Στο βασίλειο της κατανάλωσης και της λιτότητας – και πώς να ξεφύγουμε από αυτό

Tο buen vivir των Λατινοαμερικάνων

του Ιμάνουελ Βαλερστάιν

μετάφραση: Πεδάνιος Αναζαρβέας

Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, «Δύο λουόμενο黨, 1906

Παντού, σε όλο τον κόσμο,  η πολιτική της λιτότητας είναι πρώτη πρώτη  στην ατζέντα. Για την ακρίβεια, φαίνεται ότι, προς το παρόν, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις: η Κίνα, η Βραζιλία, οι χώρες του Κόλπου, ίσως και κάποιες ακόμα. Αλλά αποτελούν εξαιρέσεις στην πολιτική της λιτότητας που διαπερνά σήμερα πέρα ως πέρα το παγκόσμιο σύστημα. Εν μέρει, η πολιτική αυτή είναι εντελώς κατασκευασμένη. Και εν μέρει αντανακλά ένα πραγματικό οικονομικό πρόβλημα. Πώς έχει το πράγμα;

Από τη μια, η απίστευτη σπατάλη του καπιταλιστικού συστήματος έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου το παγκόσμιο σύστημα απειλείται από την αδυναμία του να διατηρήσει συνολικά την κατανάλωση  στο σημερινό επίπεδο — ιδίως  αν σκεφτούμε ότι το απόλυτο επίπεδο κατανάλωσης αυξάνεται συνεχώς. Εξαντλούμε βασικούς πόρους για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, δεδομένου ότι ο καταναλωτισμός αποτέλεσε τη βάση των παραγωγικών και κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων μας.

Η εποχή των Μνημονίων

του Φώτου Λαμπρινού

 Με την κατάρρευση των δυναστειών (Καραμανλής-Παπανδρέου) έκλεισε οριστικά ο κύκλος της αποκαλούμενης «μεταπολίτευσης». Η χώρα μας, από την αρχή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, εισήλθε στην «Εποχή των Μνημονίων». Βέβαια, ο νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, λόγω ονόματος, παραπέμπει στον Μεσοπόλεμο, και ιδίως στη θλιβερή Βαϊμάρη, που, αν το ψάξουμε κάπως, διακρίνουμε (με επίκεντρο το 1931) πολλά κοινά σημεία με τη δική μας σημερινή κατάσταση: η διεθνής οικονομική κρίση 1929-1931 (ανεργία, ανέχεια, απεργίες), ο πολυκομματισμός στις αλλεπάλληλες εκλογές της Γερμανίας (γύρω στα εννέα κόμματα προβλέπεται ότι θα εισέλθουν στη νέα ελληνική Βουλή), τα ιδεολογήματα του ναζισμού και η ρητορική του Χίτλερ, με αποκλειστικό αποδέκτη τους ίδιους τους Γερμανούς (θέμα μεταναστών και αντικομμουνισμού από την ελληνική λαϊκή Δεξιά), η συμπεριφορά του ΚΚ Γερμανίας και η εμμονή του Τέλμαν αφενός στους σοσιαλφασίστες και αφετέρου στη σοβιετικού τύπου λαϊκή κυριαρχία (ακριβώς όπως το ΚΚΕ), τέλος, ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ (πβ. το σύνθημα «Να καεί, να καεί το… η Βουλή»). Το σίγουρο είναι ότι οι «σοσιαλφασίστες» θα βρεθούν τον Μάιο, με τη βοήθεια του ενορχηστρωμένου μηχανισμού παραπληροφόρησης, στα έδρανα της εξουσίας, ενώ τον ίδιο μήνα θα εισέλθουν στη Βουλή νέα άνθη, εθνικοσοσιαλιστικά, με μικρό σχετικά ποσοστό, αλλά με λαμπρό μέλλον.

Ταυτοχρόνως, έχουμε μια δημοσιογραφική συμπεριφορά, ηλεκτρονική και έντυπη, ανάλογη με αυτήν του «Φόλκισε Μπεομπάχτερ», όπου για χάρη της εκάστοτε προπαγάνδας ξεχνιούνται ή αποσιωπούνται βασικά ερωτήματα, όπως τι έλεγε ο κ. Βενιζέλος το καλοκαίρι του 2011 ή τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, όταν, προκειμένου να δικαιολογήσει και να στηρίξει το PSI, υποσχόταν πλεόνασμα το 2012. Αντ’ αυτού, διεσώθησαν ασφαλώς οι τράπεζες και έμειναν ελεύθερες να συνεχίσουν το κερδοφόρο έργο τους, ενώ αφέθηκαν στην τύχη τους τα Ασφαλιστικά Ταμεία (με φαιδρές υποσχέσεις περί παραχώρησης κρατικής περιουσίας), και οι μικροεπενδυτές των ομολόγων. Όσο για το πλεόνασμα, αυτό μετατίθεται, όπως και επί Παπακωνσταντίνου, για το απώτερο μέλλον, με σίγουρη και την επόμενη διάψευση.