κυριακή. Τέτοιοι παράγοντες είναι ίσως οι λιγότερο σημαντικοί και ενδιαφέροντες, ωστόσο όταν μιλάμε για μια διαφορά 16.000 ψήφων δεν μπορούμε να τους αγνοήσουμε.

β) Το πραγματολογικό επίπεδο: η ευθεία στήριξη του Άδωνη Γεωργιάδη και η έμμεση αλλά σαφής του Απόστολου Τζιτζικώστα στον Κ. Μητσοτάκη – η φωτογραφία των τριών στον αγιασμό των υδάτων στη Θεσσαλονίκη ήταν εύγλωττη. Εδώ, επίσης, πρέπει να σταθμίσουμε τις συμμαχίες και τις αντιπαλότητες στο ενδοκομματικό πεδίο: μητσοτακικοί, σαμαρικοί κλπ.

Στο ίδιο πραγματολογικό επίπεδο, ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει η κοινωνική σύνθεση της ψήφου, την οποία επισήμαναν  ο Θανάσης Καμπαγιάννης στο facebook, και ο Τάσος Κωστόπουλος στην Εφημερίδα των Συντακτών. Παραθέτω από το άρθρο του Κωστόπουλου:  «Η πρώτη πτυχή αφορά την πόλωση στο εσωτερικό της Ν.Δ., με τις εύπορες συνοικίες να ψηφίζουν κατά κύριο λόγο Κυριάκο Μητσοτάκη (και, συμπληρωματικά, Άδωνη Γεωργιάδη κατά τον πρώτο γύρο), ενώ τα λαϊκότερα στρώματα τάχθηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό υπέρ του καραμανλικού Μεϊμαράκη. Ο τελευταίος ήρθε, έτσι, πρώτος στο Περιστέρι, στο Αιγάλεω, στο Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα, στον Ασπρόπυργο, στον Βύρωνα, στην Καλλιθέα, στη Νίκαια, στον Κορυδαλλό, στο Πέραμα και στον Δήμο Φυλής. Ο Κυριάκος, αντίθετα, σάρωσε στον Διόνυσο, στη Ραφήνα, στο Παλιό Φάληρο, στη Βάρη-Βουλιαγμένη, στη Γλυφάδα, στον Αλιμο και, πάνω απ’ όλα, στο Ψυχικό και την Κηφισιά. Η δεύτερη πτυχή της πόλωσης αφορά αυτή καθεαυτή την παρουσία της Ν.Δ., ως μαζικού κόμματος, στους επιμέρους δήμους [με βάση τον αριθμό όσων ψήφισαν]: ένας στους επτά κατοίκους του Ψυχικού ή της Φιλοθέης κι ένας στους έντεκα της Κηφισιάς είναι μέλος της Ν.Δ., έναντι ενός μόλις στους σαράντα στο Περιστέρι, ενός στους πενήντα στη Νέα Ιωνία ή την Αγία Βαρβάρα, ενός στους εξήντα στη Νίκαια και ενός στους εβδομήντα στο Ίλιο ή τον Κορυδαλλό!» («Ταξική πόλωση στις εκλογές της ΝΔ», Εφ.Συν., 15.1.2016).  Και εδώ κολλάει η κατακλείδα του στάτους του Καμπαγιάννη: «Το Περιστέρι και ο Πειραιάς μπορεί να μην μπορούν να νικήσουν την Κηφισιά και τη Γλυφάδα εντός της Νέας Δημοκρατίας. Αλλά στο δημοψήφισμα του Ιούλη του 2015 έκαναν περίπατο» –  και έτσι,  εκτιμάει, τα πράγματα θα είναι δύσκολα για τον Κυριάκο, στις εθνικές εκλογές.

Μαυραστέρι

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

I was always looking left and right

Oh, but I’m always crashing

in the same car

Bowie ’77

Enrico Prampolini -Κοσμικό τοπίο

Ηχογραφούσαμε μόνο τις νύχτες, και τα πρωινά, μόλις ξημέρωνε, περπατούσα παράλληλα με τον τοίχο, τα δάχτυλά μου άγγιζαν τον τοίχο που ήταν παγωμένος, και μόλις έφτανα σπίτι, έπεφτα στο κρεβάτι και προσπαθούσα να ησυχάσω, να ξεχάσω τη μουσική που είχαμε γράψει όλη νύχτα, και βέβαια δεν μπορούσα να κοιμηθώ, γιατί φοβόμουν πως αν κοιμόμουνα θα πέθαινα στον ύπνο μου, και γι’ αυτό προσπαθούσα να κρατήσω τα μάτια μου ανοιχτά, να τα στερεώσω κάπου στο φως του πρωινού, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούσα να ξεχάσω ό,τι είχα ζήσει, πως είχα γυναίκα, παιδί, καριέρα, πως έτρωγα, πως έπινα, πως έκανα μπάνιο, πως ήμουν τριάντα χρονών, πως ζούσα δύσκολα, και μετά σηκωνόμουν και στεκόμουν γυμνός πάνω στο κρεβάτι, μέσα σ’ εκείνο το υπέροχο βερολινέζικο διαμέρισμα που νοίκιαζα, και φώναζα δυνατά «Όχι», θέλοντας να πω πως έπρεπε να συνεχίσω το δρόμο που είχα αποφασίσει ν’ ακολουθήσω, που ήταν ο δρόμος που άνοιγε το σώμα μου, χωρίς κανένα φραγμό, πέφτοντας πάνω στους πιο χοντρούς κορμούς δέντρων, που έβαζα εγώ μπροστά μου, και μετά έκανα πως ξυπνούσα, και ντυνόμουν, γιατί έπρεπε να πάω ξανά στο στούντιο, και έβγαινα απ’ το κτίριο και έκανα την αντίθετη διαδρομή μέσα στο σούρουπο, μόνο που τώρα δεν ακουμπούσα τον τοίχο με τις άκρες των δαχτύλων μου, και σιγά σιγά η μουσική ξαναρχόταν στο μυαλό μου, ενώ άκουγα τη μισή πόλη πίσω από τον τοίχο να τεντώνεται προς την άλλη μισή, όπου βάδιζα, κι αυτό γινόταν για μήνες, μέχρι που ένα απόγευμα, πριν την τελευταία ηχογράφηση, εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά μου μια σκελετωμένη γάτα, η γάτα είχε δαγκώσει ένα ψόφιο περιστέρι, και τότε την είδα ν’ ανεβαίνει στην κορυφή του τοίχου και να πηδά στην άλλη πλευρά, και για μια στιγμή τα δύο μισά της πόλης ενώθηκαν, και έγιναν μια πόλη, ολόκληρη, κι εγώ σταμάτησα, πλησίασα τον τοίχο, κοίταξα τον τοίχο από κοντά, πιο κοντά από κάθε άλλη φορά, έβγαλα το πουλί μου και τον κατούρησα.

