Εξωχώριος σωτήρ

του Στρατή Μπουρνάζου

Το «Δρυός πεσούσης» το απεχθανόμουν ανέκαθεν, ακόμα κι αν πρόκειται για κάποιον ακροδεξιό, φαύλο, απεχθή (ή όλα αυτά μαζί). Επειδή όμως, σ’ αυτές τις σελίδες τα γράφαμε πολύ πριν πέσει η –ο Θεός να την κάνει– «δρυς» που ακούει στ’ όνομα Καρατζαφέρης και επειδή, άλλωστε, δεν έχουμε να «ξυλευθούμε», αξίζουν, νομίζω, δυο λόγια για το θέμα.

Το πρώτο είναι ότι –όσο κι αν ο Καρατζαφέρης σήμερα φαντάζει γραφικός, αξιοθρήνητος και μαδημένος–, δεν πρέπει να ξεχνάμε το ποσοστό του στις ευρωεκλογές, ούτε την ευρεία εκτίμηση που απολάμβανε μόλις τρία χρόνια πριν. Όταν ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και Παπαδήμος τον θεωρούσαν αναγκαίο στη συγκυβέρνηση — παρότι διόλου αναγκαίος δεν ήταν για λόγους κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Όταν τόσοι και τόσοι τον θεωρούσαν «σωτήρα», ανακάλυπταν πόσο λαμπρός πολιτικός είναι, με κορυφαίο τον Αλέξη Παπαχελά, που του αφιέρωσε ολόκληρο άρθρο, υμνώντας την «υπεύθυνη στάση» του, την «επένδυσή του στη συναίνεση», τον «απλό λόγο». Και κατέληγε ότι στο ΛΑΟΣ (και ας όψεται, έλεγε, η «αριστερόστροφη πολιτική ορθότης») συναντάμε «τα συστατικά μιας επιτυχημένης πολιτικής συνταγής: Συναίνεση, υπεύθυνη στάση όταν κρίνονται καίρια θέματα, κοινός νους και όχι ξύλινος κομματικός λόγος και νέα επαρκή πρόσωπα» (Η Καθημερινή, 11.3.2011).

Η «ανίερη συγκυβέρνηση» και η Αριστερά

Η ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ «ΑΝΙΕΡΗ ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»

του Μιχάλη Πάγκαλου

Juan Genoves, «Ο εναγκαλισμός», 1976 (η εικόνα του εξωφύλλου της «Ανίερης Συγκυβέρνησης»).

Το μικρό βιβλίο Ανίερη Συγκυβέρνηση (εκ. Πόλις, 2011) του Σταύρου Ζουμπουλάκη είναι μια σύντομη αλλά περιεκτική διάλεξη που ο συγγραφέας έδωσε στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Η ημερομηνία της διάλεξης είναι σημαδιακή, 16 Νοεμβρίου 2011, την ημέρα που η νέα κυβέρνηση υπό τον Λουκά Παπαδήμο έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, με 255 ψήφους υπέρ. Έτσι λοιπόν 37 χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση και παραμονή του εορτασμού της 38^ης επετείου του Πολυτεχνείου, ορκίστηκε κυβέρνηση σοσιαλιστών και ακροδεξιών μέσα στη «γενική σιωπή και ανακούφιση»: «δεν μπορώ, λέει ο συγγραφέας, να φανταστώ πιο άδοξο τέλος της Μεταπολίτευσης! Ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς συγκυβερνά με τον παλαιό Γραμματέα της Νεολαίας της ΕΠΕΝ (το κόμμα του Παπαδόπουλου) και πρόεδρο επίσης του λεπενικού Ελληνικού Μετώπου!» (σ. 33).

Πώς όμως φτάσαμε ως εδώ; Κατά τον συγγραφέα, η ελληνική κρίση αναλύεται σε δύο πτυχές ή αιτίες: μια εξωτερική και μια εσωτερική. Η εξωτερική σχετίζεται με τα τεράστια προβλήματα που πηγάζουν από την «παγκόσμια συστημική κρίση του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού» και της «άγριας νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης», υπό την αιγίδα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, η οποία πιστεύει στην ορθολογικότητα των αυτορρυθμιζόμενων αγορών, δηλαδή τον «μεγαλύτερο μύθο που υπάρχει», (σ. 13). Τα προβλήματα αυτά γίνονται μάλιστα ακόμη πιο δυσεπίλυτα δεδομένης της παγκοσμιοποίησης που «έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη, σχεδόν αδύνατη, τη λήψη μέτρων προστασίας των εθνικών οικονομιών» (σ. 12). Η παγκοσμιοποίηση καταργεί εν τοις πράγμασι τις δικλείδες προστασίες του έθνους κράτους και παραδίδει τους οικονομικά ασθενέστερους βορρά στην αδηφαγία των αγορών.

