#συνδικαλισμός 2013 στην Ελλάδα [Τα βίντεο της εκδήλωσης]

Το βίντεο (σε τρία μέρη) από την εκδήλωση που διοργάνωσαν τα «Ενθέματα» της Κυριακάτικης Αυγής και το Red Notebook την Τετάρτη 20 Μαρτίου στο Στέκι Μεταναστών-Κοινωνικό Κέντρο (Τσαμαδού 15), με τη συμμετοχή των Στέφανου Βαμιεδάκη, Μάρκου Βογιατζόγλου, Αποστόλη Καψάλη και Πέτρου Λινάρδου-Ρυλμόν και τίτλο #συνδικαλισμός 2013 στην Ελλάδα.

Να επανεφεύρουμε την έννοια του συνδικαλισμού

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 2013

Αποσπάσματα από τις προφορικές τοποθετήσεις στην εκδήλωση που οργάνωσαν «Ενθέματα» και RedNotebook, την Τετάρτη 20 Μαρτίου, με συντονιστή τον Πέτρο Λινάρδο-Ρυλμόν, στο Στέκι Μεταναστών-Κοινωνικό Κέντρο (Τσαμαδού 15).

του Στέφανου Βαμιεδάκη

Διαδήλωση υπαλλήλων, Αθήνα, 1927 (αρχείο ΓΣΕΕ)

Το ερώτημα της σχέσης συνδικαλιστικού κινήματος και Αγανακτισμένων είναι δύσκολο. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπήρξε κάποια οργανική σύνδεση. Ειδικά στην αρχή, υπήρχε αμοιβαία καχυποψία. Οι Αγανακτισμένοι, όπως το έζησα από κοντά, θεωρούσαν το επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα μέρος του προβλήματος, έναν φορέα που μετείχε στο σύστημα εναντίον του οποίου είχαν ξεσηκωθεί. Το έπαιρνε η μπάλα, συγκέντρωνε κι αυτό την οργή.

Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Όσο και αν δεν υπήρχε οργανική σύνδεση, από την άλλη Αγανακτισμένοι και συνδικαλιστικό κίνημα δεν ήταν δύο τελείως ξέχωρα πράγματα. Το κορύφωμα του κινήματος, τον Ιούνιο, καθόλου τυχαία, συνέπεσε με δύο γενικές απεργίες. Σε αυτές οι πορείες, δύο μαζικότατες πορείες, κατέληξαν στο Σύνταγμα και γέμισαν την πλατεία που ήταν άδεια μέχρι τότε. Και αυτή η «συνάντηση» δημιούργησε πολιτικό γεγονός, παραλίγο να πέσει η κυβέρνηση.

Αξίζει, ακόμα, να δούμε, κοινωνιολογικά, ποιοι απάρτισαν τους Αγανακτισμένους: συνταξιούχοι, άνεργοι, φοιτητές — ένα κομμάτι δηλαδή που ντεφάκτο κινείται εκτός των δομών του συνδικαλιστικού κινήματος.

Πέραν της γενικής απεργίας

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 2013

Αποσπάσματα από τις προφορικές τοποθετήσεις στην εκδήλωση που οργάνωσαν «Ενθέματα» και RedNotebook, την Τετάρτη 20 Μαρτίου, με συντονιστή τον Πέτρο Λινάρδο-Ρυλμόν, στο Στέκι Μεταναστών-Κοινωνικό Κέντρο (Τσαμαδού 15).

του Μάρκου Βογιατζόγλου

Απεργία στη Σιτροέν, 1938. Φωτογραφία του Willy Ronis

Από το γεγονός ότι στις γενικές απεργίες του Ιουνίου του 2011, τα μπλόκα που είχαν καλέσει οι Αγανακτισμένοι ήταν έρημα, η πλατεία Συντάγματος άδεια και μόλις εμφανίζεται η απεργιακή διαδήλωση η πλατεία πλημμυρίζει, τεκμαίρεται ότι, αν μη τι άλλο, σε συμβολικό επίπεδο, η αξία της γενικής απεργίας παραμένει μεγάλη στην ελληνική κοινωνία. Αναρωτιέμαι όμως: Πέραν της γενικής απεργίας, τι άλλο κόμισε το συνδικαλιστικό κίνημα στο γενικότερο κίνημα αντίστασης στη λιτότητα, εναντίον του Μνημονίου; Ελάχιστα πράγματα. Αν πάρουμε έναν προς έναν τους εργατικούς αγώνες, μετράμε μόνο ήττες.