–Μ’ ακούς;

–Ναι.

–Τι σκέφτεσαι;

–Γιατί πάντα τρακάρω με το ίδιο αμάξι;

*

Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου

Ο θάνατος του Ντέιβιντ Μπόουι ήταν ένα αριστούργημα επιστημονικής φαντασίας

Ντέιβιντ Μπόουι: Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη

του Μπράιαν Μέρτσαντ

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Ο Ντέβιντ Μπόουι δεν πεθαίνει απλώς. Μετατρέπει τον θάνατό του σε θέαμα που αναγκάζει τους πάντες να στοχαστούν πάνω στο τέλος.

«Blackstar»

Εντάξει, ο Μπόουι έχει φύγει εδώ και μερικές μέρες, οι επικήδειοι και τα αφιερώματα ανακυκλώθηκαν στις προσωπικές μας πληροφοριακές ροές, και είναι ίσως πια η ώρα να επιστρέψουμε στην ανυπόφορη πραγματικότητα του Τραμπ, του ISIS και των πολιτοφυλακών του Όρεγκον. Αλλά ξύπνησα έχοντας στο νου μου τον Δούκα, για δεύτερη μέρα στη σειρά, ίσως επειδή η ίδια του η ύπαρξη ήταν ένα αντίδοτο σε αυτού του είδους την ανυπόφορη μουντάδα. Ή ίσως επειδή ο ίδιος του ο θάνατος αποδείχθηκε μία από τις καλύτερες παραστάσεις του.

Από την πρώτη του επιτυχία, Space Oddity, ως την τομή του Ziggy Stardust και την τελευταία πράξη του ως Lazarus στο τελευταίο του άλμπουμ Blackstar, o Μπόουι δεν επιτελούσε απλώς την προσωπική του εκδοχή επιστημονικής φαντασίας, τη ζούσε κανονικά. Μέχρι το τέλος.

Κυκλοφόρησε το βίντεο για το Lazarus ως συνοδευτικό κομμάτι στο έπος επιστημονικής φαντασίας Blackstar, στο οποίο ζει σ’ έναν κόσμο νεκρών αστροναυτών, τρομακτικών μεταλλαγμένων και κεριών που καίνε αιώνια, μαζί με το άλμπουμ, τρεις μέρες πριν πεθάνει. Απεικονίζει έναν άντρα, που ενσαρκώνει ο Μπόουι, που αιωρείται πάνω απ’ το νεκροκρέβατό του.

Δεν απομένει τίποτα: το όραμα του Ντέιβιντ Μπόουι για την αγάπη

Ντέιβιντ Μπόουι: Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη

του Σάιμον Κρίτσλεϋ

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Για τα εκατοντάδες χιλιάδες συνηθισμένα αγόρια και κορίτσια της εργατικής τάξης στην Αγγλία των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του 1970, εμού συμπεριλαμβανομένου, ο Μπόουι ενσάρκωνε κάτι λαμπερό, δελεαστικό, συναρπαστικό και μυστηριώδες: έναν κόσμο άγνωστων απολαύσεων και σπινθηροβόλας ευφυΐας. Μας πρόσφερε μια διέξοδο από τα προαστιακά κολαστήρια που μέναμε. Ο Μπόουι μας μιλούσε πιο πειστικά όσο πιο δυσαρεστημένοι ήμαστε με τα ρούχα που μας φορούσαν, όσο πιο κοινωνικά αλλόκοτοι και αποξενωμένοι. Απευθυνόταν σε όλους εμάς τους παράξενους, τα φρικιά, τους εκτός συστήματος και μας τραβούσε στον κόσμο του με μια πρωτοφανή οικειότητα. Και, παρότι γνωρίζαμε ότι αυτή ήταν ολοσδιόλου φαντασιωτική, εμείς τον ερωτευθήκαμε στ’ αλήθεια. Κι ήταν ένας έρωτας που, στην περίπτωσή μου, κράτησε 44 χρόνια.

Η λέξη «nothing» («τίποτα») είναι σαν ένα μάντρα διάσπαρτο σε ολόκληρο το έργο του Μπόουι, από το «hold on to nothing» («μην κρατιέσαι από τίποτα») του After All, από το The Man Who Sold the World, περνώντας από τα λαμπυρίζοντα, δυστοπικά οράματα του «Diamond Dogs» και το ρεφρέν «We’re nothing and nothing can help us» («Είμαστ’ ένα τίποτα και τίποτα δεν θα μας βοηθήσει») από το «Heroes», και μέχρι το πρόσφατο «Blackstar». Θα μπορούσε κανείς να βασίσει ολόκληρη ερμηνεία, και μάλιστα συνεκτική, ολόκληρου του έργου του Μπόουι απλώς εστιάζοντας σε αυτή τη μία λέξη, το τίποτα, και ιχνηλατώντας τις διαφορετικές χρήσεις της μέσα στα πολλά τραγούδια που τη χρησιμοποιεί. Το τίποτα βρίσκεται παντού στον Μπόουι.

Σημαίνει μήπως αυτό ότι ο Μπόουι ήταν κάποιου είδους μηδενιστής; Σημαίνει μήπως ότι η μουσική του, από την πολιτιστική αποσύνθεση του Diamond Dogs ως την καταθλιπτική ατονία του Low και την εμφανή μελαγχολία του Lazarus, είναι κάποιου είδους μήνυμα σκότους και καταστροφής;

Ο μεγαλύτερος σταρ όλων των εποχών

Ντέιβιντ Μπόουι: Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη

του Ρομπ Σέφιλντ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Ο πλανήτης Γη είναι πολύ πιο μελαγχολικός σήμερα χωρίς τον Ντέιβιντ Μπόουι, το μεγαλύτερο αστέρι της ροκ που ποτέ έπεσε σε αυτόν ή οποιονδήποτε άλλο κόσμο. Ήταν το πιο καυτό αλάνι, ο κομψός αλήτης, το πιο όμορφο αστέρι που κάποτε φώναξε «Δεν είστε μόνοι!» σε μια αρένα γεμάτη με τα πιο μοναχικά παιδιά του κόσμου. Ήταν ο πιο ανθρώπινος και ο πιο εξωγήινος ροκ καλλιτέχνης, φλερτάριζε με το παράξενο, και συνομιλούσε με το αλλόκοτο μέσα μας. Κοίταζε στα νευρικά εφηβικά μάτια σου για να σε διαβεβαιώσει ότι το φόρεμά σου είναι σχισμένο και το πρόσωπό σου είναι χάλια, αλλά αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που είσαι ένα νεαρό αστέρι. Όποιον Μπόουι και αν αγάπησες περισσότερο –τον λαμπερό Starman, τον λεπτεπίλεπτο τροβαδούρο, τον βερολινέζο αρχιδούκα– σε έκανε να νιώθεις πιο γενναίος και πιο ελεύθερος και αυτός είναι ο λόγος που ο κόσμος αισθανόταν διαφορετικά, από την στιγμή που άκουγε Μπόουι. Αυτό το ανθρώπινο διαστημόπλοιο γνώριζε πάντα προς ποια κατεύθυνση να κινηθεί.

