Πώς οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον την κρίσιμη στιγμή

To μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες, 3

του Κρις Κόκινγκ

Μηνύματα συμπαράστασης στο οδόστρωμα, έξω από την αγορά των Βρυξελλών. Φωτογραφία Geert Vanden Wijngaert / AP/Press Association Images

Ο όρος «πανικός» χρησιμοποιείται ευρέως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να περιγράψει τις αντιδράσεις του πλήθους σε μαζικές τρομοκρατικές επιθέσεις, και οι Βρυξέλλες δεν αποτέλεσαν εξαίρεση με το βίντεο κινητού τηλεφώνου που δείχνει ξεκάθαρα τους ανθρώπους να προσπαθούν να ξεφύγουν από τον σταθμό του αεροδρομίου Zaventem. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απόδειξη αντιδράσεων που θα μπορούσαν να συνδέονται με «πανικόβλητη» συμπεριφορά — όπως σπρωξίματα ή τσαλαπατήματα άλλων στον δρόμο προς την έξοδο.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ταχύτητα των ανθρώπων την ώρα της διαφυγής από την σκηνή των επιθέσεων ήταν μια λογική αντίδραση σε μια υπαρκτή απειλή. Οι Βρυξέλλες προετοιμάζονταν και οι ίδιες για μια τρομοκρατική επίθεση στον απόηχο των επιθέσεων του Νοεμβρίου στο Παρίσι, και ήταν σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής μετά τις πρόσφατες επιδρομές κατά της τρομοκρατίας.

Ενώ τα μέσα ενημέρωσης προβλέπουν συχνά «μαζική υστερία» μετά από τέτοια γεγονότα, κάτι τέτοιο σχεδόν ποτέ δεν συμβαίνει. Πολλοί από εμάς που εμπλέκονται στη μελέτη και την πρακτική των απαντήσεων του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης θα ήθελαν να δουν αυτόν τον όρο να εξαφανίζεται από τις περιγραφές τέτοιων γεγονότων. Είναι πάρα πολύ βαρύς και σπάνια περιγράφει τα γεγονότα με ακρίβεια.

Η σφαγή των αθώων

To μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες, 2

του Χαμίντ Νταμπάσι

Μέσα σε λίγες ώρες, υποστηρικτές του ISIS/ISIL ανέλαβαν την ευθύνη μέσω ενός λογαριασμού Twitter. «Η ομάδα υποστηρικτών του ISIL ανέλαβαν την ευθύνη για τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες» διαβάζουμε στις ειδήσεις. «Έχουμε έρθει για σφαγή». Αυτός είναι ένας ψηφιακός πόλεμος στην πράξη, με πραγματικά θύματα, τρόμο που παραλύει, και εικονική ανάληψη ευθύνης.

Κάθε χαζοβιόλης με ένα λογαριασμό Twitter μπορεί να τιτιβίσει «Γαμ… το Βέλγιο. Το Βέλγιο ήθελε να βομβαρδίσει το Ισλαμικό Κράτος. Τώρα απολαύστε αυτό που έχουν σπείρει τα χέρια σας».

Ακριβώς τα ίδια tweets με τη σειρά τους χρησιμοποιήθηκαν από καλά χρηματοδοτούμενες, δεξιούς, ισλαμοφοβικούς μηχανισμούς προπαγάνδας για να καταγγείλουν το Ισλάμ, να στιγματίζουν τους μουσουλμάνους, και να ρίξουν περαιτέρω λάδι στην φωτιά του ξενοφοβικού μίσους με καλύτερο παράδειγμα αυτό των Ρεπουμπλικάνων υποψηφίων, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τεντ Κρουζ.

Γιατί το Βέλγιο;

 Το μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες-1

του Τζέισον Μπερκ

Tου Plantu, από τη «Monde»

Το Βέλγιο φαντάζει αταίριαστο μέρος για σταυροδρόμι της ευρωπαϊκής εξτρεμιστικής βίας. Yπάρχουν  όμως αρκετοί λόγοι για τους οποίους πλήθος εξτρεμιστικών δραστηριοτήτων συγκεντρώνονται σ’ αυτό το μικρό κράτος. Πολλά από τα προβλήματα που οδηγούν σε μαχητικές αντιδράσεις είναι κοινά σε όλο τον κόσμο, ανεπτυγμένο και αναπτυσσόμενο και, αν και μπορεί να διαφέρουν σε σοβαρότητα, έχουν τα ίδια επακόλουθα. Για παράδειγμα, μια μεγάλη και ελλιπώς ενσωματωμένη μουσουλμανική μειονότητα, υψηλά επίπεδα ανεργίας των νέων σε αυτή την κοινότητα, διαθεσιμότητα όπλων, ένα πολύ ανεπτυγμένο δίκτυο επικοινωνιών και μεταφοράς, αρχές συχνά επαναπαυμένες και σταθερά με ανεπαρκείς πόρους, εγχώρια πολιτική αστάθεια.

Όπως και άλλες χώρες, έτσι και το Βέλγιο έχει δει τη φανερή ραγδαία εξάπλωση μιας βίαιης ιδεολογίας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και μεταξύ συνομήλικων που αν δεν ενθαρρύνουν άμεσα τη βία, σίγουρα προωθούν μια γεμάτη μίσος, μισαλλόδοξη και βαθιά συντηρητική κοσμοθεωρία.

