ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
του Βαγγέλη Καραμανωλάκη
«Αυτό είναι το χειρότερο». Χαρακτικό του Φρανσίσκο Γκόγια, 1812-1815.
Δεν είναι ο θάνατος που με τρόμαξε. Ούτε κι η βιαιότητά του. Ακόμη κι αν δεν τον έσυραν απάνω στους αγκαθερούς ασπαλάθους, ο τύραννος πλήρωσε τα κρίματά του, τα πολλά και άθλια, με τη ζωή του. Συμβαίνει κι αυτό κάποτε, όσοι περιφρόνησαν τόσο επιδεικτικά την ανθρώπινη ύπαρξη κι αξιοπρέπεια να πληρώνονται με το ίδιο νόμισμα. Ούτε κι η σκύλευση της σωρού του: πανάρχαια συνήθεια των νικητών, ήταν σχεδόν αναμενόμενη έτσι όπως συνέβη η θανάτωσή του. Ούτε ακόμη κι αυτή η παράξενη πομπή που σχηματίστηκε από όλους εκείνους που θέλησαν να αγγίξουν να βάλουν το δάχτυλο εις τον τύπον των ήλων για να πειστούν ή για να διηγούνται έπειτα από χρόνια ότι ήταν κι εκείνοι εκεί∙ το σώμα του αντικείμενο διαπόμπευσης, υλικό τεκμήριο της νίκης των εχθρών του, της νίκης της Αυτοκρατορίας.
Δεν είναι τα παραπάνω που με τρόμαξαν τόσο πολύ. Είναι κυρίως η διαχείριση της εικόνας τούτου του θανάτου, η βίαιη εισβολή του στις οθόνες όλου του κόσμου. Μέρες τώρα, αυτές οι σκηνές του τρόμου –χωρίς καμιά παρέμβαση, χωρίς καν την προειδοποίηση του εκφωνητή για τη βιαιότητα των όσων θα ακολουθήσουν– παίζουν στην τηλεόραση, σε εφημερίδες σε ιστοσελίδες, παντού, πρωί μεσημέρι και βράδυ. Στο όνομα της ελευθερίας της πληροφόρησης, που προφανώς δεν αφορούσε λ.χ. την εκτέλεση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, η εικόνα του νεκρού Καντάφι συμπλέκεται –δίκαια έγραφε η Πόπη Διαμαντάκου για ύβρι στα Νέα της περασμένης βδομάδας– με την εικόνα της υπερφίαλης αμερικανίδας υπουργού των Εξωτερικών, με τις χαρούμενες δηλώσεις των ευρωπαίων ηγετών, κι ας μην έχουν ακόμη προλάβει να στεγνώσουν στα χέρια τους τα αποτυπώματα από τα δικά του, από τις χειραψίες στις λογής λογής συναντήσεις των τελευταίων χρόνων. Συνέχεια ανάγνωσης
Μήνες τώρα οι αραβικές επαναστάσεις κρατούν σταθερό πόστο στη δημοσιότητα. Αρχίσαμε πια να το συνηθίζουμε το θέμα, σαν να πρόκειται για κάποια έκτακτη επικαιρότητα που ανεπαισθήτως μεταβλήθηκε σε τακτική. Τελευταίο από τα επείγοντα: η Συρία του Μπασάρ Αλ Άσαντ και της «αγίας οικογένειας». Η κτηνώδης καταστολή, οι δολοφονίες στη μέση του δρόμου, οι τρεμάμενες λήψεις από το κινητό συνδυασμένες με την πτώση των κορμιών στην άσφαλτο, το κροτάλισμα των πολυβόλων από τις ταράτσες των κτιρίων.
Κι αν η μισή μας καρδιά βρίσκεται, αναγνώστες μου, όπως πάντα, εδώ (στη διαδήλωση της Τετάρτης, στους απεργούς πείνας της Υπατίας, στην εφιαλτική προφυλάκιση της Φέι Μάγερ), η άλλη μισή, βδομάδες τώρα, βρίσκεται στο Μαγκρέμπ και τη Μέση Ανατολή, στους δρόμους της Τύνιδας και στην πλατεία Ταχρίρ, στην Υεμένη και το Μπαχρέιν. Και, βέβαια, στη Λιβύη. Στη Λιβύη, στα πλήθη που ξεχύνονται σ’ όλη τη χώρα, στην απελευθερωμένη Βεγγάζη, στον Καντάφι, πατέρα και υιό –ο πρώτος να δηλώνει ότι θα πεθάνει σαν οσιομάρτυρας και ο δεύτερος να τάζει μεταρρυθμίσεις, απειλώντας ταυτόχρονα με εμφύλιο–, στα αεροπλάνα που βομβαρδίζουν πολίτες. Δεν νομίζω ότι υπάρχει αριστερός, δημοκράτης, ευαίσθητος άνθρωπος, που η καρδιά του, τις μέρες αυτές, να μη χτυπάει στη Λιβύη. To γιατί είναι προφανές, εγώ όμως στέκομαι σε τρία σημεία.
Έπειτα, είναι η υποκρισία των κυβερνήσεων, αλλά και γενικότερα της δυτικής «κοινής γνώμης», που κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα. Εννοώ την ανακάλυψη, εν μια νυκτί, και τον «αποτροπιασμό», αίφνης, για το ότι ο Καντάφι είναι δικτάτωρ, παράφρων, λαομίσητος, αιμοσταγής κ.ο.κ. — κι ας υπήρχαν εδώ και δεκαετίες οι λεπτομερέστατες καταγγελίες όχι μόνο διαφόρων αντιφρονούντων ή «περίεργων», αλλά και καθ’ όλα αξιοσέβαστων οργανώσεων όπως η Διεθνής Αμνηστία ή το Human Rights Watch. To φαινόμενο βέβαια είναι πολύ γενικότερο, ισχύει και για τον Μπεν Άλι και τον Μουμπάρακ (ας θυμηθούμε ότι διαγράφτηκαν από τη Σοσιαλιστική Διεθνή λίγες στιγμές πριν την πτώση τους), ενώ πιθανόν αύριο, εξίσου «κατάπληκτοι», θα ανακαλύψουμε ότι και ο φιλλέλην εμίρης του Κατάρ
Τιμητική υποδοχή, επίσημο δείπνο στο Μέγαρο των Ηλυσίων και δύο προσωπικές συναντήσεις με τον πρόεδρο Νικολά Σαρκοζύ — η επίσκεψη του Καντάφι το 2007 ήταν μια πενθήμερη υπόκλιση διαρκείας στον ηγέτη της λιβυκής επανάστασης. Έφτασε με συνοδεία 400 ατόμων και με στόλο από 100 λιμουζίνες, έστησε βεδουίνικο αντίσκηνο στο προαύλιο ενός μεγάρου στο κέντρο του Παρισιού και έκανε το γύρο της πόλης με πλοίο — εκείνες τις ώρες απαγορεύτηκε η κυκλοφορία στις γέφυρες του Σηκουάνα.
AΡΧΕΙΟ ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ 2010- 8.5.2016 