Αντάρτης, από άλλο κόσμο, κυνικός, οραματιστής

Ντέιβιντ Μπόουι: Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη

του Αντριου Ο’Χεχάιαρ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

«Νόμιζα ότι πέθανες μονάχος, εδώ και πολύ, πολύ καιρό» τραγουδά ο ανώνυμος αφηγητής στο χαρακτήρα του The Man Who Sold the World, ενός από τα υποτιμημένα μίνι-αριστουργήματα της καριέρας του Ντέιβιντ Μπόουι. (ο Kurt Cobain προφανώς συμφωνούσε) «Ω όχι, όχι εγώ», έρχεται η απάντηση. «Ποτέ δεν έχασα τον έλεγχο». Ακόμη και σε οποιοδήποτε πλαίσιο των ‘70ς, αυτό μοιάζει σαν ένα σχόλιο ή αστείο για την ατελείωτη ικανότητα ή την ατελείωτη δίψα του Μπόουι για διαγραφή και ξαναγράψιμο του εαυτού του, για την ικανότητά του να ισορροπεί μεταξύ κυνισμού και ιδεαλισμού, μεταξύ καλλιτεχνικής αποστασιοποίησης και ποπ πάθους, χωρίς να είναι ψεύτικος σε κανένα. (Υπάρχουν στην πραγματικότητα δύο χαρακτήρες σε αυτό το τραγούδι; Ή ο άνθρωπος που πούλησε τον κόσμο μιλάει στον εαυτό του;)

Ο Μπόουι την ώρα που μακιγιάρεται σαν Ziggy Srardust, 1973. Φωτο: Ρότζερ Μπάμπερ

Εάν ο Ντέιβιντ Μπόουι ήταν ο άνθρωπος που πούλησε τον κόσμο, ένας μυστικός πράκτορας ή ένας κατάσκοπος μέσα στην ποπ κουλτούρα, ήταν επίσης «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη», ένας απονήρευτος εξωγήινος που αναζητούσε αγάπη και τροφή σε έναν εχθρικό πλανήτη. (Αυτός είναι ο τίτλος και ο κεντρικός χαρακτήρα, της ταινίας του Νίκολας Ρεγκ του 1976, στην οποία ο Μπόουι έκανε το ιδιόμορφο κινηματογραφικό του ντεμπούτο). Κάθε άρθρο που γράφτηκε για τον Μπόουι μετά την ανακοίνωση του θανάτου του, την Δευτέρα, τον περιγράφει ως ένα πλάσμα με ικανότητες μεταμόρφωσης ή ως έναν χαμαιλέοντα, αλλά δεν είναι σωστό να περιστρεφόμαστε γύρω από αυτό το αναπόφευκτο κλισέ. Μας προκαλούσε κάθε στιγμή να υπολογίσουμε την απόσταση μεταξύ του ανθρώπου και της μάσκας του, την προσωπικότητας και της περσόνας και να αναγνωρίσουμε ότι ποτέ δεν υπολογίσαμε την απόσταση ή καν το αν πραγματικά υπήρχε.

«Λεπρός Μεσσίας»

Ντέιβιντ Μπόουι: Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη

της Μύριαμ Φώτου

Λονδίνο, 11.1.2016. Η μέρα ξεκίνησε μ’ ένα μούδιασμα και συνεχίστηκε ραδιοφωνικά με ένα αυτοσχέδιο αφιέρωμα που σ’ έβρισκε κατευθείαν στην καρδιά. Στο BBC6 κατέφθανε το ένα μήνυμα των ακροατών μετά το άλλο, σταθερά, χωρίς μελόδραμα ή υπερβολή αλλά με συγκίνηση, εξιστορώντας τι κρατούσε ο καθένας από το πέρασμα του Ντ. Μπόουι. Πρόσωπα με διαφορετικά μπακγκράουντ, κοινωνική θέση, προφορά, μόρφωση μπλέκονταν με τα τραγούδια· πριν τελειώσει το τρίωρο πρωινό πρόγραμμα αισθανόσουν την παρουσιάστρια να έχει πάρει όλη τη χώρα αγκαλιά. 

Ο κύριος κάποιας ηλικίας λέει πώς απεβλήθη από το σχολείο το 1972 γιατί εμφανίστηκε με κούρεμα Ζίγκυ, μια νεαρή ακροάτρια για πώς πρωτάκουσε και πρωτοχόρεψε το Let’s dance το ’83 με την τούλινη της φούστα ντυμένη μπαλαρίνα, ένας επίσης νεότερος ότι σαν παιδί ντρεπόταν να ακούει τη μητέρα του να λέει πως υπήρξε γκρούπι και κυνηγούσε τον Μπόουι από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο. Κάποιος με σπασμένα αγγλικά πώς ταξίδεψε 20 ώρες από τη νότια Βραζιλία στο Σάο Πάολο για να τον δει στο Sound and Vision τουρ το 1990, μια άλλη γυναίκα για το ποια τραγούδια του Μπόουι σχημάτισαν την πρώτη κασέτα που της έγραψε ποτέ ο μετέπειτα σύζυγος των 30 ετών. Προς το τέλος, ένα ντροπαλό λακωνικό μήνυμα ευγνωμοσύνης από έναν ώριμο άντρα για το πώς ο Μπόουι τον έσωσε από τη δυστυχία μιας ολόκληρης εφηβείας που τη βίωσε σαν παρίας.

