Ο οξύμωρος «πόλεμος» κατά της τρομοκρατίας

του Ζύγκμουντ Μπάουμαν

Άραγε στόχευσε με επιτυχία την «καρδιά της Ευρώπης» η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες, όπως υπαινίχθηκαν τόσοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης (όπως ο έχων αύρα αυθεντίας και πολυδιαβασμένος σχολιαστής των New York Times Roger Cohen, στο άρθρο του στις 22 Μαρτίου); Ή μήπως θα έπρεπε να καταδικάσουμε και να αποφύγουμε αυτό τον συμβολισμό, που τόσο εκτιμούν οι τρομοκράτες;

Μίκαελ Χάφτκα, «Μάθημα ιστορίας», 1997

Η «καρδιά» που οι τρομοκράτες επιλέγουν, στοχεύουν και κάνουν το παν για να χτυπήσουν είναι πάντα κάποιο από τα μέρη όπου αφθονούν, πάντα έτοιμες, οι τηλεοπτικές κάμερες και οι ανταποκριτές παραμονεύουν διψασμένοι για τη νέα συγκλονιστική αίσθηση που θα τους εγγυηθεί αυξημένη τηλεθέαση λίγων έστω ημερών. Ακόμα και δέκα φορές περισσότερα θύματα μεταξύ των Τροπικών του Καρκίνου και του Αιγόκερω (ας πούμε στη Σομαλία, την Υεμένη ή το Μάλι) δεν θα είχαν την παραμικρή τύχη να προβληθούν και να μεγεθυνθούν όσο αυτά που προσφέρουν οι επιθέσεις στη Νέα Υόρκη, τη Μαδρίτη, το Λονδίνο, το Παρίσι ή τις Βρυξέλλες. Είναι σε αυτά τα μέρη που και οι ψίθυροι αποκτούν την ισχύ κεραυνών: με ελάχιστα έξοδα (ένα αεροπορικό εισιτήριο, ένα καλάσνικοφ, ένα πρωτόγονο χειροποίητο εκρηκτικό, και τις ζωές ενός ή μιας χούφτας απελπισμένων), κι ο τελευταίος υπερ-φιλόδοξος δολοπλόκος μπορεί να αποκομίσει ατελείωτες ώρες, μέρες και εβδομάδες δωρεάν τηλεοπτικού χρόνου. Και, το πιο σημαντικό, να πυροδοτήσει μια νέα σειρά χτυπημάτων, εκ μέρους των κυβερνήσεων των διαφόρων κρατών, στις δημοκρατικές αξίες, τις οποίες καλούνται να προστατεύσουν και οι τρομοκράτες είναι αποφασισμένοι να καταστρέψουν.

Πώς οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον την κρίσιμη στιγμή

To μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες, 3

του Κρις Κόκινγκ

Μηνύματα συμπαράστασης στο οδόστρωμα, έξω από την αγορά των Βρυξελλών. Φωτογραφία Geert Vanden Wijngaert / AP/Press Association Images

Ο όρος «πανικός» χρησιμοποιείται ευρέως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να περιγράψει τις αντιδράσεις του πλήθους σε μαζικές τρομοκρατικές επιθέσεις, και οι Βρυξέλλες δεν αποτέλεσαν εξαίρεση με το βίντεο κινητού τηλεφώνου που δείχνει ξεκάθαρα τους ανθρώπους να προσπαθούν να ξεφύγουν από τον σταθμό του αεροδρομίου Zaventem. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απόδειξη αντιδράσεων που θα μπορούσαν να συνδέονται με «πανικόβλητη» συμπεριφορά — όπως σπρωξίματα ή τσαλαπατήματα άλλων στον δρόμο προς την έξοδο.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ταχύτητα των ανθρώπων την ώρα της διαφυγής από την σκηνή των επιθέσεων ήταν μια λογική αντίδραση σε μια υπαρκτή απειλή. Οι Βρυξέλλες προετοιμάζονταν και οι ίδιες για μια τρομοκρατική επίθεση στον απόηχο των επιθέσεων του Νοεμβρίου στο Παρίσι, και ήταν σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής μετά τις πρόσφατες επιδρομές κατά της τρομοκρατίας.

Ενώ τα μέσα ενημέρωσης προβλέπουν συχνά «μαζική υστερία» μετά από τέτοια γεγονότα, κάτι τέτοιο σχεδόν ποτέ δεν συμβαίνει. Πολλοί από εμάς που εμπλέκονται στη μελέτη και την πρακτική των απαντήσεων του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης θα ήθελαν να δουν αυτόν τον όρο να εξαφανίζεται από τις περιγραφές τέτοιων γεγονότων. Είναι πάρα πολύ βαρύς και σπάνια περιγράφει τα γεγονότα με ακρίβεια.

Η σφαγή των αθώων

To μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες, 2

του Χαμίντ Νταμπάσι

Μέσα σε λίγες ώρες, υποστηρικτές του ISIS/ISIL ανέλαβαν την ευθύνη μέσω ενός λογαριασμού Twitter. «Η ομάδα υποστηρικτών του ISIL ανέλαβαν την ευθύνη για τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες» διαβάζουμε στις ειδήσεις. «Έχουμε έρθει για σφαγή». Αυτός είναι ένας ψηφιακός πόλεμος στην πράξη, με πραγματικά θύματα, τρόμο που παραλύει, και εικονική ανάληψη ευθύνης.

Κάθε χαζοβιόλης με ένα λογαριασμό Twitter μπορεί να τιτιβίσει «Γαμ… το Βέλγιο. Το Βέλγιο ήθελε να βομβαρδίσει το Ισλαμικό Κράτος. Τώρα απολαύστε αυτό που έχουν σπείρει τα χέρια σας».

Ακριβώς τα ίδια tweets με τη σειρά τους χρησιμοποιήθηκαν από καλά χρηματοδοτούμενες, δεξιούς, ισλαμοφοβικούς μηχανισμούς προπαγάνδας για να καταγγείλουν το Ισλάμ, να στιγματίζουν τους μουσουλμάνους, και να ρίξουν περαιτέρω λάδι στην φωτιά του ξενοφοβικού μίσους με καλύτερο παράδειγμα αυτό των Ρεπουμπλικάνων υποψηφίων, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τεντ Κρουζ.

Γιατί το Βέλγιο;

 Το μαζικό έγκλημα στις Βρυξέλλες-1

του Τζέισον Μπερκ

Tου Plantu, από τη «Monde»

Το Βέλγιο φαντάζει αταίριαστο μέρος για σταυροδρόμι της ευρωπαϊκής εξτρεμιστικής βίας. Yπάρχουν  όμως αρκετοί λόγοι για τους οποίους πλήθος εξτρεμιστικών δραστηριοτήτων συγκεντρώνονται σ’ αυτό το μικρό κράτος. Πολλά από τα προβλήματα που οδηγούν σε μαχητικές αντιδράσεις είναι κοινά σε όλο τον κόσμο, ανεπτυγμένο και αναπτυσσόμενο και, αν και μπορεί να διαφέρουν σε σοβαρότητα, έχουν τα ίδια επακόλουθα. Για παράδειγμα, μια μεγάλη και ελλιπώς ενσωματωμένη μουσουλμανική μειονότητα, υψηλά επίπεδα ανεργίας των νέων σε αυτή την κοινότητα, διαθεσιμότητα όπλων, ένα πολύ ανεπτυγμένο δίκτυο επικοινωνιών και μεταφοράς, αρχές συχνά επαναπαυμένες και σταθερά με ανεπαρκείς πόρους, εγχώρια πολιτική αστάθεια.

Όπως και άλλες χώρες, έτσι και το Βέλγιο έχει δει τη φανερή ραγδαία εξάπλωση μιας βίαιης ιδεολογίας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και μεταξύ συνομήλικων που αν δεν ενθαρρύνουν άμεσα τη βία, σίγουρα προωθούν μια γεμάτη μίσος, μισαλλόδοξη και βαθιά συντηρητική κοσμοθεωρία.