Δικαίως, ο συγγραφέας θεωρεί τους 900.000 ανέργους «θρυαλλίδα» τοποθετημένη στα θεμέλια της κοινωνίας : «άνεργοι παντού, στις πόλεις και τα χωριά, άνεργοι που όλο αβγαταίνουν» (σ. 36). Αλλά και από τους εργαζόμενους, λίγοι είναι όσοι απολαμβάνουν εργασιακή ασφάλεια. Η υποαπασχόληση, η αστάθεια, η αβεβαιότητα, οι ελαστικές συμβάσεις εργασίας καταστρέφουν κάτι πολύ σημαντικό, δηλαδή την ίδια την έννοια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας αλλά και του κοινωνικού ρόλου του εργαζόμενου:

Ένα σπουδαίο ηθικό και πολιτικό τόλμημα

Η ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ «ΑΝΙΕΡΗ ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»

του Στρατή  Μπουρνάζου

Φερνάν Λεζέ, «Το γεύμα της αφηνιασμένης αγελάδας», π. 1915

Παρακολουθώ τις δημόσιες παρεμβάσεις του Σταύρου Ζουμπουλάκη, συνήθως με τη μορφή μικρών άρθρων, από τη δεκαετία του 1990. Διάσπαρτα σε εφημερίδες και περιοδικά (τα τελευταία χρόνια κυρίως στη Νέα Εστία), τα περισσότερα μπορεί να τα βρει κανείς σήμερα συγκεντρωμένα στους τόμους Ο Θεός στην πόλη (2002), Στη σκηνή του κόσμου (2007) και Χριστιανοί στο δημόσιο χώρο (2010) — και οι τρεις από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της «Εστίας». Πολλά μαθαίνει, πιστεύω, ο αναγνώστης, και πολλά έμαθα κι εγώ, μελετώντας τα κείμενα αυτά. Εκτός από τον πλούτο των ιδεών, την τεκμηριωμένη γραφή και την καλλιέπεια, το γνώρισμά τους που θα ξεχώριζα είναι η παρρησία και η στοχαστική  τοποθέτηση στα επίκαιρα και φλέγοντα: στοχαστική και νηφάλια, αλλά διόλου χλιαρή· αντιθέτως, μαχητική, ταγμένη στην αγωνιώδη αναζήτηση του συντάκτη τους για το δίκιο — χαρακτηριστικά που συναντάμε και στο τελευταίο του βιβλίο, την Ανίερη συγκυβέρνηση (εκδ. Πόλις), με θέμα την ελληνική κρίση και τη συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση.

Λέω, εξαρχής, ότι ενώ η Ανίερη συγκυβέρνηση είναι ένα δοκίμιο με το οποίο έχω σοβαρές διαφωνίες, ταυτόχρονα αποτελεί το βιβλίο του Ζουμπουλάκη που θαυμάζω –για να μην πω ζηλεύω– περισσότερο. Και το θαυμάζω, γιατί αυτό το μικρό βιβλιαράκι, των 39 μόλις σελίδων, συνιστά ένα μεγάλο πολιτικό και ηθικό τόλμημα. Δεν χρειάζεται να το παρουσιάσω· το κάνει αναλυτικά ο Μιχάλης Πάγκαλος, στην προηγούμενη σελίδα. Μπαίνω  κατευθείαν στην ουσία.

Το εκλέξασθαι υπόθεσιν καλήν, ως γνωστόν, ήδη από την εποχή του Διονυσίου του Αλικαρνασσέως, υπήρξε βασικό συστατικό κάθε συγγραφής. H πρώτη αρετή του βιβλίου είναι ακριβώς αυτή: η επιλογή του θέματος. Ο Στ. Ζουμπουλάκης δεν κλήθηκε να μιλήσει με θέμα την ακροδεξιά, ως «ακροδεξιολόγος», για τον ρατσισμό ή τον αντισημιτισμό στη χώρα μας κλπ. Κάθε άλλο. Η διάλεξη της 16.11 (της οποίας το κείμενο απαρτίζει και το βιβλίο), είχε τίτλο «Αναλύσεις, ελπίδες και προκλήσεις στη σημερινή Ελλάδα». Όταν σε καλούν να μιλήσεις για ένα τέτοιο θέμα, μπορείς να πεις οτιδήποτε, από αβλαβείς γενικότητες μέχρι πολύ καίρια πράγματα, σίγουρα όμως δεν είσαι υποχρεωμένος να μιλήσεις για την ακροδεξιά.

