Ιδιωτικοποιώντας τον έλεγχο της μετανάστευσης ή Business… as usual

της Όλγας Λαφαζάνη

 

 

«[…] έχοντας υπόψη […] την έκτακτη περίπτωση εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης για τη δημιουργία και άμεση λειτουργία εγκαταστάσεων κράτησης παρανόμως διαμενόντων στη χώρας μας αλλοδαπών που έχουν κατακλύσει το Κέντρο της πρωτεύουσας και άλλες μεγάλες πόλεις δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στην ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή, τη δημόσια υγεία και την οικονομία της χώρας μας».

 

Κυριάκος Κατζουράκης, «Φυλακή 1», 2010

Το απόσπασμα δεν προέρχεται από κάποιο ακροδεξιό έντυπο. Είναι τμήμα της εισαγωγικής παραγράφου της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ 190, 8.10.2012), η οποία τροποποιεί τρία άρθρα που αφορούσαν τη «Ρύθμιση θεμάτων συμβάσεων που αφορούν Κέντρα Πρώτης Υποδοχής και Εγκαταστάσεων Κράτησης παράνομα διαμενόντων στη χώρα αλλοδαπών και τρόπο φύλαξης αυτών».

Ο λόγος που χρησιμοποιείται πλέον σε επίσημα κρατικά έγγραφα, για να περιγράψει ένα κοινωνικό φαινόμενο όπως η μετανάστευση, είναι εφάμιλλος ακροδεξιών οργανώσεων, κατασκευάζοντας εικόνες τόσο για τη μετανάστευση όσο και για την πόλη που οδηγούν στο ρατσιστικό μίσος, τον φόβο και την ανασφάλεια. Στο άρθρο αυτό όμως δεν θα ασχοληθώ με την «εξέλιξη» του δημόσιου λόγου περί μετανάστευσης , αλλά θα σταθώ σε ένα άλλο κρίσιμο σημείο: το γιατί η κατάσταση κρίνεται «έκτακτη», «εξαιρετικά επείγουσα» και «απρόβλεπτη» το φθινόπωρο του 2012, χρονιά, άλλωστε, που οι αφίξεις των μεταναστών και μεταναστριών χωρίς χαρτιά στα σύνορα είχαν μειωθεί κατά 42% σε σχέση με δύο χρόνια πριν.[1]

Όπως συμπεραίνουμε από την πρώτη τροποποίηση, η κατάσταση κρίνεται ως «εξαιρετικά επείγουσα», για να δικαιολογήσει τη σύναψη συμβάσεων χωρίς δημόσιο διαγωνισμό αλλά με διαδικασία «διαπραγμάτευσης». Έτσι, όλες πλέον οι υποδομές που αφορούν τα κέντρα κράτησης (π.χ. κατασκευή ή ανακατασκευή, εξοπλισμός, σίτιση κλπ.) ανατίθενται πλέον με «διαπραγμάτευση» σε συγκεκριμένους επιχειρηματίες. Όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση: «προβλέπεται ρητά ότι οι ως άνω συμβάσεις [με διαπραγμάτευση και χωρίς δημόσιο διαγωνισμό] αφορούν κάθε κατηγορία υποδομών (Κέντρα και Μονάδες Πρώτης Υποδοχής – Κέντρα Κράτησης) και κάθε τόπο εγκατάστασής τους, ώστε να είναι δυνατή η άμεση σύναψη των συμβάσεων αυτών […]» (goo.gl/5guq3B).

Το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού και τα στοιχήματα για την Αριστερά

