Μια γυναίκα επαναπροσδιορίζει τον χώρο

Ντορίν Μάσεϊ (3.1.1944-11.3.2016)

της Μαρίνας Πρεντουλή

Τον θάνατο της Ντορίν Μάσεϊ, πριν ακόμα τον ανακοινώσουν η οικογένεια και οι κοντινοί της άνθρωποι, τον μάθαμε από τα social media. Μια ειρωνεία της τύχης (η Ντορίν, σημειωτέον, δεν χρησιμοποιούσε social media) ή μια ακόμα υπενθύμιση για τον επαναπροσδιορισμό των κοινωνικών μας σχέσεων σε μια εποχή που η έννοια του χώρου/χρόνου συμπυκνώνεται διαρκώς. Ως γεωγράφος, η Ντ. Μάσεϊ επαναπροσδιόρισε την έννοια του χώρου: του χώρου ως προϊόντος των νέων συσχετισμών που έφερε η παγκοσμιοποίηση, του χώρου που διαμορφώνεται μέσα από δίκτυα κοινωνικών σχέσεων, αισθημάτων και αντιλήψεων, του πολικού και του νομικού χώρου.

Σε ένα από τα βιβλία της, το Κίλμπερν, η γειτονιά του Λονδίνου όπου έμενε εδώ και χρόνια, αποτελούσε ένα γλαφυρό παράδειγμα της σχέσης παγκόσμιου/τοπικού. Ενάντια στην αναζήτηση μιας συνεκτικής ταυτότητας που προσδιορίζει τη «μοναδικότητα» κάθε περιοχής, ο κεντρικός δρόμος γίνεται σημείο συνάντησης πολλαπλών ταυτοτήτων, διαφορετικών ιστορικών στιγμών: το μαγαζί με τα ινδικά σάρι στη βιτρίνα, υπενθύμιση της αποικιοκρατικής βρετανικής ιστορίας, ενώ το τοπικό περίπτερο με εφημερίδες από την «ελεύθερη Ιρλανδία» και η παμπ λίγο πιο κάτω με ιρλανδική επαναστατική μουσική ανακαλούν τους αγώνες για ανεξαρτησία και την αγγλική καταστολή. Από πάνω, ένα αεροπλάνο που ετοιμάζεται να προσγειωθεί στο Χίθροου, με σημείο εκκίνησης ποιος ξέρει πιο σημείο του πλανήτη, και παρακάτω η κεντρική αρτηρία που οδηγεί στον Αγγλικό «Βορρά» — στο Μάντσεστερ ίσως, τον τόπο γέννησης της Ντορίν. Πολλαπλές διαδρομές, ιστορικές και πολιτικές σχέσεις, που δομούν την ιδιαιτερότητα της περιοχής.

Ο μετασχηματισμός των γεωμετριών της εξουσίας

Ντορίν Μάσεϊ (3.1.1944-11.3.2016)

της Χιλαρυ Γουεϊνραϊτ

H Ντορίν Μάσεϊ, σοσιαλίστρια και φεμινίστρια, αφοσιωμένη γεωγράφος και δημόσια διανοούμενη μεγάλη επίδραση, πέθανε τη νύχτα της 11ης Μαρτίου, στα 72 της. Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν αφιερώσεις: «Τώρα καταλαβαίνουμε τι ένιωσε ο υπόλοιπος κόσμος όταν πέθανε ο Μπόουι», έγραψε κάποιος σε μια προσπάθεια να δείξει το μέγεθος της απώλειας. Το σώμα της Ντορίν μπορεί να έμοιαζε εκ κατασκευής εύθραυστο, αλλά το μυαλό της ήταν λαμπρό και αλύγιστο. Ως χαρακτήρας ήταν δυνατή, παθιασμένη, ξέχειλη από περιέργεια αλλά και μετριοφροσύνη κι ευγένεια. Ακτινοβολούσε πολιτική ενεργητικότητα και ανθρωπισμό, που τα συνδύαζε με ένα πνεύμα οξυδερκές και ασεβές.

Με μια σταθερή ροή βιβλίων (For Space, The anatomy of job loss, και Space, Place and Gender) και πολύτιμες συνεισφορές σε βιβλία άλλων όπως το Digging Deeper του Χιου Μπέινον (μια συλλογή άρθρων για τη μεγάλη απεργία των Βρετανών μεταλλωρύχων το 1984-85), δούλεψε μαζί με συναδέλφους της όπως ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ για να καθιερώσει τη γεωγραφία ως πολύτιμη διανοητική πηγή μιας ισχυρής και συνεκτικής κριτικής του αρπακτικού καπιταλισμού στην εποχή της κλιματικής αλλαγής και της ελεγχόμενης από τις πολυεθνικές παγκόσμιας αγοράς.

Η ακαδημαϊκή της βάση ήταν το Open University στο οποίο έμεινε μέχρι τέλους πιστή εκτιμώντας το πόσο ανοιχτό και προσβάσιμο ήταν σε όποιον είχε επιθυμία για γνώση. Απέρριψε δε επανειλημμένα προσφορές άλλων πανεπιστημίων, μεταξύ των οποίων και η Οξφόρδη, ακριβώς γιατί τα θεωρούσε πολύ κλειστά και ελιτίστικα για τη δική της ευρεία εκπαιδευτική αποστολή.