Στα Ενθέματα αύριο 26 Μαρτίου

Στα «Ενθέματα» της 27ης Μαρτίου

(που κυκλοφορούν εκτάκτως με την κυριακάτικη «Αυγή» το Σάββατο 26 Μαρτίου)

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου,  Ράινχαρντ Μαρξ, Τζέισον Μπερκ, Χαμίτ Νταμπάσι,  Μάαρτεν ντεν Χέιερ, Κρις Κόκινγκ, Γιόριτ Ρέιπμα, Τόμας Σπέικερμπουρ, Βασίλη Κρεμμυδά, Παναγιώτη Σωτήρη, Τάσου Μπέτζελου, Χρήστου Τριανταφύλλου, Μαρίνου Σαρηγιάννη

ΤΟ ΜΑΖΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ

Εδουάρδος Σακαγιάν, «Λουόμενοι και οθόνες», 2005

* Γιατί το Βέλγιο;  Γράφει ο Τζέισον Μπερκ: «Ωστόσο, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ήταν ο πόλεμος στη Συρία που λειτούργησε σαν καταλύτης σε μεγάλα υφιστάμενα προβλήματα. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, από το Βέλγιο προέρχεται ο υψηλότερος κατά κεφαλήν αριθμός μαχητών στη Συρία από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Οι περισσότεροι εντάχθηκαν στο Ισλαμικό Κράτος, ενώ μερικοί επέλεξαν το παρακλάδι της Αλ Κάιντα, Αλ Νούσρα» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

**Η σφαγή των αθώων. Γράφει ο Χαμίντ Νταμπάσι: «Χρειάζεται είναι να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Η σφαγή των αθώων στις Βρυξέλλες είναι η επέκταση της σφαγής των αθώων στον ισλαμικό κόσμο, όχι απάντηση ή εκδίκηση γι’ αυτήν. Το ISIL δεν είναι απάντηση στον μιλιταρισμό των ΗΠΑ ή της ΕΕ. Είναι ένα λογισμικό των μηχανημάτων του θανάτου και της καταστροφής. Το ISIL δεν δημιουργήθηκε από την CIA ή οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία, όπως οι γελοίες θεωρίες συνωμοσίας ισχυρίζονται. Το ISIL είναι η λογική προέκταση των μιλιταρισμού των ΗΠΑ, όχι η συνωμοτική εφεύρεσή του. Είμαστε όλοι –Γάλλοι ή Άραβες, Χριστιανοί ή Μουσουλμάνοι, Βέλγοι ή Τούρκοι– πανομοιότυπα θύματα μίας και μόνο επιθετικής ιδεολογίας που μας σημαδεύει και μας σκοτώνει με την ίδια αρρωστημένη επιμονή. Καθώς θρηνούμε τα θύματα οποιαδήποτε πράξης του φαύλου κύκλου βίας στις Βρυξέλλες ή στη Βηρυτό, στο Παρίσι ή στο Χαλέπι, στο Σαν Μπερναντίνο ή στην Κωνσταντινούπολη, πρέπει να παραμείνουμε ακλόνητοι και να μην πέσουμε θύματα της κουτοπόνηρης νοητικής παγίδας του φαύλου κύκλου της βίας που έχει φτιαχτεί για να διαιωνίζει τον εαυτό της μεταξύ “τρομοκρατίας” και “πoλέμου κατά της τρομοκρατίας”» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

*** Πώς οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον την κρίσιμη στιγμή. Γράφει ο Κρις Κόκινγκ: «Ενώ τα μέσα ενημέρωσης προβλέπουν συχνά «μαζική υστερία» μετά από τέτοια γεγονότα, κάτι τέτοιο σχεδόν ποτέ δεν συμβαίνει. […] Ένας δημοσιογράφος του BBC τουιτάρισε εικόνες ενός χειριστή αποσκευών ο οποίος βοήθησε στην απομάκρυνση τραυματιών από τον αεροσταθμό, μετά την έκρηξη. Επίσης, πολλοί μίλησαν για τους εργαζόμενους σε ξενοδοχείο κοντά στο σταθμό του μετρό που έφεραν πετσέτες και σεντόνια για να βοηθήσουν τους τραυματίες, καθώς έβγαιναν στην επιφάνεια. Δεν θέλω, βέβαια, να πω ότι ο καθένας συμπεριφέρεται σαν υπερήρωας. Απλώς ότι η συχνά ήρεμη (σε αντίθεση με την «πανικοβλημένη») φύση των ανθρώπων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σημαίνει ότι η συνεργασία γίνεται ένας ψυχολογικός κανόνας. Ατομικές εγωιστικές ή αντι-κοινωνικές συμπεριφορές, συνήθως απορρίπτονται από το πλήθος ως σύνολο. Γιάννης Χατζηδημητράκης).

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ Ε.Ε.-ΤΟΥΡΚΙΑΣ

* Σαν ένα νέο και πιο βαρύ Μνημόνιο #Is This a Coup? #StopTheDeal. Γράφει ο Στρατής Μπουρνάζος: «Σαν ένα καινούργιο Μνημόνιο – κι αυτό ακόμα πιο βαρύ. Έτσι έλεγε μια φίλη ότι νιώθει για την υπογραφή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας. Ασφαλώς, η αναλογία με όρους ακριβείς δεν στέκει. Ωστόσο, όσοι το λένε, έχουν λόγους, ενώ οι όποιες διαφορές χειροτερεύουν την κατάσταση. Το πλήγμα  της συμφωνίας είναι πιο βαρύ, και επειδή έρχεται σωρευτικά, και επειδή το προσφυγικό-μεταναστευτικό-δικαιωματικό ήταν ένα κρίσιμο πεδίο για την κυβέρνηση και τον Σύριζα. Όχι τόσο για λόγους παράδοσης και αξιακούς, αλλά ατόφια πολιτικούς: υπήρξε βασικό πεδίο που έδειχνε τη διαφορά από τη “Δεξιά”, δίαυλος με τον οποίο η  κυβέρνηση αυτή επικοινωνούσε με τους αλληλέγγυους και τα κινήματα, βρίσκοντας απήχηση στην κοινωνία. Και το πλήγμα μοιάζει ασήκωτο επειδή, τώρα, η κυβέρνηση διεκδικεί την “ιδιοκτησία” της συμφωνίας, θεωρώντας τη “διπλωματική επιτυχία” και θετικό, έστω δειλό, βήμα.

Όσον αφορά την ουσία της συμφωνίας, βασική επιδίωξη και  κορμός της είναι η μείωση των ροών από την Τουρκία. Ωστόσο, οι ροές είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα προσφυγικές· επομένως, μείωσή τους σημαίνει μείωση των προσφυγικών ροών. Με όποιον τρόπο δηλαδή και αν επιτευχθεί η μείωση (περισσότερο ή λιγότερο νομότυπο, εξατομικευμένο, συλλογικό, με επαναπροωθήσεις, χάρη στην παρουσία των νατοϊκών πλοίων, με το χτύπημα των διακινητών κ.ο.κ.), αυτή θα αφορά πρόσφυγες».