της Φερενίκης Βαταβάλη

Ρόι Λιχτενστάιν, «Τοπίο με μορφές και ουράνιο τάξο». 1980

Δεν είναι είδηση ότι η ιδιωτικοποίηση του Ελληνικού βρίσκεται σε εξέλιξη, ότι κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ βιάζονται να την ολοκληρώσουν τάχιστα, δίνοντας γη και ύδωρ στους επενδυτές. Ούτε ότι, αν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση, θα δημιουργηθεί ένα τεράστιο οικιστικό συγκρότημα μικτών χρήσεων που θα αποτελεί θύλακα πολυτελείας για λίγους. Γνωστά είναι επίσης και όλα τα επιχειρήματα υπέρ της ιδιωτικοποίησης: η «συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ», η «δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας», η «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Αθήνας» κ.ο.κ. Όπως γνωστό είναι ότι, από τα διεθνή επενδυτικά σχήματα που τάχα διαγκωνίζονται για να αποκτήσουν το μεγαλύτερο φιλέτο της Μεσογείου, μόνο ένας εγχώριος επιχειρηματικός όμιλος ενδιαφέρεται, και μάλιστα για να κατασκευάσει δύο ή τρία συγκεκριμένα κτίρια μόνο από το συνολικό master-plan που θα παρουσιάσει.

Τι συμβαίνει όμως στην άλλη πλευρά, στο στρατόπεδο όσων αντιτίθενται στην ιδιωτικοποίηση; Ποια είναι τα επιχειρήματα και οι προτάσεις, ποια στρατηγική υιοθετείται;

Υγεία: τα ονόματα και τα πράγματα

του Γιώργου Νικολαΐδη

Έργο του Ερκούτ Τερλικσίζ

Κακά τα ψέματα: είμαστε μια χώρα όπου η διάσταση ονομαστικού-πραγματικού είναι πολύ διαδεδομένη. Ο χώρος της υγείας δεν αποτελεί εξαίρεση. Έτσι, τη δεκαετία του 1980 αποκτήσαμε Εθνικό Σύστημα Υγείας (αναντίρρητα μια σημαντική πρόοδος για την εξυπηρέτηση των υγειονομικών αναγκών των λαϊκών στρωμάτων), όπως στη Βρετανία και τη Σκανδιναβία (τύπου Beveridge, όπως ονομάζονται). Απουσίαζαν όμως η πρωτοβάθμια φροντίδα και ο οικογενειακός γιατρός — οι πυλώνες τέτοιων συστημάτων. Και πλήρωνες την «αποκλειστική» για τον άνθρωπό σου. Πλήρωνες φακελάκι — και μάλιστα, «τεχνοκρατικές» μελέτες υποστήριζαν πως ήταν κοινωνικά χρήσιμο γιατί, μέσω ενός άτυπου ανταγωνισμού, συγκρατούσε τις τιμές του ιδιωτικού τομέα. Δηλαδή, επειδή έκανες το χειρουργείο με μια πεντακοσάρα μαύρα στον γιατρό του ΕΣΥ, ο Αποστολόπουλος δεν ανέβαζε άλλο τα ήδη υπέρογκα νοσήλιά του!

Γιατί και ο ιδιωτικός τομέας υγείας ήταν επίσης «γιαλαντζί» ιδιωτικός. Ανταγωνιστικός δεν υπήρξε: και στη νοσοκομειακή περίθαλψη και στη διάγνωση και στο φάρμακο, η «αγορά», μικρή έτσι κι αλλιώς, ελέγχεται από μια δράκα ανθρώπους που συστηματικά συμφωνούν, καθορίζοντας τιμές υπερπολλαπλάσιες του «εύλογου». Ιδιωτικός δεν υπήρξε επίσης: τα έσοδα των εγχώριων φαρμακοβιομηχάνων, εισαγωγέων, κλινικαρχών και ιδιοκτητών αλυσίδων διαγνωστικών κέντρων προήλθαν κατεξοχήν από τον κρατικό και ασφαλιστικό κορβανά, με προνομιακές συμφωνίες με τις πολιτικές ηγεσίες — και όχι από μια «ελεύθερη αγορά». Ας μη συζητήσουμε για τις ανύπαρκτες «επενδύσεις»…