Ο Ζουμπουλάκης λοιπόν, αφού αναπτύξει τις απόψεις του για τη διεθνή και την ελληνική κρίση, επιλέγει να αφιερώσει τη μισή διάλεξη (και τον τίτλο του βιβλίου) στην «ανίερη συγκυβέρνηση», τη συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην εξουσία. Εδώ έγκειται και η ευστοχία και η τόλμη του: θεωρεί βασικό ζήτημα, έκφανση της ελληνικής κρίσης, και εξέλιξη στην οποία πρέπει να αντιπαρατεθούμε μετωπικά τη συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση, καθώς, όπως εξηγεί, «αν υπάρχει μια πραγματικά κόκκινη γραμμή, αυτή είναι η ακροδεξιά ιδεολογία και ο αντισημιτισμός».

Ορθώς κείμενα: Πάσιν εφ’ ηρώεσσιν, ή τα αρχαία ελληνικά ως ξόρκι

(αναδημοσίευση από το μπλογκ sarantakos.wordpress.com)

του Νίκου Σαραντάκου

Στη σημερινή (9.1.2012) συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον αρχηγό του ΛΑΟΣ κ. Γ. Καρατζαφέρη, καθώς ο κ. Καρατζαφέρης προσερχόταν στο Προεδρικό Μέγαρο έγινε, μπροστά στις κάμερες, ένας ενδιαφέρων από γλωσσική άποψη, αν και κάπως σουρεαλιστικός διάλογος. Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει βιντεάκι με το στιγμιότυπο (αν το βρω θα το προσθέσω αργότερα), οπότε αντιγράφω τις δηλώσεις από τον ιστότοπο της Προεδρίας της Δημοκρατίας:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Kαλή χρονιά, κύριε Πρόεδρε.  Τι νέα μας φέρνετε;
Γ.ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ:  Αναλύσεις και σκέψεις, κύριε Πρόεδρε.  Μου έρχεται στο μυαλό ο Ορφέας από τα ‘Αργοναυτικά’: «Πάσιν εφ’ηρώεσσι, κακών δ’ανεφαίνετο πυθμήν».  Νομίζω ότι πρέπει να αντιληφθούμε όλοι ότι δεν φαίνεται πυθμένας στα κακά και ως εκ τούτου να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ:  Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν.-
Χαρακτήρισα “κάπως σουρεαλιστικό” τον διάλογο’ δεν ξέρω αν έχετε κι εσείς την ίδια γνώμη. Ο Καρατζαφέρης, εντελώς ξεκάρφωτα, μνημονεύει τα Αργοναυτικά, ολοφάνερα για να εντυπωσιάσει τους αφελείς,  ενώ η απάντηση του Κ. Παπούλια μοιάζει εντελώς άσχετη, εκτός αν θεωρήσουμε ότι ήθελε, πολύ ευγενικά, να πει στον Καρατζαφέρη “κόψε τις φλυαρίες” (ή και το άλλο, άνευ του οποίου φιλοσοφούσαν οι αρχαίοι Αθηναίοι). Προτιμώ να δεχτώ ότι αυτό εννοούσε ο ΠτΔ, αλλιώς θα πρέπει να υποθέσω πως αντέδρασε ενστικτωδώς στην αρχαϊκούρα του Καρατζαφέρη με το πρώτο αρχαίο ρητό που του ήρθε στο μυαλό, και εξίσου καλά θα μπορούσε να απαντήσει ξερωγώ “θαρσείν χρη” ή “μολών λαβέ”.

Ημερολόγιο αποπληξίας

ΤΑ ΛΕΡΩΜΕΝΑ, Τ’ ΑΠΛΥΤΑ, ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΠΛΥΜΕΝΑ

του Γιάννη Χάρη

Τζωρτζ Γκρος, «Ο δημεγέρτης», 1928. Ο πίνακας είναι μια αλληγορία για τον Χίτλερ: υπόσχεται στις μάζες ότι θα ικανοποιήσει τις υλικές τους ανάγκες — αλλά η υπόσχεσή του σημαίνει γκλομπ, μπότα και σβάστικες.