Η δικαιοσύνη, ο δικτάτορας και οι ανοιχτές πληγές της Γουατεμάλας

της Μαρίνας Δημητριάδου

Δύο απολύτως αντικρουόμενες εκδοχές της ιστορίας συναντιούνται τα τελευταία χρόνια στα δικαστήρια της Γουατεμάλας. Είκοσι χρόνια μετά τη λήξη του 36ετούς αιματηρότατου εμφυλίου πολέμου (1960-1996), άλλοτε παντοδύναμοι στρατιωτικοί από τη μία πλευρά, και επιβιώσαντες της γενοκτονίας ενάντια στον ιθαγενικό πληθυσμό από την άλλη, υπερασπίζονται δυο εντελώς διαφορετικές αφηγήσεις του παρελθόντος, που θυμίζουν τον τρόπο με τον οποίο σμιλεύτηκε η υπανάπτυξη και η αστάθεια σε κάποιες περιοχές του πλανήτη. Την περασμένη Δευτέρα 17/1, η νέα αναβολή της επανεκδίκασης του πρώην δικτάτορα της χώρας Ríos Montt και του επικεφαλής του των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών Rodriguez Sanchez είναι ενδεικτική των εγγενών περιορισμών της κρατικής δικαιοσύνης να ανταποκριθεί στην αποστολή που της ανατέθηκε.

O Rios Montt κατά την διάρκεια της πρώτης δίκης του

Ο Rios Montt, ντε φάκτο επικεφαλής του κράτους για 16 μήνες το 1982-83, κλήθηκε το 2012 σε δίκη, δώδεκα μέρες αφότου έληξε η θητεία του στο κοινοβούλιο, κι επομένως η κοινοβουλευτική του ασυλία, που απολάμβανε σχεδόν ακατάπαυστα από τη λήξη του εμφυλίου. Τον Μάρτη 2013 άρχισε μια πρωτοφανής για τα παγκόσμια χρονικά δίκη, καθώς για πρώτη φορά δικαζόταν αρχηγός κράτους κατηγορούμενος για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εντός της χώρας του και όχι από διεθνές δικαστήριο. Η δίκη συγκέντρωσε διεθνές ενδιαφέρον και ελπίδες για δικαιοσύνη.

Η δίκη, που είχε και τηλεμετάδοση, έληξε τον Μάη 2013: μετά την ακρόαση πάνω από 90 μαρτύρων το δικαστήριο έκρινε ένοχο τον πρώην δικτάτορα για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ενάντια στη εθνότητα Ισίλ (Ixil) των Μάγιας στον πετρελαιοπαραγωγό βορρά της χώρας. Συγκεκριμένα θεωρήθηκε ηθικός αυτουργός σφαγών που άφησαν 1.771 νεκρούς, εξανάγκασαν σε εκτοπισμό 29.000 άτομα, για βασανισμούς και 1.400 σεξουαλικές κακοποιήσεις γυναικών και κοριτσιών. Ο συγκατηγορούμενός του απαλλάχτηκε από τις κατηγορίες. Δέκα μέρες αργότερα, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε μέρος της διαδικασίας, αποδεχόμενο ένταση της υπεράσπισης, και ορίζοντας επανεκδίκαση. Η απόφαση αναβολής της δίκης την περασμένη Δευτέρα ήταν τρίτη στη σειρά.

Η δίκη της Χρυσής Αυγής: το πρώτο εννιάμηνο

Η Ιωάννα Μεϊτάνη συζητάει με την Ειρήνη Βλάχου και την Ελευθερία Κουμάντου από το Golden Dawn Watch

Μιλάνε για το Golden Dawn Watch και το πώς λειτουργεί, τη δομή της δίκης, τις συνθήκες διεξαγωγής της, τις μέχρι σήμερα καταθέσεις

  

Η δίκη της Χρυσής Αυγής συμπληρώνει ένα εννιάμηνο. Σε όλο αυτό το διάστημα η ύπαρξη τoυ παρατηρητήριου Golden DawnWatch (GDW) ήταν καθοριστική, αφού σε κάθε δικάσιμο προσφέρει ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο (στα social media) και μια έκθεση, στο τέλος της μέρας, στα ελληνικά και τα αγγλικά. Χωρίς το GDW (όπως και χωρίς την πρωτοβουλία των δικηγόρων της πολιτικής αγωγής Jail Golden Dawn) Γη γνώση μας για τη δίκη θα ήταν πολύ πιο μερική, σκόρπια και ελλιπής. Η Ιωάννα Μεϊτάνη μίλησε, συνοψίζοντας το πρώτο εννιάμηνο της δίκης, με τη δικηγόρο Ειρήνη Βλάχου και τη δημοσιογράφο Ελευθερία Κουμάντου, μέλη του GDW. Περισσότερα για το GDW στην ιστοσελίδα του http://goldendawnwatch.org/ (facebook: Golden Dawn Watch, twitter: @GoldenDawnWatch).

 

Ιωάννα Μεϊτάνη: Aς ξεκινήσουμε από μια παρουσίαση του Golden Dawn Watch (GDW): πώς ξεκίνησε, ποιοι συμμετέχουν, ποιοι είναι οι στόχοι της και πώς λειτουργεί.

Ελευθερία Kουμάντου: Το GDW συστάθηκε τον Μάρτιο του 2015, ένα μήνα πριν αρχίσει η δίκη της ΧΑ, από τέσσερις φορείς: την Eλληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), το Παρατηρητήριο για τον Φασιστικό και Ρατσιστικό Λόγο στα ΜΜΕ που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων και τον Αντιφασιστικό Συντονισμό Αθήνας-Πειραιά. Αυτοί οι τέσσερις φορείς αποφάσισαν να προχωρήσουν στη δημιουργία του συγκεκριμένου Παρατηρητηρίου, σταθμίζοντας τη σοβαρότητα της δίκης. Εκτιμάμε ότι είναι μια από τις σημαντικότερες της μεταπολίτευσης και η απόφαση –όποια και να είναι–, θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και σε πολιτικό και σε κοινωνικό επίπεδο: θα είναι καθοριστική για το μέλλον της συγκεκριμένης οργάνωσης, αλλά και γενικότερα και της ακροδεξιάς στην ελληνική κοινωνία.

Δεν έχουμε άλλη τέτοια εμπειρία στα ελληνικά δικαστικά χρονικά: όλη η κοινοβουλευτική ομάδα και όλη η ηγεσία μιας οργάνωσης που εξελίχθηκε σε κόμμα, έλαβε μέρος σε εκλογικές διαδικασίες απέκτησε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, να παραπέμπονται με τόσο βαριές ποινικές κατηγορίες, π.χ. ανθρωποκτονία, ένταξη και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, διακεκριμένη οπλοκατοχή. Είναι μια μεγάλη δίκη, όχι μόνο μεταφορικά και πραγματικά: 69 κατηγορούμενοι, πάνω από 100 δικηγόροι της υπεράσπισης, μεγάλος αριθμός δικηγόρων στην πολιτική αγωγή, πάρα πολλές υποθέσεις και κατηγορίες.

