Συ-στάσεις

της Φωτεινής Τσιμπιρίδου και του Μιχάλη Μπαρτσίδη

Δύο βιβλία ως ενότητα που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τις παγκόσμιες πολιτισμικές συγκρούσεις αλλά και το ιστορικό βάθος, ειδικά, της Αραβικής Άνοιξης ως διεκδίκησης μιας νέας αρετής πολιτειότητας.

Talal Asad, Formations of the Secular. Christianity, Islam, Modernity. Stanford University Press 2003. Με αφορμή την πρωτοποριακή μελέτη του διακεκριμένου καθηγητή ανθρωπολογίας στο CUNY Τalal Asad έχει αρχίσει μια πολύ ενδιαφέρουσα διεπιστημονική συζήτηση, γεγονός που κρατά τη μελέτη του 2003 εξαιρετικά επίκαιρη. Ανθρωπολόγοι, φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι της θρησκείας και ιστορικοί αναζητούν τις σημασίες της θρησκείας και της θρησκευτικής εμπειρίας, τα όρια της δυτικής νεωτερικότητας και εκκοσμίκευσης (D. Scott, C. Hirschkind (eds), Powers of the secular Modern. Talal Asad and its interlocutors, Stanford U.P. 2006 και C. Calhoun, M. Juergensmeyer, J.VanAntwerpen (eds), Rethinking Secularism. Oxford U.P. 2011), αλλά και την αποτελεσματικότητα της ίδιας κριτικής σε παγκοσμιοτοπικά συμφραζόμενα (T.Asad, W.Brown, J. Butler, S. Mahmood, Is critique secular? Blasphemy, Injury and Free Speech. University of California Press, 2009). Η συζήτηση διευρύνει το πεδίο όπου οι γνωσιακές έννοιες και οι καθολικές αξίες αντιμετωπίζονται ως ηγεμονικές κατηγορίες και αναζητούνται τρόποι διαχείρισης τους εκ μέρους των υποκειμένων. Σε αυτό το πλαίσιο τα όρια της θρησκευτικής ανοχής, της διαπολιτισμικής συνύπαρξης και της πολιτειακής αρετής στη δημοκρατία δεν μπορεί να προσδιορίζονται μόνο από τις τεχνολογίες του δυτικού ορθολογισμού που δίνει βαρύτητα στο πνεύμα, αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνουν, όπου η περίσταση το απαιτεί, και τις ενσώματες εμπειρίες τελετουργικής επιτέλεσης.

                                                        Φωτεινή Τσιμπιρίδου

Etienne Balibar, Saeculum, Culture, religion, idéologie, Galilée, Παρίσι, Οκτώβριος 2012. Εντελώς φρέσκο βιβλίο του Μπαλιμπάρ, ανάλυση και τοποθέτηση στο καθόλου εύκολο πρόβλημα της άρθρωσης κοσμοπολιτισμού και εκκοσμίκευσης. Οι δυσκολίες αφορούν στην υπέρβαση του ευρωκεντρισμού, στην επεξεργασία μιας σύνθετης προβληματικής της παγκόσμιας ιδιότητας του πολίτη, στην επινόηση μιας «κοσμικής» δημόσιας σφαίρας χωρίς την αφελή πεποίθηση ότι τελειώνει κανείς με τις θρησκείες. Ετυμολογικά, saeculum είναι το αρχαιοελληνικό αιών(siècle) που σημαίνει «χρόνος του κόσμου»(monde) και όχι «Κόσμος» ως «δημιουργία» του Θεού(mundus, universum).