1. Η ακροδεξιά στην εξουσία. Ο λαϊκισμός, ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, -ισμοί διόλου άγνωστοι και σε άλλους πολιτικούς χώρους, εδώ όμως στην πολύ ειδική συσκευασία και με «προστασία ονομασίας προέλευσης». Με κερασάκι πια στην τούρτα τον ειδικότερο -ισμό, του Άδωνη Γεωργιάδη. Ώστε ο «εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος». Αυτό το αυτονόητο, νόμιζα, αυτή την αφόρητα τετριμμένη, νόμιζα, σκέψη έκανα μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας, κι έγραψα δυο γραμμές στο μπλογκ μου. Κι ωστόσο διάβασα σχόλιο που αντιδρούσε, πόσο τάχα χειρότερος είναι ο Άδωνης από τη Φώφη, τον Πάγκαλο, τον Αβραμόπουλο, τον Πολύδωρα…

2. «Η ακροδεξιά στην εξουσία» περίμενα να δω να εκφράζουν τη φρίκη μου, να αποτυπώνουν τη γενική, νόμιζα, φρίκη, οι εφημερίδες την επομένη. Μπα! 20 πρωτοσέλιδα είχε φωτογραφία το frontpages.gr, μόνο σε ένα υπήρχε η λέξη «ακροδεξιά», σε υπότιτλο: «Η Ακροδεξιά υπουργοποιείται για πρώτη φορά από το 1974» έγραφε η Ελευθεροτυπία. Πουθενά, τίποτα, σε καμία άλλη. Ούτε στα Νέα και την Καθημερινή, από τις παραδοσιακά σοβαρές εφημερίδες, ούτε στην Αυγή ή τον Ριζοσπάστη, από τις παραδοσιακά αριστερές εφημερίδες.

Πήραμε χαμπάρι;

ΤΑ ΛΕΡΩΜΕΝΑ, Τ’ ΑΠΛΥΤΑ, ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΠΛΥΜΕΝΑ

της Μαριάννας Δήτσα

Δεν έχω να καταθέσω καμιά πρωτότυπη σκέψη, γιατί δεν γνωρίζω από πολιτικές (κυρίως οικονομικές) αναλύσεις. Και την οργή μου αν κατέθετα, δεν θα συνιστούσε κάτι πρωτότυπο. Αν και για λίγες μέρες η αγανάκτηση ήταν σε καταστολή, μόλις δηλώθηκε ότι δεν γυρνάμε στη δραχμή. Η διαδικασία που προηγήθηκε για να φτάσουμε εδώ ήταν θαυμαστά πετυχημένη — ελπίζω για λίγες μόνο μέρες. Με αυτό το πρωτόφαντο πολιτικό σχήμα διακυβέρνησης μπορούμε πλέον να μιλάμε για το απόλυτο τέλος της μεταπολίτευσης. Να μιλάμε για την αρχή ενός πρώτου ή τέταρτου Ράιχ στην Ελλάδα; Μπορεί η ακροδεξιά να ήταν ο κύριος ρυθμιστής της πολιτικής και ιδεολογικής πρακτικής ως τη χούντα, μπορεί η χούντα να ήταν ένα απεχθές αλλά και διαφανές στρατιωτικό πραξικόπημα.

Ο σωτήρας του συστήματος

ΤΑ ΛΕΡΩΜΕΝΑ, Τ’ ΑΠΛΥΤΑ, ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΠΛΥΜΕΝΑ

του Δημήτρη Ψαρρά

«Der Drahzier» (αυτός που κινεί τα νήματα): γερμανική αντισημιτική αφίσα του «Λαϊκού Μετώπου» (ονομασία με την οποία μετείχαν οι ναζιστές στις εκλογές), 1924. Ο εβραίος καπιταλιστής, τετράπαχος και αγέρωχος, εκμεταλ- λεύεται τον πόλεμο και τον πληθωρισμό, για να θησαυρί- σει («Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα», επιμ. Χρ. Χα- τζηιωσήφ, τόμ. Γ1, εκδ. Βιβλιόραμα).

Δικαίως περηφανεύεται τις τελευταίες μέρες ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Χάρη σ’ αυτόν και τις επικοινωνιακές του πιρουέτες σώθηκε το κλυδωνιζόμενο πολιτικό σύστημα και αναθάρρησε ο ανυπόληπτος δικομματισμός. Τώρα βρισκόμαστε μπροστά στο παράδοξο φαινόμενο να δίνει τη δική του λύση στην πολιτική κρίση του συστήματος ένα κόμμα που ανδρώθηκε με το σύνθημα «Ρήξη και ανατροπή».

Πολλοί σπεύδουν να συμπεράνουν ότι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε την «εθνική υπευθυνότητα» του Καρατζαφέρη και να διαχωρίσουμε το σημερινό ΛΑΟΣ από το ακροδεξιό παρελθόν του, όπως ήδη έχουν κάνει από καιρό πολιτικοί αναλυτές (π.χ. ο Αλέξης Παπαχελάς, Η Καθημερινή, 11.3.2011 και ο Γιάννης Πρετεντέρης, Τα Νέα, 30.8.2011).

