Αυτό που συγκαλύπτει η ευρωζώνη για την Ελλάδα

του Σαϊμον Ρεν–Λιουις

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου 

Κάθε φορά που γράφω για την Ελλάδα, ένα μεγάλο ποσοστό των σχολίων (ίσως να πλησιάζουν και τα μισά) θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως εξής: πώς μπορείς να παίρνεις το μέρος της Ελλάδας όταν η οικονομία της είναι τόσο αντιπαραγωγική και οι κυβερνήσεις της τόσο ανίκανες και μάλιστα μετά από όσα έχουμε κάνει για αυτούς; Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση γύρω από τις ανεπάρκειες και τη διαφθορά που ενδημούν στην ελληνική οικονομία. Ούτε και σκοπεύω να αναγορευθώ σε υπερασπιστή οποιασδήποτε ελληνικής κυβέρνησης.

Ernst Ludwig Kirchner – Mask dance

Μου φαίνεται εξαιρετικά άστοχος ο ισχυρισμός ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν ήδη φανεί πολύ γενναιόδωροι απέναντι στην Ελλάδα. Υπάρχει η γενική πεποίθηση ότι, αν δεν είχαν παρέμβει, η λιτότητα που θα αναγκαζόταν να εφαρμόσει η Ελλάδα θα ήταν πολύ χειρότερη. Είναι εντελώς λάθος. Αν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί φάνηκαν γενναιόδωροι με κάποιους, αυτοί ήταν οι αρχικοί πιστωτές της Ελλάδας, που περιλάμβαναν τις τράπεζες διαφόρων κρατών εντός και εκτός Ευρώπης.

Ας υποθέσουμε ότι οι πολιτικοί ηγήτορες της Ευρωζώνης είχαν αδρανήσει, αφήνοντας τα πράγματα να πάρουν την πορεία τους όταν ξεκίνησε η αναταραχή των αγορών για την Ελλάδα στις αρχές του 2010. Αυτό θα είχε προκαλέσει άμεση χρεοκοπία, και η ελληνική κυβέρνηση θα αιτούνταν βοήθεια από το ΔΝΤ. (Στην πραγματικότητα, στα τέλη του 2009 οι αρχές της Ευρωζώνης υπαινίσσονταν ότι μια ενδεχόμενη βοήθεια από το Ταμείο δεν θα ήταν «ούτε αρμόζουσα ούτε ευπρόσδεκτη»)[1]. Σε αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένους τους περιορισμένους πόρους του ΔΝΤ, θα είχε υπάρξει κηρυχθεί χρεοκοπία για το σύνολο του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Μια Συνθήκη των Βερσαλλιών τον 21ο αι;

Οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας και δανειστών

                                                                                                                 του Σάιμον Ρεν–Λιούις                                                                       μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Max Ernst – Enter, Exit

Εκ πρώτης όψεως, οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τρόικα φαίνονται να είναι απλώς μια μάχη για χρηματικούς πόρους: τι κομμάτι από την πίτα του ελληνικού εθνικού εισοδήματος θα πρέπει να πάει στους πιστωτές. Υπήρξαν πολλές παρόμοιες μάχες στην Ιστορία,  εκείνο όμως που κάνει την τωρινή μάχη ασυνήθιστη, είναι το ότι οι πιστωτές διαθέτουν ένα μοναδικό όπλο στο πλευρό τους. Με τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος να έχει σχεδόν επιτευχθεί, η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας θα έπρεπε κανονικά να είναι εξαιρετικά ισχυρή. Οι πιστωτές της ευρωζώνης θα έπρεπε να προσπαθούν απελπισμένα να διασώσουν ό,τι μπορούν μετά την ανόητη απόφασή τους να εξαγοράσουν το ελληνικό δημόσιο χρέος προς τους ιδιώτες. Ο μόνος λόγος που η Τρόικα έχει το πάνω χέρι, είναι ότι διατηρεί  τη δυνατότητα να απειλήσει την Ελλάδα με έξοδο από την Ευρωζώνη.[1]

Μέρος της σκόπιμης μυθοποίησης που συνεχίζεται, είναι να παρουσιάζεται η έξοδος από την Ευρωζώνη σαν μια, κατά κάποιον τρόπο, αυτόματη συνέπεια μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Αλλά η Ελλάδα, βέβαια, έχει ήδη χρεοκοπήσει, ωστόσο παραμένει στην Ευρωζώνη. Η Ελλάδα θέλει να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Αυτό που θα την κάνει να αλλάξει γνώμη θα είναι εάν μετά από μια στάση πληρωμών και πιθανό bank-run, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αρνηθεί να λειτουργήσει με την ιδιότητα του δανειστή έσχατης ανάγκης για τις τράπεζές. Και πάλι αυτό θα παρουσιαστεί από την ΕΚΤ ως αναπόφευκτο, δεδομένων των κανόνων της ΕΚΤ. Αλλά, όπως επισημαίνει ο Καρλ Ουίλαν, η ΕΚΤ στην πραγματικότητα έχει μεγάλη διακριτική ευχέρεια κινήσεων και έχει χρησιμοποιήσει την ευχέρεια αυτή παίζοντας τον ρόλο της ως μέρος της Τρόικας (K.  Whelan, «What’s Going On with Greece and the ECB?», medium.com, 1.2.2015)

Ποιος φταίει για την κατάρρευση; Το ελληνικό Χρηματιστήριο και η ευρωζώνη σε ζώνες επιρροής

του Πέτρου Σταύρου

Aντρέ Ντερέν, «Λουόμενοι», 1908

Αν μας δείχνει κάτι καινούργιο η πρόσφατη ευρωπαϊκή κρίση, αυτό είναι ότι η ευρωζώνη έχει χωριστεί σε ζώνες επιρροής μεταξύ του οικονομικά ισχυρότερου κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γερμανίας, και του σημαντικότερου ανεξάρτητου θεσμού και ιδιοκτήτη του ευρώ, της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Οι πρόσφατες εξελίξεις, με την κατάρρευση του δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών και την ξαφνική άνοδο των επιτοκίων των ομολόγων, έχουν την αφετηρία τους στην ανακοίνωση του προέδρου της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, στο Τζάκσον Χωλ περί ενός είδους ευρωπαϊκής «ποσοτικής χαλάρωσης»[1] — με την απαραίτητη όμως δημοσιονομική υποστήριξη των κρατών-μελών. Δεν πρόλαβε ωστόσο η ΕΚΤ να εισηγηθεί τα πρώτα νομισματικά μέτρα και η Γερμανία έδειξε τις διαθέσεις της. Απείλησε ακόμα και με δικαστική προσφυγή εναντίον της ΕΚΤ, εφόσον αυτή προχωρούσε σε πιο σοβαρά νομισματικά μέτρα, όπως η αγορά κρατικών ομολόγων μέσω του προγράμματος ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions), γεγονός που θα σήμαινε την παραβίαση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, η οποία δεν επιτρέπει στην ΕΚΤ να διευκολύνει χρηματοοικονομικά τα κράτη-μέλη.