Παράλληλα, τα τρία τελευταία χρόνια κατέδειξαν με το πιο σαφή τρόπο την αποτυχία του μοντέλου του ΠΑΜΕ. Το ΠΑΜΕ ξεκινούσε από σχετικά ευνοϊκή θέση: δεν ήταν άμαζο, είχε παρουσία τους χώρους δουλειάς, πολλές φορές οι άνθρωποί του στέκονταν ηρωικά εκεί, μοίραζαν φυλλάδια, αψηφώντας τις διώξεις (βέβαια, αυτά τα φυλλάδια συχνά έλεγαν: «Όλοι στο Σύνταγμα, θα μιλήσει η Αλέκα Παπαρήγα για τη λαϊκή οικογένεια…). Παρά ταύτα, στους χώρους εργασίας το ΠΑΜΕ γνώρισε, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, συντριπτική ήττα, με αποκορύφωμα τη «μητέρα όλων των απεργιών», τη Χαλυβουργία, όπου, εκτός από το ίδιο, δυστυχώς ηττηθήκαμε όλοι μαζί, με πρώτους βέβαια τους ίδιους τους χαλυβουργούς. Γενικότερα με τον μνημειώδη σεχταρισμό και την καθηλωτική εμμονή του στη νομιμότητα, το ΠΑΜΕ, και το ΚΚΕ, όχι μόνο δεν πέτυχε νίκες, αλλά δημιούργησε στην ελληνική κοινωνία την εικόνα ότι δεν μετέχει στην αντίσταση.

Προχωράω. Τι κάνουμε με τους άνεργους; Είναι ένα από τα πρώτα ερωτήματα, όταν έχουμε 30% ανεργία. Μέχρι στιγμής, οι πιο κινηματικοί φτιάχνουν μια επιτροπή, μια πρωτοβουλία, ένα σωματείο ανέργων. Ωστόσο, η εμπειρία των Αγανακτισμένων μας έχει δώσει ένα διαφορετικό, πολύ χρήσιμο μάθημα. Στο Σύνταγμα (αλλά και στην Πλατεία Ταχρίρ, στην Πλάθα ντελ Σολ, στην Τυνησία), για πρώτη φορά είδαμε ανέργους να κινητοποιούνται μαζικά.

Κίνημα σημαίνει κίνηση, ζωντάνια, αντιπαράθεση ιδεών…

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 2013

Αποσπάσματα από τις προφορικές τοποθετήσεις στην εκδήλωση που οργάνωσαν «Ενθέματα» και RedNotebook, την Τετάρτη 20 Μαρτίου, με συντονιστή τον Πέτρο Λινάρδο-Ρυλμόν, στο Στέκι Μεταναστών-Κοινωνικό Κέντρο (Τσαμαδού 15).

του Αποστόλη Καψάλη

Πολυτεχνείο, 1973

Κίνημα σημαίνει κίνηση, ζωντάνια, διαδικασία, ζυμώσεις, προβληματισμό, κουλτούρα, αντιπαράθεση ιδεών. Αναρωτιέμαι λοιπόν μήπως, πολλές φορές, κάνουμε το λάθος και ταυτίζουμε το συνδικαλιστικό κίνημα με την εκάστοτε δημόσια έκφραση των πιο αναγνωρίσιμων συνδικάτων.