Iδιωτικοποίηση του νερού: ένα μοντέλο ξεπερασμένο και προβληματικό

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Ζήκο

  Η πλήρης ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ αποτελεί ένα ξεχωριστό μέτωπο, στον γενικότερο καταιγισμό εκποίησης δημόσιου πλούτου, δημόσιων αγαθών και επιχειρήσεων, καθώς ανακινεί ζητήματα οικονομικά, οικολογικά, πολιτισμικά, ποιότητας ζωής. Για όλα αυτά συζητήσαμε με τον Δημήτρη Ζήκο, ειδικό σε ζητήματα υδάτινων πόρων. Γεννημένος το 1974 στην Αθήνα, ο Δ. Ζήκος σπούδασε στατιστική στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ενώ η διατριβή του, στο Πάντειο, μελετάει συγκριτικά τη διαχείριση του νερού στην Αθήνα, το Λονδίνο και τη Φραγκφούρτη. Από το 2006 ζει στη Γερμανία και σήμερα είναι λέκτορας και επιστημονικός συντονιστής ερευνητικών προγραμμάτων στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου. Η έρευνα και οι δημοσιεύσεις του εστιάζονται σε θέματα συνεργασίας και συγκρούσεων σχετικά με τους φυσικούς πόρους και ειδικότερα τα «κοινά».

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Πωλ Σεζάν, «Οι λουόμενοι», 1906

Έχουμε ακούσει συχνά να γίνεται λόγος για την «υδατική κρίση». Ποια είναι η πραγματικότητα στην οποία αναφέρεται μια τέτοια διατύπωση;

Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει μια σπανιότητα του συγκεκριμένου πόρου, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να στερείται την πρόσβαση στο νερό. Βέβαια, αυτό αφορά κυρίως τις χώρες του «Τρίτου Κόσμου». Στην Ευρώπη είχε λυθεί σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον εδώ και μισό αιώνα, όσον αφορά την ποσότητα αλλά και την ποιότητα. Ωστόσο, και περιοχές της Ευρώπης συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα διαθεσιμότητας νερού. Τα αίτια δεν είναι τόσο φυσικά (λ.χ. η κλιματική αλλαγή), αλλά ανάγονται κυρίως στην αλλαγή οικονομικών δομών. Το βλέπουμε, πολύ έντονα, σε νοτιοευρωπαϊκές χώρες, και στην Ελλάδα, όπου παραδοσιακές καλλιέργειες υποκαταστάθηκαν με άλλες, πολύ πιο υδροβόρες. Το ίδιο ισχύει και με την κτηνοτροφία. Αλλά ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ο τουρισμός. Για παράδειγμα, ένα νησί 10.000 κατοίκων δέχεται 100.000 επισκέπτες το καλοκαίρι. Όχι μόνο όλοι αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται πολύ περισσότερο νερό, αλλά, κυρίως, το νησί χρειάζεται υποδομές για να εξυπηρετεί 100.000 επισκέπτες (δίκτυο, αποχέτευση, διαθεσιμότητα, επεξεργασία του νερού). Αυτό συνεπάγεται ένα τεράστιο οικονομικό κόστος για υποδομές αχρείαστες όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Έτσι, μεγάλο μέρος δημοτικών ή δημόσιων χρημάτων θα δοθεί για να φτιαχτούν υπόνομοι γι’ αυτά τα 10.000 άτομα, αντί να επενδυθεί σε σχολεία, κέντρα υγείας, εξορθολογισμένη γεωργία κ.ο.κ. Με δυο λόγια, κρίση υδατική υπάρχει, όμως είναι ανθρωπογενής, και όχι φυσική.

Δημόσιες και ελεύθερες οι παραλίες

 Παράκτιο μέτωπο Αττικής: πωλείται όπως είναι επιπλωμένο-2

Δημόσιο αγαθό οι παραλίες

 του Χρήστου Κορτζίδη

 Με το νομοσχέδιο για τις στρατηγικές επενδύσεις που κατατέθηκε στη Βουλή στις 22 Φεβρουαρίου,  προωθείται, ανάμεσα σε άλλα, η άνευ όρων εκμετάλλευση των ακτών του Σαρωνικού από μεγάλες επιχειρήσεις, ανάβοντας το πράσινο φως για μια πρωτοφανή λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής γης, περαιτέρω συρρίκνωση του δημόσιου χώρου της Αττικής, οριστική αποκοπή της πρωτεύουσας από τη θάλασσα, καταστροφή εξαιρετικά σημαντικών φυσικών αποθεμάτων και περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, με το πρόσχημα της «οικονομικής ανάπτυξης» και της «δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας». Μάλιστα, για το σκοπό αυτό ιδρύεται η Παράκτιο Αττικό Μέτωπο Α.Ε., που –υπό την εποπτεία του ΤΑΙΠΕΔ– αναμένεται να παραδώσει άνευ όρων σε διεθνείς και εγχώριους κερδοσκόπους τα ακίνητα και τις υποδομές των ακτών του Σαρωνικού.