Στα Ενθέματα αύριο 26 Μαρτίου

Στα «Ενθέματα» της 27ης Μαρτίου

(που κυκλοφορούν εκτάκτως με την κυριακάτικη «Αυγή» το Σάββατο 26 Μαρτίου)

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου,  Ράινχαρντ Μαρξ, Τζέισον Μπερκ, Χαμίτ Νταμπάσι,  Μάαρτεν ντεν Χέιερ, Κρις Κόκινγκ, Γιόριτ Ρέιπμα, Τόμας Σπέικερμπουρ, Βασίλη Κρεμμυδά, Παναγιώτη Σωτήρη, Τάσου Μπέτζελου, Χρήστου Τριανταφύλλου, Μαρίνου Σαρηγιάννη

ΤΟ ΜΑΖΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ

Εδουάρδος Σακαγιάν, «Λουόμενοι και οθόνες», 2005

* Γιατί το Βέλγιο;  Γράφει ο Τζέισον Μπερκ: «Ωστόσο, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ήταν ο πόλεμος στη Συρία που λειτούργησε σαν καταλύτης σε μεγάλα υφιστάμενα προβλήματα. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, από το Βέλγιο προέρχεται ο υψηλότερος κατά κεφαλήν αριθμός μαχητών στη Συρία από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Οι περισσότεροι εντάχθηκαν στο Ισλαμικό Κράτος, ενώ μερικοί επέλεξαν το παρακλάδι της Αλ Κάιντα, Αλ Νούσρα» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

**Η σφαγή των αθώων. Γράφει ο Χαμίντ Νταμπάσι: «Χρειάζεται είναι να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Η σφαγή των αθώων στις Βρυξέλλες είναι η επέκταση της σφαγής των αθώων στον ισλαμικό κόσμο, όχι απάντηση ή εκδίκηση γι’ αυτήν. Το ISIL δεν είναι απάντηση στον μιλιταρισμό των ΗΠΑ ή της ΕΕ. Είναι ένα λογισμικό των μηχανημάτων του θανάτου και της καταστροφής. Το ISIL δεν δημιουργήθηκε από την CIA ή οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία, όπως οι γελοίες θεωρίες συνωμοσίας ισχυρίζονται. Το ISIL είναι η λογική προέκταση των μιλιταρισμού των ΗΠΑ, όχι η συνωμοτική εφεύρεσή του. Είμαστε όλοι –Γάλλοι ή Άραβες, Χριστιανοί ή Μουσουλμάνοι, Βέλγοι ή Τούρκοι– πανομοιότυπα θύματα μίας και μόνο επιθετικής ιδεολογίας που μας σημαδεύει και μας σκοτώνει με την ίδια αρρωστημένη επιμονή. Καθώς θρηνούμε τα θύματα οποιαδήποτε πράξης του φαύλου κύκλου βίας στις Βρυξέλλες ή στη Βηρυτό, στο Παρίσι ή στο Χαλέπι, στο Σαν Μπερναντίνο ή στην Κωνσταντινούπολη, πρέπει να παραμείνουμε ακλόνητοι και να μην πέσουμε θύματα της κουτοπόνηρης νοητικής παγίδας του φαύλου κύκλου της βίας που έχει φτιαχτεί για να διαιωνίζει τον εαυτό της μεταξύ “τρομοκρατίας” και “πoλέμου κατά της τρομοκρατίας”» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

*** Πώς οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον την κρίσιμη στιγμή. Γράφει ο Κρις Κόκινγκ: «Ενώ τα μέσα ενημέρωσης προβλέπουν συχνά «μαζική υστερία» μετά από τέτοια γεγονότα, κάτι τέτοιο σχεδόν ποτέ δεν συμβαίνει. […] Ένας δημοσιογράφος του BBC τουιτάρισε εικόνες ενός χειριστή αποσκευών ο οποίος βοήθησε στην απομάκρυνση τραυματιών από τον αεροσταθμό, μετά την έκρηξη. Επίσης, πολλοί μίλησαν για τους εργαζόμενους σε ξενοδοχείο κοντά στο σταθμό του μετρό που έφεραν πετσέτες και σεντόνια για να βοηθήσουν τους τραυματίες, καθώς έβγαιναν στην επιφάνεια. Δεν θέλω, βέβαια, να πω ότι ο καθένας συμπεριφέρεται σαν υπερήρωας. Απλώς ότι η συχνά ήρεμη (σε αντίθεση με την «πανικοβλημένη») φύση των ανθρώπων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σημαίνει ότι η συνεργασία γίνεται ένας ψυχολογικός κανόνας. Ατομικές εγωιστικές ή αντι-κοινωνικές συμπεριφορές, συνήθως απορρίπτονται από το πλήθος ως σύνολο. Γιάννης Χατζηδημητράκης).

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ Ε.Ε.-ΤΟΥΡΚΙΑΣ

* Σαν ένα νέο και πιο βαρύ Μνημόνιο #Is This a Coup? #StopTheDeal. Γράφει ο Στρατής Μπουρνάζος: «Σαν ένα καινούργιο Μνημόνιο – κι αυτό ακόμα πιο βαρύ. Έτσι έλεγε μια φίλη ότι νιώθει για την υπογραφή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας. Ασφαλώς, η αναλογία με όρους ακριβείς δεν στέκει. Ωστόσο, όσοι το λένε, έχουν λόγους, ενώ οι όποιες διαφορές χειροτερεύουν την κατάσταση. Το πλήγμα  της συμφωνίας είναι πιο βαρύ, και επειδή έρχεται σωρευτικά, και επειδή το προσφυγικό-μεταναστευτικό-δικαιωματικό ήταν ένα κρίσιμο πεδίο για την κυβέρνηση και τον Σύριζα. Όχι τόσο για λόγους παράδοσης και αξιακούς, αλλά ατόφια πολιτικούς: υπήρξε βασικό πεδίο που έδειχνε τη διαφορά από τη “Δεξιά”, δίαυλος με τον οποίο η  κυβέρνηση αυτή επικοινωνούσε με τους αλληλέγγυους και τα κινήματα, βρίσκοντας απήχηση στην κοινωνία. Και το πλήγμα μοιάζει ασήκωτο επειδή, τώρα, η κυβέρνηση διεκδικεί την “ιδιοκτησία” της συμφωνίας, θεωρώντας τη “διπλωματική επιτυχία” και θετικό, έστω δειλό, βήμα.

Όσον αφορά την ουσία της συμφωνίας, βασική επιδίωξη και  κορμός της είναι η μείωση των ροών από την Τουρκία. Ωστόσο, οι ροές είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα προσφυγικές· επομένως, μείωσή τους σημαίνει μείωση των προσφυγικών ροών. Με όποιον τρόπο δηλαδή και αν επιτευχθεί η μείωση (περισσότερο ή λιγότερο νομότυπο, εξατομικευμένο, συλλογικό, με επαναπροωθήσεις, χάρη στην παρουσία των νατοϊκών πλοίων, με το χτύπημα των διακινητών κ.ο.κ.), αυτή θα αφορά πρόσφυγες».

** Τα τέσσερα λάθη του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και η Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας. Ανάλυση των Μάαρτεν ντεν Χέιερ, Γιόρριτ Ρέιπμα και  Τόμας Σπέικερμπουρ: «Η συμφωνία με την Τουρκία είναι χαρακτηριστική ως προς το δεύτερο και το τρίτο συστημικό σφάλμα. Οι πρόσφυγες που προσεγγίζουν από τη θάλασσα θα επαναπροωθούνται άμεσα, με αντάλλαγμα το ότι κάποιες (ποιες;) ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να δεχτούν κάποιους (ποιους;) Σύρους από την Τουρκία. Όσο η Ε.Ε. δεν αίρει τους περιορισμούς στη βίζα για τα άτομα τουρκικής υπηκοότητας, είναι εντελώς ασαφές το γιατί η Τουρκία θα έχει συμφέρον να κάνει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, η Τουρκία είναι απολύτως μια μη ασφαλής χώρα. Η τελευταία φορά που η Τουρκία καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για απάνθρωπη μεταχείριση αιτούντα άσυλο ήταν στις 15 Δεκεμβρίου του περασμένου χρόνου. Έτσι, οι πρόσφυγες θα εξακολουθήσουν να έχουν έννομο συμφέρον να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τις άλλες χώρες. Το κύριο πρόβλημα στην Τουρκία δεν είναι η έλλειψη χρημάτων, αλλά η έλλειψη ενός σωστού συστήματος απονομής δικαιοσύνης καθώς και η διασύνδεση των προσφύγων με ζωτικά πολιτικά ζητήματα όπως το Κουρδικό» (μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου).