** Τα τέσσερα λάθη του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και η Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας. Ανάλυση των Μάαρτεν ντεν Χέιερ, Γιόρριτ Ρέιπμα και  Τόμας Σπέικερμπουρ: «Η συμφωνία με την Τουρκία είναι χαρακτηριστική ως προς το δεύτερο και το τρίτο συστημικό σφάλμα. Οι πρόσφυγες που προσεγγίζουν από τη θάλασσα θα επαναπροωθούνται άμεσα, με αντάλλαγμα το ότι κάποιες (ποιες;) ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να δεχτούν κάποιους (ποιους;) Σύρους από την Τουρκία. Όσο η Ε.Ε. δεν αίρει τους περιορισμούς στη βίζα για τα άτομα τουρκικής υπηκοότητας, είναι εντελώς ασαφές το γιατί η Τουρκία θα έχει συμφέρον να κάνει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, η Τουρκία είναι απολύτως μια μη ασφαλής χώρα. Η τελευταία φορά που η Τουρκία καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για απάνθρωπη μεταχείριση αιτούντα άσυλο ήταν στις 15 Δεκεμβρίου του περασμένου χρόνου. Έτσι, οι πρόσφυγες θα εξακολουθήσουν να έχουν έννομο συμφέρον να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τις άλλες χώρες. Το κύριο πρόβλημα στην Τουρκία δεν είναι η έλλειψη χρημάτων, αλλά η έλλειψη ενός σωστού συστήματος απονομής δικαιοσύνης καθώς και η διασύνδεση των προσφύγων με ζωτικά πολιτικά ζητήματα όπως το Κουρδικό» (μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου).

*** WEB ONLY– Γιατί η Τουρκία δεν είναι ασφαλής «τρίτη χώρα». Νομική γνωμοδότηση με βάση το ενωσιακό δίκαιο. O δρ Reinhard Marx, για λογαριασμό της οργάνωσης ProAsyl, εξηγεί γιατί δεν είναι παραδεκτό, με  βάση το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ανακηρύξει την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα» (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

* Ελληνική Επανάσταση του 1821: ο πόλεμος και η νίκη της νεωτερικότητας. Συνέντευξη του Βασίλη Κρεμμυδά, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τεκμήρια, αναψηλαφήσεις, ερμηνείες (εκδ. Gutenberg). Μιλάει για τις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που οδηγούν στην Επανάσταση,  την πάλη παραδοσιακού-νεωτερικού, την πεφωτισμένη δεσποτεία του Καποδίστρια: «Ασχολούμαι με την Τουρκοκρατία από το 1955, οπότε είναι το πρώτο μου δημοσίευμα, το μόνο στην καθαρεύουσα, παραλίγο να με παρασύρει σε ατραπούς παραδοσιακούς. Και ο ιστορικός που μελετά την Τουρκοκρατία –μιλάω με βάση την προσωπική μου εμπειρία, βέβαια– στο βάθος, και χωρίς μερικές φορές να το συνειδητοποιεί, ψάχνει πως φτάσαμε στην Επανάσταση του 1821. Βλέπεις τις αλλαγές –εγώ τα βλέπω πεντακάθαρα πια. Και υποσυνείδητα ακόμα, το αίτημα το δικό μου, μελετώντας τον 18ο, τον 19ο αιώνα ήταν αυτό:  μέσα από ποιες διαδικασίες, ποιες αλλαγές φτάσαμε στην Επανάσταση».

** Πίσω στις πηγές: ληστές, γενίτσαροι, στρατιώτες και μισθοφόροι πριν το ’21. Ο Μαρίνος Σαρηγιάννης γράφει με αφετηρία δύο μελέτες που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, αφορούν την προεπαναστατική περίοδο και εδράζονται γερά σε άγνωστο αρχειακό υλικό: του Γιάννη Σπυρόπουλου Οθωμανική διοίκηση και κοινωνία στην προεπαναστατική δυτική Κρήτη  (όπου δημοσιεύεται σε ολόκληρο κατάστιχο με αποφάσεις του Βαχίτ Πασά, διοικητή της δυτικής Κρήτης την περίοδο 1817-1819 και  Έλληνες μισθοφόροι στην υπηρεσία της επαναστατικής Γαλλίας (1789-1815) του Φοίβου Οικονόμου και καταλήγει: «Ίσως είναι πράγματι νωρίς να ξαναγραφτεί η ιστορία του 1821. Αν μη τι άλλο, η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας χρήσης των οθωμανικών πηγών και του γεγονότος ότι είναι αδύνατο να αποσυνδεθεί η Επανάσταση από την ποικιλόμορφη και ακόμα εν πολλοίς άγνωστη προϊστορία της επιβάλλουν υπομονή: είναι πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να μάθουμε, πριν αποπειραθούμε μια νέα ερμηνεία του επαναστατικού γεγονότος. Πέρα από αυτό, προβάλλει επιτακτική νομίζω η ανάγκη να γνωρίζουμε πολύ καλά τις πηγές μας πριν προχωρήσουμε σε θεωρητικά σχήματα, να μη βιαζόμαστε να προχωρήσουμε χωρίς να έχουμε σιγουρέψει τα θεμέλιά μας: παρατήρηση που ίσως έχει και άλλες εφαρμογές σήμερα».