Όσοι προβληματίζονται από καλή πίστη, και όχι από μικροπολιτικό υπολογισμό, πέφτουν έξω. Γιατί το ΛΑΟΣ δεν υπήρξε ποτέ κόμμα του πολιτικού περιθωρίου, ένα κόμμα-παρίας, όπως συμβαίνει συνήθως για τα μορφώματα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Το ΛΑΟΣ όχι μόνο είναι κόμμα του συστήματος, αλλά εκφράζει ένα σοβαρό τμήμα του ελληνικού «βαθέος κράτους», διαθέτει στηρίγματα στους πιο κρίσιμους κρατικούς μηχανισμούς, ενώ έχει ήδη επιβάλει την πολιτική του ατζέντα στα δυο μεγάλα κόμματα, τουλάχιστον στους κρίσιμους τομείς της αντιμετώπισης των μεταναστών και των ζητημάτων «νόμου και τάξης». Αυτό το ελληνικό βαθύ κράτος διατηρείται επί δεκαετίες ζωντανό, ίσως και από την εποχή του Μεταξά. Όχι βέβαια χωρίς διακυμάνσεις και τομές, αλλά με ορισμένες σταθερές που δεν τις ανέτρεψε ούτε η μεταπολίτευση ούτε η έλευση του ΠΑΣΟΚ το 1981.

Ο ΛΑΟΣ στην εξουσία

ΤΑ ΛΕΡΩΜΕΝΑ, Τ’ ΑΠΛΥΤΑ, ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΠΛΥΜΕΝΑ

του Νίκου Θεοτοκά

Τζωρτζ Γκρος, "Στυλοβάτες της κοινωνίας", 1926

Ποιος μπορεί να ξεχάσει εκείνο το [παπ]ανδρεϊκό: «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία»; Εκείνο το κούφιο σύνθημα που, επιτέλους, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να γίνει πράξη. Έτσι, εν ονόματι της έκτακτης συνθήκης στην οποία έχει περιέλθει το έθνος, ο ΛΑΟΣ κλήθηκε στο cabinet της κυβέρνησης Παπαδήμου. «Πιστεύομεν εις την λαοκρατίαν», είχε ειπωθεί κάποτε, πριν οι φασίστες και οι ταγματασφαλήτες αναλάβουν την υπεράσπιση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

O λαός, λοιπόν, στην εξουσία. Και με όλα τα γράμματα της λέξης κεφαλαία: ΛΑΟΣ. Είναι η κατάληξη εκείνου του «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» που, προεκλογικά, έθεσε ως δίλημμα στον ελληνικό λαό ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Με τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό στην κυβέρνηση, η βαρβαρότητα ήρθε στη εξουσία. Και ήρθε για να μείνει.

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, μέσα στη δίνη της κρίσης, ξανοίγονται στους πιο επικίνδυνους καιροσκοπισμούς για να διευρύνουν, όσο μπορούν, τις δικλείδες διαφυγής από τις συνέπειες των πολιτικών τους.

Για τη σωτηρία της πατρίδας, λοιπόν, η ακροδεξιά στην κυβέρνηση.

Τελικά «εκτός» ή «εντός συνταγματικού τόξου»;

ΤΑ ΛΕΡΩΜΕΝΑ, Τ’ ΑΠΛΥΤΑ, ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΠΛΥΜΕΝΑ

του Δημήτρη Χριστόπουλου

Τζωρτζ Γκρος, "Γκρίζ μέρα", 1926

Υπάρχουν μερικά παραγωγικά διλήμματα, υπό την έννοια ότι παρέχουν εναλλακτικές, και υπάρχουν ψεύτικα ή αδιέξοδα διλήμματα τα οποία ουσιαστικά μόνο κατ’ επίφαση μπορούν να θεωρούνται τέτοια.

Πρώτον: Χρεοκοπία ή ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση; Αυτό είναι ένα παραγωγικό δίλλημα, στο οποίο και οι δύο απαντήσεις είναι ανθρώπινες. Μπορεί ένας να πει ότι «προκειμένου να μη χρεοκοπήσει η Ελλάδα θα ανεχθώ και τον Άδωνι υφυπουργό». Άλλος –πιο ιδεολόγος, ας τον λέγαμε– θα απαντούσε «χρεοκοπία, διότι η ένδεια αντέχεται, το άλλο όχι». Ας κρατήσει ο καθένας ό,τι επιθυμεί. Πάντως, το βέβαιον είναι ότι υπάρχει δίλημμα, καθώς υπάρχουν επιλογές.

