80 χρόνια Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
συνέντευξη του Κωστή Τσιτσελίκη, προέδρου της ΕλΕΔΑ
Η πρώτη απόπειρα για την ίδρυση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) έγινε τον Απρίλιο του 1936. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου απαγόρευσε το σωματείο. Η Ένωση ιδρύθηκε εκ νέου το 1953 και λειτουργεί έως σήμερα, με διάλειμμα την επταετία των συνταγματαρχών. Στα χρόνια αυτά, η Ένωση έχει αναδειχθεί σε βασικό κόμβο στον χώρο της, όντας το παλιότερο και μεγαλύτερο σωματείο με γενικό καταστατικό στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Με αφορμή την επέτειο των ογδόντα ετών από την πρώτη ίδρυσή της, η Ένωση οργανώνει εκδήλωση στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50), αύριο, Δευτέρα 4 Απριλίου, 7 μ.μ. Θα εισηγηθούν ο ιστορικός Μιχάλης Μωραϊτίδης και ο κοινωνιολόγος Αλέξανδρος Σακελλαρίου. Θα μεταφέρουν το κλίμα της εποχής τους: η Μαρία Δρίβα (πρόεδρος Νεολαίας, 1957-1960), και οι πρώην πρόεδροι της Ένωσης Νίκος Φραγκάκης, Νίκος Αλιβιζάτος και Δημήτρης Χριστόπουλος. Συντονίζει ο Κωστής Τσιτσελίκης.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει μια ανέλπιστα μακρά ιστορία για οργάνωση δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Τι αλλάζει από το 1936 ή το 1953 μέχρι σήμερα;
Η Ένωση ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε σε ένα περιβάλλον συρρικνωμένης και συνεχώς επαπειλούμενης δημοκρατίας. Στο περιβάλλον αυτό, ο αγώνας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν πολιτικά επικίνδυνος, αλλά οριοθετημένος με σαφήνεια σε ό,τι αφορούσε τους στόχους του. Το 1974 συνιστά, και για τα δικαιώματα και για πολλά άλλα, τομή. Οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων δεν κινδυνεύουν και έχουν άλλες δυνατότητες παρέμβασης, αλλά ταυτόχρονα το νέο περιβάλλον είναι εξαιρετικά πιο πολύπλοκο όσον αφορά την κατανόηση, την πρόληψη και την καταστολή των νέων μορφών παραβιάσεων που προκύπτουν. Για παράδειγμα, η διεύρυνση των φιλελεύθερων δημοκρατιών –κάτι που ζήσαμε στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης– δημιούργησε μια σύνθετη και αντιφατική κατάσταση: ο εναγκαλισμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων συμβαδίζει με την επίκλησή τους ως μέσου νομιμοποίησης πολιτικών για την απαξίωση τους. Στο ίδιο πλαίσιο, ας σκεφτούμε την αναβίωση εθνικών συγκρούσεων και την επέμβαση της «διεθνούς κοινότητας» με πρόσχημα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και δη αυτών των μειονοτήτων. Συνέχεια ανάγνωσης
Όταν, το 2001, σε μια συζήτηση με έναν τούρκο πολιτικό επιστήμονα, που είχε ζήσει χρόνια στη Γαλλία, του ανέφερα με θαυμασμό το όνομα του Μπιράντ, μου απάντησε: «Όλο τα ίδια λέει, δεν ενημερώνεται για τα νέα ρεύματα, δεν έχει διαβάσει τον Μπουρντιέ». Δεν ήξερα πολλά για την Τουρκία τότε, και κούνησα απλώς το κεφάλι μου. Λίγο καιρό αργότερα μια ρωμιά φίλη, όταν και πάλι έκανα θετικά σχόλια για τον γνωστό τούρκο δημοσιογράφο, με διέκοψε: «Μα δεν βλέπεις πως τους κολακεύει όλους, με όλους καλά τα ’χει». Τι να πω εγώ ο αδαής; Αργότερα, θυμάμαι, σε μια από τις εκπομπές στο CNN Türk που έκανε το 2004, την εποχή που συζητιόταν το Κυπριακό, είχε καλέσει ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους φοιτητές, κι όταν δύο από τους Τουρκοκύπριους ύψωσαν τον τόνο, τους επέπληξε λέγοντας πως, αν θέλουν να έχουν λόγο, πρέπει πρώτα να ξέρουν πώς να μιλάνε. Είχε πιστέψει ο Μπιράντ, όπως και πολλοί βέβαια, πως θα λυθεί το Κυπριακό, αλλά δεν έζησε αρκετά για να δει την επιθυμία του να εκπληρώνεται. 
Το Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε, στις 10 Δεκεμβρίου, στον κινέζο διανοούμενο Λιου Σιαομπό, ο οποίος εκτίει ποινή εντεκάχρονης κάθειρξης στις κινεζικές φυλακές. Το γεγονός ότι το Νόμπελ Ειρήνης είναι ένας εξαιρετικά διαβλητός θεσμός δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι, ειδικά για εμάς τους αριστερούς, για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τις διώξεις και τη βαρβαρότητα του κινεζικού «κομμουνισμού». Στα «Ενθέματα», ένα περίπου χρόνο πριν (3.1.2010), είχαμε δημοσιεύσει το κείμενο του Λιού Σιαομπό «Η ‘ιερή λέξη’ επανάσταση». Σήμερα, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από την απόφαση με την οποία καταδικάστηκε σε ενδεκαετή κάθειρξη, πέρσι τον Δεκέμβρη, ο Λιου Σιαομπό, θεωρώντας ότι το ξερό αυτό κείμενο είναι πιο εύγλωττο για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Κίνα από οποιαδήποτε ανάλυση ή ρεπορτάζ. Το κείμενο μεταφράστηκε στα αγγλικά από το Human Rights in China στις 30.12.2009.
AΡΧΕΙΟ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ 2010- 8.5.2016 