Η βία του Δεκέμβρη: μύθος και πραγματικότητα

του Δημήτρη Παπανικολόπουλου

 

Αν έλειπαν κάποια από τα συστατικά στοιχεία της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ίσως να μη μιλούσαμε σήμερα για την εξέγερση του Δεκέμβρη. Θα κινητοποιούνταν τόσο μαζικά οι μαθητές, αν δεν ήταν μαθητής ο νεκρός; Θα στήριζαν τους μαθητές οι γονείς και οι καθηγητές τους; Θα έκλειναν τα σχολεία με εντολή του ίδιου του Υπουργείου; Όλοι αυτοί οι παράγοντες διευκόλυναν τις μαθητικές κινητοποιήσεις.

Θα υπήρχε πάνδημη κατακραυγή εναντίον του δράστη αστυνομικού, και σε μεγάλο βαθμό και της αστυνομίας και της κυβέρνησης, αν το παιδί δεν είχε δολοφονηθεί «χωρίς λόγο», αλλά είχε διαπράξει «κάποιο παράπτωμα», όπως ήταν και η αρχική εκδοχή των συμβατικών ΜΜΕ; Θα κινητοποιούνταν τόσος κόσμος χωρίς αυτή την έσχατη αδικία; Θα ξεδιπλωνόταν σε τέτοιο εύρος το βίαιο διεκδικητικό ρεπερτόριο χωρίς την πολιτική ευκαιρία που συνιστούσε η μαζική κατακραυγή και κινητοποίηση; Θα υπήρχε άραγε αυτή η κινητοποίηση αν δεν υπήρχαν μάρτυρες και δεν γινόταν ευρέως γνωστό, και μάλιστα αμέσως; Θα ήταν δυνατή η αστραπιαία διάχυση της πληροφορίας και ο συντονισμός, πριν καν αντιδράσει η κυβέρνηση, χωρίς τη διάδοση των νέων τεχνολογιών;

Αν όλα αυτά λάμβαναν χώρα αρκετά χρόνια πριν, χωρίς την ύπαρξη των νέων τεχνολογιών και άρα με σχετική καθυστέρηση, δεν είναι πιθανό ότι η κυβέρνηση θα είχε χρόνο να οργανώσει την αντίδρασή της με καλύτερο τρόπο; Αν η δολοφονία δεν είχε γίνει στα Εξάρχεια, αλλά σε άλλη περιοχή της Αθήνας ή σε άλλη πόλη της Ελλάδας, θα υπήρχαν συγκρούσεις με την αστυνομία λίγη ώρα μετά τη δολοφονία; Αν δεν είχε εγκαινιαστεί το σπιράλ «βία-καταστολή» από τις πρώτες ήδη ώρες, θα είχε δημιουργηθεί τέτοια πόλωση που απομόνωνε την κυβέρνηση και έφερνε κοντά μετριοπαθείς και ριζοσπαστικές δυνάμεις; Αν μια απονομιμοποιημένη κυβέρνηση δεν αποφάσιζε να αντιμετωπίσει το ζήτημα ως απλό ζήτημα «νόμου και τάξης», αλλά το αντιμετώπιζε ως πολιτικό, θα είχε δημιουργήσει τέτοια πόλωση σαν αυτή που επέτρεψε τη δημιουργία μιας –πλαδαρής έστω — συμμαχίας εναντίον της; Αν η κυβέρνηση δεν ήταν τόσο απονομιμοποιημένη και απορριπτέα για τα έργα και τις ημέρες της, δεν είναι πιθανό να μπορούσε να ασκήσει μια πιο αποφασιστική πολιτική πυγμής;

Χωρίς λοιπόν την πολιτική ευκαιρία που συνιστούσε η μαζική κατακραυγή της κυβέρνησης και η σύμπηξη μιας άτυπης συμμαχίας στη βάση αυτής, η οποία μάλιστα πλημμύρισε τους δρόμους της χώρας, πώς μπορεί να νοηθεί η βίαιη δράση σε τέτοια έκταση συνήθως μη βίαιων διαδηλωτών; Πώς μπορεί να νοηθεί  η δράση των αντιεξουσιαστών χωρίς τις μάζες των διαδηλωτών που προστάτευαν με τη φυσική παρουσία τους  τούς αντιεξουσιαστές και χωρίς τη μαζική κατακραυγή της κυβέρνησης που τους πρόσφερε την απαραίτητη νομιμοποίηση; Οι αντιεξουσιαστές προσπαθούσαν να εκτρέψουν, ως συνήθως, τους πολλούς σε πιο ριζοσπαστικές μορφές δράσης. Αυτό δεν προϋποθέτει την παρουσία των πολλών σε συνθήκες μάλιστα κινητοποίησης και πόλωσης με την κυβέρνηση;