Οι ιεραπόστολοι και ο νέος πολίτης

του Νικόλα Σεβαστάκη

Από τις συστάσεις του Στρως-Καν ως τα τακτικά διαγγέλματα του έλληνα πρωθυπουργού μαθαίνουμε αυτό που ήδη γνωρίζαμε: ότι ο στόχος της μεγάλης συλλογικής θεραπείας είναι μια νέα μορφή συνείδησης ή μια νέα ιδιότητα του πολίτη. Κατά κάποιον τρόπο με μια τέτοια φιλόδοξη αναφορά στoν νέο πολίτη, η δήλωση του διευθυντή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου περί «νίκης της Αριστεράς» στις πρόσφατες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές μοιάζει λιγότερο ειρωνική και σχεδόν ακριβής. Παντού στην Ευρώπη προκρίνονται πολιτικές, μέτρα, ρυθμίσεις οι οποίες προσομοιάζουν με τις δικές μας. Πουθενά ωστόσο δεν εμφανίζεται με τέτοια ένταση και έμφαση η αξίωση για έναν νέο άνθρωπο, για την παραγωγή ενός άλλου εαυτού που θα ενσωματώνει επιτέλους την αναγκαιότητα ως ελευθερία. Η συντηρητική ή δεξιά λογική της λιτότητας είναι πολύ λιγότερο ιδεολογική από την αντίστοιχη εκδοχή της «αριστερής» (με την έννοια που δίδουν στον όρο Dominique και Γιώργος) αναμόρφωσης.

Εκτιμώ ότι αυτό το στοιχείο είναι καθοριστικό για να κατανοήσουμε τη διαφορά της σημερινής στιγμής από τις παλιότερες εφαρμογές περιοριστικών οικονομικών πολιτικών. Η σημερινή στιγμή, πέρα από το γεγονός της κρίσης του χρέους και των όρων του Μνημονίου, υπάγεται άμεσα σε μια ηθική Ιδέα, αν όχι σε μια θεωρία για τον ελληνικό χαρακτήρα και την αλλαγή του. Η δεξιά λιτότητα είναι συνήθως η πραγματιστική συμμόρφωση στους φετφάδες της ορθόδοξης οικονομικής θεωρίας. Μένει ικανοποιημένη με την τυπική συμφωνία ή την ελέω ρουτίνας νομιμοφροσύνη των απλών ανθρώπων σε πραγματικότητες που θεωρούνται φύσει ατελείς και κατά βάση μυστηριώδεις. Αντίθετα η «αριστερή» θέαση διαθέτει άλλου μεγέθους και κλίμακας αξιώσεις. Η υιοθέτηση των φιλελεύθερων τομών από «σοσιαλιστές» είναι μη φιλελεύθερη με την έννοια ότι συγχέει συστηματικά το πολιτικό με το θρησκευτικό, τον δημόσιο λόγο με την ηθικοπλαστική κατήχηση, την εκάστοτε μεταρρύθμιση με μια σωτηριολογική κλήτευση.