Η δημοκρατία στην Ευρώπη του ευρώ

Ο Σόϊμπλε δεν είναι «πεισματάρης»· είναι ένας ικανός εκπρόσωπος της γερμανικής πολιτικής

του Μίχαελ Χάινριχ

μετάφραση: Κρινιώ Παππά, Στέλιος Χρονόπουλος

Και τι δεν άκουσε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μετά τον επιτυχημένο εκβιασμό σε βάρος του Αλέξη Τσίπρα και της κυβέρνησής του. Η κριτική ήταν σφοδρή: ότι έβλαψε τη δημοκρατία στην Ευρώπη, ότι έβλαψε την καλή φήμη της Γερμανίας στο εξωτερικό και, βέβαια, ότι έβλαψε την «ευρωπαϊκή ιδέα». Έχεις την εντύπωση πως ο άνθρωπος αυτός δεν θέλει να αφήσει τίποτα όρθιο. Δεν είναι παράξενο, έτσι, που έχει ξεκινήσει συγκέντρωση υπογραφών στο διαδίκτυο με αίτημα την παραίτησή του. Κι αν ο Σόιμπλε δεν είναι απλώς πεισματάρης, κακός και ακοινώνητος; Αν είναι απλώς ένας καλός και ικανός εκπρόσωπος της γερμανικής πολιτικής;

Έργο του Καρλ Σμιντ-Ρότλουφ

Τα τελευταία χρόνια συντελούνται σημαντικές αλλαγές στην πολιτική της Γερμανίας. Και αυτό γίνεται τώρα εντελώς φανερό στην περίπτωση της Ελλάδας. Εδώ και δεκαετίες η γερμανική οικονομία επωφελείται από την Ε.Ε. (και προηγουμένως από την ΕΟΚ) περισσότερο από την οικονομία κάθε άλλου κράτους-μέλους. Το γερμανικό κράτος επωφελείται κι αυτό, αφού αυξάνονται τα φορολογικά του έσοδα. Ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα όριζε τον ή την καγκελάριο, η πολιτική της Γερμανίας για την Ευρώπη στηριζόταν στην εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων και στην χωρίς επιφυλάξεις αποδοχή του ρόλου του μεγαλύτερου πληρωτή στην Ένωση. Γιατί το ποσό που πληρώνει η Γερμανία στην Ε.Ε. είναι ασήμαντο σε σύγκριση με τα κέρδη που αποκομίζει από αυτήν. Αυτή ακριβώς η πολιτική εξεύρεσης συμβιβαστικών λύσεων εγκαταλείφθηκε επιδεικτικά στη σύγκρουση με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Παρόλο που πολλές χώρες ήταν ιδιαιτέρως επιφυλακτικές, η Μέρκελ και ο Σόιμπλε υιοθέτησαν και επέβαλαν μια απολύτως ασυμβίβαστη στάση: η Ευρωζώνη δεν θα αποδέχονταν τίποτα άλλο από την πλήρη και χωρίς όρους παράδοση της ελληνικής κυβέρνησης. Και δεν πρόκειται απλώς για εγκατάλειψη της συμβιβαστικής πολιτικής από μεριάς της Γερμανίας, αλλά και για μια σαφέστατη επίδειξη αυτού του γεγονότος – ως προειδοποίησης προς όλους.

Ο άνθρωπος με τα απόρρητα έγγραφα

 του Γιόνας Βεϊρόστα

μετάφραση: Στέλιος Χρονόπουλος

Δύο τραπέζια και ένα ατσάλινο ντουλάπι με μηχανισμό ασφαλείας. Σκληρό φως από λάμπες νέον στο ταβάνι. Κανένα παράθυρο. Το ένα τραπέζι είναι για τον υπάλληλο της Ε.Ε. που εκτελεί χρέη επιτηρητή. Το άλλο για τους ευρωβουλευτές. Καθένας τους έχει το δικαίωμα για δύο ώρες να διαβάσει απόρρητα έγγραφα των διαπραγματεύσεων σχετικά με την TTIP (Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων). Προηγουμένως, είναι υποχρεωμένος να παραδώσει τσάντες και τηλέφωνα. Η φωτογράφιση απαγορεύεται ρητά. Καμία πληροφορία δεν επιτρέπεται να διαρρεύσει. Οι ευρωβουλευτές είναι υποχρεωμένοι να υπογράψουν σχετική υπεύθυνη δήλωση. Και ας σημειωθεί ότι πρόκειται μόνο για τα έγγραφα που αφορούν τις θέσεις της Ε.Ε. Οι θέσεις των ΗΠΑ παραμένουν ακόμα και για τους ευρωβουλευτές μυστικές.

