«Ω παγκόσμια δημοκρατία, δεν είσαι ακόμα παρά η σπίθα, αύριο θα είσαι ο ήλιος»

 Από τη Λατινική Αμερική έως την Ευρώπη και την Ελλάδα ο αγώνας είναι κοινός

 του Κωνσταντίνου Τσουκαλά

μετάφραση: Χρυσούλα Αντωνίου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος

Το κείμενο που ακολουθεί εκφωνήθηκε σε στρογγυλό τραπέζι με θέμα τη νέα Αριστερά και τις δημοκρατικές παραδόσεις στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φόρουμ για τη Χειραφέτηση και την Ισότητα, Μπουένος Άιρες 12-14.3.2015.

Στο βήμα του Διεθνούς Φόρουμ για τη Χειραφέτηση και την Ισότητα

Ο κόσμος αλλάζει. Είναι πιθανόν να εγκαινιάζουμε μια νέα εποχή. Πράγματι, για πρώτη φορά από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας δείχνει αβέβαιο για το μέλλον του. Ακόμα κι αν οι καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις ακόμη δεσπόζουν ανεμπόδιστες, οι μηχανισμοί που εξασφαλίζουν την ομαλή αναπαραγωγή τους ολοένα και κλονίζονται. Πάνω στην οπτιμιστική ευδαιμονία πέφτει βαριά η σκιά της ανασφάλειας και της αμφιβολίας. Από τη μια πλευρά, η οικολογική επιβάρυνση έχει εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτη απειλή για την επιβίωση του κοινού μας σπιτιού. Πολύ σύντομα, ολόκληρος ο πλανήτης μπορεί να καταλήξει κυριολεκτικά ακατοίκητος. Από την άλλη, η αχαλίνωτη παραγωγικότητα της αγοράς και ο καταναλωτισμός φαίνεται να έχουν αγγίξει τα απώτατα όριά τους. Γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι ο κόσμος που γνωρίζουμε δεν μπορεί να συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο που όλοι έχουμε συνηθίσει. Και αυτό είναι δραματικά νέο.

Η επιστροφή της πολιτικής και ιδεολογικής μάχης 

Eίναι ενδεχόμενο να είμαστε μάρτυρες μιας ιστορικής αλλαγής Παραδείγματος. Για άλλη μια φορά, οι πολιτικές συγκρούσεις και οι συντεχνιακοί αγώνες φαίνεται να οργανώνονται σε κανονιστικά πεδία και να γίνονται αντιληπτά με όρους ανταγωνισμού των τάξεων. Η πολιτική και η ιδεολογική μάχη έχει ξεκάθαρα επιστρέψει! Για άλλη μια φορά γινόμαστε μάρτυρες ενός αναβιώσαντος πολέμου μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς. Λέξεις που έμοιαζαν εντελώς ξεπερασμένες εισχωρούν σε κοινωνικές φαντασιώσεις σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα. Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός. Η πολιτική έχει αναβιώσει.

Η παγκοσμιοποίηση, η κρίση και η άνοδος της ακροδεξιάς

Τα πρώτα αποτελέσματα μιας κοινωνιολογικής έρευνας στη Γαλλία

Συνέντευξη του Αλάν Μερζιέ

μετάφραση: Μιχάλης Πάγκαλος

Ο Αλάν Μερζιέ (Alain Mergier) εξέδωσε το 2006 μια σημαντική μελέτη για τα λαϊκά στρώματα (Le descenseur social, Plan/Fondation Jean Jaurés, στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως Ο κοινωνικός κατελκυστήρας). Στη συνέντευξη που μεταφράζουμε εδώ, παρουσιάζει στην εφ. Le Monde (22.5.2011) τα πρώτα αποτελέσματα της νέας του έρευνας, που ξεκίνησε στην αρχή της φετινής χρονιά μαζί με την κοινωνιολόγο Εβελύν Μπρυν (Evelyn Brun), με πεδίο τους εκλογείς των ίδιων κοινωνικών στρωμάτων που το 2007 είχαν ψηφίσει την Σεγκολέν Ρουαγιάλ. Τη συνέντευξη πήραν ο Αμπέλ Μεστρ (Abel Mestre) και ο Τομά Βίντερ (Thomas Wieder).

M.Π.

Έργο του Ανρί Ματίς

Ποιες είναι οι πιο εντυπωσιακές αλλαγές μεταξύ της έρευνας που κάνατε το 2006 και της φετινής;

 Οι άνθρωποι που συναντούσαμε το 2006 μας έλεγαν ότι φοβούνται για το μέλλον τους και για το μέλλον των παιδιών τους. Έβλεπαν τον εαυτό τους σε μια κατηφορική πλαγιά. Γι’ αυτό και χρησιμοποιήσαμε την εικόνα του «κοινωνικού κατελκυστήρα». Σήμερα, δεν πρόκειται απλώς για την έλλειψη προοπτικής για το μέλλον, αλλά και για την αποσύνθεση του παρόντος. Η εικόνα που αποδίδει αυτή την αποσύνθεση δεν είναι πια ότι κατεβαίνουμε αλλά ότι έχουμε αγγίξει τον πάτο. Έτσι θα πρέπει να δούμε το σοκ που προκάλεσαν οι πρόσφατες αυξήσεις των τιμών σε αέριο, πετρέλαιο και ηλεκτρική ενέργεια: οι άνθρωποι δεν μιλούν παρά μόνο για αυτό. Δεν διανύουμε, πλέον, απλώς μια κρίση του αύριο αλλά βρισκόμαστε σε μια κρίση του καθημερινού που μεταφράζεται με το αίσθημα της διαρκούς ανασφάλειας.

 Λέτε επίσης ότι έχει αλλάξει η σχέση με την παγκοσμιοποίηση.

 Ναι, είναι η δεύτερη σημαντική εξέλιξη. Πριν από τέσσερα ή πέντε χρόνια, τα λαϊκά στρώματα αντιλαμβάνονταν τη Γαλλία σαν ένα καράβι που με μεγάλες δυσκολίες προσπαθούσε να παραμείνει στην πορεία του μέσα στον ωκεανό της παγκοσμιοποίησης. Από την κρίση του 2008 και μετά, βλέπουν, αντίθετα, στον ορίζοντα ένα άλλο καράβι να ρίχνει τις τορπίλες του, ένα καράβι που ονομάζεται Κίνα και απειλεί με κάθε τρόπο. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε τη συνειδητοποίηση των συνεπειών του δημόσιου χρέους: όλος ο κόσμος –και αυτό το αίσθημα πηγαίνει και πολύ πιο πέρα από τις λαϊκές μάζες– σκέφτεται ότι τα περιθώρια ελιγμών έχουν μηδενιστεί. Εξάλλου, με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, η Γαλλία δεν φαίνεται πλέον να βρίσκεται εκτός βεληνεκούς της κρίσης, όπως ήταν ακόμη το 2006.