Το δεύτερο, λογικό επακόλουθο του προηγουμένου: η περίπτωση να αποφασίσουμε να υποστούμε το ΛΑΟΣ στη κυβέρνηση για να γλιτώσουμε τη χρεοκοπία είναι να ξέρουμε τουλάχιστον ότι η συμμετοχή του είναι αναγκαία, προκειμένου να εξασφαλιστούν κάποιες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες απαραίτητες για την ψήφιση επαχθών πλην όμως αναγκαίων μέτρων που θα κρατήσουν τη χώρα στο ευρώ κλπ. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι. Το ΛΑΟΣ δεν μπήκε στην κυβέρνηση επειδή χρειαζόταν οι ψήφοι για να περάσουν επαχθή μέτρα, διότι τα μέτρα αυτά θα περνούσαν ούτως ή άλλως διά του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ μαζί. Άρα, εδώ έχουμε ένα ψεύτικο δίλημμα, το οποίο μόνο καταχρηστικά μπορεί να χρησιμοποιήσει τον διαζευκτικό φθόγγο «ή».

Λεπτομέρειες (με νύχια γαμψά)

της Ιωάννας Μεϊτάνη

Η είσοδος της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση, που οριστικοποιήθηκε την ώρα που έκλεινε η ύλη μας, αποτελεί γεγονός με ιδιαίτερη και μεγάλη πολιτική βαρύτητα, που δεν μπορεί να αφήνει κανέναν αδιάφορο. Αν ψάχνουμε κάτι που να επισφραγίζει το τέλος της μεταπολίτευσης, δύσκολα θα βρούμε πιο χαρακτηριστικό και σκοτεινό συμβολισμό. Σαν μια πρώτη αντίδραση, δημοσιεύουμε το σχόλιο που ακολουθεί, και θα επανέλθουμε· συστηματικά.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

«Σε σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί», «Παπανδρέου, Σαμαράς και Καρατζαφέρης συζητούν για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης»: η φρασεολογία στις ειδήσεις είναι ουδέτερη. Επικίνδυνα ουδέτερη. Η «υπέρβαση του δικομματισμού» προβάλλεται ως «αξιέπαινη», με πλήρη αδιαφορία για το περιεχόμενό της. Τα τρία κόμματα της νέας κυβέρνησης αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Ο τρίτος της παρέας όμως, ο Καρατζαφέρης, δεν παύει να είναι ο αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος — και συζητάει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στελέχη του κόμματός του συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση. Βουλευτής του κόμματος της ακροδεξιάς, δηλαδή, γίνεται υπουργός, και άλλα τρία στελέχη υφυπουργοί. «Λεπτομέρειες», φαίνεται, όλα αυτά. Τα δύο μεγάλα κόμματα, όταν χρειάστηκαν συνδρομή, στράφηκαν στην ακροδεξιά — την οποία εξάλλου στηρίζουν υπογείως εδώ και χρόνια. Με ένα μικρό εκλογικό ποσοστό και με ακόμη ισχνότερη πραγματική κοινωνική έδραση, ο εγνωσμένα φασίστας Βορίδης αναλαμβάνει υπουργείο. Οποίον από μηχανής δωράκι! Σε ποιανού τα αυτιά ακούγεται περίεργο που υποστηρίζει πως δεν είναι ανάγκη να πάμε σύντομα σε εκλογές; Κι όταν θα συνεχίσει να το υποστηρίζει με κύρος και προβολή υπουργού, τι βαρύτητα θα έχει τότε; Κι όταν θα βγουν ξανά στο δρόμο οι χρυσαυγίτες, ποιανής κυβέρνησης τα όργανα της τάξης θα τους σταματήσουν;

Η Ακροδεξιά την εποχή του Μνημονίου

του Δημήτρη Ψαρρά

Τζωρτζ Γκρος, "Έκλειψη ηλίου", 1926

ΣΚΗΝΗ 1η: Βλέπουμε τον αρχηγό του ΛΑΟΣ σε πρόσφατη συνέντευξή του (Kontra Channel, 28.5.2011)  να αποκρούει τον όρο Ακροδεξιά: «Δεν ξέρω τι είναι αυτό που λέμε Aκροδεξιά. Δεν έχω δει ακροδεξιά με την έννοια του ναζισμού πουθενά. […] Πουθενά δεν υπάρχει αυτό που λέμε Aκροδεξιά. Δεν είναι ακροδεξιά η Λέγκα του Βορρά, η οποία συμμετέχει στην κυβέρνηση Μουσολίνι [sic] κι έχει μία άνοδο». Όσο για τη Χρυσή Αυγή, δεν είναι ακραία: «Όχι. Εγώ θα ’λεγα ότι είναι μια δεξιά παράταξη. Γιατί πρέπει να είναι ακραία;».