Is this a Coup?

Σκέψεις με αφορμή το ντοκιμαντέρ του Πωλ Μέισον και της Θεόπης Σκαρλάτου

 του Γιώργου Γιαννακόπουλου

Λονδίνο, Ιανουάριος 2016. Τις ημέρες του δημοψηφίσματος βρισκόμουν στην Ελλάδα. Βίωσα κι εγώ τις στιγμές της έντασης, των συναισθηματικών εκρήξεων, των υπαρξιακών διλημμάτων. Όσοι ζούμε τα τελευταία χρόνια στο Λονδίνο ή σε άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις έχουμε συνηθίσει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, το πρωτοφανές ενδιαφέρον των διεθνών media για την Ελλάδα της κρίσης. Την εβδομάδα του δημοψηφίσματος φίλοι από το Λονδίνο με βομβάρδιζαν με μηνύματα, ζητώντας επαφές για λογαριασμό δημοσιογράφων στην Ελλάδα, καθώς το σύνολο του ευρωπαϊκού Τύπου περιφερόταν στις κλειστές τράπεζες, ανά την επικράτεια. Θυμάμαι ακόμη να διαβάζω με κατάπληξη ανταπόκριση της Monde για μια τράπεζα στην Καλαμάτα, από την οποία λίγες ώρες νωρίτερα είχα βγάλει χρήματα.

Aπό το ντοκιμαντέρ

Την ίδια περίοδο, ο Πωλ Μέισον (Paul Mason) και η συνεργάτιδά του Θεόπη Σκαρλάτου (Theopi Skarlatos), βρίσκονταν στην Αθήνα για τις ανάγκες ενός ντοκιμαντέρ, το οποίο ξεκίνησε ως αυτοχρηματοδοτούμενο project μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας indiegogo. Είχα την ευκαιρία να δω ένα μικρό πρώτο απόσπασμα, κάποιους μήνες πριν το δημοψήφισμα, τον Μάρτη του 2015, στο Λονδίνο, όταν η διαδικτυακή καμπάνια ήταν εν εξελίξει. Στη συζήτηση που ακολούθησε, μου είχε κάνει εντύπωση η μεγάλη απαισιοδοξία του Μέισον για τη δυνατότητα επίτευξης οποιουδήποτε συμβιβασμού και η αγωνία του για την ανυπαρξία ελληνικού σχεδίου εξόδου από την Ευρωζώνη.

Solitaire ou Solidaire? (Μόνος ή Αλληλέγγυος;) Ένα ντοκυμανταίρ για το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης της Θεσσαλονίκης

συνέντευξη με τη  δημοσιογράφο Σταυρούλα Πουλημένη

«Solitaire ou Solidaire?», «Μόνος ή Αλληλέγγυος;», είναι ο τίτλος του ντοκυμανταίρ με θέμα το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης της Θεσσαλονίκης, που αυτές τις μέρες βρίσκεται στο τελικό στάδιο της παραγωγής. Το ντοκυμανταίρ αποτελεί συλλογική προσπάθεια μιας ομάδας παιδιών από τη Θεσσαλονίκη — δημοσιογράφων, φωτογράφων, κινηματογραφιστών και τεχνικών εικόνας και ήχου. Λίγες μέρες πριν από την ολοκλήρωσή του, η ομάδα χρειάζεται τη στήριξή μας. Τους τρόπους μπορεί τους βρει κανείς επισκεπτόμενος τη σελίδα ΚΙΑ Documentary Film-Greece στο facebook – και συστήνουμε ενθέρμως να το πράξετε.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης  (ΚΙΑ) λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη από το 2012 και είναι ήδη «θεσμός». Πριν προχωρήσουμε στο ντοκyμανταίρ, πες μας δυο λόγια για το ΚΙΑ: πώς ξεκίνησε, τι έχει κάνει όλα αυτά τα χρόνια και πώς συνεχίζει;

Από το ντοκιμαντέρ

Το Κοινωνικό Ιατρείο ξεκίνησε στην Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία των υγειονομικών που συμμετείχαν ως αλληλέγγυοι στην απεργία πείνας των 300 μεταναστών το 2011 σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ήδη από τότε προωθούνταν μέτρα αποκλεισμού από το ΕΣΥ, που αφορούσαν αρχικά στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, τάση που στη συνέχεια γενικεύτηκε για όλους τους ανασφάλιστους. Το Κοινωνικό Ιατρείο όλα αυτά τα χρόνια κατάφερε να παρέχει δωρεάν πρωτοβάθμια περίθαλψη σε όλους, μετανάστες και έλληνες, που έβρισκαν κλειστές τις πόρτες του ΕΣΥ. Παράλληλα, έδωσε και συνεχίζει να δίνει έναν πολιτικό αγώνα για το δικαίωμα στην καθολική και δωρεάν πρόσβαση, ανεξαρτήτως της οικονομικής και ασφαλιστικής κατάστασης του κάθε ασθενή. Δεν επιδίωξε, δηλαδή, ποτέ να υποκαταστήσει ένα υπό κατάρρευση σύστημα υγείας – αντίθετα, προσπάθησε, και σε ένα βαθμό τα κατάφερε να κρατήσει τον κόσμο ζωντανό μέσα στην κρίση. Επιπλέον, για τα μέλη του ΚΙΑ αλλά και για πολλούς συμπολίτες που συμμετείχαν σε τέτοιου τύπου δομές, ήταν στοίχημα ο από κοινού αγώνας γιατρών και ασθενών, για ένα πραγματικά καθολικό σύστημα υγείας.