Ας πάμε, για παράδειγμα, λίγο παλιότερα από τους Αγανακτισμένους: Ποια στάση κράτησε το συνδικαλιστικό κίνημα τον Δεκέμβρη του 2008 ή στην υπόθεση-ορόσημο Κούνεβα; Και στα δύο, δεν υπήρχαν οι διεργασίες, οι ζυμώσεις, οι αντιπαραθέσεις που θα άνοιγαν ζητήματα. Το ζήτημα των εργολαβιών το ανέδειξαν κάποιες πρωτοβουλίες εκτός του επίσημου συνδικαλιστικού κινήματος και το ευρύτερο κίνημα. Αν το είχε αναδείξει συνολικά το συνδικαλιστικό κίνημα, ίσως είχαμε σήμερα μια νομοθεσία όπως της Νορβηγίας (η οποία δεν έχει και καμιά φοβερή εξεγερσιακή παράδοση), όπου σχεδόν απαγορεύονται διά νόμου οι εργολαβίες όταν πρόκειται για υπηρεσίες που μπορούν να προσφέρουν μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι.

H σημασία ενός κλαδικού σωματείου την εποχή του Μνημονίου

MΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ 35ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΓΣΕΕ-5

συνέντευξη του Κώστα Βουρεκά

(από το RedNotebook http://www.rednotebook.gr/details.php?id=9014)

Με αφορμή το 35ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ, τα Ενθέματα της Κυριακάτικης Αυγής και το Red Notebook επιμελήθηκαν ένα αφιέρωμα με τίτλο #συνδικαλισμός 2013 στην Ελλάδα. Σήμερα, ο Κώστας Βουρεκάς, μέλος του Δ.Σ. Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών, εξηγεί τη σημασία της οργάνωσης σε ένα κλαδικό σωματείο στην εποχή της εξαφάνισης των κλαδικών συμβάσεων, μας μιλά για τα άμεσα σχέδια του ΣΜΤ, και αποτιμά την εμπειρία από τη λειτουργία του Πρωτοβάθμιου Συντονισμού.
ΕΝΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ REDNOTEBOOK

Την τελευταία τριετία, κάθε επιμέρους εργατικός αγώνας έρχεται αντιμέτωπος με ένα «συνολικό» πρόγραμμα «αναμόρφωσης» της κοινωνίας και της οικονομίας –το Μνημόνιο. Ως εκ τούτου, η διαπραγματευτική ισχύς των σωματείων μοιάζει πια εξαιρετικά περιορισμένη και η κοινωνική σύγκρουση παίρνει υποχρεωτικά τη μορφή της κεντρικής πολιτικής («να φύγει η κυβέρνηση», «η αυτοί ή εμείς»). Με αυτή την έννοια, ποιούς λόγους έχει κανείς σήμερα να οργανωθεί σ΄ ένα κλαδικό σωματείο όπως το ΣΜΤ, με δεδομένη μάλιστα την ουσιαστική κατάργηση των κλαδικών συμβάσεων;

Κατ’ αρχήν πρέπει να πούμε ότι ως Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών δεν θεωρούμε την μάχη των κλαδικών (και λοιπών) συμβάσεων μία μάχη χαμένη από χέρι, την οποία πρέπει να αποφύγουμε να δώσουμε. Αντίθετα, ετοιμαζόμαστε να πάρουμε πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, με αφετηρία τον συντονισμό με επιχειρησιακά και λοιπά κλαδικά σωματεία του τεχνικού κλάδου, στην κατεύθυνση κοινών παρεμβάσεων, π.χ. κοινές εξορμήσεις σε εργασιακούς χώρους. Εξάλλου το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών ιδρύθηκε το 2000 και υπέγραψε πρώτη φορά Συλλογική Σύμβαση Εργασίας το 2007 – συνεπώς έχει στο ενεργητικό του αρκετά χρόνια δράσης χωρίς ΣΣΕ, έστω και σε συνθήκες πολύ διαφορετικές από σήμερα.