Ως δημοτική αρχή, μαζί με τοπικά κινήματα, κοινωνικούς φορείς και οργανώσεις, απαιτούμε την απόδοση των ακτών του Σαρωνικού, συμπεριλαμβανομένου του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά, στους κατοίκους της Αττικής για χρήσεις ήπιας αναψυχής και αθλητισμού, την άμεση απελευθέρωση του παράκτιου μετώπου της Αττικής από παράνομες κατασκευές και χρήσεις, την αποκατάσταση και προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, καθώς και τη διασφάλιση του συνταγματικά κατοχυρωμένου χαρακτήρα της παραλίας και του αιγιαλού ως κοινόχρηστου χώρου με ελεύθερη πρόσβαση για όλους. Σε αυτό το πλαίσιο, και με βασική προτεραιότητα τη διασφάλιση του χαρακτήρα των ακτών ως κοινού αγαθού, συντονίζουμε τη δράση μας με άλλους φορείς της Αττικής, απέναντι στα σχέδια της κυβέρνησης για τη δημιουργία της «ελληνικής Ριβιέρα».

Να μείνουν ελεύθερες οι παραλίες

 του Πέτρου Φιλίππου

 Μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού ότι προτίθεται να κάνει την παραλία «Ριβιέρα», σε συνδυασμό με την ίδρυση διαφόρων οργανισμών και εταιρειών (ΤΑΙΠΕΔ, Αττικό Παράκτιο Μέτωπο Α.Ε. κλπ.), προκειμένου να ακολουθηθούν fast track διαδικασίες, οι πολίτες είναι αναστατωμένοι επειδή φοβούνται ότι στο όνομα της «αξιοποίησης» οι παραλίες θα εκποιηθούν και δεν θα έχουν πρόσβαση σε αυτές.

Για την ιδιωτικοποίηση του νερού: ροές και σχήματα

του Νικήτα Μυλόπουλου και του Στέλιου Γκιάλη

Το νερό τρέχει προς τα πάνω, προς το χρήμα

(Ανώνυμο ρητό της αμερικανικής Δύσης)

Γιούρι Κάκισεφ, «Δίψα», 1998

Από τα πρώτα, και βασικότερα για τη φιλοσοφία τους, μέτρα των ελληνικών μνημονίων ήταν η ιδιωτικοποίηση των εταιρειών αστικού νερού. Για την ακρίβεια, η επίσπευση της ιδιωτικοποίησής τους, αφού αυτή είχε ήδη αρχίσει πολύ πριν από την εκδήλωση της πρόσφατης κρίσης. Η οποία λειτούργησε και σε αυτήν την περίπτωση ως καταλύτης, προκειμένου να επιταχυνθεί και να ολοκληρωθεί και στη χώρα μας μία διαδικασία που αναδείχθηκε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες σε  κεντρική στρατηγική της κεφαλαιακής συσσώρευσης στις χώρες της Δύσης, και όχι μόνο. Εκεί όπου με τον ένα ή τον άλλον τρόπο, οι φυσικοί πόροι έχουν ιδιωτικοποιηθεί.