(ΞΑΝΑ)ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΛΤΟΥΣΕΡ ΣΗΜΕΡΑ

Με τη ευκαιρία του διημέρου «(Ξανα)διαβάζοντας τον Αλτουσέρ σήμερα», που οργανώνουν οι εκδόσεις «Εκτός Γραμμής» στις 2 και 3 Απριλίου, συζητάμε, εκ μέρους των εκδόσεων, με τον Παναγιώτη Σωτήρη και τον Τάσο Μπέτζελο:

** Ένας φιλόσοφος μαρξιστής και κομμουνιστής συνάμα. Λέει ο Παναγιώτης Σωτήρης, απαντώντας στην ερώτηση «Τι θα έλεγες σε έναν νέο άνθρωπο, έναν νέο αγωνιστή, που έρχεται σήμερα για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Αλτουσέρ»: «Να τον διαβάσει ως ένα φιλόσοφο που προσπάθησε να είναι μαρξιστής και κομμουνιστής συνάμα. Να τον διαβάσει κριτικά, με επίγνωση ότι οι εντάσεις, οι αντιφάσεις, τα διαρκή αυτοκριτικά «λυγίσματα του ραβδιού προς την άλλη πλευρά» είναι ακριβώς η ένδειξη της πάλης με το πώς μπορούμε να έχουμε θεωρία που να συμβάλει στη απελευθέρωση των πρακτικών των υποτελών τάξεων. Να τον διαβάσει όχι ως θεωρητική αναφορά απλώς, αλλά ως αφετηρία για να αναμετρηθεί και με τη μαρξιστική θεωρία αλλά και την πρακτική και τη στράτευση στον αγώνα για το χειραφέτηση και τον κομμουνισμό».

** Η «ήπειρος» Αλτουσέρ: για τη νέα μετάφραση του αλτουσεριανού έργου. Ο Τάσος Μπέτζελος, σχετικά με τη νέα μετάφραση του αλτουσεριανού έργου στα ελληνικά: «Παρότι κάθε κείμενο ή βιβλίο του Αλτουσέρ έχει τα δικά του, ενικά θα λέγαμε, χαρακτηριστικά, πρωτίστως σε επίπεδο ύφους και ορολογίας, εντούτοις όλα, στον έναν ή τον άλλον βαθμό, βρίσκονται σε διάλογο αφενός με τη συγκυρία (ο Αλτουσέρ στοχάζεται κατεξοχήν υπό τη συγκυρία, και όχι για τη συγκυρία) και αφετέρου με τον μαρξισμό και τη φιλοσοφία (ενδεχομένως, η ιδιαιτερότητα του Αλτουσέρ έγκειται σε αυτό το τελευταίο «και»…). Προκύπτει μια πυκνή, συνεκτική και παραστατική γραφή, η οποία αναζητά δρόμους ανανέωσης και απελευθέρωσης για τον μαρξισμό και κατ’ επέκταση για τον κομμουνισμό, ως τάση εγγεγραμμένη στην ίδια την κοινωνική πραγματικότητα. Πρόκειται για γραφή χωρίς επιτήδευση, και αυτό ακριβώς είναι το πρώτο στοιχείο που καλείται να διαφυλάξει κάθε εγχείρημα μετάφρασης του Αλτουσέρ στα ελληνικά ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα».

Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για ποπ κουλτούρα; Το παράδειγμα των Bernie Bros. Ο Χρήστος Τριανταφύλλου (με την ευκαιρία της εκδήλωσης του περιοδικού ΣΚΡΑ-punk για την ποπ κουλτούρα και την πολιτική, που θα γίνει στις 31.3) αναλύει την αντιπαράθεση γύρω από τους Bernie Bros (όρος συνδεόμενος με την καταφανώς μεγαλύτερη υποστήριξη που λαμβάνει ο Σάντερς από λευκούς μεσοαστούς νέους σε σχέση με την Κλίντον) και καταλήγει: «Αν δούμε τα ζητήματα της ποπ κουλτούρας ως αποπροσανατολισμό από άλλα σημαντικότερα, ως κουτσομπολιό ή ως προβλήματα ανθρώπων που δεν έχουν άλλα προβλήματα (όπως ακούστηκε για το θέμα με τα Όσκαρ), τότε θα χάσουμε την μεγάλη εικόνα: μέσα από νέα κανάλια, οι άνθρωποι μπορούν πλέον να θίγουν και νέα ζητήματα, να τα συνδέουν με παλαιότερα και να συζητούν για το τι τους διαμορφώνει ως άτομα και ως μέλη μιας κοινωνίας που είναι πολύ πιο άνιση σε πολλαπλά επίπεδα (ταξικά, έμφυλα, φυλετικά). Και ειδικά από μια αριστερή σκοπιά, η μαζική –όπως αποκαλούνταν παλαιότερα– κουλτούρα μπορεί να αποτελέσει ένα από τα βασικότερα διακυβεύματα».

Η κήρυξη πολέμου εκ μέρους του Ολάντ δεν θα απαλλάξει την Ευρώπη από την τρομοκρατία

WEB OBLY

του Ορελιέν Μοντόν

μετάφραση: Στρ. Μπουλαλάκης, Γιάννης Χατζηδημητράκης

Σκίτσο του Μαρκ Ουίλσον

O Φρανσουά Ολάντ επιβεβαίωσε ότι η γαλλική κυβέρνηση θα υιοθετήσει σκληρή στάση ως απάντηση στις επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου. Ο σοσιαλιστής Πρόεδρος άφησε να εννοηθεί αρκετές φορές ότι τα αντίποινά του θα ξεπεράσουν σε σφοδρότητα ακόμη και εκείνα του Νικολά Σαρκοζί – του δεξιού προκατόχου του στην προεδρία και αντιπάλου του στις εκλογές του 2017, παρά τη φήμη του τελευταίου ως «σκληρού». Οι γαλλικές δυνάμεις ήδη βομβαρδίζουν τη Συρία.

Η αρχική συναισθηματική αντίδραση του Προέδρου, λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις, μπορεί να δικαιολογηθεί λόγω της φρίκης που επικράτησε. Ωστόσο, τις μέρες που ακολούθησαν, πολιτικοί από την Δεξιά ως την Αριστερά και η πλειοψηφία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης έχουν εγκαταλείψει κάθε σύνεση και λογική. Έχουν προσπαθήσει να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο στην πλειοδοσία των πιο αντιδραστικών, βίαιων και διχαστικών ρητορειών.