Με τα παραπάνω δεν προσπαθώ να αποφύγω την ερώτηση. Ο σπουδαιότερος λόγος είναι η διατήρηση και η ενίσχυση της εργατικής αλληλεγγύης στον κλάδο, αλληλεγγύη που σήμερα είναι πιο απαραίτητη από ποτέ. Πέρα από το τεράστιο θέμα των απολύσεων, οι εργαζόμενοι στον κλάδο (και όχι μόνο) αντιμετωπίζουν το μεγάλο πρόβλημα των -συχνά και πολύμηνων- καθυστερήσεων της πληρωμής τους. Η πολύμορφη υποστήριξη του Σωματείου, που περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε εργασιακούς χώρους, παραστάσεις διαμαρτυρίας σε εργοδότες, παρουσία στις επιθεωρήσεις εργασίας, ενημέρωση των εργαζόμενων για τα δικαιώματά τους (δεν έχει καταργηθεί άλλωστε και ολόκληρο το αστικό δίκαιο), έχει αποδειχθεί σε αρκετές περιπτώσεις η μοναδική ουσιαστική αρωγή σε συναδέλφους που αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα στον εργασιακό τους χώρο.

Αξίζει εδώ να αναφέρω μία νέα πρωτοβουλία του Σωματείου, η οποία τώρα κάνει τα πρώτα της βήματα, και απευθύνεται στους άνεργους και υποαπασχολούμενους συναδέλφους, που αποτελούν πλέον πολύ σημαντικό ποσοστό των μελών μας. Πρόκειται για την κάρτα ανεργίας που σκοπεύει να εκδώσει το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, με σκοπό να καταγράψει την ανεργία στον κλάδο, να προχωρήσει στην οργάνωση των ανέργων και να δημιουργήσει εκείνες τις δομές αλληλεγγύης, σε συνεργασία και με τους αγωνιζόμενους ανθρώπους άλλων χώρων (γιατροί, μεταφορές, γειτονιές, κ.ά.), που θα είναι σε θέση να βελτιώσουν άμεσα πτυχές της καθημερινότητάς τους. Πρόκειται για ένα ανοιχτό ζήτημα της δράσης του Σωματείου.

ΒΙΟΜΕΤ: μια συνεργατική επιχείρηση υπό εργατικό έλεγχο και με αυτοδιεύθυνση

MΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ 35ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΓΣΕΕ-4

συνέντευξη του Μάκη Αναγνώστου

(από το RedNoitebook- http://www.rnbnet.gr/details.php?id=8995)

Με αφορμή το 35ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ, τα Ενθέματα  και το Red Notebook επιμελήθηκαν ένα αφιέρωμα με τίτλο #συνδικαλισμός 2013 στην Ελλάδα. Το πρώτο μέρος του αφιερώματος είναι τα  άρθρα των Μάρκου Βογιατζόγλου, Donatella della Porta, Gianluca De Angelis και Lisa Dorigatti που δημοσιεύθηκαν ήδη.. Το δεύτερο μέρος ξεκινά σήμερα, με τις συνεντεύξεις ανθρώπων που πρωταγωνιστούν στις εργατικές αντιστάσεις του καιρού μας: είτε στο πλαίσιο των παραδοσιακών συνδικαλιστικών δομών, είτε στα νέα πρωτοβάθμια σωματεία, τις Εργατικές Λέσχες που συγκροτούνται από γειτονιά σε γειτονιά, είτε τέλος στα νέα πειράματα αυτοδιαχείρισης, που επιχειρούν να δουν πέρα από τον καπιταλισμό.  Η πρώτη συνέντευξη του αφιερώματος είναι η συζήτηση που είχαμε με τον Μάκη Αναγνώστου, εκπρόσωπο των εργαζομένων στη Βιομηχανική Μεταλλευτική. Το αφιέρωμα του Red και των Ενθεμάτων κλείνει την Τετάρτη 20 Μαρτίου, με την εκδήλωση για το συνδικαλιστικό κίνημα, στο Στέκι Μεταναστών.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ REDNOTEBOOK

 

 Ποιό μπορεί να είναι το περιεχόμενο του όρου «εργατική αυτοδιαχείριση» σήμερα, και με ποιόν τρόπο την εφαρμόζετε στο εργοστάσιό σας; 

Καταρχάς  θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για το ενδιαφέρον σας. Όσον αφορά το ερώτημα, ως συνέλευση των εργαζομένων δεν χρησιμοποιήσαμε τον όρο αυτοδιαχείριση. Προτιμήσαμε, αντί γι΄ αυτόν, τον όρο συνεργατική επιχείρηση, υπό εργατικό έλεγχο και με αυτοδιεύθυνση, μέσα από τη συνέλευση των εργαζομένων. Αυτό ακριβώς εφαρμόζουμε. 

