Το φως της ελπίδας

Τροχαία: όχι ατυχήματα, αλλά εγκλήματα. 18 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων Δυστυχημάτων

του Γιώργου Κουβίδη

Aφίσα του Δημήτρη Αρβανίτη

Την επόμενη Κυριακή 18 Νοέμβρη, στις 4 το απόγευμα στην Πλατεία Συντάγματος ο σύλλογος «SOS Τροχαία Εγκλήματα» οργανώνει, για τέταρτη χρονιά στην Αθήνα, εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων Δυστυχημάτων. Φέτος συμμετέχουμε στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «Light of Hope», μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θυμάτων Τροχαίων (FEVR), που προσπαθεί να φωτίσει το ζήτημα μπροστά στα κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών.

Θα είμαστε εκεί με μια φωτογραφία των ανθρώπων που χάσαμε, με λίγα λόγια γι’ αυτούς κι αυτές, με λουλούδια που κόπηκαν όπως εκείνοι, με κεριά για να παραμένουν πάντα ορατά τα πρόσωπα αλλά και το μέγεθος του προβλήματος. Με τη Σιωπή μας και με τη Φωνή μας.

Σύμφωνα με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς, κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους 1.300.000 άνθρωποι στους δρόμους του κόσμου, θύματα τροχαίων συγκρούσεων. Πολλαπλάσιοι είναι οι τραυματίες που η ζωή τους θα σημαδευτεί από κάποια βαριά αναπηρία. Κανένας πόλεμος, καμιά επιδημία, καμιά φυσική καταστροφή δεν είχε ποτέ τέτοια αποτελέσματα. Συμφωνα με τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αν δεν ληφθούν ουσιαστικά μέτρα ο αριθμος θα φτάσει τα 2,4 εκατομμύρια κάθε χρόνο στα τέλη του 2020, με το 85% της αύξησης να αφορά τις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες, τις «νέες αγορές» δηλαδή της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Το υπέρτατο αγαθό της ζωής και η σχετικοποίησή του

Τροχαία: όχι ατυχήματα, αλλά εγκλήματα. 18 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων Δυστυχημάτων

της Τασίας Χριστοδουλοπούλου

Αφίσα του Δημήτρη Αρβανίτη

Στη νομική επιστήμη διατυπώνεται η άποψη ότι η ποινική προστασία στο έννομο αγαθό της ζωής είναι απόλυτη. Παρόλα αυτά όμως, η νομική θεωρία αποδέχεται ότι η ποινική προστασία είναι σχετική. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο της Εγκλήματα κατά της ζωής (2001), η καθηγήτρια Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, «αν η ποινική προστασία της ανθρώπινης ζωής ήταν απόλυτη, θα έπρεπε να απαγορεύεται και να τιμωρείται οποιαδήποτε δραστηριότητα που μπορεί να θέτει κινδύνους ή να βλάπτει το έννομο αγαθό». Και συνεχίζει: «Η λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων, η μόλυνση του περιβάλλοντος από την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την κίνηση των οχημάτων, ο εξοπλισμός των κρατών με πυρηνικά όπλα κλπ δημιουργούν σοβαρότατους κινδύνους για αόριστο αριθμό ατόμων […] Οι κίνδυνοι αυτοί θεωρούνται επιτρεπτοί από όλες τις έννομες τάξεις […]. Η ίδια λοιπόν η κοινωνική ζωή ή το κράτος για τον εαυτό του […] αναγνωρίζει χώρους επιτρεπόμενης κινδυνώδους δράσης».

Το παράθεμα δείχνει πώς η ηγεμονική ιδεολογία σχετικοποιεί όλες τις σύγχρονες εκπομπές κινδύνου, που έχουν ως τίμημα την ανθρώπινη ζωή, τις μετατρέπει από έγκλημα σε ατύχημα στην κοινή συνείδηση, στην προοπτική της μελλοντικής απεγκληματοποίησής τους. Έτσι μιλάμε πλέον όλοι για «εργατικό ατύχημα», «τροχαίο ατύχημα», «πυρηνικό ατύχημα» κ.λπ.

Η ψυχολογία του οδηγού: Σε τι διαφέρει από αυτήν του «κανονικού» ανθρώπου;

Τροχαία: όχι ατυχήματα, αλλά εγκλήματα. 18 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων Δυστυχημάτων

του Αλέξανδρου Αστρινάκη

Αφίσα του Δημήτρη Αρβανίτη

Η ψυχολογική διερεύνηση της συμπεριφοράς του οδηγού έχει αξία όταν τα συμπεράσματα χρησιμεύουν για την οικοδόμηση κάποιων εργαλείων που θα βοηθήσουν να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Η κακή συμπεριφορά του οδηγού δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία για να διορθωθεί, όπως γίνεται σε άλλες περιστάσεις: όταν τραυματισθεί ή πεθάνει ένας άνθρωπος στον δρόμο, όσο και να αλλάξει η συμπεριφορά του υπεύθυνου οδηγού, το κακό δεν αναπληρώνεται. Στο άρθρο αυτό, η ψυχολογία του οδηγού προσεγγίζεται με τρεις διαφορετικές έννοιες: α) το αμάξωμα-δέρμα, β) τη δυναμική της ομάδας εντός του αυτοκινήτου, γ) τον μεταβατικό χώρο του αυτοκινήτου.

Το αμάξωμα-δέρμα. Το δέρμα είναι το περίβλημα του σώματος. Όταν ο οδηγός μπαίνει στο αυτοκίνητο, η αίσθηση των ορίων του σώματος αλλοιώνεται. Το σώμα σχεδόν ακινητοποιείται σε μια θέση. Το αμάξωμα γίνεται το νέο «δέρμα». Τα όρια του σώματος επεκτείνονται. Αποκτούμε ένα ατσάλινο δέρμα και ένα σώμα με τελείως διαφορετικές δυνατότητες στον χώρο. Αλλάζει το οπτικό πεδίο, ακινητοποιούνται σχεδόν τα πόδια, αυξάνεται η ταχύτητα των αντανακλαστικών κινήσεων. Τι επιπτώσεις έχει όμως σε ψυχολογικό επίπεδο το αμάξωμα-δέρμα; Η επέκταση των ορίων του σώματος από το δέρμα στο αμάξωμα αυξάνει τον εγωισμό του οδηγού και αλλάζει σχεδόν την εξωτερική του εμφάνιση.