Ο Ερντογάν διώκει τους «προδότες» πανεπιστημιακούς

του Φώτη Μπενλίσοϋ 

Από εκδήλωση της πρωτοβουλίας «Ακαδημαϊκοί για την Ειρήνη»

Κωνσταντινούπολη, 15.1.2016. Τις τελευταίες μέρες στη Τουρκία εξελίσσεται ένα κυνήγι μαγισσών: μια διαδικασία αλά τούρκα Μακαρθισμού, μια εκστρατεία εκφοβισμού κατά των πανεπιστημιακών που κάλεσαν με επιστολή τους την κυβέρνηση να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις στις κουρδικές περιοχές. Η επιστολή υπεγράφη από περίπου 1200 ακαδημαϊκούς και αμέσως προκάλεσε ένα κύμα αντιδράσεων. Όπως πια συνηθίσαμε να βλέπουμε τα  τελευταία χρόνια, το σήμα το έδωσε ο πανίσχυρος πρόεδρος Ερντογάν όταν αποκάλεσε τους πανεπιστημιακούς «προδότες» και κάλεσε ή μάλλον έδωσε ευθέως εντολή στο δικαστικό σώμα να πράξει αναλόγως. Αμέσως μετά το Ανώτατο Συμβούλιο Πανεπιστημίων, η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης κατηγόρησε τους πανεπιστημιακούς για εξύβριση του τουρκικού έθνους και για συμμετοχή και υποστήριξη τρομοκρατικής οργάνωσης. Την Παρασκευή προσήχθησαν περίπου 20 ακαδημαϊκοί και αναμένεται να υπάρξουν συλλήψεις. Τις επόμενες μέρες ο αριθμός μπορεί να αυξηθεί. Οι διοικήσεις ιδιωτικών πανεπιστημίων ξεκίνησαν ένα κύμα απολύσεων, ενώ στα δημόσια πανεπιστήμια οι πρυτανείες καλούν τους υπογράφοντες να ανακαλέσουν τις υπογραφές τους. Φασιστικές οργανώσεις και τοπικοί παράγοντες στις επαρχιακές πόλεις έχουν κινητοποιηθεί κατά των εκεί πανεπιστημιακών και με απειλές στον τοπικό τύπο, στο ίντερνετ ή ακόμα και με επιθέσεις στα γραφεία των υπογραφόντων δημιουργούν ένα κλίμα τρομοκρατίας. Στα σόσιαλ μήντια κυκλοφορούν ονόματα των πανεπιστημιακών μαζί με απειλές – μία από τις οποίες προέρχεται απ’ τον γνωστό μεγαλομαφιόζο Σεντάτ Πεκέρ (κάτι σαν τον Εσκομπάρ της Τουρκίας) που γράφει ότι θα «λούσει τους πανεπιστημιακούς στο αίμα τους». Από την άλλη ένα κύμα αλληλεγγύης απλώνεται. Ο αριθμός των υπογραφών μετά τις απειλές και συλλήψεις δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε και έφτασε περίπου στις 2.000. Δικηγόροι, φοιτητές λογοτέχνες, κινηματογραφίστες κ.ά. έχουν βγάλει δικές τους επιστολές με υπογραφές στήριξης στους τούρκους πανεπιστημιακούς. Σε πολλές πόλεις υπήρξαν και κινητοποιήσεις, μικρές μεν, αλλά αν υπολογίσει κανείς το κλίμα τρόμου που καλλιεργείται, σημαντικές.

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 17 Ιανουαρίου

Kείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Μαρίνας Δημητριάδου, Σταυρούλας Πουλημένη, Μύριαμ Φώτου, Άντριου Ο’Χεχάιαρ, Ρομπ Σέφιλντ, Σίμον Κρίτσλεϋ, Μπράιαν Μέρτσαντ, Φώτη Μπενλίσοϋ, Ειρήνης Βλάχου, Ελευθερίας Κουμάντου, Ιωάννας Μεϊτάνη, Γιώργου Γιαννακόπουλου, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Albert Bloch – The dancer (Ragtime), 1911

Ο νικητής – και ποιος θα τον πολεμήσει. Ο Στρατής Μπουρνάζος σχολιάζει την εκλογή Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσίας της ΝΔ και αναδεικνύει τα μέτωπα στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί η μάχη απέναντι σε ότι η εκλογή του αντιπροσωπεύει. «Πολλά είναι ανοιχτά, και για πολλά έχω αμφιβολίες, για ένα όμως είμαι σίγουρος: όποιοι θέλουν να αντιπαλέψει τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν πρέπει επικεντρωθούν στο παρελθόν του (υπόθεση Siemens, θητεία του ως υπουργού) ή σε παράγοντες όπως η οικογενειοκρατία. Όχι επειδή αυτά είναι ασήμαντα. Κάθε άλλο, αντίθετα και η διάσταση της διαπλοκής και των πελατειακών σχέσεων (το μητσοτακέικο κράτος εν κράτει στα Χανιά) είναι πολύ σοβαρές. Ωστόσο, η αντιπαράθεση πρέπει να γίνει στο παρόν, αλλιώς όσο λέμε για την οικογένεια και ιστορίες του παρελθόντος, φοβάμαι ότι ο Κυριάκος θα κερδίζει δυναμική, μιλώντας για το αύριο, κάνοντας την κριτική μας να μοιάζει γκρίνια, φόβος και μεμψιμοιρία του παλιού. Στο σήμερα λοιπόν. Αν τολμήσει η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει τον πολιτικό γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια, τι θα λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Θα τον υποστηρίξει (πράγμα που θα αποτελούσε, βέβαια, κέρδος για την κοινωνία μας) ή θα τα «μασήσει», αποδεικνύοντας ότι δεν είναι τόσο φιλελεύθερος; Αντίστοιχα, τι θα κάνει στο θέμα των σχέσεων κράτους-Εκκλησίας. Επίσης, στο πεδίο της δημόσιας υγείας ή το ασφαλιστικό, πώς θα τοποθετείται; Πεδίον δόξης και αντιπαράθεσης λαμπρόν, λοιπόν; Ένας νέος, φρέσκος, δυναμικός, με πιο έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά αντίπαλος — τι καλύτερο! Ναι, έτσι θα ήταν, με ένα μικρό πρόβλημα: Ποιος θα είναι αυτός που αντιπαρατεθεί; Και εδώ αναδεικνύεται το κενό».