The Secret – Richard Lindner, 1960

Πριν λίγες εβδομάδες ο Μίχαελ Ρέιμον από το κόμμα των Πρασίνων της Αυστρίας βρέθηκε σε αυτό τον χώρο. Προηγουμένως, του είχε σταλεί ένα έγγραφο με τον ισχυρισμό ότι πρόκειται για ένα από τα έγγραφα των διαπραγματεύσεων. Ήθελε να ελέγξει τη γνησιότητά του. Είχε ωστόσο ήδη ανεβάσει το έγγραφο στην ιστοσελίδα του πριν μπει στον χώρο. Με τον τρόπο αυτό παρέκαμψε την δέσμευσή του για την τήρηση του απορρήτου, αφού είχε δημοσιοποιήσει το έγγραφο πριν και όχι αφότου μπήκε στον χώρο. Παρ’ όλ’ αυτά δεν είναι σίγουρος ότι δεν θα του επιβληθεί κάποια ποινή από το προεδρείο του Κοινοβουλίου. Σε περίπτωση που του επιβληθεί απαγόρευση εισόδου στον χώρο, έχει την πρόθεση να προσβάλει την απόφαση.

ΤΤΙP: τα κλειστά φύλλα και το παιχνίδι

του Στέλιου Χρονόπουλου

Οι πολύχρονες διαπραγματεύσεις για τη Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Συμφωνία (TTIP) μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ είναι μυστικές. Αυτή η μυστικότητα, που πλήττει προφανώς και σοβαρά τη δημοκρατική λειτουργία των πολιτευμάτων και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού δίνει μια σαφή ιδέα και για την επίδραση που θα έχει η ίδια η συμφωνία –αν τελικά οι δυνάμεις της αγοράς επικρατήσουν και συναφθεί– στη δημοκρατία, τόσο στις ευρωπαϊκές χώρες όσο και στις ΗΠΑ. Το θέμα της μυστικότητας των διαπραγματεύσεων έχει απασχολήσει αρκετά εθνικά κοινοβούλια και έχει προβληθεί με έμφαση από τα κινήματα που αντιτίθενται στην συμφωνία (για την ουσία της συμφωνίας, βλ. δύο άρθρα της Δώρας Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη, «Ενθέματα», 1.6.2014 και 22.2.2015).

ΜΠΑΛΤΥΣ, “ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΡΤΕΣ”, 1948-50

«Για να λειτουργήσουν και να έχουν επιτυχία οι εμπορικές διαπραγματεύσεις, είναι απαραίτητος ένας βαθμός εμπιστευτικότητας, αλλιώς θα ήταν σαν να παίζεις χαρτιά και να δείχνεις τα φύλλα σου στους άλλους παίκτες», απαντά η Κομισσιόν στην σχετική ερώτηση στην επίσημη ιστοσελίδα της. Η παρομοίωση με τα χαρτιά και τα ανοιχτά φύλλα είναι πολύ βολική: προϋποθέτει ένα «εγώ» κι ένα «ο άλλος», δεν τα ορίζει ακριβώς, υποβάλλει την αίσθηση ότι «εγώ» είμαι η Ευρώπη κι «ο άλλος» είναι οι ΗΠΑ, καθώς και ότι η μυστικότητα των διαπραγματεύσεων είναι μέρος της προστασίας των συμφερόντων του ενός εταίρου-παίκτη από τον άλλο, ώστε να «παίζεται σωστά το παιχνίδι». Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πιο παραπλανητική παρομοίωση: γιατί στο «παιχνίδι» (αν πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσουμε την εικόνα) δεν συμμετέχουν μόνο δύο εταίροι-παίκτες, με τα δικά του φύλλα στο χέρι ο καθένας. Καθώς το «παιχνίδι» αφορά άμεσα και κυριολεκτικά τις ζωές εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων κι από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, καθώς επηρεάζει βαθιά και καθοριστικά δομές και θεσμούς σε δεκάδες κοινωνίες, στο «παιχνίδι», θέλοντας και μη, συμμετέχουμε όλοι. Μόνο που δεν έχουμε κανένα φύλλο στο χέρι.

H Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου ΗΠΑ-Ε.Ε. (ΤΤΙΡ) δεν είναι εμπορική συμφωνία

της Δώρας Κοτσακά

Ρενέ Μαγκρίτ, «Αυτό δεν είναι μια πίπα»

Στα μέσα Απριλίου, το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ διοργάνωσε στη Ρώμη διεθνές σεμινάριο με θέμα «Οι επιπτώσεις του TTIP για την Ιταλία». Βασικοί του στόχοι ήταν η ενημέρωση και κυρίως η δικτύωση μεταξύ κινημάτων, ΜΚΟ, σωματείων, αντιπροσώπων του εμπορικού επιμελητηρίου και σχετικών ερευνητικών ινστιτούτων, πολιτικών κομμάτων –από τη Refedacione Communistaέως το κόμμα των Πέντε Αστέρων και το κόμμα των ιταλών Πειρατών–, καθώς και τη «Λίστα Τσίπρα».

Βασικοί εισηγητές ήταν ερευνητές από τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ και διεθνή ερευνητικά ινστιτούτα, με στόχο να καταστεί σαφές ότι το TTIP δεν συνιστά επίθεση των ΗΠΑ στην Ε.Ε., αλλά των πολυεθνικών εταιρειών και κεφαλαίων εναντίον των πολιτών των δύο ηπείρων. Βάση τεκμηρίωσης του σεμιναρίου αποτέλεσαν εξαιρετικές σχετικές έρευνες που έχουν εκδοθεί, μεταξύ άλλων, από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και το TransnationalInstitute (ΤΝΙ) και είναι προσβάσιμες και στις ιστοσελίδες τους. Έγινε μια σύντομη αναδρομή στο ιστορικό των διαπραγματεύσεων του TTIP, καθώς προηγούμενες προσπάθειες, μέσω του WTO ή της FreeTradeoftheAmericas, απέτυχαν να εφαρμόσουν τις επιδιωκόμενες ρυθμίσεις εξαιτίας συντονισμένων κοινωνικών αντιδράσεων. Με το TTIP επιχειρείται εκ νέου να κατοχυρωθεί και να διευρυνθεί θεσμικά η κυριαρχία των αγορών.

TTIP: η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Ε.Ε., μια ολομέτωπη επίθεση στη δημοκρατία

του Τζωρτζ Μπονμπιό

μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Έργο του Αλμπέρτο Μανέλι

Θυμάστε εκείνο το δημοψήφισμα στη Βρετανία, για το εάν θα έπρεπε να δημιουργήσουμε μια ενιαία αγορά με τις Ηνωμένες Πολιτείες; Ξέρετε, εκείνο που ρωτούσε για το εάν οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν το δικαίωμα να καταργούν τους νόμους μας… Όχι; Ούτε κι εγώ. Βέβαια, τις προάλλες έψαχνα κάνα δεκάλεπτο το ρολόι μου, πριν καταλάβω ότι το φορούσα. Το ότι ξέχασα το δημοψήφισμα είναι μάλλον άλλο ένα σημάδι ότι γερνάω. Γιατί σίγουρα πρέπει να έγινε δημοψήφισμα, έτσι δεν είναι; Μετά από όλη εκείνη την αγωνία για το εάν πρέπει να μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι, η κυβέρνηση δεν θα παρέδιδε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε κάποιον σκιώδη, αντιδημοκρατικό οργανισμό χωρίς να μας ρωτήσει. Έτσι δεν είναι;

Ο σκοπός της Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Συνεργασίας (TΤIP) είναι να παρακάμψει τις διαφορές μεταξύ του κανονιστικού πλαισίου των ΗΠΑ και αυτού των ευρωπαϊκών κρατών. Έχω ξαναγράψει γι’ αυτό το θέμα, αλλά δεν είχα θίξει το πλέον σημαντικό ζήτημα: την αξιοσημείωτη δυνατότητα που χαρίζει στις μεγάλες επιχειρήσεις να ταράξουν στις αγωγές όσες κυβερνήσεις θα προσπαθούσαν να υπερασπίσουν τους πολίτες τους. Θα επέτρεπε σε μυστικοπαθείς επιτροπές επιχειρηματικών νομικών συμβούλων να παρακάμπτουν κοινοβουλευτικές αποφάσεις και να καταργούν προστατευτικές νομοθεσίες.

Ο μηχανισμός μέσω οποίου επιτυγχάνονται τα παραπάνω είναι γνωστός ως μηχανισμός επίλυσης διαφορών επενδυτή και κράτους. Χρησιμοποιείται ήδη σε πολλά μέρη του κόσμου για να απενεργοποιήσει κανονισμούς που προστατεύουν τους ανθρώπους και το περιβάλλον.