Ως σωματείο λοιπόν σήμερα, και ως επιχείρηση αύριο, οι αποφάσεις που παίρνονται είναι όλες από την βάση, από τη συνέλευση των εργαζομένων, που αφορά κάθε κίνηση που πρόκειται να κάνει το σωματείο για το επόμενο διάστημα. Οι εκλεγμένοι είναι μόνο εκτελεστικά όργανα. Παίρνουν από τη συνέλευση τις αποφάσεις και προσπαθούν να φέρουν σε πέρας αυτό που έχει ορίσει η συνέλευση. Απόφασή μας είναι να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο και η συνέλευση της συνεργατικής επιχείρησης.Αυτό ονομάζουμε αυτοδιεύθυνση μέσα από την συνέλευση!Επίσης, πήραμε απόφαση να ισχύει η ισότητα ανάμεσα σε όλους τους εργαζόμενους, ισότητα που αφορά και τους μισθούς, ανεξάρτητα από την εργασία. Είπαμε: μία (μετοχή) ψήφο για κάθε εργαζόμενο, η οποία δεν θα είναι μεταβιβάσιμη από τον ίδιο, αλλά από την συνέλευση των εργαζομένων. Κανένας εργαζόμενος μη μέτοχος, κανένας μέτοχος μη εργαζόμενος.

Αποφασίσαμε, τέλος, η διοίκηση της εταιρίας να είναι ανακλητή, όπως ανακλητή είναι και η διοίκηση του σωματείου. Αυτό είναι που ονομάζουμε συνεργατική επιχείρηση υπό εργατικό έλεγχο.

Δεν φταίει (μόνο) ο Παναγόπουλος!

MΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ 35ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΓΣΕΕ-3

Δομικές αδυναμίες του συνδικαλιστικού κινήματος και τα «πειραματικά εργαστήρια» του μέλλοντος

 του Μάρκου Βογιατζόγλου

 Eνόψει του συνεδρίου της ΓΣΕΕ, που ξεκινάει την Πέμπτη, και σε  μια προσπάθεια να δούμε κριτικά την κατάσταση και  τις προοπτικές του συνδικαλισμού σήμερα, ζητήσαμε τρία κείμενα σχετικά με το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα, την κατάσταση στο εργασιακό πεδίο, τις νέες και τις παλιές μορφές πάλης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, από τον Μάρκο Βογιατζόγλου (πολιτικός επιστήμονας, υπ. δρ στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας), την Donatella della Porta (καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο Ιταλικό Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών (SUM), καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας (EUI) και διευθύντρια του Κέντρου Μελέτης των Κοινωνικών Κινημάτων COSMOS), τον Gianluca De Angelis  ( υποψήφιος δρ στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας-IRES) και τη Lisa Dorigatti  (υποψήφια δρ στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου,  επιστημονική συνεργάτρια της Γενικής Συνοσπονδίας Εργατών Ιταλίας–CGIL). Tα κείμενα συνδημοσιεύονται στα Ενθέματα και στο RedNotebook.

 EΝΘΕΜΑΤΑ και REDNOTEBOOK

Έργο του Αλφόν Χόροβιτς («Νέοι Πρωτοπόροι», Μάης 1936)

Την Πέμπτη ξεκινά το 35ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ. Εκτός απ’ τις συνήθεις καταγγελίες για τα «μαγειρέματα», τα σωματεία-σφραγίδες, τους αντιπροσώπους-φαντάσματα και ούτω καθεξής, τούτη τη φορά οι διοργανωτές του συνεδρίου θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κριτική και σ’ ένα ζήτημα που μέχρι τώρα περνούσε απαρατήρητο: εξαιτίας του ιδιόρρυθμου συστήματος εκλογής εκπροσώπων, ορισμένοι απ’ τους συμμετέχοντες στο συνέδριο θα έχουν επιλεγεί 2, 3 ή και 4 χρόνια πριν τη διεξαγωγή του.