Ηρωισμός και ένδοξος θάνατος: Γιατί το ISIS ελκύει τους νέους

συνέντευξη του Ολιβιέ Ρουά

μετάφραση: Μαίρη Ζαμπετάκη

Ο Ολιβιέ Ρουά διευθυντής ερευνών στον Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πρίνστον, θεωρείται ένας από τους εγκυρότερους, παγκοσμίως, μελετητές του πολιτικού Ισλάμ. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Οι αυταπάτες της 11ης Σεπτεμβρίου: Στρατηγική και τρομοκρατία» (μετ. Νίκος Ζαρταμόπουλος, Εστία 2003) και  Το παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ (μετ. Βιργινία Πισιμίση, Scripta 2006).  Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλάει για την «ηρωική» εικόνα του ISIS, που αυτή αποτελεί (και όχι η θρησκεία) βασικό πόλο έλξης για τους νέους της Δύσης.

Σε τι διαφέρει ο Daesh[1] από προηγούμενα τρομοκρατικά κινήματα;

Ο Daesh είναι παιδί του Μπιν Λάντεν και του Σαντάμ Χουσεΐν.  Όπως και μια σειρά από άλλες τέτοιες περιφερειακές ομάδες που προσπάθησαν να έρθουν στο προσκήνιο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, πρωτοεμφανίστηκε ως συνέχεια της Αλ Κάιντα αλλά αποφάσισε να αυτονομηθεί και να εγείρει εδαφικές διεκδικήσεις ανακηρρύσσοντας το χαλιφάτο του Ιράκ, το οποίο απεκάλεσαν «Ισλαμικό Κράτος».  Αυτό ακριβώς ήταν το νέο στοιχείο.  Η Αλ Κάιντα δεν επιχείρησε ποτέ να ελέγξει μια συγκεκριμένη περιοχή. Φρόντιζαν να έχουν πυρήνες σε πολλές και διαφορετικές χώρες, εξού και είχαμε Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν, στην Υεμένη, στο Σουδάν κ.ο.κ.  Η βασική τους ιδέα ήταν η παγκοσμιοποίηση και ο σκοπός τους ήταν να βάλουν στο στόχαστρο το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μαδρίτη ή τη Νέα Υόρκη.  Όμως, ποτέ δεν διεκδίκησαν το Ριάντ, τη Βαγδάτη ή το Κάιρο.

Το Παρίσι της Μ. Ανατολής και η Βυρητός της Ευρώπης

του Άνταμ Σατζ

Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου, Γιάννης Χατζηδημητράκης

Πριν από τον λιβανέζικο εμφύλιο, η Βηρυτός ήταν γνωστή ως το Παρίσι της Μέσης Ανατολής. Σήμερα, είναι το Παρίσι εκείνο που μοιάζει όλο και περισσότερο με Βηρυτό της Δυτικής Ευρώπης, μια πόλη εμπρηστικών εθνοτικών εντάσεων, καταστάσεων ομηρίας και βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας. Οι Παριζιάνοι επέστρεψαν στους δρόμους και τα cafés με την ίδια αφοσίωση στην κανονικότητα που σαν από θαύμα επιδεικνύουν και οι Λιβανέζοι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Même pas peur,[1] διακηρύττουν με θαυμαστό πείσμα σε αφίσες και στους τοίχους της Place de la République. Αλλά ο φόβος είναι διαβρωτικός, και δεν περιορίζεται στη Γαλλία. Μόνο στις τελευταίες εβδομάδες, το ISIS οργάνωσε σφαγές στη Βαγδάτη, την Άγκυρα και τη νότια Βηρυττό, και κατέρριψε ένα ρωσικό αεροπλάνο με 224 επιβάτες. Και, επιπλέον, χλεύασε τους επιζώντες με απειλές για μελλοντικές επιθέσεις, λες και αυτό που βαθιά επιθυμούσε ήταν να προκαλέσει βίαια αντίποινα.

Σκίτσο του Michel Kichka

Σοκαρισμένη ήδη από τις σφαγές του Ιανουαρίου, η Γαλλία φαίνεται πρόθυμη να ικανοποιήσει αυτή την επιθυμία. «Nous sommes dans la guerre»,[2] δήλωσε ο Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος προσπαθεί να παρατείνει την τωρινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης τροποποιώντας το Σύνταγμα. Δεν πέρασαν καλά καλά 48 ώρες από το συμβάν στο Παρίσι, και η Γαλλία εξαπέλυσε ένα νέο γύρο αεροπορικών επιθέσεων εναντίον της Ράκα, μαζί με τη Ρωσία. Με τις συντονισμένες επιθέσεις μιας μόλις νύχτας, το ISIS –μια πολιτοφυλακή με χαρακτηριστικά αίρεσης, δύναμης ίσως 35.000 αντρών, η οποία διοικεί ένα «χαλιφάτο» που έχουν ανακηρύξει μόνοι τους και που κανείς δεν αναγνωρίζει ως κράτος– κατάφερε να αποσπάσει από τη Γαλλία κάτι που αυτή αρνιόταν στο FLN[3] της Αλγερίας μέχρι το 1999, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία της: την αναγνώριση ότι ενεπλάκη σε έναν πόλεμο, και όχι απλώς σε μια εκστρατεία κατά κάποιων «παρανόμων». Στην απίθανη περίπτωση που η Γαλλία στείλει πεζικό στη Συρία, θα έχει δώσει στο ISIS την ευκαιρία που καιρό τώρα ζητάει: μάχη σώμα με σώμα, με δυτικούς «σταυροφόρους», στο δικό του έδαφος.

Το πένθος

του Στρατή Μπουρνάζου

Μιλώντας για το τρομερό γεγονός της 13.11, νιώθω ότι πριν από κάθε ανάλυση, ακόμα την πιο εμβριθή, προηγείται, κάτι άλλο: το πένθος, η οργή, το να νιώσουμε τι συνέβη. Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με ένα παράδειγμα, αν και οι καταστάσεις δεν είναι συγκρίσιμες, γιατί ο τυφλός τρόμος του ISIS –στη Βηρυτό, στο Παρίσι και παντού– αγγίζει το ανείπωτο.

