Δυο ερωτήσεις για τον Μπέρνι Σάντερς

Το φαινόμενο Σάντερς-4

του Νίκολας Κριστόφ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Όταν το 1981 ο Μπέρνι Σάντερς κέρδισε τις εκλογές και βγήκε δήμαρχος του Μπέρλινγκτον, τηλεφώνησα στο γραφείο του, αναζητώντας υλικό για να γράψω ένα άρθρο για έναν σοσιαλιστή που εκλέχθηκε σε κάποια θέση. Ήμουν ασκούμενος στην Washington Post και μίλησα για πολύ ώρα με κάποιον βοηθό, ο οποίος σήκωσε το τηλέφωνο στο γραφείο του δημάρχου.

Ρώτησα σχετικά με τα σχέδια του Σάντερς, και ο βοηθός απαντούσε συνέχεια με το «εμείς» — το οποίο εξέλαβα ως μια όμορφη «νότα» σοσιαλισμού. Μετά από μισή ώρα είχα αρκετό υλικό για επεξεργασία και έτσι ρώτησα το όνομα του βοηθού. «Α», απάντησε λίγο συνεσταλμένα ο συνομιλητής μου, «είμαι ο Μπέρνι Σάντερς».

Η απουσία «ύφους πολιτικού» από τον Σάντερς βοήθησε στην εκτόξευσή του στην κορυφή της προεδρικής κούρσας, ανατρέποντας μια διαφορά 50 μονάδων και φτάνοντας την ισοπαλία με την Χίλαρι Κλίντον στην Αϊόβα. Εμφανίζεται ανεπιτήδευτος: άλλοι υποψήφιοι φιλούν μωρά, ο Σάντερς φαίνεται να τα αφήνει στην άκρη, ώστε να μπορέσει να σας πει περισσότερα για την ανισότητα στην Αμερική. Οι περισσότεροι πολιτικάντηδες γλυκομιλούν στους ψηφοφόρους, ο Σάντερς τους μιλάει με αψάδα. Θαυμάζω το πάθος του Σάντερς, την αδιάκοπη εστίασή του στην ανισότητα και τη συνέπειά του. Όταν ορκίστηκε δήμαρχος του Μπέρλινγκτον, δήλωσε: «Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι και εκατομμύρια οικογένειες σταδιακά κατρακυλούν από τη μεσαία τάξη στη φτώχεια». Αυτό έχει παραμείνει το “μάντρα” του εδώ και 35 χρόνια. Και όμως, ακόμα έχω δύο βασικές ερωτήσεις για τον Σάντερς:

1. Μπορείτε να μεταφράσετε το τολμηρό σας όραμα σε πραγματικότητα;

Σε αυτό, ειλικρινά, είμαι δύσπιστος. Είμαι υπέρ του Medicare for All, που υποστηρίζει στην υγεία, αλλά αυτό δεν θα υλοποιηθεί. Και αν το έκανε, η Επιτροπή για έναν Αξιόπιστο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό, μια διακομματική Επιτροπή, διαπίστωσε ότι τα ποσά που απαιτούνται ανέρχονται σε σχεδόν 3 τρισ. για μια δεκαετία.

Ομοίως, ο Σάντερς λέει ότι θα παρακινήσει τους συμμάχους της Αμερικής στη Μέση Ανατολή να αναλάβουν ηγετικό ρόλο για να νικηθεί το Ισλαμικό Κράτος. Ναι, αλλά πώς; Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη προσπαθεί ανεπιτυχώς να πείσουν τους συμμάχους τους να κάνουν περισσότερα εναντίον του ISIS. Ποιο καινούριο διαπραγματευτικό χαρτί μπορεί να κρατά;

Η Washington Post τον περασμένο μήνα δημοσίευσε ένα καυστικό κύριο άρθρο με τίτλο «Η επιστημονικής φαντασίας εκστρατεία του Μπέρνι Σάντερς». Χλευάζει τους «φανταστικούς ισχυρισμούς του» και προσθέτει: «O Σάντερς δεν είναι ένας γενναίος που λέει αλήθειες. Είναι ένας πολιτικός που πουλάει το δικό του είδος φανταστικού». Νομίζω ότι είναι πολύ σκληρό, γιατί ο Σάντερς χαϊδεύει αυτιά λιγότερο από ό, τι άλλοι πολιτικοί (αυτό, βέβαια, είναι ένα πολύ χαμηλό μέτρο σύγκρισης) και έχει συχνά υπερασπιστεί μοναχικές θέσεις που αποδείχθηκαν ότι σωστές, όπως η αντίθεσή του με τον πόλεμο στο Ιράκ. Αλλά εξακολουθεί να υπάρχει το ανοιχτό ζήτημα του πώς θα μπορέσει να εφαρμόσει την φιλόδοξη ατζέντα του.

Αναρωτιέμαι, επίσης, αν η ηλικία του μπορεί να παίξει αρνητικό ρόλο: Ο Σάντερς θα είναι 75 χρονών όταν αναλάβει τα καθήκοντά του, με μεγάλη διαφορά ο γηραιότερος άνθρωπος που θα γίνει πρόεδρος.

Ένας άλλος λόγος σκεπτικισμού είναι η πορεία του στο Κογκρέσο. Σε είκοσι πέντε χρόνια παρουσίας, ο Σάντερς ήταν βασικός εισηγητής σε μόλις τρία νομοσχέδια που έγιναν νόμοι και τα δύο ήταν απλώς για την μετονομασία των ταχυδρομείων του Βερμόντ. Τα πήγε καλύτερα με τις τροπολογίες. Ούτε η Κλίντον ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική ως νομοθέτης, αλλά για μένα το ρεκόρ του Σάντερς υποδηλώνει ότι η δύναμη του ταιριάζει σε έναν παθιασμένο συνήγορο, όχι σε κάποιον που φέρει εις πέρας συμφωνίες και παράγει αποτελέσματα.

2. Έχετε ελπίδες εκλογής; Ή η υποψηφιότητά σας θα κάνει την προεδρία Κρουζ πιο πιθανή;

Σε δημοσκοπήσεις σχετικά με το πώς θα ψηφίσουν οι ψηφοφόροι στις γενικές εκλογές, ο Σάντερς πάει αρκετά καλά. Για παράδειγμα, κερδίζει τον Τεντ Κρουζ στη δημοσκόπηση του Real Clear Politics, ενώ η Κλίντον χάνει απ’ αυτόν. Αλλά σε αυτό το στάδιο, είναι σχεδόν χωρίς νόημα: Οι Ρεπουμπλικάνοι βομβαρδίζουν την Κλίντον αγνοώντας τον Σάντερς. Αν ήταν ο υποψήφιος, θα τον κατασπάραζαν.

Ο Nicholas Kristof είναι αρθρογράφος των «New York Τimes». To άρθρο δημοσιεύθηκε στους «New York Τimes», 4.2.2016.