*** WEB ONLY– Γιατί η Τουρκία δεν είναι ασφαλής «τρίτη χώρα». Νομική γνωμοδότηση με βάση το ενωσιακό δίκαιο. O δρ Reinhard Marx, για λογαριασμό της οργάνωσης ProAsyl, εξηγεί γιατί δεν είναι παραδεκτό, με  βάση το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ανακηρύξει την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα» (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

* Ελληνική Επανάσταση του 1821: ο πόλεμος και η νίκη της νεωτερικότητας. Συνέντευξη του Βασίλη Κρεμμυδά, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τεκμήρια, αναψηλαφήσεις, ερμηνείες (εκδ. Gutenberg). Μιλάει για τις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που οδηγούν στην Επανάσταση,  την πάλη παραδοσιακού-νεωτερικού, την πεφωτισμένη δεσποτεία του Καποδίστρια: «Ασχολούμαι με την Τουρκοκρατία από το 1955, οπότε είναι το πρώτο μου δημοσίευμα, το μόνο στην καθαρεύουσα, παραλίγο να με παρασύρει σε ατραπούς παραδοσιακούς. Και ο ιστορικός που μελετά την Τουρκοκρατία –μιλάω με βάση την προσωπική μου εμπειρία, βέβαια– στο βάθος, και χωρίς μερικές φορές να το συνειδητοποιεί, ψάχνει πως φτάσαμε στην Επανάσταση του 1821. Βλέπεις τις αλλαγές –εγώ τα βλέπω πεντακάθαρα πια. Και υποσυνείδητα ακόμα, το αίτημα το δικό μου, μελετώντας τον 18ο, τον 19ο αιώνα ήταν αυτό:  μέσα από ποιες διαδικασίες, ποιες αλλαγές φτάσαμε στην Επανάσταση».

** Πίσω στις πηγές: ληστές, γενίτσαροι, στρατιώτες και μισθοφόροι πριν το ’21. Ο Μαρίνος Σαρηγιάννης γράφει με αφετηρία δύο μελέτες που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, αφορούν την προεπαναστατική περίοδο και εδράζονται γερά σε άγνωστο αρχειακό υλικό: του Γιάννη Σπυρόπουλου Οθωμανική διοίκηση και κοινωνία στην προεπαναστατική δυτική Κρήτη  (όπου δημοσιεύεται σε ολόκληρο κατάστιχο με αποφάσεις του Βαχίτ Πασά, διοικητή της δυτικής Κρήτης την περίοδο 1817-1819 και  Έλληνες μισθοφόροι στην υπηρεσία της επαναστατικής Γαλλίας (1789-1815) του Φοίβου Οικονόμου και καταλήγει: «Ίσως είναι πράγματι νωρίς να ξαναγραφτεί η ιστορία του 1821. Αν μη τι άλλο, η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας χρήσης των οθωμανικών πηγών και του γεγονότος ότι είναι αδύνατο να αποσυνδεθεί η Επανάσταση από την ποικιλόμορφη και ακόμα εν πολλοίς άγνωστη προϊστορία της επιβάλλουν υπομονή: είναι πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να μάθουμε, πριν αποπειραθούμε μια νέα ερμηνεία του επαναστατικού γεγονότος. Πέρα από αυτό, προβάλλει επιτακτική νομίζω η ανάγκη να γνωρίζουμε πολύ καλά τις πηγές μας πριν προχωρήσουμε σε θεωρητικά σχήματα, να μη βιαζόμαστε να προχωρήσουμε χωρίς να έχουμε σιγουρέψει τα θεμέλιά μας: παρατήρηση που ίσως έχει και άλλες εφαρμογές σήμερα».

(ΞΑΝΑ)ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΛΤΟΥΣΕΡ ΣΗΜΕΡΑ

Με τη ευκαιρία του διημέρου «(Ξανα)διαβάζοντας τον Αλτουσέρ σήμερα», που οργανώνουν οι εκδόσεις «Εκτός Γραμμής» στις 2 και 3 Απριλίου, συζητάμε, εκ μέρους των εκδόσεων, με τον Παναγιώτη Σωτήρη και τον Τάσο Μπέτζελο:

** Ένας φιλόσοφος μαρξιστής και κομμουνιστής συνάμα. Λέει ο Παναγιώτης Σωτήρης, απαντώντας στην ερώτηση «Τι θα έλεγες σε έναν νέο άνθρωπο, έναν νέο αγωνιστή, που έρχεται σήμερα για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Αλτουσέρ»: «Να τον διαβάσει ως ένα φιλόσοφο που προσπάθησε να είναι μαρξιστής και κομμουνιστής συνάμα. Να τον διαβάσει κριτικά, με επίγνωση ότι οι εντάσεις, οι αντιφάσεις, τα διαρκή αυτοκριτικά «λυγίσματα του ραβδιού προς την άλλη πλευρά» είναι ακριβώς η ένδειξη της πάλης με το πώς μπορούμε να έχουμε θεωρία που να συμβάλει στη απελευθέρωση των πρακτικών των υποτελών τάξεων. Να τον διαβάσει όχι ως θεωρητική αναφορά απλώς, αλλά ως αφετηρία για να αναμετρηθεί και με τη μαρξιστική θεωρία αλλά και την πρακτική και τη στράτευση στον αγώνα για το χειραφέτηση και τον κομμουνισμό».

** Η «ήπειρος» Αλτουσέρ: για τη νέα μετάφραση του αλτουσεριανού έργου. Ο Τάσος Μπέτζελος, σχετικά με τη νέα μετάφραση του αλτουσεριανού έργου στα ελληνικά: «Παρότι κάθε κείμενο ή βιβλίο του Αλτουσέρ έχει τα δικά του, ενικά θα λέγαμε, χαρακτηριστικά, πρωτίστως σε επίπεδο ύφους και ορολογίας, εντούτοις όλα, στον έναν ή τον άλλον βαθμό, βρίσκονται σε διάλογο αφενός με τη συγκυρία (ο Αλτουσέρ στοχάζεται κατεξοχήν υπό τη συγκυρία, και όχι για τη συγκυρία) και αφετέρου με τον μαρξισμό και τη φιλοσοφία (ενδεχομένως, η ιδιαιτερότητα του Αλτουσέρ έγκειται σε αυτό το τελευταίο «και»…). Προκύπτει μια πυκνή, συνεκτική και παραστατική γραφή, η οποία αναζητά δρόμους ανανέωσης και απελευθέρωσης για τον μαρξισμό και κατ’ επέκταση για τον κομμουνισμό, ως τάση εγγεγραμμένη στην ίδια την κοινωνική πραγματικότητα. Πρόκειται για γραφή χωρίς επιτήδευση, και αυτό ακριβώς είναι το πρώτο στοιχείο που καλείται να διαφυλάξει κάθε εγχείρημα μετάφρασης του Αλτουσέρ στα ελληνικά ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα».

Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για ποπ κουλτούρα; Το παράδειγμα των Bernie Bros. Ο Χρήστος Τριανταφύλλου (με την ευκαιρία της εκδήλωσης του περιοδικού ΣΚΡΑ-punk για την ποπ κουλτούρα και την πολιτική, που θα γίνει στις 31.3) αναλύει την αντιπαράθεση γύρω από τους Bernie Bros (όρος συνδεόμενος με την καταφανώς μεγαλύτερη υποστήριξη που λαμβάνει ο Σάντερς από λευκούς μεσοαστούς νέους σε σχέση με την Κλίντον) και καταλήγει: «Αν δούμε τα ζητήματα της ποπ κουλτούρας ως αποπροσανατολισμό από άλλα σημαντικότερα, ως κουτσομπολιό ή ως προβλήματα ανθρώπων που δεν έχουν άλλα προβλήματα (όπως ακούστηκε για το θέμα με τα Όσκαρ), τότε θα χάσουμε την μεγάλη εικόνα: μέσα από νέα κανάλια, οι άνθρωποι μπορούν πλέον να θίγουν και νέα ζητήματα, να τα συνδέουν με παλαιότερα και να συζητούν για το τι τους διαμορφώνει ως άτομα και ως μέλη μιας κοινωνίας που είναι πολύ πιο άνιση σε πολλαπλά επίπεδα (ταξικά, έμφυλα, φυλετικά). Και ειδικά από μια αριστερή σκοπιά, η μαζική –όπως αποκαλούνταν παλαιότερα– κουλτούρα μπορεί να αποτελέσει ένα από τα βασικότερα διακυβεύματα».