ΣΚΗΝΗ 2η: Ο Άδωνις Γεωργιάδης παρουσιάζει την επανέκδοση του Λεξικού των ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Σμιθ (Τηλεάστυ, 22.6.2011). Σε όλη την εκπομπή του ο γραμματέας του ΛΑΟΣ επανέρχεται στο λήμμα «Ξενία» του λεξικού διαβάζοντας την ίδια φράση: «Παρά τοις αρχαίοις ο μη Ελλην ξένος εθεωρείτο ως εχθρός και βάρβαρος». Αυτή τη φράση ο κ. Γεωργιάδης την ερμηνεύει ως εξής: «Δηλαδή, η έννοια του Ξενίου Διός ήταν μόνο μεταξύ των Ελλήνων. Δεν έχει να κάνει με τους αλλοδαπούς, να πείτε στους διάφορους θολοκουλτουριαραίους».

Ο «ακροδεξιός μεσαίος χώρος»

του Νίκου Φίλη

Την περασμένη Τρίτη παρουσιάστηκε, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά Το κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη. Η τηλεοπτική αναγέννηση της ελληνικής ακροδεξιάς (εκδ. Αλεξάνδρεια), μια σπουδαία μελέτη, που φέρνει στο φως πληθώρα στοιχείων και προσφέρει ερμηνευτικά σχήματα για την κατανόηση της πορείας του ΛΑΟΣ, στο πλαίσιο της διεθνούς συζήτησης για την ακροδεξιά.

Το βιβλίο, με συντονιστή τον Δημήτρη Χριστόπουλο, παρουσίασαν ο Αλέκος Αλαβάνος, η Βασιλική Γεωργιάδου, η Θάλεια Δραγώνα, ο Θανάσης Κούρκουλας και ο Νίκος Φίλης, του οποίου και δημοσιεύουμε την ομιλία.

«ΕΝΘΕΜΑΤΑ»

Το εκκρεμές του Καρατζαφέρη: Ακροδεξιά και Μνημόνιο

Το τεκμηριωμένο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά, που παρουσιάζουμε σήμερα, είναι ιδιαίτερα επίκαιρο. Δεν καταγράφει μια ιστορία που τελείωσε, αλλά ένα φαινόμενο που, όπως ο Ιανός, προσλαμβάνει πολλά και διαφορετικά πρόσωπα. Πρόκειται για το φαινόμενο του λαϊκισμού, ακριβέστερα του ακροδεξιού λαϊκισμού.

Δεν υποτιμώ τη δύναμη της τηλεόρασης και των συμφερόντων που κρύβονται πίσω από τις οθόνες. Όμως, παρά τη δύναμή της, που παραστατικά περιγράφεται ως δύναμη πλύσης εγκεφάλου, η τηλεόραση δεν μπορεί να δημιουργήσει ανθεκτικά κόμματα, δηλαδή κόμματα που θα ξεφύγουν από την εικονική πραγματικότητα και θα διεκδικήσουν θέση στο πολιτικό σύστημα, επί δεκαπέντε χρόνια, όπως συμβαίνει με τον Γ. Καρατζαφέρη. Το ΛΑΟΣ ξεκίνησε ως τηλεοπτική επιχείρηση, αλλά κατόρθωσε να αποκτήσει την αναγνώριση των τηλεοπτικών αντιπάλων του και να μεταλλαχθεί σε κόμμα  νέου τύπου. Το κόμμα ως μέρος του μηντιακού συστήματος.

Δύο στοιχεία προσδιόρισαν τον δυναμισμό του ΛΑΟΣ στο ξεκίνημά του:

Το πρώτο είναι η κρίση εκπροσώπησης αλλά και στρατηγικής που είχε καθηλώσει τη Ν.Δ. στην αντιπολίτευση. Το ΛΑΟΣ, δηλαδή, ξεπήδησε ως ριζοσπαστική-ακροδεξιά εκδοχή από τον συντηρητικό χώρο που βρισκόταν σε κρίση. Σε συνθήκες μάλιστα εύθραυστου εκλογικού ισοζυγίου ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. (στις εκλογές του 2000 κοιμηθήκαμε με κυβέρνηση Καραμανλή και ξυπνήσαμε και πάλι με κυβέρνηση Σημίτη), σ’ αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ διέβλεψε ότι η ακροδεξιά σφήνα στη Ν.Δ. θα μεταβάλει υπέρ του τον εκλογικό συσχετισμό. Ανοιχτά άλλωστε ο Κ. Σημίτης είχε χαρακτηρίσει πρόβλημα για το πολιτικό σύστημα της χώρας την ανυπαρξία αυτόνομου ακροδεξιού κόμματος, επικαλούμενος την ευρωπαϊκή πραγματικότητα των διαφορετικών πολιτικών οικογενειών του συντηρητικού χώρου. Σε αυτή την πολιτική υστεροβουλία πρέπει να αναζητήσουμε την τηλεοπτική πριμοδότηση του Καρατζαφέρη.