Ο εμβληματικός χαρακτήρας του νερού όμως επέβαλε στο παρελθόν, και επιβάλλει και σήμερα, μία ιδιαίτερη προσέγγιση από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Το νερό είναι μήτρα πολιτισμού και συνδέεται άμεσα με την ίδια τη ζωή και τη διατήρησή της στον πλανήτη. Το νερό ρέει, εντάσσοντας ό,τι συναντά σε μία πολύπλοκη πολιτική οικονομία και οικολογία, σε όλες τις δυνατές κλίμακες: από την κλίμακα του σώματος έως και την κλίμακα του πλανήτη. Μιλώντας επομένως για την ιδιωτικοποίηση του νερού, μιλάμε στην ουσία για την ιδιωτικοποίηση της οικολογικής βάσηςτης ζωής μας,της ζωής της ίδιας τελικά (Swyngedouw, 2003). Αυτή ακριβώς η ιδιομορφία του «εμπορεύματος» νερό,  σε συνδυασμό με το σχετικά πρόσφατο γεγονός της σπανιότητάς του (λειψυδρία-κρίση του νερού), τεχνητής ή όχι, μπορούν να εξηγήσουν και μοναδικά φαινόμενα που συνδέονται με την κοστολόγηση του νερού στην ελεύθερη αγορά. Στο πόσιμο αστικό νερό για παράδειγμα, οι καταναλωτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν έως και 2.000 φορές περισσότερο, προκειμένου να το προμηθευτούν εμφιαλωμένο, σε (υποτίθεται) καλύτερη ποιότητα από αυτήν του τρεχούμενου νερού της βρύσης τους (η σύγκριση της τιμής των εμφιαλωμένων νερών και της αντίστοιχης του νερού βρύσης, δίνει όντως τέτοιες τεράστιες διαφορές). Από όπου και τα τεράστια περιθώρια κερδοφορίας που διαμορφώθηκαν με το άνοιγμα της σχετικής αγοράς. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούσε ήδη 10 χρόνια πριν, ότι η δυνητική αγορά του νερού ξεπερνά το 1 τρις. δολάρια.

Πώς γίνονται οι ιδιωτικοποιήσεις οι καλές

του Άγγελου Τσέκερη

«Πείτε μας επιτέλους μια ιδιωτικοποίηση στην οποία δεν είστε αντίθετοι…»

 

Σχέδιο του Δημήτρη Μεγαλίδη (από το βιβλίο «Αλιβέρι», έκδ. της ΔΕΗ, 1950). Από το μπλογκ του πενταθέσιου δημοτικού σχολείου Αγίου Ιωάννη Αλιβερίου (dim-ag-ioann.eyv.sch.gr).

Στην πολυκατοικία μας αποφασίσαμε να αναμετρηθούμε με τις μεγάλες ιστορικές προκλήσεις και να ιδιωτικοποιήσουμε τον ανελκυστήρα.

Τις εποχές που ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας, ο ανελκυστήρας ήταν δημόσιο αγαθό. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν τζάμπα. Τον πληρώναμε κάθε μήνα στα κοινόχρηστα, για να βγουν τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης. Ο διαχειριστής, ο κ. Πουρνάρας, μας άνοιξε τα μάτια. Η παραχώρηση της λειτουργίας του ανελκυστήρα σε ιδιώτες ήταν μια συμφέρουσα αναπτυξιακή πρόταση. Θα μας γλύτωνε από μια μέση μηνιαία επιβάρυνση της τάξης των 20 ευρώ ανά διαμέρισμα, που αντιστοιχεί σε τρία πακέτα μακαρόνια, δύο μπουκάλια γάλα και μια κάρτα κινητής τηλεφωνίας για κάθε οικογένεια. Ταυτόχρονα θα καλύπταμε το έλλειμμα της πολυκατοικίας, δημιουργημένο από αντιπαραγωγικές καταστάσεις του παρελθόντος, από τις οποίες βασικός ωφελημένος ήταν ο ίδιος ο κ. Πουρνάρας.

Στην επικύρωση της απόφασης συνέβαλλε και η καλοπροαίρετη αδιαφορία των ενοίκων. Ούτε η μείωση του ελλείμματος, ούτε η προοπτική να γλυτώνουμε κάνα εικοσάρικο από τα κοινόχρηστα μας δυσαρεστούσε. Έτσι η ιδιωτικοποίηση προχώρησε με ελάχιστες αντιδράσεις. Για να γίνει μάλιστα ανταγωνιστικός ο ανελκυστήρας, και να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών, αποφασίσαμε να εκχωρήσουμε μόνο τη λειτουργία και να κρατήσουμε υπό δημόσιο έλεγχο τη συντήρηση.