Το ISIS προϊόν της διάλυσης του κράτους και της κατάρρευσης της κοινωνίας

Συνέντευξη του Χαμίτ Μποζαρσλάν στον Πολυμέρη Βόγλη

 Μιλάει για το ISIS, τη Συρία, την Τουρκία, το προσφυγικό

Ο Hamit Bozarslan, που διδάσκει σήμερα στην EHESS στο Παρίσι θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ιστορικούς και πολιτικούς επιστήμονες, που ασχολούνται με τη σύγχρονη Τουρκία, τη Μέση Ανατολής και το Κουρδικό. Ο Χ. Μποζαρσλάν βρέθηκε στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ (Παράρτημα Ελλάδας). Μίλησε, στη σειρά «Rethinking Europe», στις 5 Φεβρουαρίου, με θέμα «Όταν οι κοινωνίες καταρρέουν: βία και κοινωνική αποσύνθεση στη Μέση Ανατολή και οι επιπτώσεις της στην Ευρώπη». Ο ιστορικός Πολυμέρης Βόγλης (Παν. Θεσσαλίας) του έθεσε μερικά ερωτήματα για το ISIS, την κατάσταση στη Συρία και την Τουρκία, την προσφυγική κρίση.

Οι εικόνες και οι πληροφορίες για τη δράση του ISIS στη Συρία και το Ιράκ έχουν προκαλέσει διεθνώς ένα σοκ και την αίσθηση ότι πρόκειται για μια πρωτοφανή νέα απειλή. Είναι, όντως, το ISIS ένα νέο φαινόμενο; Ποια, κατά τη γνώμη σου, είναι η διαφορά του σε σχέση με προηγούμενες μορφές ισλαμικής τρομοκρατίας, όπως η Αλ Κάιντα;

To ISIS, πρώτα απ’ όλα, είναι προϊόν της διάλυσης του κράτους και της κατάρρευσης της κοινωνίας, κατά κύριο λόγο στη Συρία και εν μέρει στο Ιράκ, τη Λιβύη, και ορισμένες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Αναδύθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία οι διεθνείς μετακινούμενες ομάδες τζιχαντιστών είχαν ενισχυθεί σημαντικά και υπήρχε αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων μορφών ριζοσπαστισμού που δημιουργούνταν αφενός στον μουσουλμανικό κόσμου και αφετέρου στο περιθώριο των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Σε αντίθεση με τα τζιχαντιστικά κινήματα του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένης της Αλ-Κάιντα, το ISIS ανέπτυξε ταυτόχρονα μια διπλή δυναμική: μια εν πολλοίς ορθολογική διαδικασία οικοδόμησης κράτους σε διαλυμένες κοινωνίες, μαζί με μια ακραία βία και μια βία αυτοθυσίας που καταστρέφουν κάθε ορθολογισμό, συμπεριλαμβανομένου αυτού που απαιτείται για την οικοδόμηση ενός κράτους. Στην πραγματικότητα, παρά τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο ιστορικών περιόδων, θα μπορούσε κανείς να συγκρίνει το ISIS με το ναζιστικό φαινόμενο, το οποίο ήταν ταυτόχρονα ορθολογικό και αυτοκαταστροφικό, ένα παράδοξο που κέντρισε το ενδιαφέρον στοχαστών όπως η Χάνα Άρεντ, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Ερνστ Μπλοχ, ο Καρλ Κράους, ο Σεμπάστιαν Χάφνερ και ο Σίγκμουντ Φρόιντ την δεκαετία του ’30 και του ’40.

Ένας είναι ο εχθρός;

του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου 

Το λογικό, μετά το μακελειό στο Παρίσι, θα ήταν ο ISIS να ενώνει — εναντίον του. Όμως, η ρωσοτουρκική κρίση οξύνεται, η σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας για το μέλλον του Άσαντ συνεχίζεται και ο αλληλοσφαγιασμός των αντιπάλων του ISIS/Daesh στη Συρία το ίδιο. Το λογικό, ενόψει πολέμου, θα ήταν ο πόλεμος να ενώνει – εναντίον του. Όμως το Μέτωπο της Αριστεράς και το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα στηρίζουν τον Ολάντ, ενώ η Αστυνομία συλλαμβάνει ακτιβιστές του Ensemble, του ΝPA και του Αlternative Libertaire. Είναι προφανές: υπάρχει πρόβλημα στην ιεράρχηση των αντιπάλων – και είναι σοβαρό.

Οι Iταλοί περιπαίζουν τους τζιχαντιστές: «ISIS, [ξύλο] με τα
χέρια, όποτε θέλετε» (από το twitter της Silvia Cirocchi)

Κάθε πολιτική σύγκρουση οργανώνεται γύρω από διλήμματα, και τελικά γύρω από μια κεντρική αντίθεση· για να αφορά όμως τους πολλούς, χρειάζεται να είναι και συγκεκριμένη. Στην παράδοση της Αριστεράς, «ο βασικός εχθρός βρίσκεται στην ίδια μας τη χώρα» (Λίμπκνεχτ), άρα επιδίωξη είναι «η ήττα της δικής μας αστικής τάξης» (Λένιν): ξεχνώντας το, η κοινοβουλευτική γαλλική Αριστερά γίνεται αριστερή πτέρυγα του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού· απολυτοποιώντας το, η εκδοχή της που αντιστέκεται παραμένει μειοψηφική, γιατί μοιάζει υπερβολικά αφηρημένη μπροστά στο φόβο που προξενεί μετά τις 13/11 μια ξεχασμένη βαλίτσα σε κάποιο πεζοδρόμιο του Παρισιού. Όπως στις ανθρώπινες σχέσεις, έτσι και στην πολιτική, χρειάζεται κανείς να παίρνει στα σοβαρά τους φόβους των ανθρώπων – ιδίως όταν αυτοί πατούν στην πραγματικότητα: μια επίθεση αυτοκτονίας σε ένα μπαρ που κοστίζει τη ζωή σαράντα ανθρώπων, δημιουργεί τον εύλογο φόβο ότι αυτό μπορεί να ξανασυμβεί. Εδώ λοιπόν η «κύρια αντίθεση» με το γαλλικό κράτος και τον δυτικό ιμπεριαλισμό δεν αρκεί: εκτός από τον γαλλικό στρατό, στη χώρα υπήρξε, αν δεν υπάρχει ακόμα, και ο ISIS, και τη «συγκεκριμένη» απάντηση στη δεύτερη αιματοχυσία μέσα σε δέκα μήνες μοιάζει να την έχουν ο στρατός και η αστυνομία· τα άλλα φαίνονται ιδεολογίες και παλιομοδίτικη πολιτική. Είναι όμως;

Μόλενμπεκ, η καθημερινότητα στο “γκέτο”

της Μαρίας Πετρίτση

Βρυξέλλες, 26 Νοεμβρίου 2015. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις μια πόλη, ή μια γειτονιά, είναι να την περπατήσεις. Στις μέρες μας η πιο συζητημένη και επίκαιρη γειτονιά των Βρυξελλών είναι το Μόλενμπεκ (καθώς σε αυτή, μετά την 13η Νοεμβρίου, έγιναν συλλήψεις εννιά υπόπτων για τις επιθέσεις στο Παρίσι). Κάποτε η περιοχή αυτή αποκαλούνταν «το Μικρό Μάντσεστερ του Βελγίου» λόγω της έντονης βιομηχανικής ανάπτυξης που γνώρισε πριν από έναν περίπου αιώνα, σήμερα όμως έχει τη φήμη πως «χρειάζεσαι διαβατήριο για να περάσεις», και αυτό, πέρα από αστεϊσμός είναι σε μεγάλο βαθμό και μια δυσάρεστη πραγματικότητα.