Η δικαιοσύνη, ο δικτάτορας και οι ανοιχτές πληγές της Γουατεμάλας. H Μαρίνα Δημητριάδου παρουσιάζει μια πρωτόγνωρη για τα παγκόσμια χρονικά δίκη που πρόκειται να διεξαχθεί στα δικαστήρια της Γουατεμάλας. «Στο πλαίσιο των συμφωνιών ειρήνης για τη λήξη του εμφυλίου πολέμου το 1996, είχε σχηματιστεί η Επιτροπή για την Αποσαφήνιση της Ιστορίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, η οποία το 1999 εξέδωσε το πόρισμά της: ο εμφύλιος είχε αφήσει γύρω στους 200 χιλιάδες νεκρούς, 45 χιλιάδες αγνοούμενους και 100 χιλιάδες εκτοπισμένους, με τις δυνάμεις ασφαλείας και τις παραστρατιωτικές ομάδες που σχετίζονταν με αυτές να είναι υπεύθυνες για πάνω από το 93 τοις εκατό των παραβιάσεων. Γύρω στο 80 τοις εκατό των θυμάτων ανήκαν στον ιθαγενικό πληθυσμό των Μάγιας, που κατηγορούνταν ως υποστηριχτές των κομμουνιστών ανταρτών.[…] Στις 1/2 αναμένεται να αρχίσει η πρώτη δίκη στα παγκόσμια χρονικά όπου ένα εθνικό δικαστήριο θα εξετάσει υπόθεση σεξουαλική δουλείας. Το 1982 στρατιώτες σκότωσαν ή εκτόπισαν κοινοτικούς αρχηγούς της εθνότητας Q’eqchi’ των Μάγιας που ζητούσαν τίτλους ιδιοκτησίας προκαλώντας τη μήνι των μεγαλογαιοκτημόνων οι οποίοι τους κατηγόρησαν για συμμετοχή στο αντάρτικο. Οι στρατιώτες υποχρέωσαν σε οικιακή και σεξουαλική δουλεία τις γυναίκες τους, κάποιες για 6 χρόνια μέχρι το κλείσιμο τη βάση. Ο κατηγορούμενος διοικητής της βάσης, ισχυρίζεται ότι ποτέ δεν υπηρέτησε σε αυτήν!»

Η τυραννία της διαφάνειας

Από την γυάλινη πόλη του Ζαμιάτιν στη σαγήνη των Apple Stores

του Κώστα Μανωλίδη

Πώς θα ήταν άραγε η πόλη μιας απολύτως ελεγχόμενης και χειραγωγημένης κοινωνίας; Θα ήταν φτιαγμένη από γυαλί, απαντάει ο Γιεβγκιένι Ζαμιάτιν στο μυθιστόρημά του Εμείς (1921). Απάντηση παράδοξη, αν σκεφτούμε ότι την ίδια εποχή η διαφάνεια ταυτιζόταν με τα ευγενέστερα ιδεώδη του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού.

Οι μεγάλες γυάλινες επιφάνειες εξυπηρετούσαν με πολλούς τρόπους την ατζέντα της νέας αρχιτεκτονικής. Κυρίως όμως προοικονομούσαν ένα νέο κόσμο υγιή, αναγνώσιμο, ορθολογικό και απαλλαγμένο από κάθε τύπου ακαθαρσίες και σκοτάδια.

Το Apple Store στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης.

Αντίθετα, για τον Ζαμιάτιν αυτός ο μελλοντικός γυάλινος κόσμος φιλοξενούσε μια μάλλον εφιαλτική ουτοπία. Στο Εμείς, ένα ολοκληρωτικό καθεστώς επιβάλλει στους πολίτες-αριθμούς να ζουν συντονισμένοι σε ένα αυστηρό ωρολόγιο πρόγραμμα, υλοποιώντας μια ακραία εκδοχή της βιομηχανικής βελτιστοποίησης του ταιηλορισμού στην καθημερινή ζωή. Στην προστατευμένη με τείχος πόλη τα πάντα είναι φτιαγμένα «από το ίδιο αμετακίνητο και ακατάλυτο γυαλί», ενώ τα διάφανα κτίρια επιτρέπουν ανεμπόδιστη θέαση των ενοίκων τους εκτός από τον ελάχιστο «ιδιωτικό χρόνο» όταν επιτρέπεται να κατεβαίνουν τα στόρια. Η διαρκής επιτήρηση μέσω της διαφάνειας εξασφαλίζει την πειθαρχία και συμμόρφωση των πολιτών παράλληλα με την σκληρή πάταξη κάθε απείθαρχης στάσης. Η ψυχρότητα και ομοιομορφία των γυάλινων κατασκευών έμμεσα ταυτίζεται με την άτεγκτη κρατική εξουσία.

Το E΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης

της Τιτίνας Κορνέζου

Το E΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης με γενικό τίτλο «Ζητήματα ιστορίας, μεθοδολογίας, ιστοριογραφίας» που διοργανώνεται από την Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης (ΕΕΙΤ) σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, θα πραγματοποιηθεί από τις 15 έως τις 17 Ιανουαρίου, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138). Πρόκειται για έναν θεσμό που έχει συμπληρώσει πλέον μια δεκαπενταετία μετρά ήδη τέσσερις επιτυχημένες διοργανώσεις και έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της επιστημονικής φυσιογνωμίας της ιστορίας της τέχνης στην Ελλάδα.

Το Α΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης το οποίο διοργανώθηκε το 2000 από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης αποτέλεσε το απαραίτητο εκείνο πρώτο βήμα για την συγκρότηση του –τυπικά, αλλά και επί της ουσίας, ανύπαρκτου έως τότε –επιστημονικού πεδίου της ιστορίας της τέχνης στην Ελλάδα.[1] Ταυτόχρονα, έθεσε τις βάσεις για την ίδρυση της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης, του επίσημου επιστημονικού και επαγγελματικού φορέα των ελλήνων ιστορικών τέχνης.

Η δυναμική του παρόντος: σκέψεις για το πρόγραμμα σπουδών του ΕΑΠ

του Μανώλη Πατηνιώτη

Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, «Καλλιτέχνις»,
1910

Η ιστορία των πανεπιστημίων είναι από τους λιγότερο δημοφιλείς κλάδους της ιστορίας. Διασταυρώνεται με τη διανοητική ιστορία και με την ιστορία της επιστήμης, και έχει στο ενεργητικό της διεισδυτικές αναλύσεις γύρω από τους μετασχηματισμούς που συντελέστηκαν στα πανεπιστήμια, ιδίως τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Σήμερα έχουμε το «προνόμιο» να ζούμε αυτή την ιστορία live. Ο θεσμός του πανεπιστημίου βρίσκεται μπροστά σε έναν από τους πιο αποφασιστικούς μετασχηματισμούς της ιστορίας του. Και όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ταξικές επιλογές, τα συντεχνιακά συμφέροντα, οι θεσμικές ανασφάλειες, οι ιδεολογικές προδιαθέσεις και οι θεωρητικές στάσεις των εμπλεκόμενων υποκειμένων συνθέτουν ένα πολυδύναμο πλαίσιο, εντός του οποίου δίνονται κρίσιμες πολιτικές μάχες. Αποτελεί μέγιστη αφέλεια να ισχυριζόμαστε ότι οι αλλαγές που προτείνονται από διάφορες πλευρές αποτελούν «εξορθολογισμό», «αναβάθμιση», «εκσυγχρονισμό», «διεθνοποίηση» – εν ολίγοις θεραπεία των στρεβλώσεων και αποκατάσταση των καθυστερήσεων του ελληνικού (ή όποιου) πανεπιστημίου. Πάνω απ’ όλα, αποτελούν πολιτικές επιλογές για το μέλλον του πανεπιστημίου, οι οποίες δεν υπόκεινται σε καμιά υπερβατική νομιμοποίηση πέρα από τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουν την πραγματικότητα τα άτομα και οι συλλογικότητες που τις εισηγούνται. Και από αυτή την άποψη βεβαίως, καμία στρατηγική για το πανεπιστήμιο δεν είναι ουδέτερη.