Για την υπεράσπιση του δημόσιου Πανεπιστημίου

του Κωνσταντίνου Τσουκαλά

Διαμαντής Διαμαντόπουλος, "Τα καρπούζια" (λεπτομέρεια)

Η επιχείρηση της δυσφήμησής μας (και επιτρέψτε μου να θεωρώ ότι μπορώ ακόμα να νιώθω μέλος της πληττόμενης ακαδημαϊκής κοινότητας) έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια. Εν χορώ, επίσημα υπουργικά χείλη και ανεπίσημες διαρροές και υπηρεσιακές αναφορές, κουστωδίες ανεύθυνων αναλυτών και εμπαθών δημοσιολογούντων συναγωνίζονται για να καταγγείλουν την αναποτελεσματικότητα, τον αναχρονισμό, τη σπατάλη, τη διαφθορά και τον ανορθολογισμό του δημόσιου πανεπιστημίου. Και, όπως γνωρίζουμε από την εποχή του αείμνηστου Γκαίμπελς, όταν το ψεύδος και η αλήθεια συμπλέκονται επιτήδεια, η επαναλαμβανόμενη συκοφαντία πείθει. Είναι γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης έχει ήδη εθισθεί στην ιδέα πως τα κρατικά ΑΕΙ πάσχουν αθεράπευτα. Επικαλούμενοι ορισμένες αναμφισβήτητες και απαράδεκτες όψεις της πανεπιστημιακής ζωής –από τη συναλλαγή με τις φοιτητικές οργανώσεις μέχρι το όνειδος του ενός και μοναδικού συγγράμματος– και κραδαίνοντας τους ούτως ή άλλως διαβλητούς διεθνείς πίνακες συγκριτικής αξιολόγησης, οι νέοι κήνσορες υβρίζουν, λοιδορούν, κατακεραυνώνουν και ρίχνουν συλλήβδην στο πυρ το εξώτερον ολόκληρο το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι κοινός παρανομαστής είναι ένας και μόνο: Ιδιωτικοποιηθείτε!

Δεν είναι τυχαίο πως η πλειονότητα των αυτόκλητων κηνσόρων δεν επιδιώκει καν την άρση ή άμβλυνση των δυσλειτουργιών μιας «ανίατης» δημόσιας εκπαίδευσης μέσα από επιμέρους αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Αυτό που πρωτίστως στοχεύεται είναι η υπονόμευση της ιδέας μιας δημόσιας εκπαίδευσης που εμφανίζεται ανίατη, και η πλήρης αντικατάστασή της από την ιδέα της ελεύθερης και ανεξέλεγκτης ιδιωτικής εκπαίδευσης. Θεωρείται αξιωματικά δεδομένο ότι ο στόχος της «αριστείας» δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνον αν το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα πάψει να είναι δημόσιο. Αυτό ακριβώς είναι το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ιδεολογικής εκστρατείας. Η συλλογιστική είναι άλλωστε απλή. Από τη στιγμή που όλοι θα έχουν πεισθεί πως rien ne va plus, έπεται πως tout va, ή, κατά το αγγλοσαξωνικότερον, anything goes. Αρκεί βέβαια αυτό το anything να είναι ιδιωτικό, άρα και εν δυνάμει προσοδοφόρο, για ποιους δεν έχει (ακόμα) σημασία. Είναι βέβαιο πως κάποιοι επιτήδειοι θα αναλάβουν τις κατάλληλες πρωτοβουλίες.

Καταργήστε τους φοιτητές, καταργήστε τους νέους!

