Tελικά, τo 6,99% της Χρυσής Αυγής είναι πολύ ή λίγο;

του Δημήτρη Χριστόπουλου

Το ποσοστό που έλαβε η Χρυσή Αυγή στην τελευταία αναμέτρηση ήταν αναλογικά το υψηλότερο που έλαβε ποτέ σε βουλευτικές εκλογές. Οριακά ξεπερνά τα εκρηκτικά ποσοστά που έλαβε η οργάνωση στις διπλές εκλογές του 2012 (6,97% και 6,92%). Σε αντίθεση με τις εκλογές του 2012 που η Χ.Α. κατετάγη 6η και 5η, αυτή τη φορά, σε συνέχεια των ευρωεκλογών και των βουλευτικών εκλογών του Γενάρη του 2015, φαίνεται να καπαρώνει την τρίτη θέση που δυνητικά της δίνει τη δυνατότητα εντολής σχηματισμού κυβέρνησης εφόσον κάτι τέτοιο στο μέλλον προκύψει.

Φωτογραφία του Μενέλαου Μυρίλλα/ SOOC

Η εικόνα λοιπόν είναι ανησυχητική: ένα κόμμα που καταστατικά εχθρεύεται το δημοκρατικό πολίτευμα φαίνεται, μέσα στο σκηνικό της πολιτικής ρευστότητας της Ελλάδας, να κρατά την εκλογική του δύναμη στο 7% του ελληνικού λαού, η επιρροή του έχει πλέον γεωγραφικά επεκταθεί σε όλη τη χώρα, έχει ενισχυθεί στη νησιωτική χώρα λόγω του προσφυγικού, ενώ τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ψήφου μαρτυρούν πολιτική εδραίωση.[1] Τίποτε φυσικά δεν είναι μόνιμο –κυρίως στην Ελλάδα το 2015– ωστόσο μπορούμε πλέον να πούμε πως η Χ.Α. έγινε πλέον ένα «κανονικό» κόμμα. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το ότι αυτή η πορεία συνεχίζεται τη στιγμή που η Χ.Α. διώκεται ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης ως εγκληματική οργάνωση η οποία, κατά την πρόσφατη ομολογία του αρχηγού της, φέρει την «πολιτική ευθύνη» της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα.

Ζουν ανάμεσά μας

της Δέσποινας Παρασκευά-Βελουδογιάννη

Πολλές και πολλοί θεώρησαν πως μετά την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα σεβαστό μέρος των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής (Χ.Α.) θα απέσυρε την εμπιστοσύνη του από ένα κόμμα που, κατά δήλωση του αρχηγού του, βαρύνεται με τουλάχιστον μία ανθρωποκτονία. Ωστόσο, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά: δεδομένης της αποχής, οι απώλειες στον απόλυτο αριθμό ψήφων της Χ.A. είναι σαφώς μικρότερες κατ’ αναλογία προς τα άλλα κόμματα, γεγονός το οποίο οδήγησε στη (μικρή) αύξηση του ποσοστού της. Φαίνεται λοιπόν ότι οι ψηφοφόροι της Χ.A. γνωρίζουν εδώ και καιρό τι κόμμα ψηφίζουν –συγκεκριμένα το γνωρίζουν τουλάχιστον εδώ και δύο εκλογικές αναμετρήσεις– και μάλλον, στην καλύτερη περίπτωση, δεν έχουν πρόβλημα μ’ αυτό.