Σκίτσο του Ιρανού Hadi Heidari

Όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας ή ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, το πρώτο που κάναμε δεν ήταν να αναλύσουμε τα αίτια της χρυσαυγίτικης βίας ή της αστυνομικής αυθαιρεσίας, το ποιος όπλισε το χέρι του δολοφόνου. Αυτά ήρθαν αργότερα. Αμέσως μετά το αρχικό μούδιασμα, ξεχυθήκαμε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούμε. Και πενθήσαμε.

Ας προσπαθήσουμε, και τώρα, να νιώσουμε τι έγινε. Πάνω από εκατόν πενήντα άνθρωποι νεκροί, νέοι κυρίως, εκεί που έπιναν το ποτό τους, μιλούσαν, λέγαν σπουδαία πράγματα ή χαζολογούσαν, κάναν όνειρα, σχέδια, μιλούσαν για τις αγωνίες τους, είτε απλώς πέρναγαν τη βραδιά τους. Πώς είναι να συμβαίνει στη γειτονιά σου κάτι τέτοιο; Στη γωνιά, δυο τετράγωνα παραπέρα, ή στο καφέ που βλέπεις τους φίλους σου;

Αντιγράφω από ένα μέιλ της φίλης μου  Άλκηστης Τσάμπρα, που ζει στο Παρίσι, στη γειτονιά όπου έγιναν δυο από τις επιθέσεις: «Παρακολουθώ όλη μέρα ειδήσεις, ακούγοντας και βλέποντας τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά, και είμαι ακόμα μουδιασμένη, δεν έχω ούτε ξεκάθαρα συναισθήματα ούτε ξεκάθαρες σκέψεις, εκτός από τη διαπίστωση ότι ζω την απόλυτη φρίκη. Ότι ο στόχος ήμουνα εγώ και οι φίλοι μου που βγαίνουμε να πιούμε τη μπύρα μας μετά το γραφείο στο μπαρ της γειτονιάς ή να πάμε στη συναυλία Παρασκευή βράδυ. Το πρωί ξύπνησα με τις εικόνες των νεκρών σωμάτων, πεσμένα στους δρόμους που περπατάμε καθημερινά, και σκεπασμένα με τα σεντόνια που οι άνθρωποι έριχναν από τα παράθυρα. Και με την πεποίθηση ότι αυτό θα το ξαναζήσουμε, κάπου αλλού ή πάλι εδώ».

Βηρυτός, Παρίσι

WEB ONLY

του Joey Ayoub
μετάφραση Νικ. Δρυμητινός

Σκίτσο του Ιρανού Hadi Heidari, μετά τις σφαγές στη Βυρητό και το Παρίσι

«Κατάγομαι από μια προνομιούχα γαλλόφωνη κοινότητα του Λιβάνου. Αυτό σημαίνει ότι πάντα έβλεπα τη Γαλλία σαν δεύτερο σπίτι μου. Οι δρόμοι του Παρισιού μου είναι οικείοι σαν τους δρόμους της Βηρυτού. Ήμουν στο Παρίσι, πριν από λίγες μέρες.

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου, Παρασκευή 13 Νομεβρίου. Δυο τρομακτικές νύχτες. Την πρώτη νύχτα, έχασαν τη ζωή τους πάνω από σαράντα άνθρωποι στη Βηρυτό, τη δεύτερη πάνω από εκατό στο Παρίσι.

Και μου φαίνεται ξεκάθαρο ότι, για όλο τον πλανήτη, οι νεκροί συμπολίτες μου στη Βυρητό μετράνε λιγότερο από τους νεκρούς του Παρισιού.

«Εμείς» δεν έχουμε ένα safe button στο facebook. Για «εμάς» δεν κάνουν, αργά το βράδυ, δηλώσεις οι ισχυροί αυτού του κόσμου, δεν μιλάνε τα εκατομμύρια των online χρηστών.

«Εμείς» δεν αλλάζουμε πολιτικές που θα επηρεάζουν τις ζωές αμέτρητων αθώων προσφύγων.

Δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφές.

Το λέω χωρίς καμιά κακία, μόνο με θλίψη.

Περί αμαρτημάτων και ποινών – Aπό τον Γιαγκούλα και τον Τσακιτζή μέχρι τον Χρ. Ξηρό

 του Στρατή Μπουρνάζου

Φράνσις Μπέικον, «Αυτοπροσωπογραφία», 1972

Ένα ήταν το θέμα που μονοπωλούσε τα δελτία των οκτώ, Τετάρτη και Πέμπτη (ίσως και τις επόμενες μέρες, αλλά αυτό θα το ξέρουν  οι αναγνώστες· η ύλη των «Ενθεμάτων» κλείνει Πέμπτη βράδυ). Δεν ήταν η ελληνική προεδρία ούτε οι προφυλακίσεις για το μέγα σκάνδαλο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου ούτε οι μίζες των εξοπλιστικών ούτε η δίκη για τη δολοφονία Λουκμάν. Ήταν η φυγή του Χριστόδουλου Ξηρού.

Για τα κανάλια, η ιστορία ασφαλώς είναι ελκυστική. Έτσι, υποθέσεις εντελώς διαφορετικές ή άσχετες ενώνονται σε μία (το τρικέφαλον «τέρας» Μαζιώτης-Ξηρός-Σακκάς), ενώ μάθαμε πλείστα όσα για τον μπαγλαμά του Ξηρού, τη συμμετοχή του σε καριώτικα πανηγύρια, την οικογένειά του, τον βίο του εντός φυλακών και άλλα πολλά. Με τον ίδιο περίπου τρόπο που στα μέσα του περασμένου αιώνα οι εφημερίδες δημοσίευαν, σε ατέλειωτες συνέχειες, λαϊκά αναγνώσματα για τον λήσταρχο Γιαγκούλα ή τον «Τσακιτζή,  εφέ του Αϊδινίου». Αν το κακό περιοριζόταν εδώ, δηλαδή στο ότι τα κανάλια ταΐζουν με άχυρα (ή φύκια) τους τηλεθεατές, περισπώντας την προσοχή τους από τα μείζονα και σημαντικά, το κακό θα ήταν μικρό. Πρόκειται όμως για κάτι πολύ σοβαρότερο. Όπως έγραψε η Κλειώ Παπαπαντολέων (tvxs, 8.1.2014) η αντιμετώπιση του θέματος γίνεται «με απόλυτη έλλειψη ψυχραιμίας και ορθολογισμού, αγνοώντας παραδειγματικά –και σχεδόν τρομακτικά– κάθε επιστημονικό εργαλείο, κάθε ίχνος επιστημονικής (νομικής, εγκληματολογικής, κοινωνιολογικής, στατιστικής) γνώσης και εμπειρίας. Μπροστά στη χαρά του ευτελούς ηθικού πανικού, του ανέξοδου αποπροσανατολισμού και της θριαμβευτικής και εύκολης επανόδου σε φοβικά, καθυστερημένα και παρωχημένα σχήματα, τίποτα δεν είναι ικανό να σταθεί εμπόδιο. Όπως είπε και “έμπειρη” δημοσιογράφος του δικαστικού ρεπορτάζ: “Τι δουλειά έχουν οι κοινωνικοί λειτουργοί στα συμβούλια φυλακής;!”. Πραγματικά, τι δουλειά μπορεί να έχουν οι κοινωνικοί λειτουργοί με το σωφρονισμό στον 21ο αιώνα;».