Μόλενμπεκ, 15.11.2015. Φωτογραφία: Emmanuel
Dunand/AFP

Ο δήμος των 95.000 κατοίκων είναι δομημένος σε δύο κομμάτια που χωρίζονται από τις γραμμές του τρένου. Δυτικά του σιδηροδρομικού σταθμού απλώνεται η αμιγώς οικιστική περιοχή και τα κτίρια της δεκαετίας του ’50 και του ’60, που αρχικά κατοικούνταν αποκλειστικά από Βέλγους. Ανατολικά του σιδηροδρομικού σταθμού ανθεί το εμπόριο, η νυχτερινή ζωή, τα θέατρα και το αραβικό φολκλόρ που, όσο διαρκεί το φως της μέρας, προσελκύουν έναν σημαντικό αριθμό τουριστών και επισκεπτών. «Πρόκειται για την “αραβική γειτονιά”, που άλλοτε έμοιαζε με το Μαρακές, στις μέρες μας όμως κινδυνεύει σοβαρά να μεταμορφωθεί σε ένα νέο Πεσαβάρ», τονίζει χαρακτηριστικά η δήμαρχος.

Η κήρυξη πολέμου εκ μέρους του Ολάντ δεν θα απαλλάξει την Ευρώπη από την τρομοκρατία

WEB OBLY

του Ορελιέν Μοντόν

μετάφραση: Στρ. Μπουλαλάκης, Γιάννης Χατζηδημητράκης

Σκίτσο του Μαρκ Ουίλσον

O Φρανσουά Ολάντ επιβεβαίωσε ότι η γαλλική κυβέρνηση θα υιοθετήσει σκληρή στάση ως απάντηση στις επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου. Ο σοσιαλιστής Πρόεδρος άφησε να εννοηθεί αρκετές φορές ότι τα αντίποινά του θα ξεπεράσουν σε σφοδρότητα ακόμη και εκείνα του Νικολά Σαρκοζί – του δεξιού προκατόχου του στην προεδρία και αντιπάλου του στις εκλογές του 2017, παρά τη φήμη του τελευταίου ως «σκληρού». Οι γαλλικές δυνάμεις ήδη βομβαρδίζουν τη Συρία.

Η αρχική συναισθηματική αντίδραση του Προέδρου, λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις, μπορεί να δικαιολογηθεί λόγω της φρίκης που επικράτησε. Ωστόσο, τις μέρες που ακολούθησαν, πολιτικοί από την Δεξιά ως την Αριστερά και η πλειοψηφία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης έχουν εγκαταλείψει κάθε σύνεση και λογική. Έχουν προσπαθήσει να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο στην πλειοδοσία των πιο αντιδραστικών, βίαιων και διχαστικών ρητορειών.

Ηρωισμός και ένδοξος θάνατος: Γιατί το ISIS ελκύει τους νέους

συνέντευξη του Ολιβιέ Ρουά

μετάφραση: Μαίρη Ζαμπετάκη

Ο Ολιβιέ Ρουά διευθυντής ερευνών στον Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πρίνστον, θεωρείται ένας από τους εγκυρότερους, παγκοσμίως, μελετητές του πολιτικού Ισλάμ. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Οι αυταπάτες της 11ης Σεπτεμβρίου: Στρατηγική και τρομοκρατία» (μετ. Νίκος Ζαρταμόπουλος, Εστία 2003) και  Το παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ (μετ. Βιργινία Πισιμίση, Scripta 2006).  Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλάει για την «ηρωική» εικόνα του ISIS, που αυτή αποτελεί (και όχι η θρησκεία) βασικό πόλο έλξης για τους νέους της Δύσης.

Σε τι διαφέρει ο Daesh[1] από προηγούμενα τρομοκρατικά κινήματα;

Ο Daesh είναι παιδί του Μπιν Λάντεν και του Σαντάμ Χουσεΐν.  Όπως και μια σειρά από άλλες τέτοιες περιφερειακές ομάδες που προσπάθησαν να έρθουν στο προσκήνιο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, πρωτοεμφανίστηκε ως συνέχεια της Αλ Κάιντα αλλά αποφάσισε να αυτονομηθεί και να εγείρει εδαφικές διεκδικήσεις ανακηρρύσσοντας το χαλιφάτο του Ιράκ, το οποίο απεκάλεσαν «Ισλαμικό Κράτος».  Αυτό ακριβώς ήταν το νέο στοιχείο.  Η Αλ Κάιντα δεν επιχείρησε ποτέ να ελέγξει μια συγκεκριμένη περιοχή. Φρόντιζαν να έχουν πυρήνες σε πολλές και διαφορετικές χώρες, εξού και είχαμε Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν, στην Υεμένη, στο Σουδάν κ.ο.κ.  Η βασική τους ιδέα ήταν η παγκοσμιοποίηση και ο σκοπός τους ήταν να βάλουν στο στόχαστρο το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μαδρίτη ή τη Νέα Υόρκη.  Όμως, ποτέ δεν διεκδίκησαν το Ριάντ, τη Βαγδάτη ή το Κάιρο.

Το Παρίσι της Μ. Ανατολής και η Βυρητός της Ευρώπης

του Άνταμ Σατζ

Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου, Γιάννης Χατζηδημητράκης

Πριν από τον λιβανέζικο εμφύλιο, η Βηρυτός ήταν γνωστή ως το Παρίσι της Μέσης Ανατολής. Σήμερα, είναι το Παρίσι εκείνο που μοιάζει όλο και περισσότερο με Βηρυτό της Δυτικής Ευρώπης, μια πόλη εμπρηστικών εθνοτικών εντάσεων, καταστάσεων ομηρίας και βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας. Οι Παριζιάνοι επέστρεψαν στους δρόμους και τα cafés με την ίδια αφοσίωση στην κανονικότητα που σαν από θαύμα επιδεικνύουν και οι Λιβανέζοι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Même pas peur,[1] διακηρύττουν με θαυμαστό πείσμα σε αφίσες και στους τοίχους της Place de la République. Αλλά ο φόβος είναι διαβρωτικός, και δεν περιορίζεται στη Γαλλία. Μόνο στις τελευταίες εβδομάδες, το ISIS οργάνωσε σφαγές στη Βαγδάτη, την Άγκυρα και τη νότια Βηρυττό, και κατέρριψε ένα ρωσικό αεροπλάνο με 224 επιβάτες. Και, επιπλέον, χλεύασε τους επιζώντες με απειλές για μελλοντικές επιθέσεις, λες και αυτό που βαθιά επιθυμούσε ήταν να προκαλέσει βίαια αντίποινα.

Σκίτσο του Michel Kichka

Σοκαρισμένη ήδη από τις σφαγές του Ιανουαρίου, η Γαλλία φαίνεται πρόθυμη να ικανοποιήσει αυτή την επιθυμία. «Nous sommes dans la guerre»,[2] δήλωσε ο Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος προσπαθεί να παρατείνει την τωρινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης τροποποιώντας το Σύνταγμα. Δεν πέρασαν καλά καλά 48 ώρες από το συμβάν στο Παρίσι, και η Γαλλία εξαπέλυσε ένα νέο γύρο αεροπορικών επιθέσεων εναντίον της Ράκα, μαζί με τη Ρωσία. Με τις συντονισμένες επιθέσεις μιας μόλις νύχτας, το ISIS –μια πολιτοφυλακή με χαρακτηριστικά αίρεσης, δύναμης ίσως 35.000 αντρών, η οποία διοικεί ένα «χαλιφάτο» που έχουν ανακηρύξει μόνοι τους και που κανείς δεν αναγνωρίζει ως κράτος– κατάφερε να αποσπάσει από τη Γαλλία κάτι που αυτή αρνιόταν στο FLN[3] της Αλγερίας μέχρι το 1999, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία της: την αναγνώριση ότι ενεπλάκη σε έναν πόλεμο, και όχι απλώς σε μια εκστρατεία κατά κάποιων «παρανόμων». Στην απίθανη περίπτωση που η Γαλλία στείλει πεζικό στη Συρία, θα έχει δώσει στο ISIS την ευκαιρία που καιρό τώρα ζητάει: μάχη σώμα με σώμα, με δυτικούς «σταυροφόρους», στο δικό του έδαφος.

Το πένθος

του Στρατή Μπουρνάζου

Μιλώντας για το τρομερό γεγονός της 13.11, νιώθω ότι πριν από κάθε ανάλυση, ακόμα την πιο εμβριθή, προηγείται, κάτι άλλο: το πένθος, η οργή, το να νιώσουμε τι συνέβη. Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με ένα παράδειγμα, αν και οι καταστάσεις δεν είναι συγκρίσιμες, γιατί ο τυφλός τρόμος του ISIS –στη Βηρυτό, στο Παρίσι και παντού– αγγίζει το ανείπωτο.