Υπό τους όρους αυτούς, ακόμα και όταν αγγίζουν τα όρια του γελοίου, όλες οι ρητορικές επιλογές είναι ευπρόσδεκτες αν εμφανίζονται επικοινωνιακά τελεσφόρες. Δεν είναι τυχαίο ότι ψηλά στην ατζέντα βρίσκονται οι οιμωγές ότι φαίνεται να μας έχουν υποσκελίσει, άκουσον άκουσον, ακόμα και οι μέχρι πρόσφατα βάρβαροι Τούρκοι(!). Γρηγορείτε λοιπόν, ω Έλληνες! Διανθισμένο με εθνικιστικές κορώνες, το εκπαιδευτικό «αίσχος» οφείλει να αφυπνίσει όλες τις καλώς ή κακώς νοούμενες εθνικές συνειδήσεις. Και, όπως συνέβη και με το 1897, έτσι και σήμερα η εθνική μειονεξία θα πρέπει να ξεπλυθεί μέσα από νέο συμβολικό Γουδί. Για να υπάρξει Κάθαρση, πρέπει να προηγηθεί Νέμεση για την έσχατη Ύβρη. Ως μόνα υπεύθυνα, τα αισχρά ΑΕΙ πρέπει να «τιμωρηθούν» παραδειγματικά και αμείλικτα.

Όσκαρ Κοκόσκα, "Γυναίκα που διαβάζει", 1921

Ελπίζω, βέβαια, κύριοι πρυτάνεις, να μην υπάρχει (ακόμα) θέμα εκτελεστικού αποσπάσματος. Στις μέρες μας εξάλλου, οι πιο έλλογες και αποτελεσματικές θεραπευτικές τιμωρίες είναι εκείνες που επιβάλλονται με βίαια «σοκ». Παραλύοντας τη βούληση και την κρίση, ελπίζεται πως οι αναπάντεχοι κλυδωνισμοί θα καταλύσουν τις αντιστάσεις. Μόνον έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι, όπως διάβασα προχθές, μέσα σε δύο μόνο χρόνια, η τακτική χρηματοδότηση του Πανεπιστημίου Αθηνών περιορίστηκε από 45 σε 25 εκατ., του Αριστοτέλειου από 45 σε 29,5 εκατ., του Πολυτεχνείου από 21 σε 15 εκατ. Αλαζονεία, μαζί και απόλυτη ανευθυνότητα: Κόψτε τα όλα, και, μαζί με όλα τα άλλα, και το λαιμό σας. Περιορίστε τον αριθμό των φοιτητών, ψαλιδίστε τον αριθμό των διδασκόντων –στην ανάγκη μην τους πληρώνετε, μην τους διορίζετε ή ακόμα, ίσως, απολύστε τους–, καταργήστε τη σίτιση, τα αναγνωστήρια, τις φοιτητικές εστίες, τις υποτροφίες, τις βιβλιοθήκες. Κοντολογίς, καταργήστε τους φοιτητές, καταργήστε τους νέους. Οι φωνακλάδες που μπορεί ακόμα να πιστεύουν ότι έχουν δικαιώματα και που βαυκαλίζονται πως η κοινωνία οφείλει να τους εκπαιδεύσει πρέπει να μάθουν ότι οι καιροί άλλαξαν. Το δίλημμα είναι απλό: Ή θα ιδιωτικοποιηθείτε, ή θα εξαφανισθείτε από προσώπου γης.

Και δεν είναι μόνο θέμα δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, όπως ίσως ισχυριστούν μερικοί. Ήδη πριν να ενσκήψει η κρίση, ακόμα και υπό το κράτος της σύντομης μεταολυμπιακής ευφορίας, η άρχουσα γνώμη προετοίμαζε την ιδιωτικοποίηση. Για να υπηρετηθεί ο νεοφιλελευθερισμός, τα δημόσια ΑΕΙ πρέπει να βουλιάξουν. Και, για να γίνει αυτό, πρέπει να προηγηθεί μια μακρά περίοδος εκ των έσω υπονόμευσης ή ακόμα και αυτομαστίγωσης. Το κοινωνικό σώμα θα πρέπει να πεισθεί ότι το «κοινό μέλλον» μπορεί να προωθηθεί επιτυχώς μόνο αν η εκπαίδευση ανανήψει ως ιδιωτική, αποκεντρωμένη και ανταγωνιστική. Και επειδή, σε αντίθεση με τον κοινωνικό προγραμματισμό που έρχεται μόνος του, η θέσπιση της ελεύθερης αγοράς πρέπει πάντα να σχεδιάζεται εκ των άνω, η επιχείρηση ιδιωτικοποίησης πρέπει να προετοιμαστεί υπομονετικά με όλους τους τρόπους, θεμιτούς η αθέμιτους. Σε αυτό ακριβώς εντοπίζεται η χίμαιρα που ονομάζεται «εκσυγχρονισμός». Από την άποψη αυτή λοιπόν, για ορισμένους τουλάχιστον, η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση είναι θεόπεμπτη.