Ακροδεξιά τρομοκρατία: μια τρομοκρατία που μένει χαμηλά στην ατζέντα

του Δήμου Χλωπτσιούδη

 Η υπόθεση της τρομοκρατίας που επανήλθε τις τελευταίες ημέρες, μας έφερε διάφορες μνήμες και γέννησε σκέψεις. Η τρομοκρατία ποτέ δεν αποτέλεσε  μαζική μέθοδο κοινωνικού αγώνα. Ο τρόπος δράσης, η μεταχείριση της βίας και τα τελικά αποτελέσματα είναι όχι απλώς κατακριτέα, αλλά και ενάντια στο ίδιο το κίνημα. Το πρώτο θύμα της αντιεξουσιαστικής τρομοκρατίας είναι τα κοινωνικά κινήματα, η κοινωνική αντιπολίτευση, το μαζικό ξεκίνημα με τις επιμέρους και κατά τόπους εκφράσεις του.

Οι πολίτες δεν αφυπνίζονται με τρομοκρατικά χτυπήματα. Αντίθετα, η πλειονότητά τους «μαζεύεται» και απομακρύνεται περισσότερο από το κίνημα, λόγω ακριβώς του συντηρητισμού που κουβαλούν. Όπως πόλεμος με έναν δεν γίνεται, έτσι και κίνημα δεν ξεπηδά από μια χούφτα «ανταρτών». Και αυτό ακριβώς είναι το αρνητικό για το κίνημα, η συρρίκνωσή του. Και φυσικά σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η μηντιακή και πολιτική προπαγάνδα και η αλλοίωση των γεγονότων, προκειμένου να τρομάξουν τους πολίτες και να διασύρουν εκείνους που αγωνίζονται μέσα στον κόσμο και στα κινήματα με προτάσεις και στόχους.

Ωστόσο, η συζήτηση για την τρομοκρατία και η εμμονή των μήντια και της κυβέρνησης να την περιορίσει στα αριστερά του γραμμικού ιδεολογικοπολιτικού άξονα ή στον χώρο των αντιεξουσιαστών μας υποχρεώνει να θυμίσουμε ότι σήμερα μιλάμε πια στην Ελλάδα, ξανά, και για ακροδεξιά τρομοκρατία.

11/9: Δέκα χρόνια μετά. Μια χαμένη δεκαετία

 Συμπληρώνονται σήμερα δέκα χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Hμέρα ζοφερή, με χιλιάδες αθώα θύματα, που παράλληλα υπήρξε τομή σε παγκόσμιο επίπεδο, τέτοια που θεωρείται πλέον δεδομένο ότι μιλάμε για την εποχή πριν και μετά την 11/9. Όλες τις προηγούμενες μέρες δημοσιεύθηκαν, στον διεθνή Τύπο, δεκάδες σημαντικά άρθρα — από αναμνήσεις και μαρτυρίες μέχρι αναλύσεις και αποτιμήσεις. Διαλέξαμε να δημοσιεύσουμε, σήμερα, με μικρές περικοπές, δύο άρθρα από το περιοδικό Nation, ένα από τα παλαιότερα και εγκυρότερα περιοδικά της προοδευτικής σκέψης των ΗΠΑ: το κύριο άρθρο και την ανάλυση του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Yale Jonathan Schell. Κι αυτό γιατί πιστεύουμε ότι έχει ιδιαίτερη πολιτική αξία να γνωρίζουμε πώς αποτιμάει ένα κομμάτι της προοδευτικής Αμερικής τόσο την τρομοκρατική επίθεση όσο και τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που εγκαινιάστηκε αμέσως μετά.

Μια χαμένη δεκαετία

κύριο άρθρο του περιοδικού «The Nation»

μετάφραση: Απ. Μπεργαδής

11.9.2001. Φωτογραφία του Richard Drew

Δέκα χρόνια έχουν περάσει, και έχουμε ακόμη πολλούς λόγους να θρηνούμε για την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Έχουμε τις ζωές που χάθηκαν την τρομακτική και τραγική εκείνη ημέρα: τα 2.977 τα θύματα στους Πύργους, το Πεντάγωνο και τα αεροπλάνα, καθώς και τους 415 αστυνομικούς πυροσβέστες και άλλους κρατικούς λειτουργούς που βρήκαν τον θάνατο· δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι δικαίως τιμήθηκαν τότε ως ήρωες — κάτι που πρέπει να το θυμόμαστε σήμερα, καθώς οι συνάδελφοί διαπομπεύονται ως θεσιθήρες που ονειρεύονται διαρκώς τη στιγμή που θα ροκανίζουν τη σύνταξή τους, ενώ ο δημόσιος τομέας καταγγέλλεται διαρκώς σαν μια διογκωμένη κρατική φούσκα.