Είναι προφανές πως, στην παρούσα συγκυρία, οι «αντιπρόσωποι» αυτοί δεν αντιπροσωπεύουν απολύτως τίποτε! Ούτε τους πολιτικούς συσχετισμούς βάσει των οποίων εξελέγησαν, ούτε την ισορροπία δυνάμεων εργαζομένων-εργοδοτών στον χώρο εργασίας ή τον κλάδο παραγωγής τους, ούτε, φυσικά, το εργασιακό μοντέλο βάσει του οποίου συγκροτήθηκε η ατζέντα με τα αιτήματά τους. Όλα αυτά υπέστησαν δραματικές μεταβολές τα τελευταία τρία χρόνια, οι «αντιπρόσωποι» όμως παρέμειναν ως είχαν.

Αφετηρία του παρόντος άρθρου είναι πως όταν ένα σύστημα παράγει τόσο ακραίες στρεβλώσεις όπως οι παραπάνω, έχει έρθει η ώρα να αλλάξει. Το μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής και, συνακόλουθα, οι εργασιακές σχέσεις, μεταβλήθηκαν ριζικά τα τελευταία τριάντα χρόνια, τα συνδικάτα όμως παραμένουν οργανωμένα στη βάση του νομικού πλαισίου που μας έρχεται απ’ το μακρινό 1982. Με δεδομένη και την αποτυχία τους να αντιμετωπίσουν την καταστροφή που επέφεραν τα Μνημόνια στον τόπο μας, το άνοιγμα της συζήτησης  για ριζοσπαστικές αλλαγές στις δομές τους είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικό με την επίτευξη της μεταβολής των συσχετισμών στην ηγεσία της ΓΣΕΕ. 

Στη βαριά σκιά του θατσερισμού: Το δικαίωμα στην απεργία και η «αναμόρφωση» των συνδικάτων

 του Μάρκου Βογιατζόγλου

Αφίσα του A. Σεραφίμοβιτς για την «Απεργία» (1924) του Σεργκέι Αϊζενστάιν

Η απεργία της ερχόμενης Τετάρτης θα πραγματοποιηθεί, εκτός όλων των άλλων, στη σκιά των σχεδίων για τον περιορισμό του δικαιώματος στην απεργία και της «αναμόρφωσης» των συνδικάτων. Η κυβέρνηση προτείνει ένα εξωφρενικό μοντέλο απορρύθμισης του εργατικού κινήματος. Και στηρίζεται, κατά τη γνώμη μου, σε τρία δεδομένα, στην προσπάθειά της αυτή.

Πρώτον, στην εμπεδωμένη, σε σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, αντίληψη ότι οι ηγεσίες των εργατικών οργανώσεων είναι «ανίκανες», «πουλημένες», ακόμα και «λαμόγια». Αυτό, δυστυχώς, είναι το αποτέλεσμα τριάντα και πλέον ετών κυβερνητικού και γραφειοκρατικού συνδικαλισμού και δεν πρόκειται να αλλάξει απ’ την μια μέρα στην άλλη, όσες εικοσιτετράωρες απεργίες κι αν προκηρυχθούν (ιδίως, δε, αν αυτός που καλεί είναι ο Παναγόπουλος).

Δεύτερον, στην ευνοϊκή, τρόπον τινά, για ένα τέτοιο εγχείρημα, συγκυρία. Η πολιτική πυγμής προς τα συνδικάτα είναι συμβατή με το τρέχον προφίλ της κυβέρνησης, και οι «παπαγάλοι» των μήντια έχουν ήδη στρατευθεί στην κατεύθυνση της ενεργοποίησης του «κοινωνικού αυτοματισμού».

Τρίτον διότι –σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κυβερνητικές πρωτοβουλίες «σωφρονισμού» της κοινωνίας, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ερασιτεχνισμό– στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, το οποίο εκτυλίσσεται απ’ το 2010 και χαίρει της υποστήριξης της εγχώριας οικονομικής ελίτ.