Προεκλογική ομιλία του Νίκου Μιχαλολιάκου στον Πειραιά Φωτο: Nikos Libertas/SOOC

Πράγματι, η επαναλαμβανόμενη απόδοση έμπρακτης εμπιστοσύνης στο (νεο)ναζιστικό κόμμα, ειδικά σε μια τόσο πυκνή ιστορικά περίοδο, εγγράφει ήδη χαρακτηριστικά πολιτικοϊδεολογικής πρόσδεσης των ψηφοφόρων του με αυτό. Πιστεύω ότι δεν είναι παρακινδυνευμένο να εκτιμήσουμε πως ένα ποσοστό του εκλογικού σώματος βρίσκεται ήδη σε διαδικασία εκφασισμού, και άρα ότι τείνει να διαμορφώνεται ως κοινωνικοπολιτικό υποκείμενο– κάτι που βεβαίως δεν αποτυπώνει έναν κλειδωμένο συσχετισμό, αποτελεί όμως κρίσιμο πολιτικό δεδομένο σήμερα. Στην εκτίμηση αυτή συντείνει και το γεγονός ότι τα παραδοσιακά «κάστρα» της Χ.Α., με ήδη έντονη ιστορική και ιδεολογική αναφορά στον αντικομμουνισμό και το εμφυλιοπολεμικό κράτος, όπως η Λακωνία, έδωσαν για άλλη μία φορά στην οργάνωση σχεδόν το διπλάσιο ποσοστό από τον πανελλαδικό μέσο όρο της.

Η ακτινογραφία της ψήφου της Χρυσής Αυγής

Η εκλογική γεωγραφία, το προφίλ των ψηφοφόρων και οι χρονικές διαφοροποιήσεις

συνέντευξη του Παναγιώτη Κουστένη 

Τι μετακινήσεις άξιες λόγου βλέπουμε τον Σεπτέμβρη του 2015 προς και από τη Χρυσή Αυγή;

Στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, και μετά την κάμψη των ποσοστών της τον Ιανουάριο, η Χρυσή Αυγή κατάφερε να επιστρέψει στα εθνικά επίπεδα του 2012. Με βάση την ανάλυση του exit poll, οι κύριες μετακινήσεις ψηφοφόρων που παρατηρήθηκαν προς αυτήν προέρχονται κατά βάση από ψηφοφόρους που τον Ιανουάριο είχαν επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Ν.Δ. και σε μικρότερο βαθμό από διαρροές των ΑΝΕΛ. Ωστόσο, οι μετακινήσεις από τη Ν.Δ. εν τέλει δεν πρόσθεσαν κάτι στα ποσοστά της Χ.Α., καθώς αντισταθμίστηκαν από ένα αντίστροφο ρεύμα (από τη Χ.Α. προς Ν.Δ.) που αποδείχθηκε αριθμητικά ισοδύναμο.

Αντίθετα, τα κέρδη από τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσαν και τον κύριο παράγοντα της ανόδου της Χ.Α. Ας σημειωθεί ότι μετακινήσεις μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Χ.Α. είχαν παρατηρηθεί και το 2012, καθώς ήδη από τον εκλογικό σεισμό του Μαΐου ένα μέρος των ψηφοφόρων έδειχνε να αμφιταλαντεύεται μεταξύ των δύο επιλογών αναζητώντας μια έκφραση τιμωρητικής ψήφου. Ωστόσο, από τις εκλογές εκείνου του Ιουνίου η εικόνα φάνηκε να ξεκαθαρίζει, με τον δίαυλο μεταξύ των δύο κομμάτων να παρουσιάζεται κλειστός ακόμα και σε δημοσκοπικό επίπεδο. Στη συνέχεια, ένα σημαντικό ρεύμα από τη Χ.Α. προς τον ΣΥΡΙΖΑ (της τάξης του 1,5% επί των εγκύρων) έδειξε να ενεργοποιείται εκ νέου τον Ιανουάριο του 2015, εμφανίζοντας έντονα αντιμνημονιακά και κυρίως αντινεοδημοκρατικά χαρακτηριστικά, και ενόψει της διαφαινόμενης νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά μετά το πλειοψηφικό ρεύμα που είχε καταγράψει στις Ευρωεκλογές του 2014. Φαίνεται λοιπόν ότι στις εκλογές της περασμένης Κυριακής οι μισοί τουλάχιστον από αυτούς τους ψηφοφόρους επέστρεψαν στη Χ.Α.