Σκίτσο του Ιρανού Hadi Heidari

Όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας ή ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, το πρώτο που κάναμε δεν ήταν να αναλύσουμε τα αίτια της χρυσαυγίτικης βίας ή της αστυνομικής αυθαιρεσίας, το ποιος όπλισε το χέρι του δολοφόνου. Αυτά ήρθαν αργότερα. Αμέσως μετά το αρχικό μούδιασμα, ξεχυθήκαμε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούμε. Και πενθήσαμε.

Ας προσπαθήσουμε, και τώρα, να νιώσουμε τι έγινε. Πάνω από εκατόν πενήντα άνθρωποι νεκροί, νέοι κυρίως, εκεί που έπιναν το ποτό τους, μιλούσαν, λέγαν σπουδαία πράγματα ή χαζολογούσαν, κάναν όνειρα, σχέδια, μιλούσαν για τις αγωνίες τους, είτε απλώς πέρναγαν τη βραδιά τους. Πώς είναι να συμβαίνει στη γειτονιά σου κάτι τέτοιο; Στη γωνιά, δυο τετράγωνα παραπέρα, ή στο καφέ που βλέπεις τους φίλους σου;

Αντιγράφω από ένα μέιλ της φίλης μου  Άλκηστης Τσάμπρα, που ζει στο Παρίσι, στη γειτονιά όπου έγιναν δυο από τις επιθέσεις: «Παρακολουθώ όλη μέρα ειδήσεις, ακούγοντας και βλέποντας τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά, και είμαι ακόμα μουδιασμένη, δεν έχω ούτε ξεκάθαρα συναισθήματα ούτε ξεκάθαρες σκέψεις, εκτός από τη διαπίστωση ότι ζω την απόλυτη φρίκη. Ότι ο στόχος ήμουνα εγώ και οι φίλοι μου που βγαίνουμε να πιούμε τη μπύρα μας μετά το γραφείο στο μπαρ της γειτονιάς ή να πάμε στη συναυλία Παρασκευή βράδυ. Το πρωί ξύπνησα με τις εικόνες των νεκρών σωμάτων, πεσμένα στους δρόμους που περπατάμε καθημερινά, και σκεπασμένα με τα σεντόνια που οι άνθρωποι έριχναν από τα παράθυρα. Και με την πεποίθηση ότι αυτό θα το ξαναζήσουμε, κάπου αλλού ή πάλι εδώ».

Γκρεγκορύ Ραμπενμπέργκ, ένα πρόσωπο από το Παρίσι

της Μαγδαληνής Βαρούχα

Ο Gregory Reibenberg

Ο Grégory Reibenberg, o Γαλλοεβραίος ιδιοκτήτης του μπιστρό «La Belle Equipe», όπου έχασαν τη ζωή τους 19 άτομα, μεταξύ των οποίων και η μουσουλμάνα γυναίκα του (την οποία δεν θα μπορούσε να έχει παντρευτεί στο μη κοσμικό κράτος-απαρτχάιντ του Ισραήλ, που αναγνωρίζει μόνο γάμους ομόθρησκων) εμφανίζεται για λίγα λεπτά στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του France2, δυο μέρες μετά τις επιθέσεις, δίπλα σε έναν ψυχολόγο που στηρίζει αυτόν και την οχτάχρονη κόρη του. Λέει ότι είναι συντετριμμένος, προσπαθεί να καταλάβει, δεν ζητάει εκδίκηση, δεν του φταίνε οι μουσουλμάνοι ούτε κανείς άλλος με βάση το χρώμα ή τη θρησκεία· θέλει απλά να συνεχίσει τη δουλειά στο μπιστρό με τους πολύχρωμους πελάτες του, θέλει να ξαναβρεί τη ζωή, τη χαρά, τους φίλους και τους θαμώνες του (όσους απέμειναν μετά το μακελειό) και, πάνω απ’ όλα, θέλει να στηρίξει τη μικρή του κόρη. «Πρέπει να συνεχίσουμε, να είμαστε έξω, στα πεζοδρόμια, στα μπαρ, στα θεάματα, στη ζωή. Μπορούμε να χαμογελάμε και με τις πληγές στο πρόσωπο. Μπορούμε να είμαστε πάλι ευτυχισμένοι, δεν έχουμε άλλη επιλογή».

Τέσσερα ερωτήματα σχετικά με την επίθεση στο Παρίσι, την Ευρώπη και το ISIS

του Τζέιμς Μπάτλερ

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

1. Τι προσπαθεί να πετύχει η τρομοκρατία;

Αν και η ίδια η «τρομοκρατία» είναι ένα είδος πολιτικού ποδοσφαίρου –ο ορισμός της εξαρτάται από την πολιτική της ερμηνεία– είναι λογικό να την θεωρούμε ως μια ασύμμετρη πράξη πολέμου, με σκοπό την προβολή ενός μηνύματος με τη χρήση της βίας, ώστε είτε να «οξύνει τις αντιθέσεις» μέσα σε μια κοινωνία είτε να προκαλέσει τη σπασμωδική αντίδραση του αντιπάλου.

Οι δύο κυρίαρχες ερμηνείες της «ισλαμικής» τρομοκρατίας εντοπίζουν το πρόβλημα είτε σε μια υποθετική αποτυχία του ισλαμικού πολιτισμού να εκσυγχρονιστεί (η συντηρητική άποψη) είτε ως αποτέλεσμα διαστρεβλωμένης ερμηνείας από τους σύγχρονούς ουαχαμπίτες (τυπική φιλελεύθερη άποψη). Όπως επισημαίνει ο Arun Kundnani, η επιμονή σε καθαρά ιδεολογικούς λόγους γένεσης του φαινομένου συσκοτίζει τους ευρύτερους πολιτικούς ανταγωνισμούς στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό μέτωπο.

Διαβάζοντας το κύριο άρθρο της Liberation, αυτό που κάνει εντύπωση είναι η παντελής έλλειψη αναφοράς σε οποιαδήποτε κίνητρα από την μεριά των επιτιθέμενων: ​​πρόκειται για «τυφλή τρομοκρατία» και «αυτοκτονικό μυστικισμό». Τα λίγα που ξέρουμε είναι ότι ένας εισβολέας αναφέρθηκε στη σύγκρουση στη Συρία πριν πραγματοποιήσει τις εκτελέσεις και ότι το ISIS ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις. Αυτό φαίνεται να ι ταιριάζει με τις δηλώσεις που διαβάζουμε ή ακούμε από δράστες άλλων τρομοκρατικών επιθέσεων: αυτό που συνδέει τον Τζοχάρ Τσαρνάεφ, έναν από τους βομβιστές της Βοστώνης, με τους δολοφόνους του Lee Rigby[1] είναι μια κοινή αντίληψη ενός πολέμου της Δύσης εναντίον των μουσουλμάνων, διεξαγόμενου στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, καθώς και η πρόθεση για μεταφορά αυτής της σύγκρουσης στη Δύση.

Βηρυτός, Παρίσι

WEB ONLY

του Joey Ayoub
μετάφραση Νικ. Δρυμητινός

Σκίτσο του Ιρανού Hadi Heidari, μετά τις σφαγές στη Βυρητό και το Παρίσι

«Κατάγομαι από μια προνομιούχα γαλλόφωνη κοινότητα του Λιβάνου. Αυτό σημαίνει ότι πάντα έβλεπα τη Γαλλία σαν δεύτερο σπίτι μου. Οι δρόμοι του Παρισιού μου είναι οικείοι σαν τους δρόμους της Βηρυτού. Ήμουν στο Παρίσι, πριν από λίγες μέρες.

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου, Παρασκευή 13 Νομεβρίου. Δυο τρομακτικές νύχτες. Την πρώτη νύχτα, έχασαν τη ζωή τους πάνω από σαράντα άνθρωποι στη Βηρυτό, τη δεύτερη πάνω από εκατό στο Παρίσι.

Και μου φαίνεται ξεκάθαρο ότι, για όλο τον πλανήτη, οι νεκροί συμπολίτες μου στη Βυρητό μετράνε λιγότερο από τους νεκρούς του Παρισιού.