«Μια εκδρομή στην ξαστεριά…»

ΑΝΤΙΚΛΙΜΑΚΑ

του Κώστα Αθανασίου

Η στήλη «Αντικλίμακα» θα προσπαθεί, κάθε δεύτερη και τρίτη Κυριακή του μήνα, να τριγυρνάει στους μικρούς αλλά πολλούς δρόμους που συνδέουν την κοινωνική πραγματικότητα με την τέχνη. Την ευθύνη της στήλης έχουν o Κώστας Αθανασίου και η Ιωάννα Μεϊτάνη.

***

 Μια ολόκληρη κοινότητα ξεσηκώνεται· οι κάτοικοι κλείνουν τους δρόμους και συγκρούονται επί μέρες με τις δυνάμεις καταστολής· οι αρχές μιλάνε για ανομία και τρομοκρατία και αναζητούν τους υποκινητές· τελικά, όμως, η αστυνομία θα τα μαζέψει και θα φύγει, η κυβέρνηση θα υποχωρήσει. Οριστικά και αμετάκλητα.

Από την ταινία «Ακόμα και η βροχή»

Όχι, δεν είναι ένας τηλεγραφικός απολογισμός των γεγονότων της Κερατέας. Η ταινία Ακόμα και η βροχή, της Ιθιάρ Μπολάιν, που προβάλλεται αυτές τις μέρες στις αθηναϊκές αίθουσες, μας θύμισε τη μεγάλη μάχη που έδωσε πάλι μια ολόκληρη πόλη, η Κοτσαμπάμπα, η τρίτη πόλη της Βολιβίας, με πληθυσμό περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους. Η μεγάλη εξέγερση της Κοτσαμπάμπα άρχισε τον Ιανουάριο του 2000, όταν η κυβέρνηση της Βολιβίας αποφάσισε την ιδιωτικοποίηση του νερού και, ειδικά για την Κοτσαμπάμπα, υπέγραψε συμβόλαιο παραχώρησης με την παντοδύναμη πολυεθνική Μπεχτέλ. Στο έργο, ένα κινηματογραφικό συνεργείο φτάνει στην πόλη (για να γυρίσει μια ταινία για τον Κολόμβο) και πέφτει πάνω στα γεγονότα, τα οποία αφενός επηρεάζουν κάποιους από τους συμμετέχοντες και αφετέρου αποδεικνύουν τα όρια των «καλών προθέσεων» των συντελεστών της ταινίας, που είναι έτοιμοι να κάνουν μια ταινία «φιλική» προς τους ιθαγενείς του παρελθόντος, αλλά μένουν ενεοί και κατατρομοκρατημένοι μπροστά στο κίνημα των σημερινών ιθαγενών.

«Στα σπίτια των φτωχών / μαζεύουνε νερό σταλιά τη στάλα / να μην το γράψουν τα ρολόγια», γράφει ο Άρης Αλεξάνδρου στα  Ανεπίδοτα γράμματα. Ωστόσο, με βάση το συμβόλαιο με την Μπεχτέλ, ακόμα και οι εναλλακτικές πηγές περισυλλογής νερού, που είχαν οργανώσει οι κάτοικοι σε πολλές γειτονιές, περνούσαν υποχρεωτικά στα χέρια της πολυεθνικής. Απαγορεύτηκε ακόμα και να μαζεύεις νερό της βροχής, ιδιωτικοποιήθηκε δηλαδή ακόμα και η βροχή, ενώ η τιμή του νερού αυξήθηκε κατά 300%.