Χάθηκε, ακόμα, η ευκαιρία για μια πολιτική που θα βασιζόταν στην κοινωνική αλληλεγγύη, μια αλληλεγγύη που πραγματώθηκε με τις πράξεις όλων όσοι έσπευσαν να βοηθήσουν στο σημείο της καταστροφής και αναγνωρίστηκε από μια κοινωνία συγκλονισμένη από τη θυσία τους. Αντιθέτως, κυρίως λόγω της κυβέρνησης του Τζωρτζ Μπους, είχαμε μια πολιτική του φόβου, που άνοιξε τον δρόμο για τον μακρό «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ο οποίος, εν τέλει, οδήγησε σε μια χαμένη δεκαετία για τη ζωή της Αμερικής.

Αν αυτό σας φαίνεται μελοδραματικό, ιδού μερικά νούμερα: 4.442 αμερικανοί στρατιώτες νεκροί στο Ιράκ, 1.584 στο Αφγανιστάν. Από τον Μάρτιο, 1.250 δισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύτηκαν για την καταστροφή και εν συνεχεία την –αποτυχημένη– ανοικοδόμηση και σταθεροποίηση αυτών των χωρών, ένα κόστος που είχε καταστροφικές συνέπειες όσον αφορά την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε μια οικονομική κρίση η οποία γονάτισε την εργατική και τη μεσαία τάξη της Αμερικής, μια κρίση με παγκόσμιες διαστάσεις. Βαραίνει, επίσης, τη συλλογική μας συνείδηση το γεγονός ότι υπήρξαν εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί Ιρακινοί νεκροί, δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί νεκροί και εκατομμύρια πρόσφυγες — η συντριπτική πλειονότητα των οποίων δεν είχε την παραμικρή σχέση με τα ειδεχθή εγκλήματα της Αλ Κάιντα στις 11/9. Σε όλα αυτά, προσθέστε και όλη την κληρονομιά της καχυποψίας, της οργής και της διαμαρτυρίας εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, που θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.

Το νέο αμερικανικό ζίου ζίτσου

του Τζόναθαν Σελ

Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου είναι πολλά πράγματα μαζί. Ένα από τα πιο σημαντικά, όπως μπορούμε να καταλάβουμε τώρα, μετά τη συμπλήρωση μιας δεκαετίας, είναι ότι αποτέλεσαν την πύλη για την είσοδο σε έναν φασματικό κόσμο, έναν κόσμο ψευδαισθήσεων, μέσα στη δίνη του οποίου περιπλανώνται έκτοτε οι ΗΠΑ.

Κοντά στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, 11.9.2001. Φωτογραφία της Gulnara Samoilova

Το μεγάλο έγκλημα υπήρξε ένας απόκοσμος προάγγελος της πορείας αυτής, αναμειγνύοντας το πραγματικό με το μη πραγματικό, το υπαρκτό με το απόκρυφο. Το σχέδιο να συντριβούν τα γεμάτα αεροπλάνα πάνω σε γιγαντιαία κτίρια, γεμάτα από υπαλλήλους γραφείου, επεδίωκε να δημιουργήσει ένα αιματοβαμμένο υπερθέαμα, να κάνει τις ταινίες τρόμου πραγματικότητα. Οι πύργοι του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και το Πεντάγωνο είχαν επιλεγεί σαφώς για τη συμβολική τους αξία. Και τότε, από ένα καπρίτσιο της τύχης, που δεν το περίμεναν ούτε αυτοί που σχεδίασαν τις επιθέσεις (μπαίνει κανείς στον πειρασμό να πει «οι παραγωγοί»), οι συνέπειες πολλαπλασιάστηκαν, κατακυριεύοντας πλήρως στο βασίλειο της φαντασίας, όταν κατέρρευσε όχι ένας αλλά και οι δύο Πύργοι, λες και κάποιοι θεοί του κακού είχαν, προς στιγμήν, ταχθεί με το μέρος των αδικοπραγούντων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, λες και πήραν «σύρμα» από τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, συντονίστηκαν αμέσως μαζί του, διαμορφώνοντας την απάντησή τους με βάση τους Αποκαλυπτικούς συμβολισμούς, και όχι με βάση την υπαρκτή αλλά περιορισμένη πραγματικότητα της απειλής που αντιπροσώπευε η Αλ Κάιντα. Εντάχθηκαν αμέσως στο πανέξυπνο παιχνίδι του Μπιν Λάντεν, και συντέλεσαν, όπως το είχε σχεδιάσει ο ίδιος, στην αύξηση της ισχύος του. Πολύ γρήγορα, η εξωτερική καθώς και η εσωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών άρχισαν να περιστρέφονται σαν σβούρα γύρω από την Αλ Κάιντα και την παγκόσμια απειλή που υποτίθεται ότι δημιουργούσε. Η Αλ Κάιντα παρομοιάστηκε, τελείως παράλογα, με τη Σοβιετική Ένωση κατά τον Ψυχρό Πόλεμο ή τον Χίτλερ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο, και αντιμετωπίστηκε αναλόγως. «Η υπέρμετρη διόγκωση της απειλής» έχει μακρά ιστορία στην αμερικανική πολιτική, από το «πυραυλικό χάσμα» της δεκαετίας του 1950 μέχρι τον Πόλεμο του Βιετνάμ, αλλά ποτέ δεν είχε εκτροχιαστεί τόσο.

Πραγματικές, τεράστιες δυνάμεις εμπλέκονταν στο παιχνίδι, καθώς η ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν πραγματική και τεράστια, και έτσι το όλο ζήτημα αποκτούσε στ’ αλήθεια παγκόσμια εμβέλεια και συνέπειες. Στην ομιλία του στο Κογκρέσο, εννέα ημέρες μετά την επίθεση, ο Τζωρτζ Μπους επεξέτεινε τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» στα κράτη, δηλώνοντας: «Από σήμερα, κάθε κράτος που συνεχίζει να υποθάλπει ή να υποστηρίζει την τρομοκρατία θα θεωρείται εχθρικό καθεστώς για τις ΗΠΑ». Η πολιτική της «αλλαγής καθεστώτος» είχε μόλις εγκαινιαστεί και οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ θα ξεκινούσαν εν ονόματί της.