«Εμείς» δεν έχουμε ένα safe button στο facebook. Για «εμάς» δεν κάνουν, αργά το βράδυ, δηλώσεις οι ισχυροί αυτού του κόσμου, δεν μιλάνε τα εκατομμύρια των online χρηστών.

«Εμείς» δεν αλλάζουμε πολιτικές που θα επηρεάζουν τις ζωές αμέτρητων αθώων προσφύγων.

Δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφές.

Το λέω χωρίς καμιά κακία, μόνο με θλίψη.

Είμαστε σε πόλεμο;

του Ετιέν Μπαλιμπάρ

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

[…] Σε αυτό τον νομαδικό, πολύμορφο και ασύμμετρο πόλεμο, οι πληθυσμοί και απ’ τις «δύο όχθες» της Μεσογείου κρατούνται σαν όμηροι. Τα θύματα των επιθέσεων στο Παρίσι, μετά από αυτά της Μαδρίτης, του Λονδίνου, της Μόσχας, της Τυνησίας, της Άγκυρας, της Βυρηττού, με τους αγαπημένους τους και τους γείτονές τους, είναι όλοι όμηροι. Οι πρόσφυγες που αναζητούν άσυλο ή συναντούν τον θάνατο κατά χιλιάδες ενώ αντικρίζουν την ευρωπαϊκή ακτογραμμή, είναι όμηροι. Οι Κούρδοι, που σφυροκοπούνται από τον τουρκικό στρατό, είναι όμηροι. Όλοι οι πολίτες των αραβικών κρατών είναι όμηροι, πιασμένοι στη σιδερένια τανάλια της κρατικής τρομοκρατίας, του φανατικού τζιχαντισμού και των βομβαρδισμών από ξένες δυνάμεις.

Σκίτσο της Γαλλίδας Mathilde Adorno

Οπότε, τι μπορούμε να κάνουμε; Με κάθε κόστος, πρώτον, πρέπει να στοχαστούμε μαζί και να αντισταθούμε σε κάθε είδους φόβο, αμάλγαμα και παρόρμηση για εκδίκηση. Εξυπακούεται πως πρέπει να πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα πολιτικής και στρατιωτικής προστασίας, και να κινητοποιήσουμε τις υπηρεσίες αντικατασκοπείας και ασφάλειας, προκειμένου να αποτρέψουμε μελλοντικές τρομοκρατικές ενέργειες ή να τις αντιμετωπίσουμε, και αν είναι δυνατόν να δικάσουμε και να τιμωρήσουμε τους ενόχους και τους συνεργούς τους. Όμως, παράλληλα με αυτά, πρέπει να απαιτήσουμε την πιο εναργή επαγρύπνηση εκ μέρους των «δημοκρατικών» κρατών αναφορικά με πράξεις μίσους εναντίον όσων αλλοδαπών ή πολιτών τους οι οποίοι, εξαιτίας της καταγωγής, της πίστης ή του τρόπου ζωής τους, μπορεί να στοχοποιηθούν ως ο «εσωτερικός εχθρός» από αυτόκλητους πατριώτες. Και, επιπλέον: να απαιτήσουμε τα κράτη αυτά –κατά την ενδυνάμωση των μηχανισμών ασφαλείας τους– να σεβαστούν τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα που αποτελούν το θεμέλιο της ίδιας τους της νομιμοποίησης. Τα παραδείγματα του αμερικανικού «Πατριωτικού Νόμου» και του Γκουαντάναμο μας διδάσκουν ότι αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο.

Η στρατηγική της Δύσης: Ο πόλεμος πρέπει να συνεχιστεί…

WEB ONLY

του Sebastian Budgen

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Προσθέστε λεζάντα

Είναι, ίσως,  η κατάλληλη στιγμή να αναλογιστούμε την ιδιοφυΐα της αντιτρομοκρατικής στρατηγικής της Δύσης, την οποία κατόπιν μπορούμε να θαυμάσουμε σε όλη της τη στρατηγική και τακτική συνοχή:

1. Καταπολεμά τους βομβαρδισμούς και τις τυφλές δολοφονίες πολιτών με βομβαρδισμούς και τυφλές δολοφονίες πολιτών.
2. Καταπολεμά τις επιθέσεις στις πολιτικές ελευθερίες και τα δικαιώματα με επιθέσεις στις πολιτικές ελευθερίες και τα δικαιώματα.
3. Καταπολεμά τις προσπάθειες των τζιχαντιστών να προωθήσουν την αντίληψη ότι το Ισλάμ και η Δύση αποτελούν δύο ασυμφιλίωτα και ανταγωνιστικά στρατόπεδα, προωθώντας την αντίληψη ότι το Ισλάμ και η Δύση αποτελούν δύο ασυμφιλίωτα και ανταγωνιστικά στρατόπεδα.
4. Καταπολεμά την προπαγάνδα των τζιχαντιστών σχετικά με την αχαλίνωτη ισλαμοφοβία της Δύσης προωθώντας την αχαλίνωτη ισλαμοφοβία στη Δύση.
5. Καταπολεμά την εξάπλωση μιας αντιδραστικής μορφής του πολιτικού Ισλάμ κλείνοντας συμφωνίες και οικοδομώντας πολιτικές συμμαχίες με τα κράτη εκείνα που σχετίζονται περισσότερο από όλα με την εξάπλωση των πιο αντιδραστικών μορφών του πολιτικού Ισλάμ.
6. Καταπολεμά την αντίληψη ότι οι δυτικές δυνάμεις δρουν σαν νέοαποικιακές δυνάμεις που για την υπεράσπιση των στενών συμφερόντων τους υποστηρίζουν τα πιο ολοκληρωτικά, διεφθαρμένα και ξεπουλημένα καθεστώτα, υποστηρίζοντας τα πιο ολοκληρωτικά, διεφθαρμένα και ξεπουλημένα καθεστώτα σαν νεοαποικιακές δυνάμεις που υπερασπίζουν μόνο τα στενά τους συμφέροντα.
7. Καταπολεμά την αυτοπροβολή του Daesh [1] ως νόμιμου κράτους που βρίσκεται σε πόλεμο με τις δυτικές δυνάμεις, εξαγγέλλοντας ότι οι δυτικές δυνάμεις βρίσκονται σε πόλεμο με το κράτος που είναι γνωστό ως ISIS.
8. Καταπολεμά την προπαγάνδα του του Daesh ότι η Δύση είναι μια παρηκμασμένη ζώνη χωρίς πνευματικότητα και χωρίς μέλλον, που χαρακτηρίζεται μόνο από την προσκόλλησή της σε συβαριτικές και ηδονιστικές δραστηριότητες, υπερασπιζόμενη συβαριτικές και ηδονιστικές δραστηριότητες ως την ειδοποιό διαφορά που τη διακρίνει από το ISIS.
9. Καταπολεμά τον ισχυρισμό των τζιχαντιστών ότι τα μεταρρυθμιστικά ισλαμιστικά ρεύματα που θεωρούν ότι μπορούν να πάρουν την εξουσία μέσω εκλογών είναι αφελή, υποστηρίζοντας ένα πραξικόπημα εναντίον του μεταρρυθμιστή ισλαμιστή προέδρου ο οποίος πήρε την εξουσία μέσω εκλογών.
10. Καταπολεμά τον ψευδή αντισιωνισμό των ριζοσπαστών ισλαμιστών, που βασίζεται στο επιχείρημα ότι η Δύση ακολουθεί μια πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών στην περίπτωση του Ισραήλ, που λαμβάνει έναν κρουνό χρημάτων και όπλων παρά τη μεταχείριση που επιφυλάσσει στους Παλαιστίνιους, διατηρώντας μια πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών στην περίπτωση του Ισραήλ που λαμβάνει έναν κρουνό χρημάτων και όπλων παρά τη μεταχείριση που επιφυλάσσει στους Παλαιστίνιους,

Αλήθεια,  αν  δεις έτσι τα πράγματα, τι μπορεί να πάει στραβά;

Σημείωση. Daesh: Άλλη ονομασία του ISIS, από τα αρχικά «al-Dawla al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham». Η ονομασία (την οποία χρησιμοποιούν σκόπιμα Δυστικοί πολιτικοί, όπως και ο πρόεδρος Ολάντ, στο διάγγελμά του μετά την επίθεση) θεωρείται εξαιρετικά υποτιμητική, καθώς είναι ομόηχη με τις words daes (για κλοτσιές) και dahes (αυτός που σπέρνει τη διχόνοια).