Το γελεκάκι που φορείς…

της Σοφίας  Ζουμπουλάκη

Πριν από λίγες ημέρες (Δευτέρα 14.3.2011),  ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης, σε συνάντησή του με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Χρήστο Παπουτσή, προσέφερε στην Ελληνική Αστυνομία 20 αλεξίσφαιρα γιλέκα για την ομάδα ΔΙΑΣ, και μάλιστα γιλέκα υψίστης ποιότητας, τα οποία, όπως επεσήμανε ο ίδιος, σταματάνε τις σφαίρες ακόμα και των καλάσνικοφ. Στην εκδήλωση αυτή ήταν παρόντες και ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μανώλης Όθωνας, και ο αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ, αντιστράτηγος Λευτέρης Οικονόμου.

Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη καλοδέχτηκε στο υπουργικό του γραφείο τον δωρητή και τη δωρεά, φωτογραφήθηκαν και βιντεοσκοπήθηκαν όλοι μαζί γελαστοί κρατώντας τα γιλέκα και εμείς απολαύσαμε στα κεντρικά δελτία ειδήσεων στιγμές πραγματικής πολιτικής γενναιοδωρίας. Ο υπουργός έπρεπε να κάνει και μια δήλωση, οπότε χαρακτήρισε την πρωτοβουλία Καρατζαφέρη «[…] συμβολική κίνηση, που στέλνει μήνυμα σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, αλλά και σε όλους τους επιφανείς Έλληνες», για να καταλήξει ότι «[…] η ασφάλεια της χώρας μας, η ασφάλεια των πολιτών είναι βασική προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη». Ο ακραία λαϊκιστικός χαρακτήρας της κίνησης του Καρατζαφέρη είναι αυτονόητος και δεν νομίζω ότι αξίζει περαιτέρω σχολιασμού.

Αυτό που μας εκπλήσσει είναι η στάση του υπουργού. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι η πολιτεία παραιτείται από μία βασική της υποχρέωση, να παρέχει αυτά τα γιλέκα προστασίας στην Αστυνομία, και ο κ. Καρατζαφέρης, εκμεταλλευόμενος την πανελλήνια συγκίνηση για τον άδικο θάνατο των δύο αστυνομικών, έρχεται να καλύψει αυτό το κενό. Ο Χρήστος Παπουτσής, και στο πρόσωπό του η ελληνική πολιτεία, σε ρόλο σχεδόν κομπάρσου, όχι μόνο υποδέχτηκε τον πρόεδρο του ΛΑΟΣ και παρέλαβε χαρούμενος το πεσκέσι, αλλά με τις δηλώσεις του κατάφερε να εξυψώσει ακόμη περισσότερο τη δημαγωγική αυτή ενέργεια και σχεδόν να κατατάξει τον πρωταγωνιστή της στους «επιφανείς Έλληνες».

Η ασφάλεια της χώρας και των πολιτών της είναι αναμφίβολα κεντρικό ζήτημα για κάθε κράτος δικαίου, και για αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν πρέπει να αφήνεται στα χέρια των λαϊκιστών δημαγωγών. Ο κ. Καρατζαφέρης όχι μόνο γίνεται δεκτός από τον ίδιο τον υπουργό μετά βαΐων και κλάδων ενώπιον τηλεοπτικών συνεργείων, αλλά σχεδόν τον υποκαθιστά στο κύριο έργο του — αυτό της προστασίας των αστυνομικών και των πολιτών. Οι δημοσκοπήσεις, η πολιτική αρθρογραφία[1] αλλά, εν προκειμένω, και ο ίδιος ο υπουργός προετοιμάζουν τον δρόμο για μια ενδεχόμενη συγκυβέρνηση με το ΛΑΟΣ;

 

---

[1] Βλ. για παράδειγμα, σχετικό άρθρο του Αλέξη Παπαχελά (εφ. Η Καθημερινή, 11.3.2011), όπου σημειώνεται : «[…] Εχει λοιπόν ενδιαφέρον να δει κανείς τι κάνει σωστά ο κ. Γιώργος Καρατζαφέρης. […] Συναίνεση, υπεύθυνη στάση όταν κρίνονται καίρια θέματα, κοινός νους και όχι ξύλινος κομματικός λόγος και νέα επαρκή πρόσωπα. Μήπως είναι αυτά τα συστατικά που περιμένει κάποιος από ένα αστικό κόμμα αντιπολίτευσης και τα οποία προφανώς δεν έχει η Νέα Δημοκρατία»;