Ο λόγος που επανέρχομαι στο ζήτημα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου είναι επειδή θεωρώ ότι αποτελεί το πιο ριζικό πείραμα που έγινε τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μάλιστα, όσο κι αν αυτό δεν ομολογείται, η εμπειρία του αξιοποιήθηκε με διάφορους τρόπους στους πιο πρόσφατους νόμους για τα πανεπιστήμια. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι η συζήτηση για το ΕΑΠ –όταν και αν ανοίξει πραγματικά– αφορά το σύνολο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το πρόσφατο άρθρο του προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής, Βασίλη Καρδάση, στα Ενθέματα (20.12.2015) δείχνει, αν μη τι άλλο, ότι έχουν δρομολογηθεί εξελίξεις, και αυτό αποτελεί σίγουρα θετικό μήνυμα μετά από την αδράνεια πολλών χρόνων.

Σαουδική Αραβία-Ιράν: δεν είναι θρησκευτικός πόλεμος, αλλά για αγώνας για την ισχύ

συνέντευξη του Αµπντουλχασάν Μπάνι Σαντρ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

O Αµπντουλχασάν Μπάνι Σάντρ υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος του Ιράν μετά την Ιρανική Επανάσταση του 1979. Μετά τη σύγκρουσή του με τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, τον Ιανουάριο του 1980, εκδιώχθηκε και έκτοτε ζει στο Παρίσι. Στη συνέντευξη που ακολουθεί και έδωσε στον Nathan Gardels για τη Huffigton Post (6.1.2016) μιλάει για τη διαμάχη Σαουδικής Αραβίας και Ιράν που κλιμακώνεται μετά την πρόσφατη εκτέλεση 47 «αντιφρονούντων» στη Σαουδική Αραβία — ανάμεσά τους και του διαπρεπούς σιίτη κληρικού Νιμρ αλ-Νιμρ. Εμείς, πέραν της ανάλυσης, ας θυμίσουμε μόνο ότι η Σαουδική Αραβία παραμένει επικεφαλής του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

 

Η σύγκρουση Σιιτών-Σουνιτών που διεξαγόταν μέσω πολέμων δι’ αντιπροσώπων (proxy wars) από την Υεμένη έως τη Συρία και το Ιράκ, γίνεται τώρα ανοιχτή. Πιστεύετε ότι η εκτέλεση του σεΐχη Νιμρ αλ-Νιμρ από την Σαουδική Αραβία ήταν μια εσκεμμένη πρόκληση; Ήταν, ίσως, μια προσπάθεια να προκληθούν αντιδράσεις από το Ιράν που θα υπονόμευαν την πυρηνική συμφωνία με τις ΗΠΑ και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις;

Διαδήλωση διαμαρτυρίας στη Μανάμα του Μπαχρέιν, εναντίον της εκτέλεσης του Νιμρ αλ-
Νιμρ. Φωτογραφία: APA

Προκειμένου να απαντήσω πρέπει πρώτα να κάνω μερικές επισημάνσεις. Τα καθεστώτα του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και αυτά των άλλων χωρών της περιοχής, είναι παγιδευμένα σε ένα κλειστό κύκλωμα βίας:

— Και οι δύο χώρες έχουν μετατρέψει την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε κεντρικό άξονα της εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής τους.

— Η απόκτηση δύναμης έχει γίνει ο στόχος και των δύο καθεστώτων, ενώ η βία έχει γίνει το μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Οι δράσεις και αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα σ’ αυτό το επίπεδο αναπόφευκτα γίνονται βίαιες.

Το αλύγιστο κυπαρίσσι

Στέφανος Στεφάνου (1926-2016)

Ένας από τους πολλούς της ελληνικής Αριστεράς, ένας και μοναδικός

 

του Θανάση Καλαφάτη

Ο Στέφανος Στεφάνου, ο ανιδιοτελής αγωνιστής και ο αγέραστος έφηβος της Αριστεράς, μένει εξαίρετο υπόδειγμα για τους νέους, αφήνοντας πολύτιμες υποθήκες για τους νέους αγώνες που έρχονται. Ήταν ένας ιδεολόγος οραματιστής, γειωμένος στην πραγματικότητα της κάθε στιγμής και ταυτόχρονα ήταν σεμνός έξω από το περιοριστικό πλαίσιο του εγώ, απλόχερος μ’ ένα λόγο ζεστό, βαθύ και προσωπικό, και γι’ αυτό αληθινό με τους περισσότερους συναγωνιστές του, κυρίως τους νέους.

Από τα εγκαίνια των Γραφείων της ΕΜΙΑΝ, Ιούνιος 2000. Διακρίνονται από δεξιά οι Στέφανος Στεφάνου, Φίλιππος Ηλιού, Τάκης Μπενάς και Αθηνά Νικολάου

Από τα πολλά χαρίσματα και ιδιότητες που τον διέκριναν αξίζει να σημειώσουμε εκείνη του εργάτη-αγρότη-διανοούμενου, που οι ιδεολογικές του επεξεργασίες απέρρεαν από μια διαλεκτική σχέση μεταξύ των αντικειμενικών όρων της ζωής, της νόησης και της πράξης. Και ας ξεχνάμε, ακόμα, ότι το δέσιμό του με τη γη-πατρίδα και τους συμπατριώτες του ήταν αυτό που τον χαρακτήριζε και που ο ίδιος διεκδικούσε στα μακρινά συχνά του ταξίδια στον Έβρο σ’ όλη τη διάρκεια της μεγάλης του ζωής, μέχρι τα τελευταία χρόνια.

Ο χαρακτήρας της ζωής του ήταν βαθιά κοινωνικός και κοινοτικός, ακόμη και όταν ζούσε στις μεγαλουπόλεις όπου η σχέση με τον συνάνθρωπο κινδυνεύει κάθε στιγμή.