Ο Sebastian Budgen είναι μέλος της εκδοτικής επιτροπής του Verso Books και του «Historical Materialism». Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο μπλογκ του versobooks.com, στις 19.11.2015

Σπασμένο ψηφιδωτό

της Έλσας Παπαγεωργίου

H μεγάλη πόλη σαν ψηφιδωτό, όπως τη χαρακτηρίζει η Σχολή του Σικάγου: αυτός είναι, καταρχήν, ο στόχος των επιθέσεων στο Παρίσι, όπως προκύπτει από την επιλογή των γειτονιών της πόλης που χτυπήθηκαν και από τις ταυτότητες των θυμάτων. Αυτό το ψηφιδωτό που μας επιτρέπει ακόμα να υπάρχουμε αλλά και να αγαπάμε τις μεγαλουπόλεις ενός ολοένα και πιο άγριου καπιταλισμού, με όλες τους τις αντιφάσεις. Το ψηφιδωτό που επιτρέπει στις παραδοσιακές ταυτότητες να μαλακώνουν, που επιτρέπει να φτιαχτούν άλλες στη βάση της όσμωσης και της αλληλεπίδρασης ανθρώπων από τις τέσσερις γωνιές της γης, για να ανακαλύψουν τις διαφορές τους μέσα από τις ομοιότητες και τις ομοιότητες μέσα από τις διαφορές.

Σκίτσο του Ισπανού Jose Maria Nieto, μετά την επίθεση στο Παρίσι

 

Το ίδιο το Μπατακλάν αναδεικνύεται σε παράδειγμα : η 61χρονη μητέρα με την 35χρονη κόρη της, ο Τομά, η Λολά, η Τζαμίλα, ο Κεντερίν, η Μαρί κι ο Ματίας, η Χαλίμα, ο Πιέρ, ο Μπερντράντ, ο Χιασίντ, ο Ματιέ, η Ελέν, η Βαλέρια… Άνθρωποι από 15 χώρες, υπάλληλοι, εργάτες, μηχανικοί, δάσκαλοι. Υπάρχει μια περίεργη «εγγύτητα» μεταξύ δραστών και θυμάτων, που εντείνει το ακατανόητο των επιθέσεων. Κοινωνικά και ηλικιακά, αυτοί που χτυπήθηκαν δεν καταλάμβαναν διαμετρικά αντίθετες θέσεις, αλλά σχετικά κοντινές σε εκείνες των δραστών, πριν εξελιχθούν σε αυτό που τελικά έγιναν συμπαρασύροντας ένα πλήθος στο θάνατο: θέσεις κοντινές, τηρουμένων των αναλογιών μιας πόλης σαν το Παρίσι όπου οι κοινωνικές ανισότητες και οι αποκλεισμοί σου κλείνουν την πόρτα κατάμουτρα. Ο εχθρός είναι πια η 35χρονη μάνα που βγήκε να πιει μπύρα. Ο τριανταενιάχρονος πατέρας που πήγε στη συναυλία. Οι εικοσιπεντάχρονοι που βγήκαν να φλερτάρουν. Ο μαύρος κι λευκός που είναι φίλοι. Ο άντρας και η γυναίκα που είναι κολλητοί.

Οι περίπλοκες διαδρομές ΑΚΡ, παρακράτους και ISIS

Άγκυρα: η σφαγή και η επόμενη μέρα-2

της Ιλεάνας Μορώνη

Ποιοι και πώς ακριβώς οργάνωσαν την πολύνεκρη διπλή επίθεση αυτοκτονίας στην πορεία ειρήνης στην Άγκυρα το Σάββατο 10 Οκτωβρίου; Είναι πολύ πιθανό να μη μάθουμε ποτέ όλες τις λεπτομέρειες. Μπορούμε όμως να εντάξουμε την επίθεση στο ευρύτερο πλαίσιό της, για να δούμε τι αποκαλύπτει για το σημείο στο οποίο βρίσκεται η Τουρκία, και ποιες περαιτέρω συνέπειες μπορεί να έχει η εμφανής κλιμάκωση της πόλωσης και της πολιτικής βίας.

Η στρατηγική του ISIS και οι ευθύνες του τουρκικού κράτους

πηγή: http://www.kurtalanhaberleri.com

Η ταυτότητα των βομβιστών αυτοκτονίας είναι πια γνωστή: ήταν σεσημασμένοι για τις σχέσεις τους με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), και μάλιστα εμπλέκονταν σε ύποπτες υποθέσεις, οι οποίες όμως φαίνεται να ερευνήθηκαν περισσότερο από δημοσιογράφους παρά από τις αρχές![1] Γεννώνται λοιπόν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη στάση των τουρκικών αρχών. Τη στιγμή που μέλη αριστερών οργανώσεων προσάγονται προληπτικά πριν από προγραμματισμένες πορείες, ενώ πολίτες και δημοσιογράφοι συλλαμβάνονται καθημερινά με την κατηγορία της «προσβολής του Προέδρου της Δημοκρατίας», γιατί οι αρχές, κι ενώ υπήρχαν σχετικές ενδείξεις, δεν κατάφεραν να σταματήσουν μια αιματηρή επίθεση στην πρωτεύουσα της Τουρκίας; Γιατί ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου προσπαθεί να εμπλέξει στην υπόθεση το κουρδικό κίνημα, αναφερόμενος στο –διόλου αληθοφανές– ενδεχόμενο να πρόκειται για συνεργασία μεταξύ του ΡΚΚ και του ISIS;

Ακόμα κι αν πρόκειται για αμέλεια ή ανικανότητα των αστυνομικών και δικαστικών αρχών, προφανώς και υπάρχουν πολιτικές ευθύνες. Ωστόσο, οι ευθύνες του «μεταβατικά» κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του Ερντογάν είναι ακόμα βαρύτερες:

Ο σουλτάνος των ελιγμών και το επικίνδυνο παιχνίδι του

της Λίιλα Τζάσιντο

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Δεν είχε προλάβει να στεγνώσει το μελάνι στα πρωτοσέλιδα που διακήρυσσαν την αλλαγή σκηνικού με την καθυστερημένη είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο κατά του  Ισλαμικού Κράτους (ISIS), όταν Κούρδοι ακτιβιστές προειδοποίησαν στο twitter για το αντίθετο. Το hashtag #TurkeyIsAttackingKurdsNotISIS (η Τουρκία χτυπάει τους Κούρδους, όχι το ISIS) εμφανίστηκε πριν από το ξημέρωμα του Σαββάτου, 25 Ιουλίου, λίγες ώρες μετά τον βομβαρδισμό των θέσεων του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ από τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα.

Σκίτσο του Latuff

Έτσι, αν η Παρασκευή 24 Ιουλίου άρχισε με μια δραματική αλλαγή στην περιοχή –η Τουρκία ανέλαβε απευθείας δράση ενάντια στο ISIS– τελείωσε με ένα γνώριμο σφυροκόπημα ενός παλιού εχθρού, εναντίον του οποίου η Άγκυρα έχει εμμονή από δεκαετίες. Ένα σφυροκόπημα  που φανερώνει την τουρκική ακαμψία σχετικά με το Κουρδικό Ζήτημα, ανεξαρτήτως από το αν στην εξουσία βρίσκεται ένας δικτάτορας στρατιωτικός, ένας κεμαλικός ή ένας ισλαμιστής. Δυστυχώς, αυτό συνέβη παρά την κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Τουρκίας και του ΡΚΚ, που ίσχυε από τον Μάρτιο του 2013. Υπήρχαν ακόμα ελπίδες για μια σημαντική ειρηνευτική συμφωνία. Τώρα όλα αυτά τα όνειρα για ειρήνευση πνίγηκαν μέσα σε μια τούρκικη λεκάνη.

Κηρύσσοντας τον μονομερή τερματισμό της εκεχειρίας αυτή την εβδομάδα, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει την [ειρηνευτική] διαδικασία με εκείνους που βάζουν στο στόχαστρο στην εθνική μας ενότητα και την αδελφοσύνη», αναφερόμενος στο εκτός νόμου ΡΚΚ.